Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2023 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA Wiesław Pędziwiatr

Sędziowie: SA Jerzy Skorupka /spr./

SA Artur Tomaszewski

Protokolant: Joanna Rowińska

przy udziale Bogdana Wrzesińskiego prokuratora Prokuratury (...) we W.

po rozpoznaniu 1 marca, 24 maja, 20 września i 8 listopada i 18 grudnia 2023 r. sprawy:

1. T. R.

oskarżonego z art. 53 ust. 1 i 2 i art. 54 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk w związku z art. 64 § 1 kk, art. 62 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 64 § 1 kk

2. S. W.

oskarżonego z art. 53 ust. 1 i 2 i art. 54 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 § 1 kk, art. 62 ust. 2 ustawy z 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonych oraz prokuratora co do osk. T. R.

od wyroku Sądu Okręgowego w Legnicy

z 4 maja 2022 r. sygn. akt III K 115/21

I.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do T. R.
i S. W. w ten sposób, że z podstawy skazania za czyn określony w puncie I części rozstrzygającej eliminuje przepis art. 54 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii oraz przepis art. 11 § 2 kk,
a z podstawy wymiaru kary przepis art. 11 § 3 kk;

II.  zmienia zaskarżony wyrok w stosunku do S. W. w ten sposób, że:

1.  w zakresie czynu przypisanego temu oskarżonemu w punkcie I części rozstrzygającej ustala, że udzielił on pomocy R. W. i T. R. do wytworzenia znacznych ilości substancji psychotropowych w postaci metaamfetaminy, oceniając zachowanie oskarżonego jako czyn z art. 18§3 KK w zw. z art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, za co, na podstawie art. 19§1 KK w zw. z art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii przy zastosowaniu art. 60§2 i §6 pkt 2 KK wymierza mu karę roku pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10 (dziesięć) zł, stwierdzając, że utraciła moc kara łączna pozbawienia wolności wymierzona oskarżonemu w punkcie III części rozstrzygającej oraz związane z tym orzeczenie z punktu IV części rozstrzygającej;

2.  uniewinnia oskarżonego od czynu przypisanego mu w punkcie II części rozstrzygającej, tj. występku z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii, stwierdzając, że wydatki w tej części ponosi Skarb Państwa;

III.  w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy w stosunku do S. W. i T. R.;

IV.  na podstawie art. 69§1 KK i art. 70§1 KK wykonanie kary pozbawienia wolności w stosunku do S. W. warunkowo zawiesza na okres 2 (dwóch) lat próby, zobowiązując oskarżonego na podstawie art. 72§1 pkt 1 KK do informowania sądu o przebiegu okresu próby;

V.  na podstawie art. 63§1 KK na poczet orzeczonej kary grzywny zalicza oskarżonemu S. W. okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 29 sierpnia 2020 r., godz. 15.00 do dnia 17 listopada 2021 r., godz. 12.00 stwierdzając, że kara grzywny została wykonana w całości, zaś pozostałą część rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie zalicza na poczet kary pozbawienia wolności;

VI.  zwalnia oskarżonych S. W. i T. R. od zapłaty kosztów za postępowanie odwoławcze, obciążając wydatkami za to postępowanie Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Legnicy wyrokiem z 4 maja 2022 r., III K 115/21:

I.  uznał oskarżonych T. R. i S. W. za winnych popełnienia zarzucanego im czynu opisanego w pkt I części wstępnej i za to na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 §3 kk i art. 33 §1 i §3 kk wymierzył T. R. karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych po 50 (pięćdziesiąt) złotych każda, zaś S. W. karę 3 (trzech) lat pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych po 50 (pięćdziesiąt) złotych każda,

II.  uznał oskarżonych T. R. i S. W. za winnych popełnienia zarzucanego im czynu opisanego w pkt II części wstępnej i za to na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył T. R. karę 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności, a S. W. karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności,

III.  na podstawie art. 85 §1 kk i art. 86 §1 kk połączył oskarżonym T. R. i S. W. kary pozbawienia wolności orzeczone wobec tych oskarżonych w pkt I i II i wymierzył im kary łączne T. R. 4 (czterech) lat pozbawienia wolności, a S. W. 3 (trzech) lat i 1 (jednego) miesiąca pozbawienia wolności,

IV.  na podstawie art. 63 §1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu S. W. okres jego tymczasowego aresztowania od dnia 29 sierpnia 2020 r. godz. 15:00 do dnia 17 listopada 2021 r. godz. 12:00.

Wyrok zaskarżył oskarżyciel publiczny w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść T. R., zarzucając: rażącą niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary i wnosząc o wymierzenie mu kary 5 lat pozbawienia wolności i kary grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 50 zł każda oraz kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności.

Wyrok zaskarżyła też obrończyni obu oskarżonych w całości, zarzucając:

I.  obrazę prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej, tj.:

1.  art. 54 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii przez ich błędną wykładnię wyrażającą się w tym, że wymienione przepisy pozostają w zbiegu pomijalnym z przepisem art. 53 ust. 1 i 2 wymienionej ustawy,

2.  art. 54 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2 oraz art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 18§1 KK przez ich błędną wykładnię wyrażającą się w tym, że przypisanie czynu zabronionego popełnionego we współsprawstwie wymaga ustalenia roli poszczególnych sprawców, a co najmniej wniesienia istotnego wkładu we wspólne przestępstwo;

II.  obrazę przepisów postępowania, tj.:

1.  art. 7 KPK w zw. z art. 410 KPK przez dowolną ocenę dowodów polegającą na pominięciu istotnych okoliczności, czyli:

a)  roli S. W. w krytycznych zdarzeniach,

b)  zeznań R. W.,

c)  zeznań T. L. i M. K.,

d)  przydania nadmiernej wagi wnioskom opinii biegłych,

e)  uznania za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonych,

f)  dowolnego ustalenia, że działanie oskarżonych „trwało w długim czasie”,

g)  dowolnego ustalenia, że oskarżeni wytworzyli narkotyki w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,

h)  pominięcia okoliczności łagodzących w stosunku do T. R.,

co miało istotny wpływ na treść orzeczenia i przyczyniło się do wymierzenia oskarżonym nadmiernie surowej kary.

We wniosku odwoławczym skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonych, ewentualnie przez wyeliminowanie z kwalifikacji prawnej czynu przypisanego im w punkcie I części rozstrzygającej przepisu art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii i obniżenie kary wymierzonej za ten czyn.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu zważył co następuje. Apelacja obrończyni oskarżonych jest w znacznej części zasadna. Natomiast bezzasadna w całości jest apelacja oskarżyciela.

Trafnie podnosi się w pierwszej z tych apelacji, że sąd a quo nieprawidłowo przypisał oskarżonym popełnienie przestępstwa z art. 54 ust. 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Istotne, w literaturze przedmiotu wskazuje się, że wymieniony przepis określa zachowania stanowiące przygotowanie do popełnienia czynu z art. 53 rzeczonej ustawy (zob. W. Górowski, D. Zając (red.) Komentarz do wybranych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, KIPK 2019; M. Mozgawa (red.) Komentarz do niektórych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, WKP 2017 oraz cytowaną w tych komentarzach literaturę). Twierdzi się, że dla uznania danego typu czynu zabronionego za karalne przygotowanie znaczenie ma wszak to, czy opis jurydyczny tego typu czynu spełnia wszystkie konstytutywne cechy przygotowania stanowiącego formę stadialną przestępstwa (art. 16§1 KK). Nie jest przy tym istotne w jaki sposób opisywane jest zachowanie stanowiące przygotowanie, byleby odpowiadało ono znamionom podanym w art. 16§1 KK. Wskazuje się również, że przepis art. 54 cytowanej ustawy w każdym stypizowanym typie czynu zabronionego odwołuje się wprost do znamion czasownikowych określonych w art. 53 tej ustawy, tj. do wytwarzania, przetwarzania lub przerobu środków odurzających, substancji psychotropowych i nowych substancji psychoaktywnych.

Podzielając wymienione uwagi oraz przyjmując, że pomiędzy zachowaniami opisanymi w przepisach art. 53 i art. 54 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii zachodzi zbieg pomijalny, sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do T. R. i S. W. w ten sposób, że z podstawy skazania za czyn określony w punkcie I części rozstrzygającej wyeliminował przepis art. 54 ust. 1 i 2 pkt 1 i 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Zasadne okazały się również zarzuty obrazy przepisów postępowania i błędu w ustaleniach faktycznych odnoszące się do S. W.. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że sąd pierwszej instancji przypisał temu oskarżonemu popełnienie wspólnie i w porozumieniu czynu z art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, na podstawie następujących dowodów. Mianowicie, śladów linii papilarnych ujawnionych na owalnym naczyniu służącym do produkcji metamfetaminy oraz na kartce zawierającej informacje związane z produkcją tego narkotyku oraz materiału biologicznego na telefonie typu smartfon i na banknocie 20 złotowym. Poza tym sąd nie dał wiary wyjaśnieniom S. W., gdyż były one niespójne. Z okoliczności, że R. W. nie orientował się w szczegółach procesu produkcji amfetaminy, sąd wyprowadził zaś wniosek, że musiał korzystać z pomocy T. R. i S. W..

W omawianej apelacji trafnie więc wskazuje się, że wymienione dowody wskazują co najwyżej na udzielenie przez S. W. pomocy do wytworzenia metemfetaminy. Zważyć zatem należy, że na rozprawie głównej w dniu 17 listopada 2021 r. S. W. przyznał jedynie, że „wydobywał tabletki”. Poza tym, podtrzymał wyjaśnienia z postępowania przygotowawczego, w których nie przyznał się do popełnienia zarzuconych mu czynów. R. W. na rozprawie w dniu 9 lutego 2022 r. zeznał, że dzień przed jego zatrzymanie zlecił S. W. „wydłubanie tabletek”, choć nie podał w jakim celu. R. W. nie podał innych faktów wskazujących na udział S. W. w wytwarzaniu wymienionego środka. Takich faktów nie ujawnił też T. R.. Odnotować należy, że opakowania tabletek zawierających pseudoefedrynę niezbędną do wyprodukowania metamfetaminy znaleziono w blaszanym kontenerze, w którym R. W. produkował ten narkotyk.

Natomiast M. K., który wykonywał prace remontowe w budynku znajdującym się na posesji, na której znajdował się wspomniany blaszany kontener, na rozprawie w dniu 23 marca 2022 r. zeznał, że S. W. pomagał przy pracach remontowych na budowie, był pracowity. Wykonywał wszystkie prace; był traktowany jak popychadło. Chodził do garażu (rzeczonego kontenera), gdy W. mu kazał. W. traktował go zresztą „jak śmiecia”, „co powiedział, musiało być zrobione”. Natomiast T. R. cały czas przebywał w tym blaszaku i tylko od czasu do czasu był widziany poza nim.

Również T. L., który wykonywał prace remontowe na wymienionej budowie zeznał, że S. W. wykonywał jedynie polecenia R. W., co ten kazał, on zrobił. S. W. był „robotny”, „grzeczny chłopak”. W pracy był już przed ósmą rano, przed nimi. Natomiast W. i R. byli kolegami. W. rządził całą budową i tylko on miał dostęp do blaszaka.

Policjanci, którzy zatrzymali R. W., T. R. i S. W. zeznali na rozprawie w dniu 17 listopada 2021 r., że na ich widok T. R. zaczął uciekać, a S. W. zachowywał się normalnie, stał spokojnie i nie wykonywał żadnych czynności.

Z wymienionych dowodów wynika więc, że S. W. pracował na budowie jako pomocnik M. K. i T. L.. Wykonywał zlecone mu prace, co stanowiło zasadnicze jego zajęcie. Okazjonalnie, na polecenie R. W. wchodził do blaszanego kontenera i na jego polecenie „wydłubywał tabletki” potrzebne do wyprodukowania matamfetaminy.

Sąd pierwszej instancji nie podał żadnych dowodów wskazujących na zawarcie przez S. W. porozumienia co do wspólnego wytwarzania narkotyków z T. R., ani treści tego porozumienia. Udział S. W. w tym procederze ustalił wyłącznie na tej podstawie, że jego odciski palców ujawniono na naczyniu i kartce papieru znajdujących się w rzeczonym kontenerze oraz nieszczerych wyjaśnieniach. Tymczasem z przedstawionych dowodów wynika, że S. W. przez większość czasu wykonywał prace na budowie. Dopiero na polecenie R. W. wchodził do „blaszaka”. Bez pozwolenia do tego pomieszczenia nie wchodził. R. W. nie traktował go też jak partnera, ale jak „śmiecia”.

Z dowodów tych wynika, że S. W. przebywał w rzeczonym „blaszaku”, gdy wyłuskiwał z opakowań tabletki do produkcji metamfetaminy, co wynika z wyjaśnień tego oskarżonego oraz zeznań R. W.. Z zeznań M. K. i T. L. wynika zaś, że S. W. przebywał w tym „blaszaku” więcej razy; zawsze, gdy polecił mu R. W.. Oskarżyciel publiczny nie przedstawił jednak dowodów, na podstawie których można by ustalić jak często S. W. przebył w rzeczonym pomieszczeniu, a tej okoliczności nie da się już ustalić. Dlatego należy uznać, że wymieniony oskarżony przebywał w tym pomieszczeniu więcej niż jeden raz. Dowiedzione zostało, że jego zachowanie polegało na „wydłubywaniu tabletek”. Według sądu odwoławczego, czynność ta nie świadczy jednak o świadomym uczestniczeniu w wytwarzaniu narkotyków, a jedynie o udzieleniu do tego pomocy. Nie budzi wątpliwości, że gdy tylko oskarżony znalazł się w rzeczonym pomieszczeniu miał świadomość, że wytwarzane są tam narkotyki. Znajdujące się tam przedmioty, sprzęty i narzędzia, które opisano w protokole oględzin i sfotografowano, jednoznacznie wskazują na przeznaczenie tego pomieszczenia. Oskarżony wyłuskując tabletki z opakowań musiał zdawać sobie sprawę, że służą one do wytwarzania narkotyków, jak każdy przeciętnie wykształcony i doświadczony życiowo człowiek na jego miejscu. Wykonując wspomniana czynność pomagał w wytworzeniu narkotyków. Mając zaś przed oczami ilość tych tabletek, zdawał sobie sprawę, że pozwolą one na wytworzenie znacznej ilości narkotyku. Nie wiadomo, na czym polegały czynności oskarżonego, gdy kolejny raz przebywał w wymienionym pomieszczeniu. Należy mieć też w polu widzenia, że oskarżony nie wchodził tam samodzielnie, ale tylko wtedy, gdy zażądał tego R. W.. Dopiero wtedy wykonywał czynności zlecone przez niego.

Oceny jurydycznej zachowania S. W. nie podważa ujawnienie śladów jego linii papilarnych w rzeczonym pomieszczeniu, gdyż mógł je pozostawić przy „wydłubywaniu tabletek”.

Z wymienionych względów sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w stosunku do S. W. w ten sposób, że w zakresie czynu przypisanego temu oskarżonemu w punkcie I części rozstrzygającej ustalił, że udzielił on pomocy R. W. i T. R. do wytworzenia znacznych ilości substancji psychotropowych w postaci metamfetaminy, oceniając jego zachowania jako czyn z art. 18§3 KK w zw. z art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii.

Sąd odwoławczy uwzględnił także zarzut apelacji dotyczący rażąco surowej kary wymierzonej S. W., który został wyraźnie i stanowczo sformułowany w uzasadnieniu tej skargi. Mając na względzie niekaralność oskarżonego i jego dobrą opinię środowiskową, a przede wszystkim pomocniczą rolę w procederze prowadzonym przez R. W. i T. R., sąd odwoławczy, na podstawie przepisu art. 19§1 KK oraz przy zastosowaniu przepisu art. 60§2 i §6 pkt 2 KK wymierzył S. W. karę roku pozbawienia wolności, warunkowo zawieszając wykonanie tej kary na okres 2 lat próby, zobowiązując oskarżonego do informowania sądu o przebiegu okresu próby. Sąd odwoławczy wymierzył też oskarżonemu karę grzywny w wysokości 50 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na 10 zł.

Sąd odwoławczy uniewinnił S. W. od czynu z art. 62 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani, gdyż na tą okoliczność oskarżyciel publiczny nie przedstawił żadnych dowodów. Zaiste trudno dociec na jakiej podstawie faktycznej sąd a quo przypisał oskarżonemu popełnienie tego czynu.

W stosunku do T. R., poza kwestią, o której była już mowa, apelacja jest niezasadna. Z dowodów ujawnionych na rozprawie głównej i omówionych wyżej wynika, że pomimo zatrudnienia na wymienionej budowie w charakterze pracownika budowlanego, praktycznie cały czas spędzał w blaszanym kontenerze, w którym wytwarzana była metamfetamina. Na widok policjantów oskarżony podjął ucieczkę, a w znalezionej przy nim torbie reklamowej ujawniono dwa worki foliowe z zawartością 853,58 gramów metamfetaminy. Dowody te jednoznacznie wskazują, że T. R. wspólnie i w porozumieniu z R. W. wytwarzał znaczne ilości narkotyków. Oskarżony wiedział jaką rolę i zadania ma do spełnienia w tym procederze i akceptował je. Miał także świadomość bezprawności i karalności swojego zachowania, o czym najlepiej świadczy ucieczka, którą podjął na widok policjantów. Oskarżony miał przy sobie torbę z metamfetaminą i nie chciał dopuścić do ujawnienia dowodów popełnionego przestępstwa. Odnośnie do T. R. ustalenia sądu meriti są zatem prawidłowe i wynikają z dowodów ujawnionych na rozprawie głównej.

Wbrew zarzutom apelacji, kara wymierzona T. R. nie razi surowością. Oskarżony świadomie wytworzył znaczną ilość metamfetaminy, działając przy tym w celu osiągnięcia korzyści majątkowej dla siebie oraz dla R. W., który wszak „wynagradzał” go narkotykami za pracę. W sprawie nie ujawniono okoliczności umniejszających winę T. R.. To wszystko przekonuje, że wymierzona temu oskarżonemu kara odpowiada stopniowi szkodliwości społecznej przypisanych mu czynów oraz stopniowi jego winy i pozwoli na osiągnięcie ustawowych celów określonych w art. 53 KK.

Bezzasadna jest apelacja oskarżyciela publicznego domagająca się wymierzenia T. R. za czyn przypisany mu w punkcie I części rozstrzygającej kary 5 lat pozbawienia wolności oraz kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności. Dość powiedzieć, że pomysłodawcą, głównym wykonawcą i beneficjentem rzeczonego procederu był R. W.. Do tego procederu wprowadził T. R., powierzając mu wytwarzanie narkotyków. Pomimo wspólnego wytwarzania narkotyków, T. R. pełnił w tym przedsięwzięciu rolę wykonawcy, a R. W. rolę kierownika, zarządcy, przełożonego, ogólnie mówiąc szefa.

W osobnym postępowaniu R. W. za ten czyn została wymierzona kara 4 lat pozbawienia wolności. Sąd pierwszej celnie zatem wymierzył T. R. karę 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Żądanie apelacji, aby na T. R. spełniającego w istocie służebną rolę nałożyć karę 5 lat pozbawienia wolności, nie znajduje uzasadnienia w tzw. wewnętrznej sprawiedliwości orzeczenia. Stąd wniosek ten jest niezasadny.

Mając to wszystko na względzie, orzeczono jak na wstępie.

SSA Jerzy Skorupka

SSA Wiesław Pędziwiatr

SSA Artur Tomaszewski