Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2014r.

Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze Wydział I Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Urszula Wiewióra

Protokolant: Agnieszka Dymitroca

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2014r. w Jeleniej Górze

sprawy z powództwa B. G.

przeciwko Spółdzielni (...) w J.

o zapłatę

I.  powództwo oddala,

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 3600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania,

III.  kosztami postępowania, od których powódka była zwolniona, obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 900/13

UZASADNIENIE

Powódka B. G.wniosła o zasądzenie od pozwanej Spółdzielni (...) przy ul. (...)w J.na jej rzecz kwoty 160.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25.12.2003r. do dnia zapłaty oraz obciążenie strony pozwanej kosztami procesu.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że posiadała własnościowe prawo do lokalu użytkowego położonego w J.przy ul. (...)w pozwanej Spółdzielni (...). Uchwałą z 29.09.2000r. powódka została wykluczona z grona członków Spółdzielni. Następnie Sąd Rejonowy w J.wyrokiemz 29.11.2005r. sygn. akt (...) orzekł jej eksmisję z przedmiotowego lokalu. Powódka podnosiła, że zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 15 grudnia o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ze Statutem pozwanej Spółdzielni w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, Spółdzielnia zobowiązana jest uiścić osobie, która była posiadaczem tego prawa jego wartość rynkową, po potrąceniu nie spłaconych kredytów i zadłużenia wykluczonego członka wobec Spółdzielni. Dalej powódka wskazała, że w dacie jej wykluczenia w 2003r. jej zadłużenie wobec Spółdzielni wynosiło łącznie około 60.000 zł. Z kolei, jak wskazała, w 2004r. wartość rynkowa przedmiotowego lokalu wynosiła 226.666,67 zł, wobec czego, po odjęciu jej zadłużenia, przysługuje jej kwota 160.000 zł. Odsetki liczyła od 25.12.2003r., to jest upływu 6 miesięcy od wydania wyroku Sądu Okręgowego oddalającego odwołanie powódki od uchwały o jej wykluczeniu.

Pozwana Spółdzielnia (...) w J.wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według przepisanych norm.

W pierwszej kolejności pozwana powołała się na art. 29 § 1 ustawy Prawo Spółdzielcze, wskazując, że zgodnie z tym przepisem roszczenia o wypłatę udziałów, udziału w nadwyżce bilansowej oraz z tytułu zwrotu wkładów albo ich równowartości pieniężnej ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat. Pozwana wskazała, że wartość rynkowa lokalu powódki jest równowartością pieniężną zwaloryzowanego wkładu pieniężnego, a zatem roszczenie powódki uległo przedawnieniu, bez względu na przyjętą datę początkową biegu terminu.

Oprócz tego pozwana wskazała, że w dacie wygaśnięcia prawa, zadłużenie powódki wynosiło ponad 60.000 zł, zaś zgodnie z operatem szacunkowym sporządzonym na zlecenie Spółdzielni, wartość rynkowa przedmiotowego lokalu w lutym 2004r. wynosiła 36.053 zł. Dalej pozwana wskazała, że należna powódce kwota została w całości skompensowana z jej zadłużeniem, co czyni jej żądanie bezpodstawnym.

W piśmie z 14.10.2013r. powódka wniosła z ostrożności procesowej o nie uwzględnianie zarzutu przedawnienia z uwagi na zasady współżycia społecznego, ponieważ różnica pomiędzy realną wartością własnościowego prawa ustaloną przez rzeczoznawcę na zlecenie powódki, a wykonanego na zlecenie pozwanej jest rażąco wysoka i krzywdząca dla powódki.

Pozwana Spółdzielnia w piśmie z 11.10.2013r. wskazała, że w jej ocenie termin przedawnienia winien być liczony od 25.12.2003r., to jest od daty ustania członkostwa powódki w Spółdzielni.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka B. G.posiadała spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego w budynku nr (...)przy ul. (...)w J.o pow. 35 m ², należącym do pozwanej Spółdzielni (...) przy ul. (...)w J..

Uchwałą nr (...) z 14.10.1999r. Rada Nadzorcza pozwanej Spółdzielni na podstawie § 43 statutu spółdzielni wykluczyła powódkę z członkostwa w Spółdzielni z uwagi na naruszenie § 43 i 35 statutu, to jest nie regulowania zobowiązań wobec Spółdzielni, rozszerzenia przedmiotu działalności bez zgody Spółdzielni, podnajęcie lokalu osobom trzecim bez uzyskania zgody Spółdzielni.

Powódka pismem z 08.12.1999r. odwołała się od opisanej wyżej uchwały Rady Nadzorczej.

Uchwałą nr (...)z 29.09.2000r. Walne Zgromadzenie członków pozwanej Spółdzielni utrzymało w mocy uchwałę nr (...) z 14.10.1999r. Rady Nadzorczej.

Powódka wniosła o uchylenie opisanej wyżej uchwały Walnego Zgromadzania.

Sąd Okręgowy w J. wyrokiem z 24.06.2003r. w sprawie I C 547/03 oddalił powództwo i obciążył powódkę kosztami postępowania. Wyrok uprawomocnił się 16.08.2003r.

(bezsporne)

Sąd Rejonowy w J.wyrokiem z 29.11.2005r. w sprawie o sygn. akt (...) orzekł eksmisję wobec B. G.z lokalu użytkowego położonego w J.przy ul. (...).

Wyrok uprawomocnił się w styczniu 2006r. (apelacja od wyroku nie została skutecznie wniesiona).

(akta sprawy SR wJ. (...))

Na zlecenie pozwanej Spółdzielni rzeczoznawca majątkowy W. P. sporządził operat szacunkowy dotyczący określania wartości rynkowej spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego przy ul. (...) w J. oraz rynkowej wartości wkładu budowlanego wniesionego do budowy tego lokalu.

Wyliczeń dokonano zgodnie z art. 1711 ustawy o Spółdzielniach Mieszkaniowych.

Wartość rynkowa nieruchomości obliczona podejściem dochodowym, metodą inwestycyjną, technika kapitalizacji prostej wyniosła 36.054 zł.

Wartość rynkowa wkładu budowlanego: 36.054 zł x 50 % = 18.027 zł (powódka wniosła jedynie połowę wkładu budowlanego).

(operat szacunkowy k. 16-24)

Statut pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej obowiązujący w latach 2003-2004 w § 34 powtarzał treść art. 1711 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U.2003.119.1116) w brzmieniu z 2003r., a ponadto dodawał § 5 w myśl którego: wypłata wartości wkładu budowlanego lub jego części następuje w ciągu miesiąca od daty ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz innej osoby.

(statut k. 53-77)

W piśmie z 20.03.2004r. pozwanej Spółdzielni do Urzędu (...) w J.wskazała, że B. G.nie posiada żadnych wierzytelności względem Spółdzielni, które mogłyby być przedmiotem zajęcia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym, natomiast posiada w stosunku do Spółdzielni zadłużenie w wysokości ponad 42.000 zł na dzień 31.12.2003r.

(pismo pozwanej do (...) w J.k. 90)

W piśmie z 27.11.2007r. zatytułowanym „ostateczne wezwanie przesądowe” powódka B. G. domagała się od pozwanej Spółdzielni co najmniej 350.000 zł z tytułu wartości jej lokali użytkowych, których wartość określała na kwotę 400.000 zł.

(pismo powódki do pozwanej k. 91)

Operat szacunkowy sporządzony na zlecenie powódki przez rzeczoznawcę majątkowego R. K.określał wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu użytkowego położonego w J.przy u. (...) na kwotę 226.666,67 zł według stanu i cen z 01.02.2004r.

(operat szacunkowy k. 98-109)

Przedmiotowy lokal użytkowy do chwili obecnej nie został zbyty na rzecz osób trzecich, jest wynajmowany.

(bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę żądania powódki stanowił art. 1711 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (w brzmieniu z daty wygaśnięcia prawa powódki - Dz.U.2003.119.1116 j.t.), w myśl którego, w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu spółdzielnia obowiązana jest uiścić uprawnionemu wartość rynkową tego prawa. Przysługująca uprawnionemu wartość własnościowego prawa do lokalu, ustalona w sposób przewidziany w ust. 2, nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia jest w stanie uzyskać od następcy obejmującego dany lokal w trybie przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię.

2. Z wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu potrąca się niewniesioną przez członka część wkładu budowlanego, a w wypadku gdy nie został spłacony kredyt zaciągnięty przez spółdzielnię na sfinansowanie kosztów budowy danego lokalu - potrąca się kwotę niespłaconego kredytu wraz z odsetkami.

3. Warunkiem wypłaty wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu jest opróżnienie lokalu, o którym mowa w art. 7 ust. 1.

Podobne uregulowania zawierał Statut pozwanej Spółdzielni obowiązujący w latach 2003-2004, w § 34, z tym, że dodany tam został § 5 w myśl którego: wypłata wartości wkładu budowlanego lub jego części następuje w ciągu miesiąca od daty ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz innej osoby.

Powódka stała na stanowisku, że rynkowa wartość prawa do lokalu użytkowego w J., przy ul. (...) wynosiła w 2004r. 226.666,67 zł, zaś po zmniejszeniu tej kwoty o zobowiązania względem Spółdzielni, przysługuje jej z tego tytułu kwota 160.000 zł, której zapłaty żądała w niniejszej sprawie.

Pozwana Spółdzielnia w pierwszej kolejności podniosła zarzut przedawnienia, a ponadto zakwestionowała przedstawioną przez powódkę wycenę prawa do lokalu, uznając ją za nadmiernie wygórowaną.

Sąd uznał żądanie powódki za pozbawione podstaw, z uwagi na upływ terminu przedawnienia.

Bezspornie powódka posiadała spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego w budynku nr (...)przy ul. (...)w J., należącym do pozwanej Spółdzielni (...)przy ul. (...)w J., które wygasło na mocy uchwały nr (...)z 14.10.1999r. Rady Nadzorczej oraz uchwały nr (...)z 29.09.2000r. Walnego Zgromadzenia, wykluczających powódkę z grona członków pozwanej Spółdzielni. Uchwały te stały się ostateczne po uprawomocnieniu się wyroku Sądu Okręgowego w J. z 24.06.2003r. w sprawie I C 547/03 oddalającego powództwo o uchylenie wskazanej uchwały Walnego Zgromadzenia. Wyrok uprawomocnił się w sierpniu 2003r. (nie został skutecznie zaskarżony).

Jak stanowi art. 178 ust. 1 i 3, Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu wygasa z upływem 6 miesięcy od dnia ustania członkostwa z innych przyczyn niż śmierć członka, przy czym w wypadku wykluczenia lub wykreślenia członka termin 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, biegnie od dnia, w którym uchwała o pozbawieniu członkostwa stała się ostateczna.

Zatem przyjąć należało, że prawo powódki do lokalu wygasło w lutym 2004r., to jest po upływie 6 miesięcy od uprawomocnienia się wskazanego wyżej wyroku.

Niemniej, z brzmienia cytowanego art. 1711 ust. 3 Prawa Spółdzielczego wynika, że prawo do żądania wypłaty wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu uwarunkowane jest jego opróżnieniem. Zatem wówczas rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia. Zaznaczenia przy tym wymaga, że Sąd uznał, że dodatkowe zastrzeżenie zawarte w Statucie pozwanej Spółdzielni, to jest że wypłata wartości wkładu budowlanego lub jego części następuje w ciągu miesiąca od daty ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na rzecz innej osoby, uznać należało za niedopuszczalny. Przyjęcie takiego zastrzeżenia byłoby sprzeczne z ustawą, ponieważ początek biegu terminu do żądania zapłaty byłby uzależniony wyłącznie od zachowania pozwanej Spółdzielni. W przypadku nie ustanowienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu powódki na rzecz innej osoby w ogóle nie mogłaby ona wystąpić z żądaniem wypłaty wartości prawa do lokalu. W istocie jak wynika z twierdzeń pozwanej Spółdzielni, sporny lokal jest do chwili obecnej wynajmowany, natomiast nie został zbyty innej osobie.

Jeśli idzie o długość terminu przedawnienia wskazać należało na treść art. 29 ustawy

z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U.2013.1443 j.t.), który na podstawie art. 1 ust. 7 ustawy o Spółdzielniach mieszkaniowych znajduje odpowiednie zastosowanie. Zgodnie z jego treścią, roszczenia o wypłatę udziałów, udziału w nadwyżce bilansowej oraz z tytułu zwrotu wkładów albo ich równowartości pieniężnej ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat.

Jak wskazano wyżej, termin ten winien być liczony od opróżnienia przedmiotowego lokalu przez powódkę, co nastąpiło na mocy wyroku eksmisyjnego Sądu Rejonowego w J.z 29.11.2005r. w sprawie o sygn. akt (...), który uprawomocnił się w styczniu 2006r. (nie został skutecznie zaskarżony). Wobec tego trzyletni termin do wystąpienia przez powódkę z żądaniem wypłaty wartości spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu upłynął w styczniu 2009r.

Powódka wystąpiła z roszczeniem o zapłatę w tym przedmiocie dopiero w czerwcu 2013r., a więc po upływie terminu przedawnienia.

Na marginesie wypada zauważyć, że gdyby przyjąć, za powódką, że termin ten jeszcze nie zaczął biec, z uwagi na nie zbycie osobie trzeciej spornego lokalu do chwili obecnej, to jej roszczenie byłoby przedwczesne i również podlegałoby oddaleniu.

Brak było podstaw do uwzględniania zarzutu pozwanej opartego na art. 5 k.c. Powódka podnosiła, że naruszenie zasad współżycia społecznego nastąpiło poprzez zaniżenie wartości wkładu budowlanego podlegającego zwrotowi na jej rzecz. Podkreślenia wymaga, że skorzystanie z zarzutu przedawnienia co do zasady nie stanowi nadużycia prawa. Konieczne jest wykazanie, że w okolicznościach danej sprawy strona czyni użytek ze swojego prawa w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, przy jednoczesnym skonkretyzowaniu tych zasad. Powódka nie spełniła tych wymogów. Przede wszystkim nie skonkretyzowała, jaką zasadę współżycia społecznego naruszyła pozwana podnosząc zarzut przedawnienia. Ponadto to w istocie pozwana Spółdzielnia dążyła do rozliczenia się z powódką po wygaśnięciu jej prawa i w tym celu sporządziła między innymi operat szacunkowy. Powódka nie wykazała w tym zakresie aktywności w rozsądnym terminie. W okolicznościach sprawy nie sposób uznać, aby podniesienie zarzutu przedawnienia stanowiło nadużycie prawa.

Ponadto wypada zauważyć, że nawet w razie nie uwzględnienia zarzutu przedawnienia powództwo nie zasługiwałoby na uwzględnienie z uwagi na nie wykazanie przez powódkę zasadności żądania. Na potwierdzenie swoich żądań przedstawiła jedynie prywatny dokument – operat szacunkowy sporządzony na jej zlecenie, którego wiarygodność została zakwestionowana przez pozwaną, która przedstawił własny operat szacunkowy. Prywatneekspertyzy opracowywane na zlecenie stron, przed lub w toku postępowania, należy traktować - w razie ich przyjęcia przez sąd orzekający - jako wyjaśnienie, stanowiące poparcie stanowiska strony, z uwzględnieniem wiadomości specjalnych (patrz np. wyrok SN z 8 czerwca 2001 r., I PKN 468/00). Oddaleniu jako nieprzydatny w zakresie ustalenia wartości wkładu budowlanego był wniosek dowodowy powódki z zeznań świadka R. K.– autora operatu szacunkowego na który powoływała się powódka. Dla ustaleń w tym zakresie, wymagających wiedzy specjalistycznej, właściwy jest dowód z opinii biegłego sądowego. Wobec tego, Sąd oddalił wniosek powódki z zeznań tego świadka.

W oparciu o powyższe Sąd oddalił powództwo, z uwagi na upływ terminu przedawnienia, co znalazło wyraz w punkcie I wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. i zasądzono od powódki na rzecz pozwanej 3.600 zł tytułem poniesionych kosztów z tytułu zastępstwa procesowego (§ 6 pkt. 6 Rozporządzenia Min. Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 j.t.).

Kosztami postępowania od których powódka była zwolniona (opłata od pozwu w wysokości 8.000 zł) obciążono Skarb Państwa.