Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 lipca 2025 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Cezariusz Baćkowski (spr.)

Sędziowie: SA Robert Zdych

SO del. do SA Paweł Pomianowski

Protokolant: Katarzyna Szypuła

przy udziale Jarosława Gajka prokuratora (...) we W.,

po rozpoznaniu 16 grudnia 2024 r.

sprawy P. B.

oskarżonego o czyn z art. 258 § 1 k.k., art. 55 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k., art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k., art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 286 § 1 k.k. i z art. 233 § 1 k.k. i z art. 238 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z 9 kwietnia 2024 r. sygn. akt III K 99/23

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec oskarżonego P. B.:

1.  w punkcie VI uniewinnia oskarżonego P. B. od popełnienia czynu z art. 258 § 1 k.k. opisanego w punkcie IV części wstępnej zaskarżonego wyroku, określa, że koszty procesu w tej części ponosi Skarb Państwa i stwierdza, że utraciła moc kara łączna pozbawienia wolności orzeczona wobec tego oskarżonego w punkcie XIV,

2.  z opisów czynów przypisanych w punkcie VII i IX eliminuje słowa: „w ramach zorganizowanej grupy przestępczej opisanej w pkt I”,

3.  w opisie czynu przypisanego w punkcie VII zwrot: „2000 gramów kokainy” zastępuje zwrotem: „1000 g kokainy”, a zwrot: „wartości detalicznej nie mniejszej niż 900000 zł, zastępuje zwrotem: „wartości 450000 złotych”,

4.  z opisu czynu przypisanego w punkcie IX eliminuje nadto słowa: „oraz 1.000 gramów kokainy o wartości nie mniejszej niż 200 000 zł”, a zwrot: „nie mniej niż 7.500” zastępuje liczbą: „6500”, zaś zwrot: „nie mniejszej niż 315.000 zł” kwotą: „115000 złotych”,

5.  na podstawie art. 4 § 1 k.k. za podstawę rozstrzygnięć zawartych w punktach: VII-XII przyjmuje przepisy ustaw w brzmieniu do 23 czerwca 2020 r. i w podstawach prawnych skazania za przestępstwa przypisane w punktach IX i XI przepis art. 12 k.k. zastępuje przepisem art. 12 § 1 k.k.,

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu do 23 czerwca 2020 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k. łączy orzeczone wobec P. B. w punktach VII, IX i XI części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku kary pozbawienia wolności i wymierza mu karę łączną 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

IV.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zalicza oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od 12 kwietnia 2022 r. godz. 6.00 do 8 września 2022 r. godz. 14.20;

V.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 8415 złotych kosztów sądowych postępowania odwoławczego, w tym 8400 złotych opłaty za obie instancje.

UZASADNIENIE

E. V. (1) i M. V. zostali oskarżeni o to, że:

I. w okresie nie krótszym jak od 2015 roku do 30 kwietnia 2019r. we W., P. i innych miejscach na terenie kraju i za granicą brali udział w zorganizowanej grupie przestępczej w skład której wchodzili również: P. K., P. B. oraz objęci odrębnym postępowaniem O. C. (1), D. W. (1) i inne ustalone i nieustalone osoby, a mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na dokonywaniu przywozu, wewnątrzwspólnotowego nabycia, przewozu oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy znacznych ilości środków odurzających i substancji psychotropowych, w szczególności w postaci kokainy, amfetaminy, marihuany, wprowadzania ich do obrotu na terenie kraju i uczestniczenia w takim obrocie oraz przetwarzania amfetaminy w postaci wolnej zasady w siarczan amfetaminy, przy czym w ramach przyjętego podziału ról, E. V. (1) oraz M. V. zajmowali się organizowaniem przywozu kokainy z Ameryki Południowej na teren Unii Europejskiej, wyszukiwaniem kurierów przewożących te środki i substancje oraz ich odbiorców, jak również sprzedażą, w tym wskazując miejsca odbioru w Holandii kokainy i amfetaminy oraz przekazując kontakty do sposób będących ich dostawcami, zaś po ich wprowadzeniu do obrotu na terenie kraju przez inne osoby partycypowali w zyskach z ich sprzedaży;

tj. o czyn z art. 258 § 1 k.k.

II. w okresie od 2015r. do 30 kwietnia 2019r. we W., P. i innych miejscach na terenie kraju i za granicą działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru jak również w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami – w ramach zorganizowanej grupy przestępczej opisanej w pkt I i przyjętego podziału ról, wbrew przepisom art. 33-37, 40, 41 i 42 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) uczestniczyli w wewnątrzwspólnotowym nabywaniu i wewnątrzwspólnotowej dostawie znacznych ilości środków odurzających w postaci nie mniej niż 9.250 gramów kokainy o detalicznej wartości nie mniejszej niż 1.850.000 złotych oraz wewnątrzwspólnotowym nabywaniu znacznych ilości substancji psychotropowej w postaci nie mniej niż 12.00 mililitrów amfetaminy w postaci wolnej zasady (co pozwoliło na uzyskanie około 60.000 gramów mieszaniny siarczanu amfetaminy) o detalicznej wartości nie mniejszej niż 1.500.000 zł – co stanowiło łącznie nie mniej niż 69.250 występujących w detalicznym obrocie jednostkowych porcji handlowych tych substancji i środków, które to były przewożone z Holandii do Polski oraz do Wielkiej Brytanii, a następnie wprowadzane do obrotu poprzez sprzedaż innym ustalonym i nieustalonym osobom,

tj. o czyn z art. 55 ust. 1 i 3 oraz z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 65 kk

III. w okresie od 10 grudnia 2014r. do 11 grudnia 2014r. w P. działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru oraz wspólnie i w porozumieniu, posługując się stwierdzającym nieprawdę dokumentem w postaci zagranicznego aktu zgonu na nazwisko A. G. oraz jego tłumaczeniem na język polski, wyłudzili poświadczenie przez Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w P. nieprawdy w aktach stanu cywilnego poprzez wpisanie do księgi zgonów 2014r. Urzędu Stanu Cywilnego w P. aktu zgonu A. G. w dniu 22 lipca 2014r. w celu uzyskania wpisów tego aktu

tj. o czyn z art. 273 k.k. i z art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 § 1 kk

Natomiast P. B. został oskarżony o to że:

IV. w 2018r. we W., O., O. i innych miejscach na terenie kraju i za granicą brał udział w zorganizowanej grupie przestępczej w skład której wchodzili również E. V. (1), M. V., P. K., oraz objęci odrębnym postępowaniem O. C. (1), D. W. (1) i inne ustalone i nieustalone osoby, a mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na dokonywaniu wewnątrzwspólnotowego nabywania znacznych ilości środków odurzających i substancji psychotropowych, w szczególności kokainy, amfetaminy i marihuany, wprowadzania ich do obrotu na terenie kraju oraz przetwarzania amfetaminy w postaci wolnej zasady w siarczan amfetaminy, przy czym w ramach przyjętego podziału ról wielokrotnie zajmował się transportowaniem do Polski znacznych ilości substancji psychotropowych odbieranych w Holandii, jak również obrotem środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi na terenie kraju

tj. o czyn z art. 258 § 1 k.k.

V. w 2018r. we W., O., O. i innych miejscach na terenie kraju i za granicą działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru jak również w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami – w ramach zorganizowanej grupy przestępczej opisanej w pkt I, wbrew przepisom art. 33-37, 40, 41 i 42 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn.zm.) uczestniczył w wewnątrzwspólnotowym nabyciu znacznych ilości środków w odurzających i znacznych ilości substancji psychotropowych w postaci: nie mniej niż 4.000 mililitrów amfetaminy w postaci wolnej zasady – co pozwoliło na uzyskanie około 20.000 gramów mieszaniny siarczanu amfetaminy o detalicznej wartości nie mniejszej niż 500.000 zł – oraz 2.000 gramów kokainy o wartości detalicznej nie mniejszej niż 900.000 zł, które to środki i substancje przewoził z Holandii do kraju, a następnie przekazał innej osobie w celu wprowadzenia do obrotu;

tj. o czyn z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k.

VI. w 2018r. we W., O., O., W. i innych miejscach na terenie kraju, działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru jak również w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami – w ramach zorganizowanej grupy przestępczej opisanej w pkt I, wbrew przepisom art. 33-37, 40, 41 i 42 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) uczestniczył w obrocie znacznymi ilościami środków odurzających i znacznych ilości substancji psychotropowych w postaci: 6.000 gramów siarczanu amfetaminy o wartości detalicznej nie mniejszej niż 150.000 zł, 500 gramów ziela konopi innych niż włókniste (marihuany) o wartości detalicznej nie mniejszej niż 15.000 zł oraz 1.000 gramów kokainy o wartości nie mniejszej niż 200 000 zł, co stanowiło łącznie nie mniej niż 7.500 jednostkowych porcji handlowych tych substancji i środków o wartości detalicznej nie mniejszej niż 315.000 zł, w ten sposób, że wraz z D. W. (1) nabywał te środki i substancje od O. C. (1) celem dalszego obrotu;

tj. o czyn z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k.

VII. w okresie od 12 marca 2018r. do lutego 2019r. w K. i innych miejscach, działając wspólnie i w porozumieniu z O. C. (1) i innymi osobami oraz w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru jak również w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po wcześniejszym przywłaszczaniu powierzonych mu w ramach umów leasingu samochodów marki B. (...) nr rejestracyjny (...) nr nadwozia (...) oraz B. (...) nr rejestracyjny (...) nr nadwozia (...) o łącznej wartości nie mniejszej niż 500.000 złotych – w ten sposób, że upozorował i składając fałszywe zeznania zgłosił ich fikcyjną kradzież w dniu 12 marca 2018r. w Komisariacie Policji w K. wiedząc, iż przestępstwa tego nie popełniono, a pojazdy te zostały zabrane przez inne osoby – wyłudził od (...) Sp. z o.o. (...) S.A. we W. oraz (...) S.A., nienależne odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia autocasco i zwrot wpłaconych rat leasingowych w kwotach 60.836,10 złotych i 63.753,46 złotych, przy cyzm od osób współdziałających otrzymał w zamian za wskazane pojazdy dodatkową korzyść w wysokości nie mniejszej niż 45.000 złotych, czym działał na szkodę (...) S.A., (...) Sp. z o.o. oraz (...) S.A. we W..

tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 286 § 1 k.k. i z art. 233 § 1 k.k. i z art. 238 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z 9 kwietnia 2024 r., sygn. kat III K 99/23:

I. uznał oskarżonych E. V. (1) i M. V. za winnych popełnienia czynu opisanego w pkt I części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył im kary:

- E. V. (1) roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- M. V. 8 miesięcy pozbawienia wolności,

II. uznał oskarżonych E. V. (1) i M. V. za winnych popełnienia czynu opisanego w pkt II części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 55 ust. 1 i 3 oraz z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 § 1 k.k. w zw. z art. 65 kk i za to wobec oskarżonego E. V. (1) na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 4 § 1 k.k., a wobec oskarżonej M. V. na podstawie art. 55 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 4 § 1 k.k. i przy zastosowaniu art. 60 § 1 i § 6 pkt 2 k.k. wymierzył im kary:

- E. V. (1) 4 lat pozbawienia wolności oraz 200 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 50 złotych,

- M. V. roku 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz 200 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 50 złotych,

III. na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł wobec oskarżonych E. V. (1) i M. V. na rzecz Skarbu Państwa przepadek korzyści majątkowej osiągniętej przy popełnieniu przestępstwa opisanego w pkt II części wstępnej wyroku wobec oskarżonego E. V. (1) w części w kwocie 20.000 zł, a wobec oskarżonej M. V. w części w kwocie 20.000 zł;

IV. na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonych E. V. (1) i M. V. za czyn opisany w pkt II części wstępnej wyroku nawiązki na rzecz (...) ul. (...) (...)-(...) W. w kwotach po 5.000 zł;

V. uznał oskarżonych E. V. (1) i M. V. za winnych popełnienia czynu opisanego w pkt III części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 273 k.k. i z art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 272 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył im kary:

- E. V. (1) roku pozbawienia wolności,

- M. V. 8 miesięcy pozbawienia wolności;

VI. uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt IV części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 258 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu karę roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

VII. uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt V części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 55 ust. 1 i 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k. i za to na podstawie art. art. 55 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 4 § 1 k.k. wymierzył mu kary 3 lat pozbawienia wolności oraz 150 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 100 złotych;

VIII. na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego P. B. za czyn opisany w pkt V części wstępnej wyroku nawiązkę na rzecz (...) ul. (...), (...)-(...) W. w kwocie 3.000 zł;

IX. uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt VI części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 56 ust. 1 i 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 56 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu kary 2 lat pozbawienia wolności oraz 250 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 100 złotych;

X. na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego P. B. za czyn opisany w pkt VI części wstępnej wyroku nawiązkę na rzecz (...) ul. (...), (...)-(...) W. w kwocie 3.000 zł;

XI. uznał oskarżonego P. B. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt VII części wstępnej wyroku stanowiącego przestępstwo z art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i z art. 286 § 1 k.k. i z art. 233 § 1 k.k. i z art. 238 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. oraz na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. wymierzył mu kary 2 lat pozbawienia wolności oraz 300 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 100 złotych;

XII. na podstawie art. 45 § 1 k.k. orzekł od oskarżonego P. B. na rzecz Skarbu Państwa przepadek korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa opisanego w pkt VII części wstępnej wyroku w kwocie 45.000 zł;

XIII. na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył orzeczone wobec E. V. (1) i M. V. w pkt I, II i IV części dyspozytywnej wyroku kary jednostkowe pozbawienia wolności i wymierzył kary łączne:

- E. V. (1) 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

- M. V. roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

XIV. na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. połączył orzeczone wobec P. B. w pkt VI, VII, IX i XI części dyspozytywnej wyroku kary jednostkowe pozbawienia wolności oraz grzywien i wymierzył mu kary łączne: 4 lat pozbawienia wolności oraz 400 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 100 złotych;

XV. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności zaliczył oskarżonym okresy ich zatrzymań i tymczasowych aresztowań:

- E. V. (1) od 12 kwietnia 2022r. godz. 7.33 do 9 kwietnia 2024r.,

- M. V. od 12 kwietnia 2022r. godz. 7.35 do 4 sierpnia 2022r. godz. 12.00

- P. B. od 12 kwietnia 2022r. godz. 6.00 do 8 września 2022r. godz. 14.20;

XVI. zasądził od oskarżonych E. V. (1), M. V. i P. B. na rzecz Skarbu Państwa zwrot kosztów postępowania:

- od oskarżonego E. V. (1) w kwocie 27836,04 zł,

- od oskarżonej M. V. w kwocie 164,62 zł,

- od oskarżonego P. B. w kwocie 124,62 zł

oraz wymierzył im opłaty:

- E. V. (1) – 2.400 zł

- M. V. – 2.300 zł

- P. B. – 8.400 zł.

Apelację od tego wyroku wniósł oskarżony P. B. za pośrednictwem obrońcy, który zaskarżył wyrok w całości i zarzucił:

1)  obrazę przepisów postępowania która mogła mieć wpływ na treść zaskrzonego wyroku – a to art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie całkowicie dowolnej, a nie swobodne oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym przede wszystkim dowodów z przesłuchania świadków O. C. (1) i P. J., które w w ocenie Sądu dowodzą winy oskarżonego, podczas gdy zeznania świadka O. C. (1) i P. J. odnoszące się do oskarżonego P. B. są wzajemnie sprzeczne i nie mają poparcia w jakichkolwiek innych dowodach, które mogłyby wpierać wersję oskarżenia. Zeznania te wskazują, jakoby P. B. jest sprawcą czynów opisanych w części wstępnej wyroku, podczas gdy charakter, przebieg i treść tych zeznań w wielu miejscach odbiegają od opisywanych przez tych świadków okoliczności i relacji wzajemnych nie pozwala uznać ich za wiarygodne i dowodzące popełnienia przez oskarżonego przypisywanych mu czynów.

2)  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku - naruszenie art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie nieprawidłowej oceny z wyjaśnień P. B. oraz zeznań świadka A. B. i uznanie ich za niewiarygodne w zakresie opisywanych relacji tych osób w O. C. (1) (zwłaszcza w opisywanych przez te osoby wyjazdach do Holandii, motywów dla których nawiązała się i była utrzymywana znajomość ze świadkiem), co skutkowało nieprawidłowymi ustaleniami faktycznymi, jakoby celem nawiązania i trwania znajomości oskarżonego z O. C. (1) była działalność przestępcza.

3)  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia poprzez naruszenie art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. polegające na nienależytym przeanalizowaniu zebranego materiału dowodowego oraz naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, zasad, wskazań, wiedzy i doświadczenia życiowego, polegającego na:

- niezasadnym uznaniu, iż wyjaśnienia oskarżonego są niewiarygodne, bo są sprzeczek z zeznaniami świadka O. C. (1) i świadka P. J., którym Sąd w całości dał wiarę, a ponadto na przyjęciu zeznań tych świadków jako spójnych, przekonywujących i konsekwentnych, znajdujących potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, pomimo iż opisywały one zdarzenia całkowicie odmienne, w sposób wzajemnie sprzeczny co do faktów istotnych dla rzekomo popełnionych przez P. B. czynów zabronionych.

4)  obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, a to :

- art. 4 k.p.k., art. 5 § 1 i 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez przekroczenie granic zasad obiektywizmu, domniemania niewinności i reguły in dubio pro reo oraz swobodnej oceny dowodów, przy jednoczesnym zaniechaniu całokształtu istotnych okoliczności ujawnionych w postępowaniu, polegających na bezpodstawnej odmowie wiarygodności wyjaśnień oskarżonego - a to logicznemu i systematyzującemu opisowi wszystkich okoliczności, relacji i motywów towarzyszących jego znajomości ze świadkiem O. C. (1); oraz

- naruszenie art. 2 § 1 pkt 1 i § 2 k.p.k. poprzez oparcie rozstrzygnięcia na sprzecznych, wzajemnie wykluczających się ustaleniach faktycznych zaoferowanych Sądowi przez rzecznika oskarżenia (vide zeznań świadków) i przypisanie odpowiedzialności karnej osobie niewinnej.

5) błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na dowolnym przyjęciu, iż P. B. jest sprawcą przypisywanych przestępstw pomimo poważnych w tym zakresie wątpliwości, które nie pozwalają na przypisanie oskarżonemu zarzucanych mu czynów.

6) obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, to art. 5 § 2 k.p.k., poprzez jego niezastosowanie albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, że dowód z zeznań (pomówień O. C. (1)) pozwala na uznanie winy oskarżonego, co powinno skutkować uniewinnieniem oskarżonego w świetle zasady in dubio pro reo.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od wszystkich zarzucanych mu czynów; ewentualnie – o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego P. B. jest częściowo zasadna. Rację ma mianowicie obrońca gdy kwestionuje ustalenia w zakresie: przypisania oskarżonemu występku udziału w zorganizowanej grupie przestępczej (art. 258 § 1 k.k.), skutków tej wadliwości dla opisów czynów przypisanych, oraz ilości i w wartości substancji narkotycznych będących przedmiotem przestępstwa udziału w obrocie nimi.

Uwzględnienie podniesionych w apelacji obrońcy zarzutów otwierało możliwość (art. 433 § 1 k.p.k., art. 447 § 1 k.p.k.) korekty na korzyść oskarżonego podstaw prawnych skazania, wymiaru kary, podstaw orzeczeń o nawiązkach i przepadku.

Przepisy art. 2 § 1 pkt 1 k.p.k., art. 2 § 2 k.p.k. art. 4 k.p.k., art. 5 § 1 k.p.k. których naruszenie podnosi apelacja obrońcy wyrażają ogólne zasady prawa – trafnej reakcji, prawdy, obiektywizmu, domniemania niewinności. Są to dyrektywy kierunkowe, których realizacji, konkretyzacji służą przepisy szczegółowe i to one mogą stanowić podstawę skutecznego zarzutu odwoławczego (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2011 r., III KK 335/10, LEX nr 736755).

To, że w ocenie apelującego (błędnej, o czym będzie mowa niżej) Sąd orzekający merytorycznie wadliwie ocenił dowody nie oznacza, że nie dociekał prawdy, nie był otwarty na różne wersje zdarzenia, czy traktował oskarżonego, nim zapadł wyrok skazujący, tak jakby był osobą winną zarzucanych przestępstw.

Odwołanie się do wymienionych wyżej zasad, Sąd Apelacyjny traktuje jako wskazanie na doniosłość zarzutów dotyczących oceny dowodów i ustaleń faktycznych.

Wewnętrznie sprzeczne jest formułowanie w jednym zarzucie naruszenia art. 5 § 2 k.p.k. i art. 7 k.p.k., jak to czyni apelujący. „Zarzut naruszenia zasady in dubio pro reo możliwy jest jedynie w sytuacji, w której nie jest kwestionowana ocena dowodów. W przeciwnym przypadku tj. kiedy np. nie zostały wyczerpane możliwości dowodowe w sprawie, albo doszło do wadliwej oceny dowodów zarzut taki jest co najmniej przedwczesny” (postanowienie Sądu Najwyższego z 9 kwietnia 2025 r., IV KK 62/25, LEX nr 3857382). „Przepis art. 5 § 2 k.p.k. może być podstawą zarzutu apelacji lub kasacji, jeśli sąd pierwszej instancji (apelacja) lub drugiej instancji (kasacja) ustali istnienie dwóch lub więcej możliwych wersji zdarzenia (przebiegu ustaleń faktycznych), nie odrzuci żadnej z nich (a zatem nie odrzuci np. różnych wniosków wynikających z dowodu lub grupy dowodów) i następnie uczyni podstawą ustaleń faktycznych wyroku wersję mniej korzystną dla oskarżonego niż ta, której także nie wykluczył. Okoliczność, że strona ma wątpliwości co do sprawstwa czynu przez daną osobę, ale takiej wątpliwości nie ma orzekający sąd, nie może więc stanowić podstawy do postawienia zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k.” (postanowienie Sądu Najwyższego z 7 maja 2025 r., V KK 51/25, LEX nr 3868331). Mnożenie twierdzeń o uchybieniach nie musi wzmacniać siły przekonywania środka odwoławczego. Obrońca zresztą nie wskazuje jakie wątpliwości Sąd Okręgowy powziął, lub powinien powziąć, i nie rozstrzygnął ich na korzyść P. B..

„ W wypadku (…), gdy pewne ustalenie faktyczne zależne jest od dania wiary tej lub innej grupie dowodów, czy też np. dania wiary lub odmówienia wiary wyjaśnieniom oskarżonego, albo dania wiary zeznaniom świadka (…) nie można mówić o naruszeniu zasady in dubio pro reo, a ewentualne zastrzeżenia co do oceny wiarygodności konkretnego dowodu lub grupy dowodów rozstrzygane mogą być jedynie na płaszczyźnie utrzymania się przez sąd w granicach sędziowskiej swobody ocen, wynikającej z treści art. 7 k.p.k., lub też przekroczenia przez sąd tych granic i wkroczenia w sferę dowolności ocen.” Nakaz z art. 5 § 2 k.p.k. nie ma zatem zastosowania do oceny dowodów i nie nadaje się do weryfikacji relacji O. C. (1) jak tego oczekuje obrońca.

Choć formułuje kilka zarzutów to zasadniczo apelacja kwestionuje ocenę obciążających oskarżonego zeznań O. C. (1) i P. J. oraz wyjaśnień P. B. przeczącemu sprawstwu zarzucanych przestępstw.

Wbrew twierdzeniu apelującego przekonanie Sądu Okręgowego o wiarygodności zeznań wymienionych wyżej świadków pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. ponieważ zostało poprzedzone ujawnieniem na rozprawie głównej całokształtu istotnych okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) w sposób podyktowany obowiązkiem dociekania prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i stanowi wyraz rozważenia (art. 7 k.p.k., art. 4 k.p.k.), zgodnie z regułami poprawnego rozumowania, doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy, wszystkich ważkich okoliczności przemawiających na korzyść i niekorzyść oskarżonego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1974 r., Rw 618/74, OSNKW 1975 r., z. 3-4, poz. 47).

Pomówienie jest jednym z rodzajów wyjaśnień osoby zainteresowanej w wyniku procesu (wyrok Sądu Najwyższego z 6 lutego 1970 r., IV KR 249/69, OSNKW 1070 r., z.4-5, poz.46, por. Z. Doda, A. Gaberle „Dowody w procesie karnym”, Dom Wydawniczy ABC 1996, str. 69-73). Wskazania celowościowe wymagające szczególnej skrupulatności i ostrożności przy ocenie dowodu z pomówienia wypowiadane często i szeroko w orzecznictwie ( por. np. wyrok tut. Sądu Apelacyjnego z 6 kwietnia 2016 r., II AKa 58/16, LEX nr 2090997, por. też np. wyrok Sądu Najwyższego z 15 lutego 1985 r., IV KR 25/85, OSNKW 1985 r., z. 11-12, poz. 103, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 7 października 1998 r., II AKa 187/98, KZS 1998r., z. 11, poz. 37) dotyczą pomawiających wyjaśnień wcześniejszego oskarżonego i mają swoje uzasadnienie w zainteresowaniu osoby relacjonującej uzyskaniem najkorzystniejszego rozstrzygnięcia.

Ustawa procesowa nie dzieli dowodów na „lepsze” i „gorsze”, wiarygodne i takich których prawdziwość dopiero wymaga sprawdzenia. Takie ujęcie jest sprzeczne z zasadą swobodnej oceny dowodów. Podobnie jak sprzeczne z tą zasadą byłoby ustalanie swego rodzaju norm ilościowych dotyczących źródeł, czy środków dowodowych pozwalających na czynienie określonego ustalenia. Sąd nie jest w tej mierze limitowany i może stwierdzać zaistnienie zdarzeń na podstawie jednego dowodu, który uznał za wiarygodny. Może też dać wiarę określonemu źródłu dowodowemu co do jednych okoliczności, a odmówić tej cechy co do innych. Punkt ciężkości spoczywa na konieczności dokonania wszechstronnej analizy wszystkich istotnych okoliczności ujawnionych na rozprawie, a nie na liczbie źródeł dowodowych (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 11 stycznia 1996 r., II KRN 178/95, LEX nr 24729).

Zeznania O. C. (1) (k. 290-292, 293-294, 295v, 480, 495-497, 507-508, 1729v-1730, 1760v-1762v, 1763v-1764, 1765v-1766, 1767v-1768, 1769v-1770, 1771v-1772, 1773v-1774, 1775v-1776, 1777v-1779, 1782v-1783, 1784v-1785, 1944v-1946v, 1989v-1990, 1991v-1992, 1993v-1994v, 1997v-1999, 2000v-2002, 2103-2104, 2160-2166, 2195v-2197, 2267v, 2272v-2273, 2523-2526, 2547v-2549, 3255-3259, 3288-3294, 3305-3310) mają charakter pomówienia złożonego – świadek nie tylko opisuje poważne przestępstwa, których dopuściły się inne osoby, ale i nie pomija własnej, istotnej w nich roli.

Sąd Okręgowy nie pominął, lecz dostrzegł nieścisłości w relacjach świadka uznając, że wynikają z upływu czasu od opisywanych zdarzeń, a co do innych okoliczności znalazły potwierdzenie w wyjaśnieniach M. V., E. V. (1) oraz zeznaniach M. K., P. K., P. J. (uzasadnienie podsekcja 2.1.). Znaczenia ma także wielość podobnych zdarzeń związanych z przestępczością narkotykową w których świadek uczestniczył i które potem opisywał.

D. W. (1), jako osoba podejrzana o te same przestępstwa narkotykowe, skorzystał z prawa do odmowy składania zeznań i odmówił składania wyjaśnień w dotyczącym go postępowaniu przygotowawczym.

Trzeba wskazać, że osoba, która dopuściła się przestępstw i chcąca skorzystać z możliwości łagodniejszego potraktowania wskazując osoby współdziałające i okoliczności czynów jest zainteresowana w mówieniu prawdy, bo wtedy uzyska korzyści na jakie liczy. Utraci je jeśli okaże się, że podaje nieprawdę. O. C. (1) składał na rozprawie obciążające P. B. zeznania, choć prawomocny wyrok wobec niego już zapadł i dalszych korzyści nie mógł się już spodziewać.

Lektura relacji świadka przekonuje, że przestępstwa narkotykowe w popełnieniu których współdziałał z P. B., oraz dotyczące dwóch aut marki B.były tylko niewielkim, „ubocznym” fragmentem przestępczej działalności O. C. (1) realizowanej z innymi osobami, a nadto nieznanym organom ścigania. Aby zostać łagodniej potraktowanym w wyroku skazującym O. C. (1) nie musiał obciążać P. B. – osoby z którą nie był skonfliktowany. Przedstawione w wyjaśnieniach okoliczności popełnienia we współdziałaniu z innymi osobami innych poważnych przestępstw narkotykowych wystarczały przecież by skorzystać z nadzwyczajnego złagodzenia kary bez konieczności nieprawdziwego (jak podnosi apelujący) obciążania P. B..

Istotnie, O. C. (1) odmiennie przedstawia okoliczności wyjazdów z P. B. i D. W. (1) do Holandii, nabycia tam i przywozu do Polski kokainy i amfetaminy: kolejności w jakiej je przywozili, miejsca umieszczenia kokainy. Rozbieżności te tłumaczy upływ czasu i duża liczba podobnych wewnątrzwspólnotowych nabyć różnych substancji narkotycznych w różnych składach osobowych.

Natomiast, wbrew apelacji świadek konsekwentnie mówi o przywozie z oskarżonym z Holandii do kraju za jednym razem kokainy, a za innym amfetaminy w formie płynnej. O. C. (1) równie stanowczo zeznaje o umieszczeniu amfetaminy w nadkolu (co mieli zrobić D. W. (1) i P. B.), a o kokainie, że była schowana w nadkolu (k. 292), a w innej relacji, że nie była ukryta, lecz przewożona w aucie pod nogami oskarżonego (k. 2547). Nie jest błędem Sądu I instancji uznanie, co do tej okoliczności, za prawdziwą wersję bliższą czasowo zdarzeniu.

Nie jest jasne co ma na myśli apelujący pisząc o myleniu miejsc ostatecznego przekazywania narkotyków. Były one nabywane w Holandii i przewożone do Polski.

Jeśli chodzi o kwestię kierowania przez O. C. (1) autem w którym znajdowały się narkotyki, to świadek ten przedstawia ją rozbieżnie na co zwraca uwagę obrońca. Wyjazdy z innymi osobami świadek tłumaczy tym, że był pozbawiony uprawnień do kierowania autami i chciał uniknąć odpowiedzialności w wypadku ujawnienia przemytu. Na rozprawie 29 grudnia 2023 r. zeznaje, że z P. B., D. W. (1) zmieniali się za kierownicą auta w którym znajdowała się substancja narkotyczna. Tak samo świadek wyjaśniał w postępowaniu przygotowawczym (k. 292). Na tym samym terminie rozprawy mówiąc o wyjazdach do Holandii po narkotyki, także z innymi osobami (m.in. z P. K., A. Kryle) świadek wskazuje, że „jeździł z kimś, bo chodziło o to, że nie chciał być z tymi narkotykami w aucie i chciał, żeby ktoś je przewiózł.” Na kolejnym terminie rozprawy zeznał, że „nie chciał jechać samochodem z narkotykami” i wydaje mu się, że podczas pierwszego wyjazdu po narkotyki nie prowadził żadnego z samochodów. O. C. (1) mówi więc o tym czego nie chciał, a nie o tym jak faktycznie przebiegał przemyt narkotyków i tylko przypuszcza, a nie jest pewny, że pojazdem nie kierował. Nie jest więc dowolnym, lecz mieści się w granicach swobodnego uznania ustalenie, że świadek zmieniał się z pozostałymi osobami za kierownicą auta w którym znajdowały się narkotyki tak, jak to stanowczo wyjaśniał w czasie najbliższym opisywanemu zdarzeniu, a nie pięć lat później. Na rozprawie 20 lutego 2024 r. O. C. (1) nie wykluczył, że jednak znajdował się w samochodzie w którym przewożone były narkotyki tłumacząc, że umówili się, że w wypadku zatrzymania D. W. (1) „miał brać narkotyki na siebie”.

Apelujący pomija, że oskarżony przyznaje, że dwukrotnie jeździł z O. C. (1) i D. W. (1) do Holandii (k. 2444-2445, k. 2516-2520, k. 2522-2526, 3205-3210, 33323).

P. B. tłumaczy, że przystał na propozycję wyjazdu do Holandii ponieważ chciał O. C. (2), przedstawić projekt budowy domu spokojnej starości i zachęcić go do finansowego zaangażowania w tę inwestycję. Oskarżony wyjaśnia (k. 2518), że już wcześniej na prośbę O. C. (1), który nie miał prawa jazdy, wskazał mu D. W. (1) jako kierowcę. P. B. miał też stały kontakt (jak wyjaśnia) z O. C. (1) i mógł mu w kraju, choćby we W., przedstawić swój projekt. W świetle twierdzeń oskarżonego nie widać powodu dla którego O. C. (1) miałby zabierać do Holandii P. B. i finansować jego pobyt. Zwłaszcza jeśli, jak zeznaje świadek, chciał kupić i przewieźć do Polski, nie materiały budowlane, lecz znaczną ilość narkotyku. Obecność osoby nieświadomej (jak wyjaśnia P. B.) rzeczywistych powodów wyjazdu tylko zwiększałaby ryzyko, że ujawni ona narkotyki. Podobnie nie widać powodu dla którego oskarżony miałby zdecydować się na taki krótki, męczący wyjazd, jeśli mógłby bez trudu przedstawić świadkowi swoje plany w kraju.

Tak samo nieracjonalne, nieprzekonujące są podawane przez P. B. powody zgody na drugi wyjazd do Holandii. Tym razem oskarżony miał wyszukiwać używane auta w związku z pomysłem O. C. (1) by prowadzili firmę taksówkową, choć znowu krótki czas wyjazdu, brak przygotowania nie wskazywał na prawdziwość takiego tłumaczenia. P. B. miałby poszukiwać kilku używanych aut nie ustalając wcześniej jakie są warunki prowadzenia takiej działalności gospodarczej, nie dokonując koniecznych zgłoszeń, nie uzyskując zezwoleń, licencji, nie poszukując pracowników z niezbędnymi kompetencjami, nie mając rozeznania co do miejsc sprzedaży używanych aut w Holandii, co do możliwości nabycia odpowiednich pojazdów, sposobu ich sprowadzenia do kraju, nie dysponując środkami finansowymi by je kupić. Niedługo wcześniej oskarżony nie przekonał świadka do inwestycji w budowę domu spokojnej starości na czym P. B., jak zapewnia, był skoncentrowany, a trzy tygodnie potem (jak wyjaśnia) decyduje się na zaangażowania w prowadzenie firmy taksówkowej. Oskarżony zapewnia też, że nie był zadowolony z współpracy z O. C. (1) przy handlu luksusowymi autami, że O. C. (1) wykorzystał D. W. (1) do wyłudzenia kredytu, że ma związek z narkotykami.

P. B. przyznaje (k. 2444v, 2518), że zadawał pytanie o realne powody wyjazdów do Holandii. O. C. (1) odpowiedział by nie pytał, to nie będzie słyszał kłamstw. Jasne więc, że oskarżony miał świadomość, że te o których wyjaśniał są nieprawdziwe, Jednocześnie O. C. (1) zeznaje, że oskarżony wiedział jakie są prawdziwe powody wyjazdów do Holandii i w przywozie narkotyków do Polski aktywnie uczestniczył. W tych warunkach uznanie tłumaczenia oskarżonego za niewiarygodne mieści się w ramach zakreślonych przez art. 7 k.p.k.

P. B. nie jest oskarżony o udział w prowadzeniu reakcji otrzymywania siarczanu amfetaminy z wolnej zasady amfetaminy. Na k. 292 O. C. (1) mówi, że po przywiezieniu płynnej amfetaminy do kraju D. W. (1) przerabiał 1l tej substancji do postaci stałej w hotelu w O., a kolejny 1l w tej samej miejscowości w mieszkaniu wynajmowanym przez świadka i wówczas chyba był z nimi P. B.. Z relacji tej nie wynika, by oskarżony przerabiał amfetaminę, a tylko że prawdopodobnie był przy tym obecny. Podobnie na k. 1783 O. C. (1) podaje, że P. B. nie brał udziału w przerabianiu amfetaminy. Sąd Okręgowy trafnie uznał te wcześniejsze relacje za wiarygodne (por. uzasadnienie podsekcja 2.1.), a odrzucił padające pięć lat po zdarzeniu twierdzenia z rozprawy, że oskarżony brał udział w przeprowadzaniu tego procesu. O. C. (1) konsekwentnie natomiast zeznaje, że w O. (...). amfetamina była przerabiana tak w hotelu jak i w mieszkaniu i że D. W. (1) i P. B. zabrali i sprzedali część z przerobionej amfetaminy: 1 kg za pomoc w transporcie, zaś 3 kg, a potem jeszcze 2 kg nabyli od świadka (k. 1994).

Z tych powodów ocena dowodu z zeznań O. C. (1) jest prawidłowa, a zarzuty apelacji w tej części niezasadne.

Jeśli chodzi o udział w obrocie kokainą, to O. C. (1) mówi (k. 1994), że D. W. (1) wziął od niego dwa razy po 0,5 kg tej substancji, sprzedał ją po 85000 zł, z czego świadek zatrzymał dwa razy po 80000 zł, a resztę zabrał D. W. (1), który uzyskanymi kwotami podzielił się z P. B.. Widać więc, że oskarżony nie wykonywał żadnych czynności zawiązanych z obrotem kokainą. Robili to D. W. (1) i O. C. (1), a P. B. uzyskał tylko bliżej nieokreśloną korzyść uzyskaną przez D. W. (1) ze zbycia narkotyku. Stąd konieczna była zmiana zaskarżonego wyroku (art. 437 § 2 k.p.k.), wyeliminowanie z opisu czynu przypisanego w punkcie IX słów: „oraz 1.000 gramów kokainy o wartości nie mniejszej niż 200 000 zł”. W konsekwencji zwrot: „nie mniej niż 7.500” zastąpić liczbą: „ 6500”, zaś zwrot: „nie mniejszej niż 315.000 zł” kwotą: „115000 złotych”. Skoro ustawa (art. 413 § 2 pkt 1 k.p.k.) wymaga dokładnego określenia czynu przypisanego, a wątpliwości nakazuje rozstrzygać na korzyść osoby oskarżonej (art. 5 § 2 k.p.k.), to przy ilościowym, lub wartościowym określaniu przedmiotu przestępstwa nieprawidłowe jest używanie zwrotów: „nie mniej niż”, „nie mniejszej niż” sugerujące, że sprawca uczynił więcej niż to wynika z przeprowadzonych dowodów.

Zarzut apelacji obrońcy oskarżonego kwestionujący przypisanie występku udziału w zorganizowanej grupie przestępczej jest zasadny.

W orzecznictwie wskazuje się (por. wyroki Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 14 czerwca 2017 r., sygn. II AKa 52/17, LEX nr 2344211, z 21 grudnia 2016 r., sygn. II AKa 334/16, LEX nr 2196225, z 30 lipca 2015 r., sygn. II AKa 168/15, LEX nr 1798769, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 21 listopada 2019 r., sygn. II AKa 196/19, LEX nr 2768572, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 5 października 2017 r., sygn. II AKa 195/17, LEX nr 24366520, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 7 września 2017 r., sygn. II AKa 115/17, LEX nr 2375055; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 9 maja 2017 r., sygn. II AKa 244/16, LEX nr 2518273; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 3 listopada 2016 r. sygn. II AKa 211/16, LEX nr 2310582), że zorganizowana grupa przestępcza to zbiór osób obejmujący co najmniej trzech połączonych porozumieniem członków, który cechuje trwałość w czasie, spoistość (aprobata celów, wzajemna akceptacja członków grupy, gotowość do działania na jej rzecz, poczucie wspólnoty i odrębności od innych, zdolność do funkcjonowania w sposób ciągły), posiadanie struktury organizacyjnej (wspólne planowanie, pełnienie określonych ról), a jego celem jest popełnianie jednego lub więcej przestępstw (przestępstw skarbowych). Poza kryterium ilościowym pozostałe warunki są nieostre i nie wszystkie można uznać za konieczne (np. trwałość, czy zdolność do ciągłego działania, gdy grupa została powołana do popełnienia jednego przestępstwa, istnienie kierownictwa, pełnienie stałych ról).

Wypowiedzi Sądu Najwyższego i Sądów powszechnych odnoszące się do cech jakie musi mieć struktura by uznać ją za zorganizowaną grupę przestępczą wskazuje na istotną przewagę tych, które wymieniają okoliczności, które nie są przeszkodą do przyjęcia istnienia takiej zorganizowanej grupy nad wskazującymi pozytywne, konieczne elementy dla ustalenia istnienia takiej struktury.

Kryminalizacja zachowań wymienionych w art. 258 k.k. uzasadniona jest nie charakterem zamierzonego przestępstwa, bo za nie sprawcy osobno poniosą odpowiedzialność, lecz cechami struktury powołanej do jego realizacji, która jest nośnikiem abstrakcyjnego niebezpieczeństwa dla określonych dóbr chronionych w zależności od rodzaju przestępstwa dla którego wykonania grupa została powołana (T. W., Charakter zbiegu udziału w zorganizowanej grupie przestępczej oraz przestępstw popełnianych w ramach działalności takiej grupy, Cz. (...) 2014, nr 1, str. 81-108).

Udział w zorganizowanej grupie przestępczej jest przestępstwem formalnym. Do wypełnienia znamion tego występku wystarcza bierna przynależność. Przestępstwa dla realizacji których grupa została powołana i popełnione w jej ramach pozostają w realnym zbiegu z występkami z art. 258 k.k. (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z 24 listopada 2015 r., IV KK 364/15, LEX nr 1955514, wyrok Sądu Najwyższego z 7 października 2016 r., II KK 136/16, LEX nr 2147280). Zatem stopień zorganizowania takiej grupy musi być czymś więcej niż zachowania stanowiące współsprawstwo i inne formy przestępnego współdziałania z art. 18 § 1 - 3 k.k., a zachowania realizujące znamię typu czynu zabronionego - udziału w takiej zorganizowanej grupie przestępczej muszą być czymś innym niż wykonywanie czynów dla których realizacji grupa została powołana (A. N., Zorganizowana grupa przestępcza w praktyce orzeczniczej. Próba analizy krytycznej kryteriów istnienia grupy i odróżnienia ich od form przestępnego współdziałania, Prok. i Pr. 2021, z. 9, str. 45-69). W przeciwnym razie te same zachowania, sprzecznie z art. 11 § 1 k.k., stanowiłyby więcej niż jeden czyn.

Współsprawstwo to „oparte na porozumieniu wspólne wykonanie czynu zabronionego, które charakteryzuje się po stronie każdego ze wspólników (partnerów) odgrywaniem istotnej roli w procesie realizacji ustawowych znamion czynu zabronionego.” (A. Wąsek „Formy popełnienia przestępstwa w Kodeksie Karnym z 1997 r.”, seria Nowa kodyfikacja karna, Warszawa 1998 r., str. 92). Współdziałający może więc przyłączyć się do popełnianego przestępstwa (współsprawstwo sukcesywne), ale zazwyczaj porozumienie współsprawców ustalające podział ról (także względnie trwały wynikający np. z umiejętności, doświadczenia, wiedzy, możliwości), sposób działania zostaje zawarte przed rozpoczęciem realizacji znamion przestępstwa. W wypadku części przestępstw realizacja znamion, przyjęty sposób działania łączy się z koniecznością koordynowania niekiedy licznych, rozciągniętych w czasie i powtarzalnych zachowań osób współdziałających. Tak więc uzgodnienie popełnienia przestępstwa przed przystąpieniem do jego wykonania, współdziałanie niezbędne do realizacji znamion, podział ról, koordynowanie w czasie i przestrzeni ustalonych zadań nie oznacza samo w sobie istnienia struktury funkcjonującej wg ustalonych zasad, której stopień uporządkowania wykracza poza ramy wyznaczone przez konstrukcję współsprawstwa, podżegania czy pomocnictwa.

Nie każdy zespół co najmniej trzech osób współdziałających w popełnianiu przestępstw nawet dzielących między siebie role i koordynujących działania jest zorganizowaną grupą mającą na celu popełnienie przestępstw, a jedynie te struktury funkcjonujące dla popełniania przestępstw które wykazują zorganizowanie wykraczające poza formy zjawiskowe z art. 18 § 1 – 3 k.k., co uczestnicy obejmują świadomością.

W orzecznictwie wskazuje się, co trafnie zauważa Sąd Okręgowy, że nie jest konieczne by członkowie zorganizowanej grupy przestępczej znali się, niezbędne jest jednak by mieli świadomość istnienia tych innych osób, istnienia zorganizowanej grupy nakierowanej na popełnianie przestępstw, swojego w niej funkcjonowania i aprobaty ze strony innych członków struktury.

Sąd I instancji bez wskazania podstaw dowodowych stwierdza arbitralnie, że oskarżony miał świadomość istnienia szerszej, zhierarchizowanej struktury, nawet jeśli nie znał M. V., czy jej męża, funkcjonował w niej i akceptował zasady jej działania.

P. B. brał udział w dwóch wewnątrzwspólnotowych nabyciach kokainy i amfetaminy wspólnie z O. C. (1) i D. W. (1), następnie nabył z D. W. (1) od O. C. (1) 5 kg amfetaminy (dalszy 1 kg otrzymali jako zapłatę za udział w przewiezieniu do kraju narkotyku), a potem jeszcze 0,5 kg marihuany.

Z zeznań mówiącego o tym O. C. (1) nie wynika by oskarżony wiedział w jaki sposób ten świadek nawiązał kontakt ze zbywcami narkotyków, czy poza sprzedawcami istnieją jakiekolwiek inne osoby z którymi współdziała, czy transakcje w Holandii organizowały inne osoby, czy O. C. (1) się z nimi rozliczał, czy O. C. (1) nabywał narkotyki dla siebie, czy dla innych osób, czy środki finansowe na zapłatę należały do niego, czy do innych osób, czy działał na własną rzecz, czy na polecenie innych osób, czy świadek lub oskarżony komukolwiek podlegali.

P. B. nie tylko nie znał M. V., E. V. (1), P. K. ale i nie wiedział, czy osoby pełniące takie role jak ci skazani istnieją. Ani z zeznań O. C. (1), ani z innego dowodu nie wynika by P. B. miał świadomość rozmiaru, zakresu, okoliczności procederu narkotykowego w jakim uczestniczy ten świadek, ani swojej w nim roli.

Z powodów o których była już mowa O. C. (1) zaproponował oskarżonemu i D. W. (2) udział z przywiezieniu z Holandii do Polski narkotyków, na co tamci przystali. Wyraźnie na rozprawie mówi, że inaczej niż we wcześniejszym czasie, to nie były narkotyki M. V. i E. V. (1), lecz świadka, który tym osobom nie podlegał. Rola tych oskarżonych polegała tylko na zorganizowaniu sprzedaży za „prowizję”, ale to O. C. (1) narkotyki nabywał dla siebie, płacił za nie i odsprzedawał w kraju. Choć więc P. B. i D. W. (1) wykonywali „pracę” dla O. C. (1): byli tłumaczami, kierowcami, pakowali i przewozili jego narkotyki, D. W. (1) miał wziąć na siebie odpowiedzialność w razie ujawnienia, w zamian za wynagrodzenie, to nie podlegali mu, nie wykonywali jego nakazów, poleceń.

Jak była o tym mowa wyżej udział oskarżonego w obrocie narkotykami polegał na nabyciu, wspólnie z D. W. (1), od O. C. (1) łącznie 6 kg amfetaminy (w tym 1 kg jako zapłata za przywiezienie narkotyku) i 0,5 kg marihuany, a następnie ich zbyciu. Oskarżony (i D. W. (1)) nabyli narkotyki ponieważ chcieli tak, jak każdy kupujący od O. C. (1) hurtowe ilości tych substancji. O. C. (1) nakazał im kupienia od niego narkotyków, nie rozliczał ich z ilości narkotyków jakie sprzedali, czy pieniędzy jakie za to uzyskali.

Zakres przestępczej działalności, w której uczestniczył P. B. nie wskazuje na jego świadomość zaangażowania w działalność zorganizowanej grupy przestępczej.

Sąd Apelacyjny nie dostrzega istnienia hierarchicznych powiązań między oskarżonym a O. C. (1), małżonkami (...) V. i innymi osobami, mechanizmów utrzymywania posłuszeństwa, sposobów dyscyplinowania lub motywowania podległych osób. Nie sposób w relacjach osobowych dopatrzeć się stosunku nadrzędności i podrzędności, nadzorowania podejmowanych czynności. W orzecznictwie wskazuje się na istnienie zorganizowanych grup przestępczych o strukturze poziomej i tu jednak konieczne jest dowiedzenie istnienia osobnej, uporządkowanej struktury, spojonej wspólnym celem, składającej się z nie mniej niż trzech członków, w tym P. B. świadomych i aprobujących wzajemnie swoje zaangażowanie w działalność grupy i akceptujących przestępne cele jakie sobie wyznaczyli.

Przyjęty sposób działania przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu narkotyków, czy udziale w obrocie nimi zakładał powtarzalność zachowań, ich rozłożenie w czasie i współdziałanie osób zaangażowanych. Nie wykraczał jednak poza formy współdziałania przestępczego. Nie można dostrzec elementów struktury wewnętrznej, powiązań organizacyjnych w których zaangażowany byłby P. B., planowania przestępstw, wspólnego dla współdziałających, ustalonego uprzednio celu, reguł postępowania, nakierowania na zaspokajanie potrzeb grupy, poczucia odrębności od społeczeństwa.

Porozumienie o realizacji przestępstwa, podział ról stosownie do potrzeb i są także cechą współsprawstwa. W wypadku zachowań powtarzalnych podział zadań może mieć charakter stały wynikając np. z umiejętności poszczególnych osób, faktycznych możliwości, lub ich braku. Dlatego O. C. (1) chcący nabyć narkotyki, mający ku temu środki i kontakty, lecz pozbawiony uprawnień do kierowania autami i chcący uniknąć odpowiedzialności w wypadku ujawnienia przemytu, porozumiał się co do przywozu do kraju narkotyków ze znanymi sobie, chcącymi uzyskać korzyści majątkowe P. B., który władał językiem angielskim, miał prawo jazdy i D. W. (1), który był gotów wziąć na siebie odpowiedzialność za przemyt.

Wszystko to są elementy współsprawstwa poza które nie wykraczały zachowania oskarżonego P. B., D. W. (1) i O. C. (1).

Wszyscy wymienieni kierowali się chęcią uzyskania korzyści majątkowych z przestępstw narkotykowych. Była to jednak korzyść dla każdego z nich a nie wspólna korzyść dla grupy przestępczej obejmującej ogół współdziałających. Nie istniał też system podziału zysków z przestępczej działalności w którym by uczestniczył, lub o którym wiedział oskarżony.

Nie występowały elementy których P. B. miałby świadomość i w które byłby zaangażowany :

- hierarchiczne powiązania między oskarżonym, a innymi osobami, relacje nadrzędności i podrzędności, znane oskarżonemu mechanizmy utrzymywania posłuszeństwa członków grupy, sposoby dyscyplinowania, motywowania,

- elementy struktury wewnętrznej z podziałem zadań, powiązania organizacyjne,

- planowanie przestępstw,

- wspólny cel, powiązania organizacyjne, nakierowanie na zaspokajanie potrzeb grupy,

- poczucie odrębności od społeczeństwa, wzajemne wspieranie się.

Wszystkie te okoliczności przekonują, że nie istniała zorganizowana grupa przestępcza w której działalność zaangażowany byłby oskarżony.

Z tych powodów należało zmienić zaskarżony wyrok (art. 437 § 2 k.p.k., art. 414 § 1 k.p.k., art. 17 § 1 pkt 1 k.p.k.) i uniewinnić P. B. od popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 258 § 1 k.k. W następstwie utraciła moc kara łączna pozbawienia wolności orzeczona wobec oskarżonego (art. 575 § 2 k.p.k.). Koszty procesu w części uniewinniającej ponosi Skarb Państwa (art. 632 pkt 2 k.p.k.).

Sąd Okręgowy nie popełnił błędu przypisując oskarżonemu przywłaszczenie aut i wyłudzenie odszkodowania za nie.

P. J. (k. 3225-3226, 3320-3323) i O. C. (1) (k. 2272-2273, 3305-3310) zbieżnie opisują okoliczności w jakich z inicjatywy oskarżonego doszło do zabrania dwóch samochodów marki B. spod budynku gdzie mieszkał wtedy P. B.. Świadkowie tłumaczą, że P. B. chodziło o upozorowanie kradzieży.

Oskarżony tłumaczył O. C. (1), że nie chce płacić rat leasingowych, chce uzyskać odszkodowanie oraz ubezpieczenie i wziąć nowe auto. Obrońca w apelacji wylicza za P. B. korzyści jakie uzyskiwał w wyniku eksploatacji aut i wydatki jakie poniósł wywodząc, że upozorowanie kradzieży byłoby nieracjonalne. Wyliczanie upustów jakie uzyskał oskarżony, nakładów jakie poczynił o tyle nie ma znaczenia, że samochody nie były jego własnością, lecz leasingodawcy. Natomiast w następstwie „kradzieży” nie należących do niego aut P. B. uzyskał zwrot uiszczonych rat leasingowych, wypłacono mu świadczenie z tytułu ubezpieczenia auto casco i dodatkowo otrzymał 45000 zł przekazane przez O. C. (1) ze sprzedaży aut. Oskarżony mógł też nabyć nowe wybrane przez siebie auto, czy przeznaczyć uzyskane środki na wybrany przez siebie cel. Jeśli chodzi o dochody z wynajmowania samochodów to z pewnością nie były tak systematyczne jak mówi oskarżony skoro oba pojazdy nie były u klientów, lecz zostały zabrane sprzed bloku w którym mieszkał P. B.. Sąd Apelacyjny nie podziela więc twierdzeń obrońcy, że zorganizowanie fikcyjnej kradzieży samochodów byłoby pozbawione logiki i nieracjonalne.

P. J. nie mówił, że zakres jego przestępczej działalności ogranicza się do kradzieży samochodów (jak pisze obrońca) lecz, że był „karany za przestępstwo związane z kradzieżą samochodów na terenie Niemiec”. To, że po około kilku latach od zdarzenia świadek wg oskarżonego pomylił kolor auta, którym P. B. przyjechał na spotkanie z nim, nie przekonuje o nieprawdziwości jego zeznań co do zlecenia mu „kradzieży” samochodów.

Nie wydaje się by P. J. twierdził, że samochód B. (...) był wyposażony w system keyless go. Zeznał tylko, że „P. B. odpalił samochody, ale kluczyków nam nie zostawił. To jest system keyless go, można się zatrzymać, ale nie można zgasić samochodu. Bez gaszenia samochodu mieliśmy dojechać na miejsce.”

Świadek wiedział nie tylko, że oskarżony buduje dom i opisał miejsce gdzie on się znajdował, ale i wiedział, że P. B. zajmuje się pomocą w dochodzeniu odszkodowań. Okoliczności te silnie wspierają tezę o prawdziwości jego zeznań.

Przy uwzględnieniu opisanych wyżej zmian w pozostałej części stanowisko Sądu Okręgowego w zakresie sprawstwa, winy i kwalifikacji prawnej nie nasuwa wątpliwości.

Na podstawie art. 433 § 1 k.p.k., art. 447 § 1 k.p.k. stosownie do art. 4 § 1 k.k. korekty wymagały podstawy rozstrzygnięć zawartych w punktach: VII-XII zaskarżonego wyroku. Nowelizacja kodeksu karnego wprowadzona ustawą z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami (...)19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem (...)19 (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2141), która weszła w życie 24 czerwca 2020 r. m.in. dodała przepis art. 57b k.k. obligujący do wymierzenia kary powyżej dolnego progu ustawowego zagrożenia w wypadku skazania za przestępstwo określone w art. 12 § 1 k.k. Dlatego należało wskazać, że chodzi tam o przepisy ustaw w brzmieniu sprzed wejścia w życie tej nowelizacji i w punktach IX i XI i w podstawach prawnych skazania przepis art. 12 k.k. należało zastąpić obowiązującym wtedy przepisem art. 12 § 1 k.k.

W związku z sygnalizowaną już wyżej utratą mocy kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w zaskarżonym wyroku na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w brzmieniu do 23 czerwca 2020 r. w zw. z art. 4 § 1 k.k., Sąd Apelacyjny połączył orzeczone wobec P. B. w punktach VII, IX i XI części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Ustawa w brzmieniu wskazanym wyżej stwarzała Sądowi szersze możliwości orzekania kary łącznej m.in. nie wykluczając zastosowania zasady absorpcji.

Orzekając karę łączną na zasadzie asperacji Sąd Apelacyjny uwzględnił bliskie relacje czasowe między przestępstwami podlegającymi ocenie, godzące w różne dobra chronione – zdrowie publiczne, mienie, prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, bliskie relacje między przestępstwami narkotykowymi. Nie tracąc pola widzenia względów indywidualnoprewencyjnych Sąd Apelacyjny uznał, że orzeczona kara łączna będzie sprawiedliwym podsumowaniem przestępczej działalności oskarżonego podlegającej ocenie.

Obowiązkowe było na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczenie na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okresu rzeczywistego pozbawienia wolności oskarżonego od 12 kwietnia 2022 r. godz. 6.00 do 8 września 2022 r. godz. 14.20.

Z tych wszystkich powodów orzeczono jak w wyroku (art. 437 § 2 k.p.k.).

Zasadą jest ponoszenie przez oskarżonych którzy zostali skazani kosztów procesu. O kosztach tych rozstrzygnięto uwzględniając zakres w jakim P. B. ostatecznie został skazany (art. 635 k.p.k., art. 627 k.p.k., art. 632 pkt 2 k.p.k., art. 2 ust. 1 pkt 5, art. 3 ust. 1, art. 6, art. 10 ust 1 ustawy z 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych).

Paweł Pomianowski

Cezariusz Baćkowski

Robert Zdych