Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 204/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 29 marca 2022 roku w sprawie III Ko 609/21 dotyczącym wnioskodawcy T. D. tenże Sąd orzekł, że:

I.  na podstawie art.8 ust.1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy T. D. kwotę 3699,13 zł (trzy tysiące sześćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych 13/100) tytułem odszkodowania i 46000 zł (czterdzieści sześć tysięcy złotych) tytułem zadośćuczynienia, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty;

II.  dalej idące roszczenie oddala;

III.  na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) zasądza od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawcy T. D. kwotę 240 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. nr 34, poz. 149 z późniejszymi zmianami) kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny, pełnomocnik wnioskodawcy, radca prawny K. S..

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

–

.

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

. 

Zarzuty pełnomocnik wnioskodawcy:

1)  Na zasadzie art. 427 § 2 w zw. z art. 438 pkt 2 k.p.k. – obrazę przepisów postępowania, która miała istotny wpływ na jego treść, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy, tj. uznanie, że zadośćuczynienie w kwocie 46.000,00 zł spełnia cel i wymogi określone w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa, ustawa rehabilitacyjna) w przypadku krzywd T. D. doznanych w wyniku wydania i wykonania orzeczenia byłego Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 1 września 1982 r., nr rej. (...) w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

2)  Na zasadzie art. 427 § 2 w zw. z art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść i skutkujący bezpodstawnym uznaniem, że w okolicznościach niniejszej sprawy sumą adekwatną i proporcjonalną zadośćuczynienia za krzywdę doznaną przez T. D. w wyniku wydania i wykonania orzeczenia byłego Kolegium do Spraw Wykroczeń przy Naczelniku Dzielnicy W. z dnia 1 września 1982 r. nr rej. (...) w związku z podejmowaniem przez niego działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego jest kwota 46.000,00 zł, pomimo iż jest ona niewspółmiernie niska w stosunku do rozmiaru doznanych przez niego krzywd i cierpień, ich nieodwracalnego charakteru, podczas gdy te względy przemawiają za zasądzeniem kwoty znacznie wyższej niż uznał za odpowiednią Sąd Okręgowy we Wrocławiu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut 1. obrazy prawa procesowego.

Pełnomocnik wnioskodawcy podnosi, iż doszło do naruszenia art. 7 k.p.k. wyrażającego zasadę swobodnej oceny dowodów przez Sąd meriti. Skarżąca stawiając zarzut obrazy art. 7 k.p.k., w żaden sposób nie tylko w części wstępnej, ale także motywacyjnej apelacji nie wykazała, aby doszło do obrazy prawa procesowego w postaci tej właśnie wymienionej normy w zakresie, w którym miałoby to odnosić się do ustalonego zadośćuczynienia. Brak jakiejkolwiek argumentacji dotyczącej naruszenia procedury przez Sąd I instancji nie stwarza możliwości krytycznej analizy zastrzeżeń apelującej i nie pozwala na odniesienie się do powodów postawionego zarzutu naruszenia przepisów proceduralnych.

Jak to już wielokrotnie wskazywano w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, aby zarzut taki był skuteczny konieczne jest wykazanie, że Sąd orzekający dokonując oceny dowodów złamał reguły:

1.  poprawnego rozumowania,

2.  postąpił sprzecznie ze wskazaniami wiedzy lub też

3.  jego wartościowanie nie przystaje do doświadczenia życiowego.

Żadnej takiej okoliczności nie wykazała skarżąca.

Swoje zastrzeżenia w istocie pełnomocnik sprowadziła do stwierdzenia, że – według skarżącej – przyczyny i okoliczności zatrzymania, warunki wykonywania aresztu, utrata wagi, problemy z doprowadzeniem prowadzonego biznesu do stanu przed pozbawieniem wolności (s. 5 apelacji) przemawiały za ustaleniem zadośćuczynienia na znacznie wyższym poziomie.

Te okoliczności i ich wsparcie w motywacyjnej części apelacji (czy raczej jego brak poza ogólnikowymi stwierdzeniami o skali krzywd) w żadnym razie nie dowodzą o naruszeniu reguł określonych w art. 7 k.p.k. przez Sąd I instancji. Jak już wyżej stwierdzono, tenże Sąd uwzględnił istotne dla czynionych ustaleń o wyrządzonej pokrzywdzonemu krzywdzie okoliczności i wskazał, jakie pociągały one dla niego skutki. Dał temu wyraz zarówno w części ustalającej jak i części rozważającej wskazując na;

1.  wiek wnioskodawcy w chwili aresztu,

2.  czas jego trwania,

3.  warunki bytowe, w jakich odbywał karę,

4.  fakt rozłąki z rodziną,

5.  ograniczony kontakt z nią,

6.  strach przed szykanami ze strony strażników więziennych.

To, że zdaniem skarżącej należało nadać większe znaczenie tym okolicznościom nie oznacza, że Sąd popełnił błędy logicznego rozumowania, naruszył wskazania wiedzy lub postąpił wbrew doświadczeniu życiowemu w ocenie tych okoliczności. To wszak Sąd czyni określone ustalenia i ocenia na podstawie reguł poprawnego rozumowania i doświadczenia życiowego oraz wskazań wiedzy znaczenie tychże dla ustalenia wysokości należnego zadośćuczynienia. A wszak Sąd ten nie tylko miał na uwadze negatywne okoliczności, które były udziałem pokrzywdzonego skazaniem wnioskodawcy i odbytym przez niego aresztem, a więc czas pozbawienia wolności, cierpienia, których doznał w trakcie pobytu w więzieniu w związku z rodzajem stawianych mu zarzutów, konieczność przebywania z osobami skazanymi za pospolite przestępstwa kryminalne. Wbrew twierdzeniom uzasadnienia apelacji Sąd ten miał na uwadze, ustalając wysokość zadośćuczynienia, także i tę okoliczność jak utrata wagi wnioskodawcy w wyniku wykonania kary aresztu (sekcja 3.1). Przy czym, jeśli pamięta się okoliczności wynikające z jego wypowiedzi, świadczące o braku specjalnego, nadzwyczajnego natężenia krzywd wyrządzonych mu, które nie odbiegały swym natężeniem od będących udziałem innych izolowanych to twierdzenia apelującej o niedoszacowaniu rekompensaty za krzywdy wyrządzone wnioskodawcy jawią się, jako oczywiście chybione. Jest tak tym bardziej, jeśli uwzględni się wypowiedź wnioskodawcy w toku rozprawy apelacyjnej, gdy oświadczył, że suma zadośćuczynienia przyznana jest śmiesznie mała to jednak przedstawił także stanowisko, że „(…)wnioskowana suma być może jest wygórowana(…) (protokół rozprawy z 28.09.2022 roku).

Podkreślenia wymaga także i to, że Sąd nie pominął okoliczności wskazywanych w apelacji pełnomocnik wnioskodawcy i ocenił je, jako powodujące niewątpliwie określone cierpienia, głównie psychiczne. Miał nadto na uwadze kwestie związane z ograniczonymi relacjami z rodziną oraz traumę w związku z przesłuchaniami oraz przeszukaniami. Nie pominął także kwestii wpływu wykonywania karu aresztu na działalność gospodarczą wnioskodawcy w toku wykonywania kary oraz po jej odbyciu.

W tych warunkach skoro apelująca wywodzi, że nie doceniono pewnych okoliczności faktycznych relewantnych dla czynionych ustaleń, a nie, że błędnie oceniono dowód i odmówiono wiary twierdzeniom wnioskodawcy, bo wszak o jego przeżyciach wyjaśniał on sam gdyż wiedza o tym, co było jego udziałem mogła pochodzić tylko od niego skoro, żadnych innych dowodów na te okoliczności nie przeprowadzono, zarzut obrazy prawa procesowego uznano za oczywiście chybiony.

Wyżej wyjaśniono, dlaczego należy odrzucić zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. i argumentacja tam przytoczona jest stale aktualna. Zauważyć trzeba, że choć skarżąca podnosi zarzut obrazy prawa procesowego to w istocie kwestionuje ustalenia faktyczne w zakresie, w którym Sąd meriti wycenił skalę krzywd rekompensowanych wnioskodawcy. Skarżąca twierdzi, że były one na wyższym poziomie i należało przyznać wnioskodawcy wyższe zadośćuczynienie niż uczynił to Sąd I instancji. Nie oznacza to jednak, że tak postawiona teza główna apelacji oparta być może o zarzut naruszeń prawa procesowego, tym bardziej, że w żadnym miejscu autorka apelacji nie wykazuje, na czym obraza tych reguł formalnych oceny dowodów miałaby polegać.

Odrzucono ten zarzut.

Zarzut 2. błędnych ustaleń faktycznych.

Apelująca podnosi w istocie w swojej apelacji zarzut błędów w ustaleniach faktycznych nie zaś popełnienie błędów proceduralnych i to zarówno stawiając zarzut 2. jak i omówiony wyżej zarzut 1. Wszak stawia tezę, że cierpienia wnioskodawcy oraz wykonana kara wyrządziły mu krzywdy na wyższym poziomie niż ustalone przez Sąd, co skutkować winno wyższym zadośćuczynieniem niż przyznane przez ten Sąd. Jest oczywistym, że podstawą zasądzenia zadośćuczynienia oraz odszkodowania był przepis art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz. 149 z p.zm.) przywołany wprost w zaskarżonym wyroku. Ten przepis oraz art. 445 § 1 k.c. miał na uwadze Sąd meriti wprost przywołując go w swym uzasadnieniu i wykorzystał go dokonując ustalenia wysokości należnego wnioskodawcy zadośćuczynienia.

To, że wysokość tego zadośćuczynienia nie została zaakceptowana przez wnioskodawcę nie oznacza, że Sąd Okręgowy postąpił wbrew tym normom prawa materialnego, jeśli wysokość tej należności nie ma charakteru symbolicznego. W każdej sprawie konieczna jest odrębna, samodzielna ocena, a proste porównanie samych zasądzonych kwot oraz okresu izolacji bez konkretnej wiedzy na temat innych okoliczności pozbawienia wolności nie pozwala na przyjęcie tożsamych wartości dla badanego przypadku wnioskodawcy, jak zdaje się oczekiwać skarżąca przywołując dziesiątki orzeczeń we wniosku inicjującym postępowanie przed Sądem Okręgowym. Skoro kryteria oceny wysokości zadośćuczynienia winny być rozważane w związku z konkretną osobą pokrzywdzonego (zob. np. wyroki SN: z dnia 26 listopada 2009 r., CSK 62/09; z dnia 17 września 2010 r., CSK 94/10,) to przydatność kierowania się przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia sumami zasądzonymi z tego tytułu w innych przypadkach jest dość mocno ograniczona. Porównanie takie może stanowić orientacyjną wskazówkę i nie może naruszać zasady indywidualizacji okoliczności wyznaczających rozmiar krzywdy doznanej przez konkretnego poszkodowanego. ( postanowienie SN z 9.06.2020 r., V KK 183/20, LEX nr 3161601).

Jeśli więc warunki pozbawienia wolności, były formą represjonowania za walkę przeciwko obowiązującemu reżimowi komunistycznemu, i były identyczne dla T. D. jak i dla innych wówczas zatrzymywanych działaczy opozycji antykomunistycznej, to fakt, niezasłużonej krzywdy wynikającej z jego aresztowania został zrekompensowany właśnie ustaloną wysokością zadośćuczynienia i ta jest akceptowana przez Sąd odwoławczy. Tym bardziej, że nie jest to kwota symboliczna, która iluzoryczną czyniłaby rekompensatę doznanych dolegliwości.

Natomiast Sąd meriti rozstrzygając w tej sprawie miał na uwadze przepisy wskazane w wyroku oraz uzasadnieniu i to zarówno z ustawy lutowej jak i art. 445 § 1 k.c. w zakresie ustalenia wysokości zadośćuczynienia i uznał, że wnioskodawcy należy się określone w wyroku zadośćuczynienie w związku z wykonaniem wobec niego kary aresztu, której nie powinien odbyć. Ergo, to nie z powodu błędów proceduralnych i niewłaściwie ustalonych faktów wydał orzeczenie niesatysfakcjonujące wnioskodawcę, ale dlatego, że w zakresie przyznanych mu kompetencji ocenił krzywdę psychiczną i fizyczne dolegliwości będące udziałem wnioskodawcy na odpowiednim zdaniem tego Sądu poziomie rekompensaty pieniężnej.

Podsumowując stwierdzić trzeba, że specyfika środka zaskarżenia złożonego w imieniu wnioskodawcy polega w istocie na powtarzaniu tych samych zarzutów z perspektywy różnych podstaw odwoławczych i podważaniu w ten sposób wydanego przez Sąd I instancji orzeczenia w zakresie, w jakim roszczenie T. D. oddalił.

Apelująca podnosi przede wszystkim niewłaściwe ustalenie wysokości zadośćuczynienia i czyni to odwołując się do błędów proceduralnych (zarzut 1.) i błędnych ustaleń faktycznych (zarzut 2.).

Sądowi Apelacyjnemu nie pozostaje nic innego jak stwierdzić, że w żadnym razie Sąd Okręgowy nie popełnił błędów ustaleń faktycznych, zresztą nie wykazała ich przecież skarżąca, zaś kwestię oceny prawidłowości ustalonej wysokości zadośćuczynienia przeprowadzono wyżej i powtórzyć trzeba, że nie dowiodła skarżąca iżby było ono na poziomie symbolicznym, rażąco niskim i przez to nieakceptowalnym, jako niesprawiedliwie rekompensujące czas izolacji T. D. w ramach wykonanej kary aresztu.

Wniosek

O zmianę poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawcy T. D. zadośćuczynienia w dalszej kwocie 497.203,70 złotych.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec tego, że argumentacja skarżącej o popełnieniu naruszeń prawa procesowego, o błędnych ustaleniach faktycznych okazała się nietrafna nie uwzględniono wniosku apelacji.

Lp.2

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

0.1Całość wyroku Sądu Okręgowego.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok jest prawidłowy zarówno pod względem formalnym jak i merytorycznym.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Orzeczenie o wydatkach związanych z postępowaniem odwoławczym oparto na podstawie art. 13 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2099 z późn. zm.).

Wszystkie przytoczone wyżej rozważania doprowadziły Sąd odwoławczy do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

7.  PODPIS

SSA Jerzy Skorupka SSA Wiesław Pędziwiatr SSA Artur Tomaszewski

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1.

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawczyni adwokat K. S.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Pkt II części rozstrzygającej w zakresie oddalającym żądanie wnioskodawcy i ponad kwotę 46.000 złotych tytułem zadośćuczynienia.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmianę poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawcy T. D. zadośćuczynienia w dalszej kwocie 497.203,70 złotych.