Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 maja 2022 r.

Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze III Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący:SSR Mirosław Rogowski

Protokolant:Agnieszka Hadała

po rozpoznaniu w dniu 27 maja 2022 r. w Kamiennej Górze

sprawy z powództwa P. K.

przeciwko A. K. (1)

o obniżenie alimentów

I.  oddala powództwo,

II.  przyznaje pełnomocnikowi powoda z urzędu adw. E. K. kwotę 73,80 zł, obejmującą także podatek VAT 13,80 zł, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej,

III.  przyznaje pełnomocnikowi pozwanego z urzędu adw. W. B. kwotę 738,00 zł, obejmującą także podatek VAT 138, 00 zł, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej,

IV.  kosztami sądowymi obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt III R C 97/21

UZASADNIENIE

Powód P. K. wniósł o obniżenie alimentów zasądzonych od niego na rzecz syna A. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze IX Wydziału Zamiejscowego w K. z dnia 8.02.2013r. w kwocie 400 zł miesięcznie, do kwoty 50 zł miesięcznie. W uzasadnieniu żądania twierdził, że od chwili wydania tego wyroku nastąpił radykalny spadek jego dochodów do sumy 555,19 zł, gdy tymczasem dochody pozwanego A. K. (1) oraz jego opiekunki prawnej W. K. wzrosły łącznie do kwoty 4.341 zł miesięcznie.

W odpowiedzi na pozew (k. 49-50) opiekun prawny pozwanego A. W. K. wniosła o oddalenie powództwa. Zaprzeczyła, aby dochody pozwanego spadły do kwoty 555,19 zł, podnosząc że powód przez wiele lat nie wywiązywał się z ciążącego na nim wobec syna obowiązku alimentacyjnego, w związku z czym powstałą zaległość na rzecz Funduszu Alimentacyjnego ściąga ze świadczenia rentowego komornik w postępowaniu egzekucyjnym. Zarzuciła, że powód nie interesował się swoim synem - ostatni kontakt z nim miał ponad 20 lat temu - nie poczuwał się do obowiązku jego utrzymywania, podjęcia legalnego zatrudnienia. Tymczasem pozwany jest od urodzenia niepełnosprawny z uwagi na dziecięce porażenie mózgowe i wymaga całodobowej opieki osoby trzeciej. Przy tym stan jego zdrowia pogorszył się w 2017r., kiedy to z uwagi na niewydolność oddechową i zapalenie płuc trafił do szpitala, gdzie przeszedł sepsę. Od tego czasu oddycha za pomocą rurki tracheostomijnej i jest żywiony dojelitowo przez gastrostomię P.. Jest całkowicie uzależniony od swojej matki, która sprawuje nad nim codzienną, całodobową opiekę. Dodatkowo jest nadpobudliwy i opieka ta jest bardzo utrudniona. Uzyskiwane przez pozwanego świadczenia - renta socjalna w wysokości 1.566,30 zł, zasiłek pielęgnacyjny 215,84 zł, alimenty 400 zł oraz świadczenie pielęgnacyjne matki pozwanego, z racji rezygnacji z zatrudnienia w kwocie 1.917 zł brutto, są niewystarczające do zaspokojenia wszystkich bieżących wydatków związanych z utrzymaniem i leczeniem pozwanego. Stan zdrowia powoda nie uniemożliwia mu podjęcia dodatkowej pracy, która poprawiłaby jego sytuację finansową.

Sąd ustalił:

Pozwany A. K. (2) ma 38 lat jego rodzicami są W. K. oraz powód P. K.. Pozwany jest całkowicie ubezwłasnowolniony z powodu porażenia mózgowego. Ma niedowład 4-kończynowy, głębokie upośledzenie umysłowe, padaczkę. Jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Nie mówi, nie chodzi. Wykonuje jedynie mimowolne ruchy. Wymaga całodobowej opieki. Jego opiekunem prawnym jest matka W. K..

Ostatnia konkretyzacja obowiązku alimentacyjnego powoda miała miejsce w wyroku Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze IX Zamiejscowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich z siedzibą w K. 8 lutego 2013r., w którym podwyższono alimenty od powoda na rzecz pozwanego do kwoty 400 zł miesięcznie. Wyrokiem tym oddalono także powództwo P. K. o obniżenie alimentów.

Wyrokiem tut. sądu z dnia 14.01.016r. powództwo P. K. o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec syna A. K. (1) wygasł zostało oddalone.

Wyrokiem z dnia 8.12.2020r. Sąd Rejonowy w Kamiennej Górze oddalił powództwo P. K. o obniżenie alimentów zasądzonych na rzecz syna A. K. (1) do kwoty 50 zł miesięcznie. Powód po wywiedzeniu apelacji cofnął pozew pismem wniesionym 5.05.2021r. w następstwie czego, wyrok tut. sądu z dnia 8.12.2020r. postanowieniem Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze z 14.06.2021r. został uchylony, a postępowanie w sprawie umorzone. W dniu 10.08.2021r. wpłynął do tut. sądu pozew w niniejszej sprawie.

dowód: akta III Op 20/15, karta informacyjna szpitalna k.57, wyrok z 8.02.2013r. - k.137 akt IX RC 8/13, wyrok z 14.01.2016r. i 5.07.2016r. k.222 i k.280 akt III RC 19/15, wyrok z 8.12.2020r. k. 482 akt III RC 14/15, pismo o cofnięciu pozwu k.511 tych akt, postanowienie Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze k.516 tychże akt.

W czasie ostatniej konkretyzacji obowiązku alimentacyjnego opiekę nad pozwanym sprawowała jego matka W. K., zastępowana w razie potrzeby przez swoją matkę i siostrę, z którymi razem mieszkała. W wykonywaniu funkcji życiowych pozwany uzależniony był od korzystania ze sprzętów rehabilitacyjnych takich jak wózek inwalidzki, pionizator, podnośnik, inhalator oraz ssak do udrażniania dróg oddechowych. Pozostawał w stałym leczeniu farmakologicznym przez psychiatrę i neurologa. Często chorował na infekcje dróg oddechowych. Dla podtrzymywania funkcji życiowych korzystał z bezpłatnej rehabilitacji w Środowiskowym (...) Samopomocy (...) Ośrodka (...) w K., dokąd matka dowoziła go na swój koszt, w miarę posiadanych środków, z W. (około 20 km). Z powodów finansowych nie był w stanie korzystać z pełnej oferty ośrodka (5 dni w tygodniu), a forma zajęć prowadzonych przez rehabilitanta z dużą grupą nie była dla A. K. (1) wystarczająca. Wskazane były również zajęcia indywidualne, na które jego matki nie było stać.

W. K. nie pracowała z uwagi na konieczność wykonywania opieki nad synem. Z tego tytułu otrzymywała świadczenie pielęgnacyjne w wysokości 520 zł, okresowo podwyższane o 100 zł Nie posiadała majątku poza samochodem marki H. z 1993 r., który wykorzystywała także do przemieszczania syna.

Pozwany A. K. (2) otrzymywał świadczenia w postaci renty socjalnej 597,23 zł netto miesięcznie, zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 153 zł, alimentów wypłacanych z funduszu alimentacyjnego w wysokości 250 zł.

P. K. miał 56 lat, żył samotnie. Nie miał na utrzymaniu innych osób, poza A. K. (1). Od wielu lat nie podejmował stałego zatrudnienia. Ostatnią stałą pracę wykonywał w Niemczech jeszcze przed rozwodem z W. K., orzeczonym w 1999 r., jako robotnik na taśmie produkcyjnej, a wcześniej zatrudniony był jako kierowca autobusu (...). Zajmował się dorywczymi pracami na budowach, w okolicach W. z różnym wynagrodzeniem, uzależnionym od charakteru i ilości prac. Mieszkał z kolegą w wynajętym pokoju, za co płacił 200 zł plus 50 zł za media, do spółki z kolegą. Palił papierosy, na które wydawał około 200 zł miesięcznie. Miał wadę wzroku, był alergikiem i chorował na astmę. Na leki wydawał około 80-90 zł miesięcznie. W ponoszeniu tych wydatków pomagała mu znajoma i siostra. Nie utrzymywał kontaktu z alimentowanym synem.

dowód: akta sprawy III RC 8/13, w tym uzasadnienie wyroku k.145-147

Obecnie:

Pozwany liczy 38 lat. W dalszym ciągu nie jest w stanie wykonywać żadnych czynności związanych z codziennym funkcjonowaniem i wymaga całodobowej opieki innej osoby, którą sprawuje matka. Jest zaliczony do kategorii osób niepełnosprawnych znacznego stopnia z powodu chorób neurologicznych, upośledzenia narządu ruchu i upośledzenia umysłowego. Jego stan zdrowia uległ znacznemu pogorszeniu w 2017r., kiedy to podczas karmienia zachłysnął się i trafił do szpitala, gdzie rozwinęło się zapalenie płuc i sepsa. Miał także m.in. gromadne napady padaczkowe. Pozwanemu założono rurkę tracheostomijną i P. do żywienia dojelitowego. Od tego czasu oddycha za pomocą rurki tracheostomijnej i jest żywiony dojelitowo. Konieczne jest przy tym permanentne odsysanie wydzieliny z dróg oddechowych przy pomocy ssaka. Poprzez gastrostomię jest karmiony specjalną żywnością przemysłową, która jest bezpłatnie przywożona ze szpitala w J.. Poza tym W. K. przygotowuje pozwanemu inne posiłki np. wywar z cielęciny, soki, które podaje przez gastrostomię. Do przepłukiwania P. kupuje niegazowaną wodę mineralną. Pozwany jest leczony także w dalszym ciągu psychiatrycznie i neurologicznie. Wizyty są odpłatne, co kilka miesięcy, koszt jednej wizyty u psychiatry wynosił 120 zł, dwa razy do roku u neurologa, koszt wizyty 150 zł. Ma też wizyty u lekarza zajmującego się żywieniem przemysłowym, w tym celu transportem medycznym, bezpłatnie jest dowożony, co 3 miesiące do szpitala w J.. Pozwany bardzo niszczy ubrania, bo zanieczyszcza się swoimi wydzielinami. Trzeba je często prać i zmieniać. Co miesiąc musi mieć kupowane buty – trampki, które niszczy ocierając o wózek inwalidzki w trakcie mimowolnych ruchów. Koszt trampek to 70 zł. Pozwany musi brać leki wyciszające. Poza tym konieczny jest zakup środków dezynfekcyjnych. Na leki średnio wydawana jest kwota około 300 zł miesięcznie. Miesięczny koszt pampersów dla pozwanego, przy uwzględnieniu częściowej refundacji, od maja 2022r. wynosi 236 zł. Konieczne są też podkłady jednorazowe – 2 paczki na miesiąc, przy tym koszt jednej to 60 zł. Miesięczny koszt śliniaków i papierowych ręczników to koszt około 80 zł. Co jakiś czas konieczny jest zakup nowego ssaka, koszt z tego tytułu to wydatek około 900 zł, lub za ssak gorszej jakości kwota 300 zł. Co 3 miesiące konieczny jest zakup rurki tracheostomijnej, której koszt po uwzględnieniu częściowej refundacji to suma około 350 zł, a ponadto opatrunków używanych do zabezpieczenia rurki, opasek przytrzymujących, cewników do odsysania. Pozwany ma kupowane specjalne płyny do kąpieli dla osób niepełnosprawnych. W. K. w styczniu bieżącego roku zakupiła specjalistyczne zautomatyzowane łóżko, które kosztowało 3.600zł, a które umożliwia jej wykonywanie czynności obsługowych syna wymagających siły i sprawności. Pozwany korzysta z prywatnych usług masażysty z różnym natężeniem, w zależności od posiadanych środków, koszt jednego masażu wynosił 60 zł. Masaże służą rozluźnieniu ciała pozwanego i powinny być wykonywane codziennie, na co matki pozwanego nie stać.

dowód: karty informacyjne leczenia szpitalnego –k. 52-64, orzeczenie o niepełnosprawności – k. 51, zeznanie świadka A. S. k. 157 (00:26:44 – 00:44:41), przesłuchanie w charakterze strony W. K. k.162-164, faktury – kserokopie - k.110-127, k.151-156.

Pozwany otrzymuje miesięcznie 215,84 zł zasiłku pielęgnacyjnego, 1.717 zł renty socjalnej ze świadczeniem uzupełniającym oraz alimenty płacone z Funduszu Alimentacyjnego w kwocie 400 zł.

W. K. ma 63 lata, nie pracuje zawodowo, swój czas poświęca stałej opiece nad niepełnosprawnym synem. Jej dochód to świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2.119 zł.

Opłaca czynsz za mieszkanie komunalne w kwocie 331 zł, płaci za wodę około 80 zł, za energię elektryczną około 77 zł, za gaz 120 zł, za telefon 45 zł, za telewizję kablową 50 zł. Ponosi koszty opału w ilości 4 - 5 ton węgla rocznie, w kwocie 1.800 zł za tonę, kupuje także dwa metry sześcienne drewna. Ponosi również koszty eksploatacji samochodu, który jest jej niezbędny dla funkcjonowania rodziny. Spłaca kredyt wzięty na zakup samochodu, aktualnie rata wynosi 211 zł. Powód nie wykazuje żadnego zainteresowania synem. Od ponad 20 lat nie widział go, nie interesuje się nim także nikt z rodziny powoda. Obecnie W. K. mieszka z pozwanym w C. Sl., w wynajmowanym mieszkaniu położonym na parterze budynku i nie może liczyć – jak poprzednio - na pomoc członków rodziny. W razie potrzeby korzysta z pomocy życzliwej sąsiadki A. S. (2).

dowód: przesłuchanie w charakterze strony W. K. k.162-164, decyzje: ZUS - k. 65, Burmistrza Miasta i Gminy L. – kserokopia k. 66 – 68, 144.

zeznania świadka A. S. (2) - k. 157 (00:26:44 – 00:44:41).

Powód P. K. liczy lat 66 lat. Otrzymuje świadczenie emerytalne, którego wysokość wynosiła brutto w maju 2021r. – 1.322,94 zł, w sierpniu 2021r. 2.678,12 zł, aktualnie zaś 2.882,43 zł. Przeciwko powodowi Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Kamiennej Górze prowadzi postępowanie egzekucyjne, w następstwie którego świadczenie rentowe powoda zostało zajęte. Powód posiada zaległość w stosunku do wierzyciela alimentacyjnego, a także Funduszu Alimentacyjnego wynoszącą - w stosunku do funduszu na listopad 2021 r.- kwotę 55 336,54 zł. W związku z tym po potrąceniu zaliczki na podatek, składki na ubezpieczenie społeczne, potrąceń związanych z prowadzoną egzekucją otrzymywał świadczenia „na rękę” w kwotach: w maju 2021r. - 555,19 zł, w sierpniu 2021r. - 626, 22 zł, w maju 2022r. 828,56 zł.

dowód: kserokopie odcinków renty k.23, 139, k.168, kserokopia zajęcia k.29 -

30, informacja o stanie zaległości w sprawie Kmp 46/05 – k. 137.

W sierpniu 2021r. powód był leczony z powodu uszkodzenia nerwu łokciowego,

bólu stawu, parestezji, drętwienia 4 i 5 palca lewej ręki z promieniowaniem do

stawu łokciowego.

dowód: kserokopie skierowań lekarskich k.43, 44, k. 46

Sąd zważył , co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 133 § 1 k.r.o. rodzice posiadają obowiązek alimentacyjny wobec dzieci, które nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Podstawa ta jest aktualna również wobec pozwanego, mimo że ma już 38 lat. Ze względu bowiem na swój stan zdrowia, niepełnosprawność nie nabył on zdolności do samodzielnego utrzymywania się.

Podstawą zmiany orzeczenia alimentacyjnego jest – w myśl przepisu art. 138 k.r.o. – zmiana stosunków, przez co należy rozumieć zmianę potrzeb uprawnionego, w przedmiotowym przypadku A. K. (1), oraz zmianę możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanych – P. K. i W. K. (art. 135 § 1 k.r.o.) przy uwzględnieniu, że formą spełniana obowiązku alimentacyjnego są także osobiste starania o utrzymanie osoby niepełnosprawnej (art. 135 § 2 k.r.o.).

Ostatnia konkretyzacja obowiązku alimentacyjnego powoda miała miejsce w ponad 9 lat temu, wówczas to alimenty od powoda na rzecz pozwanego zostały podwyższone do kwoty 400 zł miesięcznie. Nie ulega wątpliwości, że od tego czasu wzrosły potrzeby A. K. (1), a zasądzona kwota alimentów straciła swoją realną wartość w wyniku procesów inflacyjnych. Potrzeby pozwanego związane są z zapewnieniem podstaw jego egzystencji (wyżywienie, ubranie itp.), ale także dotyczą w dużym stopniu jego leczenia i rehabilitacji. W tym zakresie nastąpił wzrost związany z istotnym pogorszeniem stanu zdrowia pozwanego. W 2017r. przeszedł on zapalenie płuc i sepsę. W konsekwencji tego założono mu rurkę tracheostomijną i P. do żywienia dojelitowego. Od tego czasu oddycha za pomocą rurki tracheostomijnej i jest żywiony dojelitowo. Dodatkowo musi uzupełniać płyny, w tym min. sokami. Poza kosztami leków, konieczny jest min. zakup co 3 miesiące rurki tracheostomijnej, której koszt po uwzględnieniu częściowej refundacji do suma około 350 zł, a ponadto opatrunków używanych do zabezpieczenia rurki, opasek przytrzymujących, cewników do odsysania, ssaków, środków higieny, pampersów, podkładów itd. Pozwany korzysta też odpłatnie z masaży, choć ze względu na brak środków - w niewystarczającym zakresie. Mimo, że dochody pozwanego oraz jego matki W. K. wzrosły w stosunku do daty poprzedniego orzeczenia, pozwany otrzymuje bowiem miesięcznie 215,84 zł zasiłku pielęgnacyjnego, 1.717 zł renty socjalnej ze świadczeniem uzupełniającym oraz alimenty w kwocie 400 zł, zaś W. K. świadczenie pielęgnacyjne w kwocie 2.119 zł, to i tak, uwzględniając pozostałe wydatki związane z koniecznymi opłatami, bieżącym życiem nie są one wystarczające do zaspokojenia wszystkich potrzeb pozwanego. Przy tym podkreślić należy, że W. K. w całości poświęciła się synowi, opiece nad nim co wystarczałoby do przyjęcia, że w ten sposób wypełnia swój obowiązek alimentacyjny.

Nie jest przy tym zgodne z rzeczywistością twierdzenie pozwanego, że jego dochody w stosunku do daty poprzedniego orzeczenia spadły. Sprawa, w której zasądzono alimenty w kwocie 400 zł, została połączona do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą z powództwa P. K. o obniżenie alimentów na rzecz A. K. (1) do kwoty 50 zł. W pozwie powód powoływał się na swoją „katastroficzną, złą” sytuację rodzinną i finansową, utrzymywanie się z niewielkich kwot z prac dorywczych (pozew w sprawie IX RC 8/13 k.1-4 tych akt). To dokonując ustaleń w połączonych sprawach, sąd przyjął, że powód powinien osiągać, przy dołożeniu odpowiednich starań dochód na poziomie nie niższym niż najniższe ówczesne wynagrodzenie tj. 1600 zł ( k.147 akt IX RC 8/13 ). Tymczasem świadczenie emerytalne powoda brutto w sierpniu 2021r. wynosiło 2.678,12 zł, obecnie zaś wynosi 2.882,43 zł, z czego potrącenia z tytułu zaliczki na podatek i składkę na ubezpieczenie zdrowotne wynosiły odpowiednio 271,03 zł (k.139) i 324,42 zł (k.168). Podawane przez powoda w pozwie i pismach procesowych kwoty dochodów w maju 2021r. - 555,19 zł, w sierpniu 2021r. 626,22 zł, w maju 2022r. 828,56 zł wynikają z prowadzonego wobec niego postępowania egzekucyjnego z tytułu zaległości alimentacyjnych w stosunku do wierzyciela alimentacyjnego, a przede wszystkim Funduszu Alimentacyjnego. Powoływanie się przez powoda w niniejszym procesie na niską wysokość otrzymywanej emerytury, która wynika z faktu, że nie płacił on ustalonych prawomocnymi wyrokami alimentów na rzecz swojego syna jest całkowicie chybione i nie może odnieść zamierzonego skutku. Okoliczność, że nie wykonywał swojego ustawowego obowiązku nie może skutkować roszczeniem o obniżenie alimentów. Gdyby nie prowadzona egzekucja dochody powoda przekraczałyby kwotę 2000 zł, a zatem byłyby wyższe niż przyjęte przez sąd w dacie poprzedniego orzeczenia.

W świetle całokształtu poczynionych w sprawie ustaleń Sąd nie znalazł podstaw do obniżenia ustalonych na kwotę 400 zł alimentów.

Z tych względów powództwo podlegało oddaleniu. Z uwagi na to, że powód zwolniony został od kosztów sądowych, Sad obciążył nimi Skarb Państwa.

O wynagrodzeniu pełnomocnika powoda – adw. E. K. Sąd orzekł na podstawie § 10 ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 3. 10. 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, a o wynagrodzeniu pełnomocnika pozwanego – adw. W. B. - na podstawie § 10 ust 4 w zw. z § 8 pkt 3 tego samego rozporządzenia.