Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

II AKa 280/22 - wyrok Sąd Apelacyjny we Wrocławiu z 2022-09-28

Sygnatura akt II AKa 280/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2022 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Jarosław Mazurek

Sędziowie: SA Maciej Skórniak /spr./

SA Janusz Godzwon

Protokolant: Joanna Rowińska

przy udziale Waldemara Kawalca prokuratora Prokuratury (...)

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2022 r.

sprawy M. A. (1)

oskarżonego z art. 148 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 190 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 157 § 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 157 § 2 i 4 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 217 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 226 § 1 kk i art. 224 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 190 § 1 kk i art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 191 § 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk, art. 178a § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk

A. K. (1)

oskarżonego z art. 162 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego M. A. (1) oraz prokuratora co do obu oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z dnia 5 maja 2022 r., sygn. akt III K 42/21

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec M. A. (1) w pkt II części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku ten sposób, że:

1)  uznaje oskarżonego M. A. (1) winnym popełnienia czynu opisanego w pkt II części wstępnej zaskarżonego wyroku przyjmując, iż dopuścił się go mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca pozbawienia wolności;

2)  w zakresie czynów z pkt VIII i X części wstępnej zaskarżonego wyroku, uznaje oskarżonego M. A. (1) winnym tego, że mając ograniczoną w stopniu znacznym zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem oraz działając w warunkach ciągu przestępstw:

a)  w dniu 19 kwietnia 2020 roku w Serbach za pośrednictwem komunikatora internetowego M. wyzywał A. R. słowami powszechnie uznanymi za obelżywe;

b)  w dniu 2 sierpnia 2020 roku w G. wyzywał G. P. słowami powszechnie uznanymi za obelżywe,

to jest przestępstw z art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. i za to na podstawie tych przepisów wymierza mu karę 1 (jednego) miesiąca pozbawienia wolności;

3)  stwierdza, że kara łączna wymierzona oskarżonemu M. A. (1) w pkt VIII zaskarżonego wyroku oraz związane z nią orzeczenie zawarte w pkt XIII utraciły moc;

II.  wobec A. K. (1) oraz w pozostałym zakresie wobec M. A. (1) utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

III.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. i art. 86 § 1 k.k. oraz art. 91 § 2 k.k. łączy oskarżonemu M. A. (1) kary pozbawienia wolności orzeczone w pkt I i III-VII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku oraz w pkt I ppkt 1 i 2 niniejszego wyroku i wymierza mu karę łączną 16 (szesnastu) lat pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. zalicza oskarżonemu M. A. (1) na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w dniu 28.06.2020r. oraz od dnia 04.08.2020r. godz. 02:50 do dnia 28.09.2022r.;

V.  na podstawie art. 77 § 2 k.k. zastrzega, że warunkowe przedterminowe zwolnienie oskarżonego będzie mogło nastąpić dopiero po odbyciu przez niego 14 (czternastu) lat pozbawienia wolności;

VI.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. R. kwotę 738 zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

VII.  stwierdza, że koszty postępowania związane z apelacją prokuratora obciążają Skarb Państwa, zaś oskarżonego zwalnia z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, poniesionymi wydatkami w tej części obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II.AKa.280/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy z dnia 5 maja 2022 roku, w sprawie sygn. akt III K 42/21

1.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.  Granice zaskarżenia

1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.  Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.  Ustalenie faktów

1.1.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. A. (1)

oskarżony był w przeszłości karany sądownie i tak:

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Nowej Soli z dnia 28.12.2017 r., w sprawie sygn. akt II K 305/17, za przestępstwo z art. 290 § 1 kk w zw. z art. 278 § 1 kk, na karę ograniczenia wolności;

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Głogowie z dnia 14.12.2018 r., w sprawie II K 1485/18, za przestępstwo z art. 190 § 1 kk, na karę grzywny.

Dane o karalności

1860-1861

2.1.1.2.

M. A. (1)

Oskarżony od 4.08.2020 roku pozostaje tymczasowo aresztowany do niniejszej sprawy. Przed aresztowaniem oskarżony nadużywał alkoholu oraz używał środków odurzających, pod wpływem których był agresywny.

Zachowanie oskarżonego w warunkach pozbawienia wolności ocenione zostało jako zmienne. Początkowo wymagał on dyscyplinowania. Wykazywał agresję werbalną wobec współosadzonych i funkcjonariuszy SW. Pięciokrotnie był karany dyscyplinarnie, a jedynie dwa razy nagrodzony.

Obecnie zachowanie to stabilizuje się. Jest zatrudniony, utrzymuje kontakty z rodziną.

Opinia dyrektora Zakładu Karnego nr (...) we W..

1872-1873)

2.1.1.3.

A. K. (1)

oskarżony nie był w przeszłości karany sądownie.

Dane o karalności

1862

2.1.1.4.

A. K. (1)

Oskarżony przebywał w Areszcie Śledczym we W. jako tymczasowo aresztowany w okresie od 4.08.2020 r. do 15.12.2020 r. Zachowanie oskarżonego oceniono jako właściwe, oskarżony przyjmuje postawę regulaminową, przestrzega porządku prawnego.

Opinia dyrektora Aresztu Śledczego we W..

1877-1878

1.1.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.  Ocena dowodów

1.1.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

dane KRK

dowód stanowi informację urzędową, która nie zo-stała zakwestionowana.

2.1.1.4

Opinia dyrektora Zakładu Karnego nr (...) we W. odnośnie M. A. (1).

Opinia została sporządzona przez uprawniony do tego podmiot, zawiera istotne wiadomości odnoszące się do osoby oskarżonego, a z uwagi na treść opinii oraz wymowę innych dowodów zgromadzonych w toku postępowania, dowód ten należy oceniać jako wiarygodny w całości.

2.1.1.3.

Dane K.

dowód stanowi informację urzędową, która nie zo-stała zakwestionowana.

2.1.1.4.

Opinia dyrektora Aresztu Śledczego we W. odnośnie A. K. (1).

Opinia została sporządzona przez uprawniony do tego podmiot, zawiera istotne wiadomości odnoszą-ce się do osoby oskarżonego, a z uwagi na treść opinii oraz wymowę innych dowodów zgromadzonych w toku postępowania, dowód ten należy oceniać jako wiarygodny w całości.

1.1.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Obrońca z wyboru oskarżonego M. A. (1) – adw. M. R. zaskarżył wyrok w części, tj. w punktach od I do XI na korzyść oskarżonego, zarzucając:

1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający istotny wpływ na treść orzeczenia, polegający na ustaleniu, że oskarżony M. A. (1) działając w bezpośrednim zamiarze pozbawił pokrzywdzoną życia poprzez uduszenie, wobec czego dopuścił się popełnienia przestępstwa z art. 148 § 1 kk w zw. z art 31 § 2 kk, podczas gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadzi do wniosku, że oskarżony nie miał zamiaru pozbawienia pokrzywdzonej życia, nie dusił jej, a jego zachowanie wyczerpało nie znamiona zabójstwa a przestępstwa opisanego w art. 156 § 1 pkt. 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk;

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający istotny wpływ na treść orzeczenia, polegający na ustaleniu, że oskarżony M. A. (1) po wyciągnięciu pokrzywdzonej z samochodu i zadaniu jej uderzeń pięściami i kopnięć nogami, a następnie, gdy pokrzywdzoną na powrót do auta wrzucił, po tym gdy pokrzywdzona zaczęła charczeć wpadł w szał, ponownie zaczął pokrzywdzoną znieważać, obrócił się i z całej siły zaczął ją dusić, podczas gdy oskarżony po wyciagnięciu pokrzywdzonej z samochodu i zadaniu jej uderzeń żadnej agresji w stosunku do pokrzywdzonej już nie przejawiał, a po wsadzeniu jej do samochodu pokrzywdzona okazywała oznaki życia, poprosiła oskarżonego A. K. (1) aby ją przykryć kocem.

3) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia polegający na uznaniu, że oskarżony dopuścił się zarzucanych mu czynów wskazanych w punktach: II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X i XI części wstępnej wyroku w sytuacji, gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, by oskarżony dopuścił się takich czynów, w tym by zachowanie oskarżonego wzbudzało u pokrzywdzonych uzasadnione obawy spełnienia gróźb by dopuścił się zniewagi, a ustalenia Sądu opierają się na sprzecznych ze sobą wewnętrznie zeznaniach świadków, które nie mogą zostać uznane za konsekwentne, logiczne, a w szczególności wsparte na innym materiale;

4) obrazę przepisów prawa materialnego przez błędne zakwalifikowanie czynu zarzucanego oskarżonemu z art. 148 § 1 kk w zw. z art. 31 § 2 kk w sytuacji, gdy prawidłowe ustalenia faktyczne wskazują, że oskarżony dopuścił się przestępstwa z art. 156 § 1 pkt 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk;

5) obrazę przepisów postępowania, to jest art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk, poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów polegającej w szczególności na obdarzeniu przymiotem wiarygodności wyjaśnień oskarżonego A. K. (1) w istotnym zakresie dotyczącym działania oskarżonego M. A. (1), to jest duszenia pokrzywdzonej L. S. pomimo, że wyjaśnienia tego oskarżonego były kilkukrotnie zmieniane, są wewnętrznie sprzeczne, niespójne, a ponadto nie znajdują dostatecznego odzwierciedlenia w pozostałym materiale dowodowym i w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przez bezpodstawne ustalenie, iż oskarżony M. A. (1) działając w bezpośrednim zamiarze pozbawienia życia L. S. dusił ją za szyję dłońmi, powodując jej zgon, podczas gdy oskarżony A. K. (1) wyjaśniał m.in., że po pobiciu pokrzywdzonej przez oskarżonego M. A. (1) (...) pokrzywdzona zdołała powiedzieć, że jest jej zimno i żebym ją przykrył, to ją przykryłem kocem: (...) już potem między nimi nie ma szarpaniny i L. nie jest bita. Nie było tak bym widział, że on w jakimś momencie dusi L.. Nie było tak", co w pełni koresponduje z wyjaśnieniami oskarżonego M. A. (1), który konsekwentnie zaprzecza, aby dusił pokrzywdzoną, przyznał natomiast, że zadawał uderzenia pokrzywdzonej, które dość szczegółowo opisał i co koresponduje z pozostałymi zgromadzonymi dowodami w sprawie: sporządzonymi opiniami z zakresu biologii i genetyki oraz innymi opiniami sporządzonymi przez biegłych, a także z zeznaniami świadka A. K. (2), który stwierdził m.in. ze ojciec /oskarżony A. K. (1)/ mówił mu, że A. jedynie pobił pokrzywdzoną, nie podawał żadnych innych szczegółów,

6) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj. art. 4 kpk poprzez uwzględnienie przez Sąd I instancji okoliczności wyłącznie na niekorzyść oskarżonego;

7) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, t art. 5 § 2 kpk poprzez nieprawidłowe przyjęcie niewyjaśnionych w procesie wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, co stanowi negację zasady in dubio pro reo, zgodnie z którą wątpliwości nie dających się rozstrzygnąć nie można tłumaczyć na niekorzyść oskarżonego;

Ponadto z ostrożności procesowej w sytuacji braku zmiany przez Sąd Apelacyjny kwalifikacji prawnej czynu zarzucił:

8) rażącą niewspółmierność (surowość) orzeczonej za czyn opisany w pkt wyroku wobec oskarżonego M. A. (2) kary 15 lat pozbawienia wolności wyrażającą się w niezastosowaniu dobrodziejstwa nadzwyczajnego jej złagodzenia.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego M. A. (1) zasługują na uwzględnienie jedynie częściowo w marginalnym zakresie.

Ad. 1 i 2)

Apelujący zarzucił zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych co do zamiaru oskarżonego pozbawienia życia pokrzywdzonej. Tym samym zakwestionował kwalifikację prawną czynu przypisanego oskarżonemu, uznając, że zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona czynu z art. 156 § 1 pkt 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k., a nie czynu z art. 148 § 1 k.k.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że oskarżony M. A. (1) dusząc pokrzywdzoną L. S. działał umyślnie z bezpośrednim zamiarem dokonania zabójstwa. Na podstawie okoliczności sprawy oraz sporządzonych na potrzeby sprawy opinii biegłych sądowych ustalono bowiem, że oskarżony użył znacznej siły, gdyż dusząc pokrzywdzoną spowodował u niej złamanie kości gnykowej i chrząstki tarczowej.

W doktrynie i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że uduszenie przez nacisk na szyję z reguły świadczy o bezpośrednim zamiarze pozbawienia ofiary życia, bowiem śmierć człowieka w wyniku uciskania szyi z dużą siłą stosunkowo długi czas, jest skutkiem oczywistym i nieuchronnym dla każdej dorosłej osoby (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 22 lutego 2018 r., II AKa 193/17). Nie może więc ulegać wątpliwości, że duszenie, zwłaszcza że miało ono miejsce już po dotkliwym pobiciu pokrzywdzonej, zmierzało właśnie do spowodowania śmierci w zamiarze bezpośrednim.

Zgodzić należało się z natomiast tym, że oskarżony działał z zamiarem nagłym. W tym miejscu podkreślić należy, że w doktrynie wyróżnia się kilka istotnych warunków, by uznać działanie sprawców takich czynów za popełnione w zamiarze nagłym. Po pierwsze musi pojawić się nieprzewidziany, zaskakujący sprawcę bodziec, który uniemożliwia mu namysł, po drugie - musi nastąpić natychmiastowa reakcja tego sprawcy na bodziec, musi on przystąpić bezzwłocznie do działania. Po trzecie, musi on mieć drastycznie ograniczony czas decyzji i to nie dlatego, że nie chce on przemyśleć sytuacji, lecz, że uczynić tego nie może. W końcu musi być w subiektywnie dla siebie trudnej sytuacji (zob. Wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15 listopada 2018 r., II AKa 317/18). Zamiar nagły rodzi się zatem nieoczekiwanie pod wpływem impulsu, a cechuje się powstaniem pod wpływem niespodziewanej emocji i choć sprawca ogarnia swoją świadomością przestępne działanie, to nie rozważa szczegółów swojego czynu. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy działanie sprawcy spełniło wszystkie z powyższych warunków. Oskarżony działał bowiem impulsywnie, z wielkim ładunkiem agresji, co z kolei było nagłą reakcją na sprzeczkę z pokrzywdzoną, a następnie na charczenie i krztuszenie się pokrzywdzonej, jakie nastąpiło po uprzednim pobiciu jej przez oskarżonego. Nie sposób przy tym podzielić zarzutów obrońcy oskarżonego, iż zachowanie oskarżonego wypełniło jedynie znamiona z czynu z art. 156 § 1 pkt 2 k.k., skoro bezpośrednim następstwem zachowania oskarżonego był skutek w postaci zgonu pokrzywdzonej, co zostało potwierdzone w opinii biegłego sądowego. Również Sąd Apelacyjny nie znalazł powodów, aby zakwestionować walor dowodowy oraz wnioski sporządzonej w tym zakresie opinii.

Z opinii biegłego sądowego z 26.03.2020 r. (k. 1146) wynika, że bezpośrednią przyczyną zgonu L. S. była ostra niewydolność oddechowa, do powstania której doszło w wyniku uduszenia gwałtownego na skutek wywierania ucisku ręką przez sprawcę na narządy szyi przy jednoczesnym narastaniu odmy opłucnowej lewostronnej powstałej na skutek uszkodzenia lewego płuca odłamami żeber. Opinię tą Sąd Okręgowy, a za nim Sąd Apelacyjny uznał za wyczerpującą, kompletną, spójną i przydatną dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, w tym kwestii zamiaru sprawcy.

Wbrew argumentom skarżącego, zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny wyklucza sprawstwo A. K. (1) w dopuszczeniu się zbrodni zabójstwa na pokrzywdzonej. Potwierdzają to zeznania świadków, opinie biegłych, wyjaśnienia samego A. K. (1), jak również wyjaśnienia oskarżonego M. A. (1), który przyznał się do winy (do wszystkich zarzucanych mu czynów) już na pierwszej rozprawie w dniu 10 czerwca 2021 r. Podczas tej rozprawy oskarżony M. A. (1) wyjaśnił też, że nie ma pojęcia dlaczego w styczniu 2021 r. wyjaśniał, iż ,, przyszedł do samochodu A. K. (3), to jest A.. Zeznawałem, że on ją pobił tam z tyłu. Tak nie było. Nie mam pojęcia dlaczego wtedy tak wyjaśniałem” (k. 1634 vide). Zwrócić jednak należy, że oskarżony M. A. (1) wielokrotnie zmieniał wyjaśnienia, nawet na rozprawie przed Sądem Apelacyjnym próbując przerzucić odpowiedzialność na K.. Na rozprawie tej zmienił swoje stanowisko i oświadczył ,, nie przyznaję do zarzutu zabójstwa, bo nigdy nikogo nie zabiłem. Ja się bałem K.. Przyznaje się jedynie do pobicia tej kobiety i wnoszę o ukaranie za to pobicie. Jestem niewinny zabójstwa”. Stąd uznać należało, że oskarżony M. A. (1) jest osobą niewiarygodną w zakresie w jakim kieruje on podejrzenie wobec innych osób próbując odsunąć od siebie odpowiedzialność za spowodowanie zabójstwa L. S.. Sąd Okręgowy miał przy tym podstawy, aby to właśnie wyjaśnienia oskarżonego M. A. (1), w których ten przyznał się do czynów, potwierdzone w tym zakresie konsekwentną relacją A. K. (1), przy uwzględnieniu pozostałych powołanych dowodów, uznać za wiarygodną podstawę do ustalenia sprawstwa oskarżonego M. A. (1), również w odniesieniu do spowodowania skutku w postaci śmierci pokrzywdzonej.

Ad. 3.

Wbrew zarzutom apelacji brak było w zasadniczej mierze także podstaw do zakwestionowania ustaleń Sądu Okręgowego w zakresie dopuszczenia się przez oskarżonego M. A. (1) czynów wskazanych w punktach III, IV, V, VI, VII, IX, i XI. Sąd ad quo oparł się tu w istocie na relacjach wszystkich świadków, który zostali powołani przez prokuratora oraz relacjonowani zachowanie się oskarżonego, a wymienionych w części 1.2.2 -1.2.7 uzasadnienia. Niezależnie czy to byli świadkowie spokrewnieni z oskarżonym, czy też obcy, czy funkcjonariusze policji podejmujący interwencje wobec oskarżonego, wszyscy oni w sposób niejako identyczny relacjonowali zachowanie oskarżonego. Ten bowiem bez pardonu i bez hamulców, werbalnie, ale też fizycznie, atakował różne osoby, które tylko – w jego mniemaniu – były mu nieprzychylne. Stąd brak jest podstaw do kwestionowania relacji któregokolwiek ze świadków, w tym B. N. i K. N., A. R. lub G. P.. Fakt, że oskarżony częściowo do czynów się przyznał, a nawet przeprosił, nie ma wpływu na stwierdzenia zaistnienia przestępstwa, a jedynie na kwestię oceny społecznej szkodliwości i wymiaru kary.

Sąd Apelacyjny dokonał jedynie częściowej modyfikacji ustaleń faktycznych w zakresie czynów opisanych w punktach II, VIII i X. W konsekwencji zmienił kwalifikację części czynów przypisanych oskarżonemu. W punkcie II części dyspozytywnej, Sąd Apelacyjny wyeliminował z kwalifikacji prawnej czynu ciąg przestępstw z art. 91 § 1 k.k., jak również art. 11 § 3 k.k. Uznać bowiem należało, że oskarżony M. A. (1) w dniu 28 czerwca 2020 r. w Serbach dopuścił się bowiem względem B. N. i jej syna K. N. przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. – czyli groźby bezprawnej. Groził im bowiem pozbawieniem życia oraz spaleniem domu, która to groźba wzbudziła w nich uzasadnioną obawę jej spełnienia. Za czyn ten wymierzył mu karę 1 miesiąca pozbawienia wolności.

Odnośnie natomiast czynów opisanych w pkt VIII i X części wstępnej zaskarżonego wyroku, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie wypełniają one znamion przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. Zauważyć bowiem należy, co Sąd Okręgowy całkowicie pominął, że opisy czynów przypisanych oskarżonemu, nie zawiera istotnej część znamion przypisanych oskarżonemu przestępstw groźby karalnej tj. tego, że ,,wzbudziły uzasadnione obawy spełnienia”. Brak jest takich ustaleń również w uzasadnieniu wyroku (pkt 2.1.1).

Przestępstwo groźby bezprawnej z art. 190 § 1 k.k. ma charakter materialny. Skutkiem jest wywołanie po stronie ofiary uzasadnionej obawy, że wypowiedziane groźby zostaną spełnione. Wyrażenie, ,,jeżeli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona" należy interpretować w ten sposób, iż pokrzywdzony winien traktować groźbę poważnie i uznawać jej spełnienie za rzeczywiście możliwe (Mozgawa, Kodeks karny, 2017, s. 567). W konstrukcji przepisu art. 190 § 1 k.k., jest tym elementem, który pozwala ująć i zweryfikować, czy subiektywne odczucie obawy pokrzywdzonego, co do spełnienia groźby miało obiektywne (uzasadnione) podstawy. Przedmiotem ustaleń Sądu I instancji winno być to, że pokrzywdzony rzeczywiście obawiał się spełnienia kierowanych wobec niego gróźb. Takich ustaleń niewątpliwie zabrakło, chociaż zeznania świadków w tym zakresie dawały podstawy do dokonania takich właśnie wiarygodnych ustaleń. Nie wystarczy przy tym, aby pokrzywdzony oświadczył, iż obawiał się spełnienia groźby. Konieczne jest w takim przypadku zamieszczenie takiej okoliczności, stanowiącej istotną część znamion przypisanego przestępstwa, w samym opinie czynu, a stosowanych ustaleń również w uzasadnieniu wyroku. Okoliczności te zostały jednak przeoczone. Dopiero w następstwie pozytywnych ustaleń, sąd winien dokonać oceny, czy jego deklarowana przez pokrzywdzonego obawa miała obiektywne i racjonalne podstawy. Obiektywizacja tej podstawy wymaga zaś oceny w oparciu zarówno o osobowość pokrzywdzonego, jak i okoliczności, które pozwalają stwierdzić, że każdy przeciętny człowiek o podobnej osobowości, cechach psychiki, intelektu co pokrzywdzony, w ustalonych okolicznościach, uwzględniając także wcześniejsze ewentualne relacje pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym, towarzyszące wypowiedziom zachowania, uznałby groźbę za rzeczywistą i wzbudzającą obawę jej spełnienia. Koniecznym jest przede wszystkim zamieszczanie wszystkich znamion czynu w jego opisie w wyroku skazującym, bowiem ujęty w opisie typu przestępstwa zwrot ,,uzasadniona obawa" jest warunkiem koniecznym karalności zachowania polegającego na grożeniu innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub osoby jej najbliższej. Uzasadniona obawa, w konstrukcji przepisu art. 190 § 1 KK, jest tym elementem, który pozwala ująć i zweryfikować, czy subiektywna odczucie obawy pokrzywdzonego, co do spełnienia groźby miało obiektywne (uzasadnione) podstawy (wyr. SN z 6.4.2017 r., OSNKW 2017, Nr 9, poz. 51. Zob. też wyr. SN z 26.1.1973 r., III KR 284/72, BSN 1973, Nr 5, poz. 95; wyr. SO w Kielcach z 23.12.2013 r., IX Ka 1330/13, Legalis).

Wyrok wprawdzie został zaskarżony także przez oskarżyciela publicznego, ale zakres zaskarżenia w odniesieniu do tego oskarżonego i podniesione zarzuty, odnoszące się wyłącznie do wymierzonej temu oskarżonemu kary (art. 433 § 1 k.p.k.), nie pozwalał Sądowi Odwoławczemu dokonywać ustaleń na niekorzyść oskarżonego i przesądzić o sprawstwie oskarżonego.

Natomiast jeżeli sprawca jednym czynem dopuści się groźby karalnej i zniewagi, wystarczające jest wskazanie w kwalifikacji art. 190 § 1 k.p.k. jednak przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy, opisy czynów zawarte w punktach VIII i X części wstępnej wyroku nie zawierają elementu ,,uzasadnionej obawy”. W tych okolicznościach Sąd Odwoławczy uznał, że zarówno czyn opisany w pkt VIII, jak i pkt X, wypełniły w istocie znamiona przestępstwa zniewagi z art. 216 § 1 k.k. i polegały na tym, że oskarżony w dniu 19 kwietnia 2020 r. w Serbach za pośrednictwem komunikatora M. wyzywał A. R. słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe (pkt II ust 2 lit 1 ); w dniu 2 sierpnia 2020 r. w G. wyzywał G. P. słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe (pkt II ust 2 lit b). Przestępstwo zniewagi polega bowiem na znieważaniu innej osoby w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła.

Mając na względzie, że prokurator czyny te objął ściganiem z urzędu, a oskarżony przestępstw tych dopuścił się w krótkich odstępach czasu (kwiecień-sierpień 2020 r.) z wykorzystaniem takiej samej sposobności, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw, Sąd Odwoławczy, na podstawie art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu za te czyny karę 1 miesiąca pozbawienia wolności.

Wobec tych modyfikacji w kwalifikacji prawnej czynów oskarżonego M. A. (1) należało stwierdzić, że kara łączna wymierzona w punkcie VIII części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku oraz związane z nią orzeczenie w pkt XIII utraciły moc.

Ad 4.

Zarzut naruszenia przepisu prawa materialnego może zostać postawiony i być skuteczny jedynie w wypadku, gdy nie są kwestionowane ustalenia faktyczne. W niniejszej sprawie tak nie jest, gdyż skarżący w pkt 1 i 2 swojej apelacji kwestionuje właśnie ustalenia faktyczne, w zakresie sprawstwa i zamiaru oskarżonego. W tym zakresie powody, dla których zarzutów tych nie uwzględniono znajdują się wyżej. W tym miejscu należy przywołać jedynie, że całość okoliczności czynu, a zwłaszcza sposób uduszenia pokrzywdzonej, faktycznie przesądza o konieczności przypisania oskarżonemu zamiaru pozbawienia życia, i to zamiaru w postaci najbardziej obciążającej tj. zamiaru bezpośredniego. Już choćby takie ustalenia nie dają podstawy do przyjęcia tego zarzutu apelacji. Chybione są twierdzenia zarzutu skarżącego, który każe traktować śmierć pokrzywdzonej L. S. jako skutek objęty jedynie nieumyślnością, wynikły z umyślnego zamiaru, którym oskarżony obejmował jedynie wywołanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 § 1 k.k.). Jak już wskazano wyżej, duszenie podjęte ze znaczną intensywnością, w skutek którego doszło do złamania kości gnykowej i chrząstki tarczowej krtani, co skutkowało u L. S. ostrą niewydolnością oddechową w mechanizmie uduszenia gwałtownego i następnie zgonem, przesądza o bezpośrednimi charakterze zamiaru. Trudno w tych okolicznościach przyjąć argumentację, że w tej sytuacji oskarżony zmierzał jedynie do wywołania choroby realnie zagrażającej życiu, ale nie do śmierci pokrzywdzonej. Takim wnioskom przeczy także sposób zachowania się oskarżonego już po popełnieniu czynu, gdzie pozostawia on pokrzywdzoną obojętny na jej los. Nie sposób przyjąć, w tych okolicznościach, że oskarżony przypuszcza bezpodstawnie, że śmiertelny skutek nie nastąpi. Brutalność działania oskarżonego przekonuje, że śmierć pokrzywdzonej mogła być również, choć najprawdopodobniej już później, następstwem jej pobicia poprzedzającego duszenie. W konsekwencji należy przyjmować, że przyjęta kwalifikacji prawna czynu, w szczególności wobec dokonanych i akceptowanych przez Sąd Apelacyjny ustaleń faktycznych, jest prawidłowa.

Ad. 5.

Sąd Okręgowy dokonując ustaleń faktycznych w zakresie w jakim ustalił, że to właśnie oskarżony M. A. (1) udusił pokrzywdzoną oparł się na wyjaśnieniach składanych przez podejrzanego A. K. (1). W ocenie Sądu Apelacyjnego taka ocena tego dowodu, w kontekście całości dowodów w sprawie, nie może być traktowana, jako wykraczającą poza zakres swobody sędziowskiego z art. 7 k.p.k. Brak jest podstaw do uznania tej oceny jako dowolnej, która może zostać zakwestionowana na gruncie logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego.

Relacja A. K. (1) jest dostrzegalnie modyfikowana w odniesieniu do tego jak podejrzany relacjonuje uduszenie pokrzywdzonej. Czasem kwestię tę pomija, poprzestając na relacji o pobiciu pokrzywdzonej przez oskarżonego M. A. (1) na zewnątrz samochodu (k. 267-268, 477, 979). W wyjaśnieniach składanych na rozprawie w dniu 10 czerwca 2021 roku (k. 1636), oskarżony podtrzymał właśnie te wyjaśnienia ze śledztwa, w których wskazuje na sprawstwo (uduszenie) przez oskarżonego M. A. (1) (k. 169) i takie stanowcze twierdzenie przedstawił sądowi. Swoją drogą, oskarżony M. A. (1) na tej rozprawie przyznał się do popełnienia tego przestępstwa.

Nie można nie dostrzegać, a co zostanie szerzej omówione w części poświęconej odniesieniu do apelacji prokuratora wobec A. K. (1), ten pozostawał w relacji z oskarżonym M. A. (1), miał powody się go obawiać w czasie czynu, ale także już w toku postępowania. Zresztą charakter i osobowość oskarżonego może predestynować go do postawy wycofania się, niechęci do podejmowania się trudnych zadań. Można taki wniosek wyprowadzać na podstawie całego jego postępowania ustalonego w sprawie, w szczególności też tego, że nie podjął on próby wezwania pomocy, ale także nie zdecydował się on na zawiadomienie o przestępstwie w dniu 3 sierpnia 2020 roku, kiedy było pewne, że pokrzywdzona martwa pozostaje w jego samochodzie. Oczekiwał, że to właśnie oskarżony M. A. (1) sam podejmie stosowaną reakcję.

Zasadnicza dla oceny wyjaśnień oskarżonego A. K. (1) jest natomiast to, że ten w żadnym przypadku nie wskazywał na siebie, albo inną osobę, choćby swojego syna A. K. (2), jako choćby biorących udział w agresji wobec pokrzywdzonej. To jednoznacznie kontrastuje z postawą oskarżonego M. A. (1), który przyznawał się do winy, albo w innych przypadkach próbował obciążać A. K. (1), wtedy gdy składał zawiadomienie o przestępstwie, albo A. K. (2) wyjaśniając w śledztwie.

W końcu na sprawstwo oskarżonego M. A. (1) wskazują jego wyjaśnienie składane w toku postępowania, zwłaszcza te złożone na rozprawie przed sądem, gdzie także zaprzeczył on wszystkim innym prezentowanym wcześniej wersjom.

Jednocześnie takie wyjaśnienia oskarżonego znajdują istotne potwierdzenie w okolicznościach sprawy. To wyłącznie M. A. (1) miał być agresywny i napaść na pokrzywdzoną bijąc ją w samochodzie, a następnie na zewnątrz. Brak jest podstaw do przyjęcia, że A. K. (1) włączył się w napaść na pokrzywdzoną. Brak jest też śladków biologicznych mogących na to wskazywać. Także już po czynie, w wyniku spotkania mającego miejsce 3 sierpnia 2020 roku rano w domu K., to M. A. (1) miał ponieść odpowiedzialność za śmierć pokrzywdzonej. K. pozostawili oskarżonemu sposób dalszego postępowania.

Nie podważa wiarygodności wyjaśnień A. K. (1) także to, że ten miałby nie zrelacjonować swojemu synowi szczegółów spowodowania śmierci L. S.. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony powiedział swojemu synowi, a także i jego konkubinie A. S., że to właśnie oskarżony A. spowodował śmierć pokrzywdzonej. Jednoznacznie taka była też konkluzja spotkania K. z oskarżonym M. A. (1) w godzinach przedpołudniowych 3 sierpnia 2020 roku.

Wszystko to prowadzi do wniosku, że ocena wiarygodności wyjaśnień A. K. (1) jest poprawna, a odmienne twierdzenia skarżącego należy oceniać jako nieprzekonujące.

Ad. 6.

Sformułowany przez obrońcę zarzut naruszenia art. 4 k.p.k., poprzez nieuwzględnienie dowodów przemawiających na korzyść oskarżonego należy ocenić jako w całości gołosłowny. Ani w samej treści tego zarzutu, ani w jego uzasadnieniu, nie powołano dowodów, bądź choćby okoliczności istotnych dla sprawy, które zostały pominięte przez Sąd I instancji. Brak jest przy tym w ocenie Sądu Apelacyjnego, okoliczności wykluczających sprawstwo lub zawinienie oskarżonego, które nie byłyby przedmiotem rozważań sądu. Natomiast sama treść wyjaśnień oskarżonego, podlegająca weryfikacji na gruncie oceny wiarygodności całokształtu dowodów, nie może stanowić wiarygodnej podstawy do dokonania ustaleń faktycznych. Dokonanie przy tym ustaleń na podstawie dowodów sprzecznych z wyjaśnieniami oskarżonego, nie daje podstawy do przyjęcia, że sąd dopuścił się stronniczości oceny dowodów, lub pominął okoliczności przemawiające na korzyść oskarżonego. Postawiony przez obrońcę zarzut w takim kształcie należy oceniać jako chybiony.

Ad. 7.

Obrońca oskarżonego niejako nie zważając na wcześniejsze zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych oraz naruszenia norm procesowych odnoszących się do prowadzenia dowodów, stawia także zarzut obrazy art. 5 § 2 k.p.k. W tym zakresie również brak jest argumentacji, która pozwoliłaby Sądowi Odwoławczemu na pogłębioną analizę ustaleń w kontekście takiego właśnie zarzutu apelacji. Wobec braku uzasadnienia w tym zakresie trudno nawet przesądzić, czy zarzut ten należy odnosić do ustaleń w zakresie czynu popełnionego na szkodę L. S., czy też wszystkich czynów będących przedmiotem niniejszego osądu.

Wobec tego, w pierwszym rzędzie należy przywołać w tym miejscu poglądy orzecznictwa, gdzie wskazuje się, że sąd może odwołać się do reguły in dubio pro reo, jedynie wówczas gdy zachodzą nie dające się usunąć wątpliwości. Reguła ta bowiem nie zwalnia sądu (oraz innych organów postępowania), od obowiązku dokonania ustaleń faktycznych zgodnych z rzeczywistością (ustalenia prawdy obiektywnej), przy zastosowaniu zasadniczych reguł prowadzenia i oceny dowodów, w szczególności zawartych w art. 4, 7 i 410 k.p.k.). Takie stanowisko jest powszechnie podnoszone w orzecznictwie, przywołując choćby ostatnie judykaty w tym przedmiocie: " Przewidziana w art. 5 § 2 k.p.k. zasada in dubio pro reo aktualizuje się dopiero wówczas, gdy po rzetelnym przeprowadzeniu oceny zebranych w sprawie dowodów, w sposób zgodny z wymogami art. 7 k.p.k., pozostają nie dające się usunąć wątpliwości. Wówczas należy je tłumaczyć na korzyść oskarżonego”. - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2022 r., w sprawie I KK 265/22, Lex nr 3402057 oraz " Nie można wprawdzie wykluczyć sytuacji, że pomimo wysiłków sądu pojawią się wątpliwości, o których mowa w art. 5 § 2 k.p.k., lecz warunkiem ich powstania musi być prawidłowo przeprowadzone postępowanie dowodowe i ocena dowodów uwzględniająca art. 7 k.p.k. Nie można w żadnym wypadku reguły z art. 5 § 2 k.p.k. traktować jako prowadzącej do niwelacji ewentualnej wadliwości postępowania dowodowego, czy też oceny dowodów" - postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2021 r., w sprawie IV KS 54/21, Lex nr 3315437. A więc zastosowanie reguły in dubio pro reo byłoby uzasadnione, jeśli tylko dokonanie ustaleń faktycznych na podstawie art. 7 k.p.k., z uwzględnieniem zasad logicznego rozumowania oraz wiedzy i doświadczenia życiowego, nie dało podstawy do dokonania przekonującej oceny dowodów.

Sąd Okręgowy w żadnym zakresie dokonanej przez siebie oceny, nie odwołał się do reguły z art. 5 § 2 k.p.k. Nie podniósł niemożności dokonania prawidłowych ustaleń na podstawie wiarygodnych dowodów. To zaś jest zasadniczym warunkiem odwołania się do tej reguły. Wprawdzie takie stanowisko pozostaje w zakresie kontroli odwoławczej, gdzie można kwestionować także niedostrzeżenie niedających się usunąć wątpliwości i nieodwołanie się przez sąd do reguły in dubio pro reo, to jednak w niniejszej sprawie nie ma podstaw do prowadzenia ustaleń w taki sposób. Konfrontacja pewnych wyjaśnień oskarżonego M. A. (1), gdzie ten zaprzeczał, aby udusił pokrzywdzoną, oraz wyjaśnień oskarżonego A. K. (1), winna skutkować wiarygodnością tego ostatniego. Tak też, na gruncie art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. sprzeczność między tymi dowodami została rozstrzygnięta na korzyść wiarygodności tego ostatniego. Takie stanowisko sądu nie wykracza poza zakres swobody sędziowskiej.

Ad 8.

Obrońca stawia również zarzut rażącej surowości wymierzonej oskarżonemu kary 15 lat pozbawienia wolności. Istotnie jest to kara w górnej wysokości przewidzianej przez prawo. Sąd Okręgowy w pkt 4 uzasadnienia podniósł i omówił z konieczną starannością szereg okoliczności, które w jego ocenie przemawiały za wymierzeniem właśnie takiej kary. Sąd wskazał, z jednej strony na brutalny i bezwzględny sposób działania oskarżonego, ale także na jego impulsywność, irracjonalność działania oraz niskie pobudki, jakie nim kierowały. Także istotną okolicznością jest to, że oskarżony dopuścił się ataku, a finalnie zabójstwa, kobiety o filigranowej posturze, która nie była zdolna stawić jakiegokolwiek oporu działaniu oskarżonego, była całkowicie bezbronna. Brutalność oskarżonego była całkowicie nieusprawiedliwiona, atak całkowicie bezsensowny. Wyjaśnieniem oczywiście jest tu uszkodzenie centralnego układu nerwowego i w jego następstwie ograniczenie u oskarżonego w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenie czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Na proces motywacyjny oskarżonego bezpośredni wpływ miał także wypity w dużej ilości alkohol oraz narkotyki, co przyznawał on sam w swoich wyjaśnieniach. Warto w tym miejscu pamiętać, że oskarżony demonstrował wybuchy agresji w tamtym okresie wobec członków rodziny, ale też wobec innych osób, szukając zaczepki, aby wyładować agresje. To przesądza o zagrożeniu jakie stwarza on dla społeczeństwa, także osób, które choćby przypadkowo staną na drodze oskarżonego. Wszystko to faktycznie przesądza o konieczności wymierzenia oskarżonemu kary surowej, długoletniego pozbawienia wolności. W tym zakresie aktualnie będą także okoliczności omówione w części poświęconej odniesieniu do zarzutów apelacji prokuratora oraz uzasadnienia wymiaru kary łącznej.

Wnioski

Obrońca oskarżonego M. A. (1) wniósł o:

- zmianę punktu I wyroku poprzez przyjęcie, że oskarżony M. A. (1) w okresie między 2 a 3 sierpnia 2022 roku w miejscowości S. zadał L. S. szereg uderzeń pięściami i kopnięć nogami w okolice głowy i twarzoczaszki oraz w okolice innych części ciała, w tym klatki piersiowej powodując liczne sińce otarcia naskórka, w obrębię twarzy, uszu, szyi, obu barków, klatki piersiowej, obu bioder, obu ud podudzi, lewej stopy, obu ramion, łokci, lewej łopatki i okolic, pleców w górnej prawej okolicy lędźwiowej. lewej okolicy lędźwiowej okolicy krzyżowej górnej i dolnej, ranę w obrębie błony śluzowej ust, złamania żuchwy, złamanie kości nosa, obustronne złamanie żeber i szereg innych obrażeń, co doprowadziło do powstania między innymi odmy opłucnowej lewostronnej, odmy podskórnej lewostronnej, krwiaka opłucnowego lewostronnego, czym spowodował u pokrzywdzonej ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci choroby realnie zagrażającej życiu, z tym ustaleniem, że przestępstwa tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem, to jest przestępstwa z art. 156 § 1 pkt. 2 kk w zw. z art. 31 § 2 kk;

- zmianę zaskarżonego wyroku w punktach II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI i orzeczenie odmiennie co do istoty sprawy poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu w tych punktach czynów:

z ostrożności procesowej w sytuacji braku zmiany kwalifikacji prawnej czynu, obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w niższym wymiarze przy zastosowaniu dobrodziejstwa nadzwyczajnego jej złagodzenia

ewentualnie

o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego M. A. (1) okazały się zasadne jedynie w nieznacznym stopniu, co skutkowało zmianą w zakresie czynów przypisanych oskarżonemu w pkt II, VIII i X, a w konsekwencji co do kwalifikacji prawnej czynów przypisanych oskarżonemu w pkt VIII i X oraz wymierzenia nowej kary za te przypisane oskarżonemu przestępstwa.

Zasadnicze zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego nie mogły zostać zaakceptowane, a w konsekwencji Sąd Apelacyjny nie mógł podzielić wniosków apelacji w zakresie uniewinnienia oskarżonego, przypisania mu czynu (pkt I części dyspozytywnej wyroku) o łagodniejszej kwalifikacji prawnej, a także wymierzenia łagodniejszej kary.

3.2.

Prokurator Prokuratury (...)w G.w swojej apelacji zaskarżył wyrok w części dotyczącej odpowiedzialności A. K. (1) oraz w części dot. M. A. (1) w zakresie rozstrzygnięcia o karze zarzucając:

I. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia polegający na przyjęciu przez Sąd I instancji niepoprawnego wniosku, iż zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na przypisanie A. K. (4) winy w zakresie odpowiedzialności za czyn polegający na nieudzieleniu L. S. pomocy w chwili znajdowania się przez nią w sytuacji zagrożenia dla życia i zdrowia, bez narażania swojej osoby na podobnie niebezpieczeństwo, podczas gdy relacje samych oskarżonych wskazywały na to, iż A. K. (1) winien zareagować z odpowiednią stanowczością na zachowanie M. A. (1) i to w okresie wcześniejszym, albowiem część agresywnych zachowań tego drugiego miała miejsce na pewien moment przed wyciągnięciem kobiety z pojazdu, zaś fakt wprawienia się przez A. K. (1) w sposób samodzielny w stan co najmniej po użyciu alkoholu nie mógł być interpretowany, jak to uczynił Sąd I instancji, jako okoliczność łagodząca, w rozumieniu zmniejszenia u oskarżonego możliwości psychomotorycznych i tym samym niemożności reakcji na zachowania agresywne M. A. (1), lecz powinien być potraktowany jako element jego zawinienia, nadto zastana stacja nie wymagała od niego podjęcia działań li tylko o charakterze użycia siły związanej z próbą odciągnięcia M. A. (1) od pokrzywdzonej, mógł on podjąć działania o innym charakterze, tymczasem nie podjął żadnych, choć mógł je przedsięwziąć. albowiem nie istniało realne niebezpieczeństwo podjęcia przez M. A. (1) zachowań o cechach agresji w stosunku do jego osoby

II. rażąca niewspółmierność kary, i to rozumianej jako kara jednostkowa za czyn pisany w punkcie I części wstępnej wyroku, ale tez i kary łącznej orzeczonych wobec M. A. (1) w sytuacji, gdy sposób działania, skala, stopień agresji jakiej dopuścił się wobec znacznie słabszej od siebie kobiety, wielka ilość obrażeń zewnętrzy, jak i wewnętrznych oznaczających dla pokrzywdzonej skrajne cierpienie, w końcu zadanie śmierci w mechanizmie brutalnego duszenia, a także zupełnie niezrozumiała motywacja działań, to jest zwrócenie się pokrzywdzonej do niego w ramach utarczki słownej po nielubianym, ale funkcjonujących w jego toczeniu pseudonimie, działanie pod wpływem środków odurzających i alkoholu wpływających na wzrost skali agresji i brak kontroli emocji (przy czym zupełną świadomość tego faktu oskarżony M. A. posiadał) uzasadniały wymierzenie oskarżonemu kary jednostkowej za czyn z art. 148 §1kk i tym samym kary łącznej pozbawienia wolności w dużo wyższym wymiarze, tak łagodnego zaś potraktowania nie uzasadniała okoliczność, iż czynów mu zarzuconych, w tym zabójstwa, dopuścił w stanie ograniczonej poczytalności w rozumieniu art. 31 § 2 kk.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 2.

Apelacja prokuratora zasługiwała na uwzględnienie jedynie częściowo.

Ad. I.

Prokurator Rejonowy w Głogowie zarzucając wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych wskazał na przesłanki, które miałyby dawać podstawę do dokonania odmiennego, niż uczynił to Sąd ad quo, ustalenia w przedmiocie odpowiedzialności oskarżonego A. K. (1) za czyn polegający na nieudzieleniu L. S. pomocy w chwili znajdowania się przez nią w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia, bez narażenia swojej osoby na podobne niebezpieczeństwo.

Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia Sądu Okręgowego, że oskarżony nie miał realnie możliwości udzielenia pomocy L. S. bez narażania siebie na podobne niebezpieczeństwo. Wynika to przede wszystkim z charakteru i okoliczności popełnionego przez M. A. (1) czynu.

Warunkiem odpowiedzialności za przestępstwo z art. 162 k.k. jest świadomość sprawcy, że inna osoba znajduje się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i uchylenie się tegoż sprawcy od udzielenia pomocy, mimo że może on jej udzielić bez narażenia siebie samego lub innej osoby na takie samo niebezpieczeństwo. Jak zostało wskazane już na wstępie, oskarżony M. A. (1) działał z zamiarem nagłym, a samo zdarzenie trwało bardzo krótko i miało brutalny przebieg. Pomiędzy pobiciem na zewnątrz samochodu, a podjęciem duszenia pokrzywdzonej wystąpił zbyt mały odstęp czasowy na podjęcie przez oskarżonego A. K. (1) odpowiedniej reakcji. Według relacji oskarżonego A. K. (1), ale należy to wnosić także z relacji oskarżonego M. A. (1), w tym zwłaszcza z relacji jaką ten złożył w toku wizji lokalnej (k. 213-223), ataki na pokrzywdzoną nastąpiły bardzo szybko, bezpośrednio jeden po drugim. Oskarżony A. K. (1) miał więc naprawdę bardzo mało czasu, aby uzyskać rozeznanie w jakim stanie znajduje się pokrzywdzona, stwierdzić stan zagrożenie dla jej życia oraz podjąć próbę udzielenia jej pomocy. Opinia biegłego lekarza sądowego J. S. złożona na rozprawie w dniu 20 stycznia 2022 roku (k. 1720-1721) przesądza, że uduszenie, a to biegła wskazała, jako bezpośrednią przyczynę zgonu, prowadziło do śmierci w ciągu kilku minut. Udzielenie pomocy mogło polegać na udrożnieniu układu oddechowego, albo zaintubowaniu. Wymagało fachowej wiedzy medycznej. Najistotniejsze wydaje się jednak, że wstrzymanie wentylacji prowadzi do śmierci w bardzo krótkim czasie.

Ma rację skarżący argumentując obszernie w swojej apelacji, że obowiązek udzielenie pomocy z art. 162 k.k. jest powszechny i niezależny od skuteczności tego działania. Musi być ono jednak podjęte wobec osoby żywej. W niniejszej sprawie gwałtowne działania oskarżonego M. A. (1), muszą prowadzić do ustalenia, że w momencie, kiedy A. K. (1) zorientował się (nabrał przekonania), że pokrzywdzona jest w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, wymaga natychmiastowej pomocy, mogła już nie żyć. Tu właśnie należy odwoływać się do reguły in dubio pro reo z art. 5 § 2 k.p.k. i wątpliwości faktyczne rozstrzygać na korzyść oskarżonego.

Trafnie także Sąd Okręgowy podnosi, że sprawcą przestępstwa może być jedynie osoba mogąc udzielić pomocy bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Bezpośrednie niebezpieczeństwo to zagrożenie, które istnieje realnie i aktualnie lub zbliża się nieuchronnie. To stan lub sytuacja niebezpieczna, w której zachodzi wysoki stopień prawdopodobieństwa, że zaraz lub w bliskiej perspektywie czasowej dojdzie do nastąpienia niekorzystnych skutków w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub zejścia śmiertelnego osoby znajdującej się w obliczu niebezpieczeństwa dla jej najcenniejszych dóbr (por. wyr. SN z 3.12.1999 r., II KKN 377/97, KZS 2000, Nr 5, poz. 18 oraz wyr. SA z K. z 4.10.2007 r., II AKa 132/07, Prok. i Pr. 2008, Nr 5, poz. 33).

W ocenie Sądu Apelacyjnego zgodzić się należy z twierdzeniem, że agresywne zachowanie oskarżonego M. A. (1), w tym wcześniejsze pobicie L. S., stworzyło dla oskarżonego A. K. (1) bezpośrednie niebezpieczeństwa utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Oskarżony M. A. (1) nie tylko nie reagował na wezwania do uspokojenia się, ale też dał A. K. (1) jednoznaczny sygnał, że ma się nie wtrącać. Oskarżony K. wskazuje w swoich wyjaśnieniach, a potwierdza to też oskarżony M. A. (1) wyjaśniając w dniu 7 stycznia 2021 r. (k. 899) podając: „ Potem zauważyłem, że A. chciał chwycić telefon i powiedział, że musi zadzwonić do syna. Ja mu ten telefon wyrwałem i położyłem na podszybiu od swojej strony. Nie mógł telefonu dosięgnąć. Ja przestraszyłem, że on do kogoś zadzwoni. L. się z tyłu ruszała i stękała”. Trzeba odnotować, że takiej treści wyjaśnienia oskarżonego nie powtórzyły się już więcej. Nie mniej, przyjmując taką wersję wypadków, nie może ulegać wątpliwości, że oskarżony A. K. (1) miał prawo się obawiać brutalności oskarżonego M. A. (1). A w sytuacji, kiedy sprzeciwiłby się mu, choćby chcąc wezwać pomoc, należy przypuszczać w stopniu graniczącym z pewnością, że zostałby on napadnięty z taką samą brutalnością jaką oskarżony wykazał się wobec L. S.. Udzielając pomocy pokrzywdzonej musiałby się on narażać niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Ustawa nie wymaga w tym przypadku, aby było to niebezpieczeństwo bezpośrednie, co akurat w realiach niniejszej sprawy nie ma istotnego znaczenia.

Sąd Okręgowy wskazuje też na cechy fizyczne obu oskarżonych. Oskarżony A. K. (1) jest osobą starszą, schorowaną, niskiego wzrostu i małej wagi, ma problemy z poruszaniem, podczas gdy oskarżony M. A. (1), jest osobą o wiele młodszą, wyższą, lepiej zbudowaną i nie cierpi na żadne schorzenia. W tej sytuacji starcie obu oskarżonych, mogło być tylko dotkliwą porażką A. K. (1).

W konsekwencji należy przyjmować, że ustalenie dokonane przez Sąd Okręgowy, nie są obarczone błędem. Zasługują na akceptację. Brak jest podstaw, aby je zakwestionować jako wadliwe, tak w aspekcie dowolności dokonanych ustaleń, jak i braku podstaw do ich dokonania (tzw. błąd braku dowodów).

Oskarżyciel forsując swoją ocenę zachowania oskarżonego A. K. (1) zdaje się nie dostrzegać, że prawdopodobnie dopuścił się on jednak innego przestępstwa o zbliżonej społecznej szkodliwości. Oskarżony niejako od samego czynu miał wiadomości o morderstwie pokrzywdzonej. Nie ulega to wątpliwości na podstawie jego wyjaśnień, ale też z przebiegu spotkania z synem i oskarżonym M. A. (1) przed południem 3 sierpnia 2020 roku. Oskarżony nie dopełnił obowiązku z art. 240 § 1 k.k., a zawiadomienie o śmierci pokrzywdzonej złożył przecież w końcu sam M. A. (1) wieczorem tego dnia.

Ad. II.

Sąd Apelacyjny nie uwzględnił również drugiego zarzutu apelacji prokuratora - rażącej niewspółmierności wymierzonej oskarżonej kary. W ocenie Sądu Apelacyjnego, kara 15 lat pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu M. A. (1) za przypisaną mu zbrodnię, uwzględnia należycie wszystkie dyrektywy sędziowskiego wymiaru kary i okoliczności mające znaczenie dla jej wymiaru.

W niniejszej sprawie brak jest podstaw do uznania, że wymierzona oskarżonemu kara za czyn z art. 148 § 1 k.k. w wymiarze 15 lat jest rażąco niska. W tym miejscu wskazać należy, że oskarżony został skazany w warunkach z art. 31 § 2 k.k. Dopuścił się czynu mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem. Okoliczność ta natomiast bezpośrednio wpływa na ocenę stopnia winy sprawcy, a w konsekwencji na wymiar kary.

Wprawdzie ograniczona poczytalność nie stanowi okoliczności wyłączającej winę, sprawca działający w takim stanie ma zdolność do zawinienia, popełnia przestępstwo. Jest to natomiast zasadnicza okoliczność umniejszająca winę. Obniża ona stopień winy, co w nawiązaniu do limitującej funkcji winy, musi znaleźć odbicie w wymiarze kary. W orzecznictwie wskazuje się zgodnie, że ,, na stopień zawinienia wpływają wszelkie okoliczności, które decydują o zakresie swobody sprawcy w wyborze i realizacji zachowania zgodnego z prawem, a w tym możliwość rozpoznania znaczenia czynu, możliwość podjęcia decyzji zgodnej z prawem i możliwość faktycznego sterowania swoim postępowaniem. Stopień winy najściślej zależy od stanu poczytalności…” (tak wyrok SA w Lublinie z 16.1.2007 r., II AKa 350/06, KZS 2007, Nr 9, poz. 51).

Skarżący prokurator stawiając swój zarzut oraz domagając się wymierzenia oskarżonemu M. A. (1) kary nadzwyczajnej – kary 25 lat pozbawienia wolności, nie dostrzega zasadniczej dla sędziowskiego wymiaru kary normy art. 53 § 1 k.k., gdzie przyznano stopniu zawinienia funkcję limitowania kary – „ bacząc, by jej dolegliwość (kary – przypis autora) nie przekraczał stopnia winy,”. Ustawodawca przyznaje przy tym ograniczeniu poczytalności w stopniu znacznym tak istotne znaczenie, większe niż w wypadku innych okoliczności, że stanowi to samoistną podstawę do nadzwyczajnego złagodzenia kary (art. 31 § 2 kk). Konkludując, w sytuacji kiedy stopień zawinienia, nawet przy przyjęciu postaci bezpośredniego zamiaru dokonania przestępstwa, pozostaje obniżony z uwagi na okoliczności ograniczonej niepoczytalności, zastosowanie wyjątkowej, szczególnej kary 25 lat pozbawienia wolności i dożywotniego pozbawienia wolności, może mieć miejsce jedynie w wyjątkowych wypadkach. W realiach niniejszej sprawy, taka sytuacja nie zachodzi.

Na stopień winy wpływ miała także postać zamiaru sprawcy. Przyjmuje się bowiem, że zamiar nagły powstaje pod wpływem silnego bodźca, prowadząc do realizacji czynu bez jego planowania i określonych czynności przygotowawczych. Nagłość zamiaru oskarżonego wyznacza stopień jego winy, zawsze niższy w przypadku zamiaru nagłego niż w przypadku przestępnych działań planowanych. (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 czerwca 2016 r. II AKa 232/15).

W tych okolicznościach, wbrew zarzutom apelacji prokuratora, brak było podstaw do zaostrzenia wymiaru kary i wymierzenia oskarżonemu najsurowszej z przewidzianych przez kodeks karny kar – kary 25 lat pozbawienia wolności. Okoliczności sprawy, zwłaszcza te podmiotowe przekonują, że kara wymierzona w wyroku, 15 lat pozbawienia wolności, wykonywana w systemie terapeutycznym, będzie też karą współmierną do czynu oraz sprawiedliwą.

Wniosek

Prokurator wniósł o:

1. w części dot. A. K. (1) o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Legnicy.

2. w części dot. M. A. (1) o zmianę wyroku w części dot. orzeczenia o karze poprzez: wymierzenie mu za czyn z pkt. I części wstępnej wyroku kary 25 lat pozbawienia wolności, a na podstawie art. 85 §1 kk, art. 85a kk i art. 88 kk kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów apelacji prokuratora, co w konsekwencji musiało prowadzić do nieuwzględnienia wniosków tej apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Nie stwierdzono występowania okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu określonych w art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k., art. 455 k.p.k.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Co do sprawstwa i winy (pkt II wyroku)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok utrzymano w mocy wobec niestwierdzenia w toku kontroli odwoławczej:

- istnienia bezwzględnych powodów odwoławczych z art. 439 § 1 k.p.k.,

- tego, że utrzymanie w mocy wyroku skutkowałoby rażącą niesprawiedliwością orzeczenia (art. 440 k.p.k.),

- a także stwierdzenia z powodów opisanych w sekcji 3. nietrafności podniesionych w obu apelacjach zarzutów (art. 438 pkt 1, 2, 3 i 4 k.p.k.).

1.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Pkt I części dyspozytywnej.

Dokonano zmiany kwalifikacji prawne czynów z pkt VIII i X części wstępnej wyroku, a w konsekwencji wymierzono odrębnie kary za czyn z pkt II oraz pozostające w ciągu przestępstw czyny z pkt VIII i X części wstępnej wyroku.

Zwięźle o powodach zmiany

Z powodów jakie wskazano wyżej, w pkt 3.1 ad. 3 dokonano zmiany ustaleń odnośnie części czynów przypisanych oskarżonemu M. A. (1). Czyny opisane w pkt VIII i X części wstępnej zaskarżonego wyroku, w ocenie Sądu Apelacyjnego nie wypełniają wszystkich znamion przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. Nie wystąpiło bowiem znamię ,,wzbudzenia uzasadnionej obawy spełnienia groźby”. Natomiast zachowanie oskarżonego względem pokrzywdzonych zakwalifikować należało z art. 216 § 1 k.k. Oskarżony wyzywał bowiem zarówno A. R., jak i G. P., co zrealizowało znamiona przestępstwa zniewagi.

1.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Co do pkt III.

Na skutek modyfikacji kwalifikacji prawnej czynów popełnionych przez M. A. (1) oraz wymierzenia mu na nowo kar jednostkowych w tym zakresie, weryfikacji podlegała również kara wymierzona oskarżonemu. Zaszła konieczność wymierzenia oskarżonemu kary łącznej na nowo.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nowa kara łączna winna zostać wymierzona oskarżonemu w wysokości 16 lat pozbawienia wolności, tak jak w zaskarżonym wyroku. Wprawdzie obniżeniu o 1 miesiąc uległa górna granica kary łącznej określona w art. 86 § 1 k.k., to jednak nie miało to konsekwencji w postaci obniżenie wymiaru kary łącznej. Górna granica kary łącznej zmniejszyła się z 16 lat i 7 miesięcy do 16 lat i 6 miesięcy. To nie jest znacząca różnica. Także Sąd Apelacyjny na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk stosując zasadę asperacji wymierzył oskarżonemu karę łączną 16 lat pozbawienia wolności.

W przekonaniu sądu wymierzona oskarżonemu kara łączna według zasady asperacji uwzględnia wskazania, co do celów kary łącznej z art. 85a k.k., gdzie kara taka winna przede wszystkim realizować cele zapobiegawcze i wychowawcze wobec oskarżonego. Konkretnie oskarżony musi mieć świadomość, że pozostałe przestępstwa, o niewątpliwie drobnym charakterze, gdzie kary jednostkowe są niewysokie, wymierzone w miesiącach, nie pozostaną bezkarne. Oskarżony i w tym zakresie musi odnieść realną dolegliwość, co jednoznacznie wskazuje na konieczność odstąpienia od absorpcji.

Wymierzona oskarżonemu kara łączna musi być dolegliwa, zapewniać jego izolację oraz długotrwały proces socjalizacyjny, co z uwagi na charakter uszkodzenia układu nerwowego, skutkując zaburzeniami w sferze behawiorystycznej, uzasadnia potrzebę wydłużenia izolacji. Jednocześnie kara 16 lat pozbawienia wolności jest współmierna do stopnia winy, jak również do stopnia społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego.

Co do pkt IV.

Wymierzenie nowej kary łącznej pociąga za sobą konieczność dokonania zaliczenia na poczet kary dotychczasowego okresu pozbawienia wolności w sprawie. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczono oskarżonemu M. A. (1) na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności okres zatrzymania i tymczasowego aresztowania w dniu 28.06.2020 r. oraz od dnia 04.08.2020 r. godz. 02:50 do dnia 28.09.2022 r. uwzględniając czas tymczasowego aresztowania oskarżonego w toku postępowania toczącego się przed Sądem Odwoławczym.

Odnośnie pkt V.

Uwzględniając częściowo argumenty zawarte w apelacji prokurator, orzekając w zakresie zarzutu tej apelacji, na podstawie art. 77 § 2 k.k. Sąd Apelacyjny wprowadził do wyroku zastrzeżenie, że warunkowe przedterminowe zwolnienie oskarżonego będzie mogło nastąpić dopiero po odbyciu przez niego 14 (czternastu) lat pozbawienia wolności. Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym uwzględniając wcześniejszą karalność sądową oskarżonego M. A. (1), negatywny wywiad środowiskowy, opinie z aresztu śledczego, okoliczności popełnionego przestępstwa, uznał, że zachodzą podstawy do zastosowania wobec oskarżonego surowszego limitu wyznaczającego termin, od którego może ubiegać się o warunkowe przedterminowe zwolnienie. Wskazać bowiem należy, że przepis art. 77 § 2 k.k. upoważnia sąd meriti do ograniczenia swobody sądu penitencjarnego w zakresie decydowania o przedterminowym zwolnieniu przez wyznaczenie wcześniejszą decyzją sędziowską ostrzejszych (surowszych) limitów formalnych dopuszczalności, aniżeli te, które wyznaczyła ustawa. Upoważnia więc sąd orzekający co do kary do podwyższenia limitów określonych w art. 78 k.k. Ponieważ art. 77 § 2 k.k. należy do przepisów regulujących wymiar kary, to do decyzji sądowych podejmowanych na jego podstawie odnoszą się w całości dyrektywy wymiaru kary zawarte w art. 53 k.k, w tym co oczywiste, dyrektywa ogólnoprewencyjna. Dlatego też ocena sądu czy zachodzi ,,szczególnie uzasadniony wypadek" musi być dokonywana w płaszczyźnie art. 53 § 1 k.k.

Za zaostrzeniem wobec oskarżonego wymiaru kary na podstawie art. 77 § 2 k.k. przemawiają właściwości i warunki osobiste oskarżonego. Ten popełnił czyn w warunkach art. 33 § 1 k.k., co wyklucza w ocenie Sądu Odwoławczego, wymierzenie mu kary szczególnej. Jednakże trzeba mieć na uwadze, że stwierdzone u oskarżonego uszkodzenia układu nerwowego skutkują zaburzeniami w funkcjonowaniu, obniżoną kontrolą emocjonalną, agresją. Wnioski opinii sądowo – psychiatrycznej pozostają przy tym zbieżna ze sposobem funkcjonowania oskarżonego. Ten był w przeszłości karany za groźbę karalną. W niniejszym postępowaniu dopuścił się szeregu czynów nieracjonalnej agresji werbalnej i fizycznej. A w końcu dopuścił się brutalnego zabójstwa podyktowanego wyłącznie wybuchem niepohamowanej agresji i pod działaniem środków psychoaktywnych (alkoholu i narkotyków). Wszystko to przekonuje, że oskarżony stanowi istotne zagrożenie. Etymologia tego sposobu postępowania jest też trwała, być może zachowanie to będzie mogło być korygowanie, przez wyrobienie racjonalności oraz wprowadzenie hamulców działań popędowych. Wszystko to jest obarczone niepewnością wyniki, a przede wszystkim wymaga wieloletniego okresu oddziaływań terapeutycznych oraz kontroli funkcjonowania oskarżonego. Jednocześnie można się obawiać, że oskarżony będzie się wykazywał skłonnościami do manipulacji. Może on, motywowany chęcią skrócenia kary, traktując instrumentalnie proces resocjalizacji, nawet przez czas dłuższy zabiegać o pozytywne oceny zachowania. Należy jednak przyjmować, że z uwagi na trwałe przyczyny stwierdzonych u oskarżonego zaburzeń, oraz wykazywaną intensywność agresji, izolacja oskarżonego musi być wydłużona.

Ustalając oskarżonemu podwyższony wymiar odbytej kary uprawniający do ubiegania się o warunkowe zwolnienie, nie wyłącza się przecież możliwości skorzystania w przyszłości z tego środka probacyjnego. Okres możliwego skrócenia kary o 2 lata, powinien być w sytuacji oskarżonego traktowany jako znaczący oraz stanowić istotny czynnik stymulujący do dobrego zachowania oraz poddaniu się rzeczywistemu i efektywnemu działaniu terapeutycznemu.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

VI.

VII

Obrońca z urzędu oskarżonego M. A. (1) adw. M. R. uczestniczył w rozprawie odwoławczej, złożył oświadczenie o tym, że koszty obrony z urzędu w tym postępowaniu nie zostały uiszczone, dlatego na podstawie art. 29 ust. 1 prawa o adwokaturze i § 2, § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz.18) zasądzono na jego rzecz 600 zł kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym i 138 zł zwrotu podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 636 § 1 k.p.k. koszty postępowania odwoławczego związane z nieuwzględnioną apelacją prokuratora obciążają Skarb Państwa. Oskarżony natomiast nie ma majątku, orzeczono wobec niego długoterminową karę pozbawienia wolności, dlatego uiszczenie przez niego kosztów sądowych byłoby dla niego nadmiernie uciążliwe, co skutkowało zwolnieniem go od ich uiszczenia (art. 624 § 1 k.p.k.).

7.  PODPIS

SSA Maciej Skórniak SSA Jarosław Mazurek SSA Janusz Godzwon

1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator Prokuratury Rejonowej w Głogowie

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Część wyroku – w zakresie uniewinnienia A. K. (1) (pkt XII zaskarżonego wyroku) i orzeczenia o karze względem M. A. (1) (pkt VIII zaskarżonego wyroku)

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego adw. M. R.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Rozstrzygnięcie z pkt II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XI zaskarżanego wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Marta Markiewicz-khalouf
Podmiot udostępniający informację: Sąd Apelacyjny we Wrocławiu
Osoba, która wytworzyła informację:  Jarosław Mazurek,  Janusz Godzwon
Data wytworzenia informacji: