Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2024 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Andrzej Kot (spr.)

Sędziowie: SA Janusz Godzwon

SO del. do SA Łukasz Franckiewicz

Protokolant: Magdalena Szymczak

przy udziale Romana Pietrzaka prokuratora (...) Prokuratury (...)w K.

po rozpoznaniu w dniu 9 października, 17 października i 14 listopada 2024 r.

sprawy D. L.

oskarżonego z art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w związku z art. 12 § 1 kk i art. 65 § 1 kk, z art. 63 ust. 3, art. 53 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k., art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 15 listopada 2023 r., sygn. akt III K 284/21

I.  zmienia zaskarżony wyrok wobec D. L. w ten sposób, że obniża wymierzoną mu karę łączną pozbawienia wolności do
4 (czerech) lat i 6 (sześciu) miesięcy;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia przypadających nań kosztów postępowania odwoławczego, wydatkami tego postępowania w tej części obciążając Skarb Państwa,

IV.  stwierdza, że wydatki postępowania odwoławczego związane z apelacją prokuratora ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

D. L. został oskarżony o to, że:

I.  w okresie od lutego 2016 roku do 15 lipca 2017 roku w W. powiat (...), woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu, działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wytworzył znaczne ilości substancji psychotropowej w postaci mefedronu w ilości co najmniej 150 kg o łącznej wartości co najmniej 1.800.000 złotych,

tj. o czyn z art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2019.poz.852 tekst jednolity) w zw. z art. 12 k.k. i art. 65 § 1 k.k.

II.  w okresie od maja 2015 roku do września 2015 roku w miejscowości L., P. powiat (...), woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu, działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, uprawiał łącznie 170 krzewów ziela konopi innych niż włókniste mogące dostarczyć znacznej ilości ziela, a następnie wytworzył z nich znaczne ilości środka odurzającego w postaci ziela innego niż włókniste w ilości co najmniej 10 kg o łącznej wartości co najmniej 150.000 złotych, przy czym z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stale źródło dochodu,

tj. o czyn z art. 63 ust. 3, art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2019 poz. 852 tekst jednolity) w zw. z art. 12 § 1 k.k., art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

III.  w okresie od kwietnia 2016 roku do sierpnia 2016 roku w miejscowości K. powiat (...), woj. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, działając w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru i w krótkich odstępach czasu, wbrew przepisom ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, uprawiał łącznie 700 krzewów ziela konopi innych niż włókniste mogące dostarczyć znacznej ilości ziela, a następnie wytworzył z nich znaczne ilości środka odurzającego w postaci ziela innego niż włókniste w ilości co najmniej 35 kg o łącznej wartości co najmniej 525.000 złotych, przy czym popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu,

tj. o czyn z art. 63 ust. 3, art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. 2019, poz. 852 tekst jednolity) w zw. z art. 12 § 1 k.k. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 15 listopada 2023 r., sygn.. akt: III K 284/21:

I.  uznał oskarżonego D. L. za winnego tego, że w okresie od lutego 2016 roku do 15 lipca 2017 roku w W., powiat (...), woj. (...), posiadał znaczne ilości substancji psychotropowych w postaci 92,13 gram mefedronu, tj. przestępstwa z art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego D. L. nawiązkę w kwocie 1.000 (jednego tysiąca) złotych na rzecz (...) sp. z o.o. – na cele związane z zapobieganiem i zwalczaniem narkomanii;

III.  uznał oskarżonego D. L. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie II części wstępnej wyroku, tj. przestępstwa z art. 63 ust. 3 i art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k.
i art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 kk i za to na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 300 (trzysta) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 50 (pięćdziesięciu) złotych;

IV.  na podstawie art. 45 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego D. L. obowiązek przepadku na rzecz Skarbu Państwa równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa w kwocie 150.000 (stu pięćdziesięciu tysięcy) zł.;

V.  na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego D. L. nawiązkę w kwocie 2.000 (dwóch tysięcy) złotych na rzecz (...) sp. z o.o. – na cele związane z zapobieganiem i zwalczaniem narkomanii;

VI.  uznał oskarżonego D. L. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie III części wstępnej wyroku, tj. przestępstwa z art. 63 ust. 3 i art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 2 k.k.
i art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 kk i za to na podstawie art. 53 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 65 § 1 k.k. w zw. z art. 4 § 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) lat i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w wymiarze 400 (czterystu) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 50 (pięćdziesięciu) złotych;

VII.  na podstawie art. 45 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego D. L. obowiązek przepadku na rzecz Skarbu Państwa równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z popełnionego przestępstwa w kwocie 525.000 (pięćset dwadzieścia pięć tysięcy) zł.;

VIII.  na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii orzekł wobec oskarżonego D. L. nawiązkę w kwocie 2.000 (dwóch tysięcy) złotych na rzecz (...) sp. z o.o. – na cele związane z zapobieganiem i zwalczaniem narkomanii;

IX.  na podstawie art. 85 § 1 k.k. oraz art. 86 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. połączył wymierzone oskarżonemu D. L. kary pozbawienia wolności oraz grzywny i wymierzył mu karę łączną 6 (sześciu) lat pozbawienia wolności oraz karę łączną grzywny w wymiarze 500 (pięciuset) stawek dziennych grzywny, ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 50 (pięćdziesięciu) złotych grzywny;

X.  na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet wymierzonej oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył okres jego zatrzymania i tymczasowego aresztowania od dnia 12 listopada 2020 r. godz. 6:10 do dnia 15 października 2021 r.;

XI.  na podstawie art. 44 § 2 kk orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodu rzeczowego opisanego w wykazie dowodów rzeczowych DRZ (...) znajdującym się na karcie 5199 akt;

XII.  na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 2 ust. 1 pkt. 6 i art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 8.758,62 zł oraz wymierzył mu opłatę w wysokości 5.600 złotych.

Apelacje od tego wyroku wnieśli prokurator i obrończyni oskarżonego.

Prokurator Prokuratury (...)zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o winie oskarżonego D. L., polegający na wyrażeniu poglądu, iż dowody ujawnione na rozprawie nie są wystarczające do uznania D. L. za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie I części wstępnej wyroku czynu, a przyjęcie, iż oskarżony D. L. swoim zachowaniem wypełnił jedynie znamiona przypisanego mu w punkcie I sentencji wyroku czynu posiadania substancji psychotropowej w postaci mefedronu, która została ujawniona w trakcie przeszukania pomieszczeń w W. rzy ul. (...), który to pogląd jest następstwem błędnych ustaleń co do tego, iż oskarżony D. L. swoim zachowaniem wypełnił jedynie znamiona posiadania tej substancji psychotropowej, jakkolwiek dowody i okoliczności sprawy rozważone w ich wzajemnym powiązaniu prowadzą do odmiennego wniosku, że oskarżony D. L. dopuścił się zarzucanego mu czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku.

2)  obrazę przepisów postępowania karnego w szczególności art. 424 § 2 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k., polegającą na tym, że Sąd I instancji przekazując co do istoty sprawy, w zakresie czynu opisanego w punkcie I części wstępnej wyroku wobec oskarżonego D. L. nie podał przekonujących przesłanek orzeczenia, gdyż nie odniósł się do wszystkich istotnych faktów i dowodów zebranych w sprawie, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, pominął dowody niekorzystne dla oskarżonego, a zarazem koncentrują się na wskazaniu dowodów mających świadczyć, że w sprawie wystąpiły nie dające się usunąć wątpliwości, co doprowadziło w konsekwencji do oceny materiału dowodowego z naruszeniem zasady określonej w art. 7 k.p.k., które to uchybienie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

3)  obrazę przepisów postępowania karnego a w szczególności art. 4, 7, 410 i 424 § 1 pkt 1 k.p.k., wyrażającą się w ustaleniu okoliczności faktycznych przedmiotowej sprawy na podstawie niekompletnego materiału dowodowego, pomimo istnienia konieczności wyjaśnienia wątpliwości dowodowych, bez dostatecznego motywowania takiego stanowiska w uzasadnieniu wyroku, które to uchybienie miało istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Podnosząc powyższe zarzuty, wniósł o uchylenie zaskarżonego w punkcie I sentencji wyroku Sądu I instancji wobec D. L. co do czynu zarzucanego mu w punkcie 1 części wstępnej wyroku i o przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Obrończyni oskarżonego D. L. – adw. H. K. – zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

I.  obrazę prawa materialnego, a to:

a)  art. 11 § 1 k.k. polegające na niedostrzeżeniu potrzeby przeanalizowania jedności lub wielości czynów tam opisanych z czynami prawomocnie przypisanymi oskarżonemu wyrokiem tutejszego Sądu z 16 października 2020 r., III K 249/19, zmienionym następnie wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 30 listopada 2022 r., II AKa 139/21, którym oskarżonemu przypisano m.in. uczestnictwo od kwietnia 2015 r. do października 2018 r. w zorganizowanej grupie przestępczej utrudniającej się obrotem narkotykami oraz uczestnictwo w tym samym okresie w obrocie znacznymi ilościami narkotyków, w tym poprzez zbycie środków odurzających w postaci marihuany w ilości co najmniej 50 kg o łącznej wartości co najmniej 600.000 złotych oraz substancji psychotropowe w postaci mefedronu w ilości co najmniej 230 kg o łącznej wartości co najmniej 2.400.000 złotych, zakwalifikowane ostatecznie przez Sąd Apelacyjny we Wrocławiu jako przestępstwo z art. 56 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii w zw. z art. 12 § 1 k.k. i art. 65 § 1 k.k. – podczas gdy opisane w obu wyrokach zachowania miały miejsce w tym samym miejscu i czasie z wykorzystaniem tej samej sposobności, w ramach tego samego zamiaru, a zatem stanowiły jeden czyn, co mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia i doprowadzić do wystąpienia bezwzględnej przyczyny odwoławczej, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., tj. naruszenia powagi rzeczy osądzonej;

b)  art. 53 ust. 1 i 2 w zw. z art. 4 pkt 37 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii poprzez jego błędną wykładnię wyrażającą się w :

- niedostrzeżeniu konieczności ustalenia zawartości określonych substancji chemicznych w zielu konopi, by określić je mianem środka odurzającego;

- przyjęciu, że oddzielenie szyszek i wysuszenie w naturalny sposób roślin konopi stanowi wytwarzanie środka odurzającego, podczas gdy w przypadku ziela konopi innych niż włókniste już sama roślina stanowi środek odurzający na którego status nie wpływają ewentualnie dalsze podejmowane czynności stanowiąc zatem ich wytwarzania, a ponadto:

II. obrazę przepisów postępowania, a to:

a)  art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 3 k.p.k. i art. 170 § 1 pkt 1-6 k.p.k. poprzez nierozpoznanie złożonego na rozprawie w dniu 20 września 2023 r. wniosku obrońcy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań Ł. G., a zatem – jak należy rozumieć – dorozumiane jego oddalenie bez zachowania formy postanowienia, podczas gdy dowód ten był istotny dla oceny wiarygodności zeznań świadków obciążających oskarżonego;

b)  art. 170 § 1 pkt 5 k.p.k. poprzez niezasadne oddalenie postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 27 października 2023 r. wniosku dowodowego obrońcy o uzupełniające przesłuchanie G. J. (1) jako zmierzającego do przedłużenia postępowania, podczas gdy wniosek ten został złożony bezpośrednio po złożeniu przez oskarżyciela publicznego do akt nowego protokołu przesłuchania świadka, z którego miały – co wprost wskazał oskarżyciel publiczny – wynikać nowe, istotne okoliczności, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, albowiem zeznania tego świadka stanowiły jedną z głównych podstaw niekorzystnych dla oskarżonego ustaleń faktycznych;

c)  art. 170 § 1 pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 168a k.p.k. polegająca na niedostrzeżeniu i niewykonaniu ciążącego na Sądzie pierwszej instancji obowiązku weryfikacji legalności pozyskania dowodu z nagrań rozmów telefonicznych i innej komunikacji oraz wykorzystania jej wyników jako postawy czynienia ustaleń faktycznych dotyczących konkretnych czynów, popełnionych przez konkretną osobę, co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, gdyż materiały z kontroli rozmów wykorzystano bez weryfikacji legalności ich pozyskania i wykorzystania jako podstawę niekorzystnych dla oskarżonego ustaleń faktycznych;

d)  art. 7 w zw. z art. 410 k.p.k. poprzez dowolną i fragmentaryczną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na:

- pominięciu przy ocenie dowodu z zeznań świadka T. M. (1) licznych okoliczności szczegółowo wymienionych w uzasadnieniu apelacji, w tym zwłaszcza popadnięcia przez świadka w konflikt z oskarżonymi, formułowania przez świadka wobec osób z nim skonfliktowanych, co doprowadziło do niezasadnego dania wiary temu dowodowi;

- niezasadnym przydaniu waloru wiarygodności zeznaniom G. J. (1) z pominięciem przy ocenie dowodów znaczenia konfliktu między świadkiem a oskarżonym;

- dowolnym ustaleniu, że oskarżony D. L. samodzielnie posiadał ilość mefedronu przypisaną mu w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, podczas gdy to G. J. (1) wynajmował stodołę, w której miał być on przechowywany;

- dowolnym ustaleniu wartości korzyści majątkowej z przestępstwa, mimo że sama uprawa i suszenie konopi nie może przynosić korzyści majątkowych, jeżeli oskarżonemu nie przypisano jednocześnie ich zbycia, a co miało istotny wpływ na treść orzeczenia, determinując ustalenie o sprawstwie oskarżonego i orzeczenie przepadku.

Podnosząc powyższe zarzuty, apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zrzucanych mu czynów.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora nie była zasadna.

Apelacja obrończyni oskarżonego zasługiwała na uwzględnienie w zakresie orzeczenia o karze łącznej.

Odnośnie do apelacji obrończyni :

Podniesione w niej zarzuty są chybione.

Nie dopuścił się Sąd orzekający obrazy art. 11 § 1 kk ani art. 17 § 1 pkt 7 kpk. Czyny przypisane oskarżonemu prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16 października 2020 r. w sprawie sygn. III K 249/19 nie są tożsame z tymi, które są przedmiotem osądu w niniejszej sprawie. Przypomnieć należy, że wówczas przypisano oskarżonemu przestępstwo popełnione w okresie od kwietnia 2015 roku do października 2018 roku polegające na uczestniczeniu w obrocie znacznymi ilościami substancji psychotropowych i środków odurzających, w ten sposób że sprzedał na określonych wcześniej warunkach T. M. (1), celem dalszej odsprzedaży innym osobom, substancje psychotropowe w postaci: mefedronu w ilości co najmniej 230 kg o łącznej wartości co najmniej 240.000 zł, amfetaminy w ilości co najmniej 20 kg o łącznej wartości co najmniej 70.000 zł, 1.000 tabletek ecstasy o łącznej wartości co najmniej 4.000 zł, aminy w ilości co najmniej 3 litrów o łącznej wartości co najmniej 27.000 zł, metaamfetaminy w ilości co najmniej 100 gram o łącznej wartości co najmniej 7.000 zł oraz środki odurzające w postaci marihuany w ilości co najmniej 50 kg o łącznej wartości 600.000 zł. Tymczasem przedmiotem skargi oskarżyciela w niniejszej sprawie było wytworzenie 150 kg mefedronu w okresie od lutego 2016 r. do 15 lipca 2017 r. oraz wytworzenie 10 kg ziela konopi innego niż włókniste w 2015 roku i wytworzenie 35 kg tegoż ziela w 2016 r.

Pomimo, że czasokres przestępczej działalności jest zbieżny, to w ujęciu ontologicznym jak i jurydycznym mamy do czynienia z zupełnie różnymi czynami.

Pierwotnie przypisane oskarżonemu przestępstwo ciągłe charakteryzowało się z góry powziętym zamiarem uczestnictwa w obrocie, który to zamiar – co oczywiste – nie jest tożsamy z zamiarem wytworzenia środka odurzającego, a nawet jego posiadania w określonym miejscu i czasie, jak ostatecznie zostało ustalone w zaskarżonym wyroku.

Nie można – jak czyni to obrońca – całej aktywności oskarżonego, której przedmiotem są narkotyki, traktować jako jeden czyn zabroniony, bez wykazania, że wszystkim zrachowaniom towarzyszył jeden i ten sam zamiar, z góry powzięty. Czym innym jest bowiem sprzedaż, a czym innym wytwarzanie substancji psychotropowych, a czym innym jeszcze ich posiadanie. Tych różnorodzajowych zachowań nie może spajać w jeden czyn ciągły – jak podnosi skarżący – wyłącznie wspólny zamiar czerpania korzyści z obrotu narkotykami. Zachowań przypisanych zaskarżonym wyrokiem oskarżony dopuścił się z innym zamiarem niż uczestnictwa w obrocie, chociaż w okresie przypisanego mu prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 16 października 2020 r. w sprawie sygn. III K 249/19 czynu ciągłego, a to wyklucza przyjęcie, że w tej sprawie mamy do czynienia z fragmentem przestępstwa prawomocnie wcześniej osądzonego.

Fakt, że wytworzony przez oskarżonego susz ziela konopi nie był poddany badaniom chemicznym nie stoi na przeszkodzie uznania, że był środkiem narkotycznym w rozumieniu ustawy z 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii. Takie właściwości można bowiem w tej sprawie ustalić na podstawie relacji świadków, w szczególności G. J. (1).

W orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że oddzielenie i suszenie fragmentów ziela konopi innych niż włókniste stanowi już etap wytworzenia narkotyku w postaci suszu ziela konopi innych niż włókniste. Wskazać można przykładowo na postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 30 marca 2022 r., III KO 14/22 " Wytwarzaniem środka odurzającego są takie czynności, podejmowane po zbiorze np. suszenie, za pomocą których otrzymuje się gotowy środek odurzający, zdatny do użycia, a więc określony preparat danej rośliny, np. susz konopi”, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 4 października 2022 r., II AKa 97/22 " Wytwarzaniem środka odurzającego w sytuacji, gdy inne przepisy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii odrębnie penalizują zakazaną uprawę określonej rośliny (np. Konopi) oraz zbiór z niej takich jej części, które same są już uznawane za środek odurzający (np. ziela i żywicy konopi), są takie czynności podejmowane po zbiorze - np. suszenie, za pomocą których otrzymuje się gotowy środek odurzający zdatny do użycia, a więc określony preparat danej rośliny, np. susz konopi.

Zarzut nierozpoznania wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka Ł. G. stał się bezprzedmiotowy, albowiem Sąd Apelacyjny przeprowadził ten dowód na rozprawie odwoławczej. Wnioski wynikające z treści tego dowodu będą wskazane przy omawianiu kolejnych zarzutów apelującego.

Nie naruszył art. 170 §1 k.p.k. Sąd Okręgowy oddalając wniosek dowodowy obrońcy o uzupełniające przesłuchanie świadka G. J. (1). Wskazać bowiem należy, że ustalenia faktyczne stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku uczynione zostały na podstawie zeznań tego świadka złożonych na rozprawie i podtrzymanych uprzednio relacji z postępowania przygotowawczego. Załączone później protokoły przesłuchania G. J. (1) nie zawierały żadnych treści, które pozostawałyby w opozycji do wcześniejszych jego relacji. Strony miały niczym nieograniczoną możliwość zdawania pytań świadkowi na rozprawie. Przedłożenie przez oskarżyciela kolejnego protokołu przesłuchania świadka z innej sprawy dowodzić li może tylko konsekwencji tego świadka, wzmacniając tezę o jego wiarygodności. Nie były owe protokoły podstawą ustaleń faktycznych. Żądanie uzupełniającego wysłuchania świadka, bez wskazania na jakie okoliczności relewantne dla niniejszego postępowania, li tylko na podstawie tego, że prokurator dołączył protokół z innej sprawy, potwierdzający konsekwencję relacji świadka, nie miało wystarczającego uzasadnienia.

Chybiony okazał się zarzut obrazy art. 170 § 1 k.p.k. w zw. z art. 168 k.p.k., którego istoty upatruje skarżący w naruszeniu obowiązku weryfikacji legalności pozyskania dowodów z rozmów telefonicznych będących podstawą ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Pomijając zdawkowość uzasadnienia owego zarzutu, zaakcentować należy, że skarżący nie zarzucił nawet, że przedmiotowa kontrola operacyjna była nielegalna. Niezależnie od tego, na rozprawie odwoławczej (k.5792), przeprowadzony został dowód z dokumentów potwierdzających legalność kontroli, w wyniku której zgromadzono kontestowane nagrania.

Nie sposób również zarzucić Sądowi Okręgowemu dowolnej oceny dowodów stanowiącej podstawę ustaleń faktycznych. Przypomnieć należy ,że zasada swobodnej oceny dowodów, leżąca u podstaw prawidłowego wyrokowania, nie może prowadzić do dowolności ocen i takiego wyboru dowodów, którego prawidłowości nie dałoby się skontrolować w trybie odwoławczym (wyrok SN z 5.09.1974 r., II KR 114/74, OSNKW 1975/2, poz. 28). Zarzut naruszenia art. 7 k.p.k. wymaga jednak wykazania wad w ocenie konkretnych dowodów dokonanej przez sąd orzekający, prowadzących do wniosku, iż ocena ta przekracza granice swobodnej (wyrok SN z 20.04.2004 r. – V KK 332/03, Prok. i Pr.-wkł. (...)–8, poz. 6; wyrok SA w Poznaniu z 26.11.2012 r., II AKa 149/12, LEX nr 1264421; wyrok SA w Warszawie z 12.10.2012 r., II AKa 272/12, LEX nr 1238289). Konieczne jest wykazanie konkretnych błędów w sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiających w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu (wyrok SA w Warszawie z 12.09.2012 r., II AKa 228/12, LEX nr 1238267). W rachubę może wchodzić np. pominięcie istotnych środków dowodowych, niedostrzeżenie ważnych rozbieżności, uchylenia się od oceny wewnętrznych czy wzajemnych sprzeczności (wyrok SA we Wrocławiu z 19.04.2012 r., II AKa 85/12, LEX nr 1162856). Przekonanie sędziowskie, stanowiące podstawę każdego orzeczenia, wtedy tylko nie zasługuje zatem na respektowanie, gdy zostanie wykazane, że jest nietrafne (postanowienie SA w Krakowie z 12.06.2001 r., II AKz 225/01 KZS 2001/6, poz. 34).Uwiarygodnienie zarzutu dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów wymaga zatem wykazania w oparciu o fakty i ich pogłębioną logiczną analizę, że rzeczywiście sąd pominął dowody istotne dla rozstrzygnięcia o sprawstwie i winie, że włączył do podstawy ustaleń dowody nieujawnione, że uchybił regułom prawidłowego logicznego rozumowania lub że uchybił wskazaniom wiedzy lub życiowego doświadczenia (postanowienie SN z 18.02.2015 r., II KK 8/15, LEX nr 1654741). Nie może osiągnąć skutku środek odwoławczy, który tego nie czyni, a jedynie przedstawia polemiczne wersje zdarzeń czy rozumowanie odmienne, oparte na innym systemie wartości (postanowienie SA w Krakowie z 27.06.2000 r., II AKz 208/00, KZS 2000/7–8, poz. 46). O przekroczeniu zasady swobodnej oceny dowodów można mówić wtedy, gdy ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zawiera oczywiste błędy natury faktycznej (np. niedostrzeżenie istotnych dowodów czy okoliczności) bądź logicznej (niezrozumienie implikacji wynikających z treści dowodów) (postanowienie SN z 25.02.2014 r., IV KK 31/14, LEX nr 1441277). Co oczywiste, nie stanowi naruszenia przepisów art. 7 i 410 dokonanie oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych (postanowienie SN z 19.02.2014 r., II KK 17/14, Prok. i Pr.-wkł. (...), poz. 1). Reasumując ,przekonanie sądu o wiarygodności jednych i niewiarygodności innych dowodów pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. wtedy, gdy jest poprzedzone ujawnieniem na rozprawie głównej całokształtu istotnych okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) w sposób podyktowany obowiązkiem dociekania prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.) i stanowi wyraz rozważenia (art. 7 k.p.k., art. 4 k.p.k.), zgodnie z regułami poprawnego rozumowania, doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy, wszystkich ważkich okoliczności przemawiających na korzyść i niekorzyść oskarżonego (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1974 r., Rw 618/74, OSNKW 1975 r., z. 3-4, poz. 47).

W związku z przedstawionymi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ocenami dowodowymi i kwestionowaniem ich trafności w skardze apelacyjnej, zwłaszcza w odniesieniu do dowodów osobowych, słuszne będzie dodatkowe podkreślenie znaczenia, jakie w każdej sprawie ma bezpośrednia realizacja dowodów przez Sąd orzekający na rozprawie głównej. Nie ulega wątpliwości, że w każdej takiej sytuacji w której dowód (lub dowody) osobowe mają istotne znaczenie dla rekonstrukcji przebiegu badanych zdarzeń, zasada bezpośredniości odgrywa obok zasady swobodnej oceny dowodów rolę trudną do przecenienia. To właśnie Sąd I instancji dowody z wyjaśnień oskarżonego, a także zeznań świadków przeprowadził bezpośrednio na rozprawie głównej, miał bezpośredni z nimi kontakt w toku realizacji czynności dowodowych, oceniał złożone przez oskarżonego wyjaśnienia i zeznania świadków, kierując się zarówno ich treścią, jak też własnymi spostrzeżeniami i wrażeniami wynikającymi z zachowania się osób przesłuchiwanych, ich reakcji mentalnych na zadawane pytania, postawy w toku realizowanej czynności przesłuchania i stosunku do tej czynności. Warto dodać, że to właśnie ten bezpośredni kontakt z oskarżonym i świadkami stwarzał Sądowi I instancji właściwe warunki dla oceny wiarygodności składanych przez nich relacji. „Sąd odwoławczy” – jak trafnie podkreśla Sąd Najwyższy w tezie wyroku z dnia 19 lutego 2003 roku (V KK 119/02, LEX nr 76996) – „może odmiennie niż Sąd I instancji ocenić materiał dowodowy. Uwzględniając jednak obowiązywanie w polskim procesie karnym zasady bezpośredniości w kontakcie sądu z dowodami, która sprzyjać ma właśnie dokonywaniu poprawnych ocen w tym zakresie oraz to, że w postępowaniu odwoławczym dowodów – co do zasady – nie przeprowadza się, przyjąć należy, iż sąd odwoławczy może owej odmiennej oceny dokonać jedynie wtedy, gdy w sposób oczywisty ocena dokonana przez Sąd I instancji ma charakter dowolny. Może zatem to uczynić tylko, gdy nie jest ona oparta na całokształcie materiału dowodowego lub narusza zasady prawidłowego rozumowania albo wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego (…)”.

Zasadnicze zastrzeżenia podnosi skarżący do oceny zeznań świadków T. M. (1) i G. J. (1). Wbrew jego wywodom nie są to jedyne dowody na których Sąd Okręgowy oparł swoje ustalenia dotyczące sprawstwa oskarżonego. W miejscu zamieszkania D. L. w M. ul. (...) i w garażu D. L. ujawniono min. 10 paczek z napisem „Kofeina Bezwodna” po 1 kg, 2 butle szklane z napisem „Kwas siarkowy 96% (k. 4365-4372 tom XXII, k. 4615-4618 tom XXIV). Biegli z Laboratorium Kryminalistycznego (...)w B. wydali opinię dotyczącą przedmiotów' znalezionych u D. L. wskazując, że zabezpieczono tam kwas siarkowy, który jest prekursorem narkotykowym kategorii 3, nadto kofeinę bezwodną (k. 4615-4617 tom XXIV). Depozycje G. J. (1) znalazły również potwierdzenie w dokumentacji (...) a (...) należącej do firmy (...) S.C. we W. skąd D. L. i G. J. (1) wypożyczyli samochody, w celu przewiezienia z W. do W. substancji chemicznych, które służyć mogły do wytwarzania mefedronu (k. 4778-4787 tom XXIV). W dniu 10 lutego 2016 r. D. L. i G. J. (1) wypożyczyli samochód dostawczy F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), zobowiązując się do jego zwrotu w dniu 11 lutego 2016 r. (k. 4784 tom XXIV). Z dokumentacji tej wynika, że licznik tego samochodu w chwili jego zwrotu wykazał przejazd na długości 907 km (k. 4784 tom XXIV). W dniu 28 lutego 2016 r. D. L. i G. J. (1) po raz kolejny wypożyczyli z tej Wypożyczalni samochód dostawczy F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), zobowiązując się do jego zwrotu, (k. 4785 tom XXIV). Innym dowodem potwierdzającym depozycje G. J. (1) w niniejszej sprawie są materiały z których wynikają ustalenia co do pobytu D. L. na terenie Słowacji w dniu 24 czerwca 2016 r. D. L. został wówczas ukarany mandatem za przekroczenie prędkości i poruszał się wówczas samochodem marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...) (k. 5157-5166 tom XXVI).

Istotnym dowodem potwierdzającym depozycje G. J. (1) są nagrania rozmów telefonicznych z udziałem D. L., które zostały zarejestrowane w toku kontroli operacyjnej prowadzonej przez Komendę (...)Policji w B.. Ich treść wskazuje wprost na wymianę informacji o szczegółach technicznych wytwarzania substancji chemicznych i zachodzących reakcji chemicznych. Są to rozmowy pomiędzy D. L., a P. P., który był dostawcą substancji chemicznych. Biegły z zakresu fonoskopii stwierdził, że część dowodowych nagrań rozmów telefonicznych została wytworzona z udziałem D. L. (k. 5130-5144 tom XXVI), To G. J. (1) wskazał powyższą okoliczność i była ona wcześniej nieznana organom ścigania. Zeznania świadka G. J. (1) potwierdzają również depozycje świadka T. M. (1) (k.698-707 tom IV), który wskazał, że od D. L. dowiedział się, iż ten zajmuje się wytwarzaniem substancji psychotropowych. T. M. (1) zeznał, że D. L. w okresie od kwietnia 2015 roku do czerwca 2018 roku sprzedał mu min. substancje psychotropowe w postaci: mefedronu w ilości co najmniej 230 kilogramów o łącznej wartości co najmniej 2.400.000 złotych oraz środki odurzające w postaci marihuany w ilości co najmniej 50 kilogramów o łącznej wartości co najmniej 600.000 złotych. D. L. przekazując mu substancje psychotropowa i środki odurzające poinformował go, że zajmował się na własną rękę produkcją amfetaminy i prowadzeniem uprawmy marihuany (k. 698-707 tom IV). T. M. (1) rozpoznał na zdjęciu G. J. (1), o którym wiedział, że był wspólnikiem D. L. (k. 5230-5232 tom XXVII). Dokonane na podstawie depozycji G. J. (1), ustalenia co do udziału D. L. w wytwarzaniu znacznych ilości substancji psychotropowych i środków odurzających, pozostają w związku z dokonanymi ustaleniami, że D. L. prowadził przez znaczny okres przestępczą działalność wspólnie z T. M. (1), sprzedając mu znaczne ilości substancji psychotropowych i środków odurzających. Depozycje G. J. (1), który ujawnił okoliczności udziału D. L. w wytworzeniu znacznych ilości substancji psychotropowych, jak i środków odurzających, zostały złożone w 2019 r., przy czym wskazać należy, że G. J. (1) nie współpracował nigdy bezpośrednio z T. M. (1).

Dokonując oceny zeznań świadka G. J. (1) zważyć należy, że świadek ten nie ma żadnego interesu by pomawiać oskarżonego o popełnienie przedmiotowego czynu, zaś weryfikacja jego zeznań, zwłaszcza w zakresie współdziałania z oskarżonym wskazuje, że materiał dowodowy potwierdza te zeznania. Wskazywanie w apelacji na rzekomy konflikt oskarżonego z J. nie przekonuje, tym bardziej, że spoliczkowanie świadka przez oskarżonego miało nastąpić już po złożeniu obciążających D. L. zeznań. Również inne argumenty podniesione przez obrońcę w tej materii nie pozwalają, w perspektywie wszystkich powyższych wywodów, na podważenie oceny dowodów dokonanej przez Sąd I instancji.

Na uwzględnienie nie zasługiwała apelacja prokuratora. Istotnie, racje ma apelujący oskarżyciel twierdząc, że dowodowego oparcia dla zarzutu produkcji mefedronu – który nie zyskał aprobaty Sądu I instancji – można poszukiwać nie tylko w opinii biegłego z zakresu badań fizykochemicznych, ale relacji świadka G. J. (1), pozytywnie zweryfikowanej w wielu fragmentach innymi dowodami. Rzecz jednak w tym, że Sąd Okręgowy miał prawo relacji owego świadka w tym zakresie nie uwzględnić, nie dlatego że mu nie wierzy, ale dlatego, że w grę wchodziła możliwość pomyłki z uwagi na mnogość zdarzeń, o jakich świadek mówił i ich odległość czasową. Wątpliwości te wzmagają się, gdy zważyć, że D. L. – jak ustalono w sprawie Sądu Okręgowego we Wrocławiu sygn.. akt III K 249/19 – nabywał mefedron od T. M. (1) i to w ogromnych ilościach (230 kg), co oznacza, że mógł go posiadać z innego źródła niż wytworzenie. Mógł również wytworzyć substancje chemiczną o zbliżonym składzie, która w istocie nie była mefedronem , co wsparcie ma w przywołanej przez Sąd Okręgowy opinii. Oskarżyciel nie wykazał w sposób niebudzący wątpliwości, że D. L. nie zajmował się produkcją tzw. klefedronu, substancji o bardzo zbliżonym składzie chemicznym do mefedronu, co wówczas nie nosiło znamion czynu zabronionego. Zeznania świadka Ł. G. na rozprawie odwoławczej – choć muszą być oceniane z dużym sceptycyzmem i krytycyzmem – na taką alternatywną dla tez prokuratora wersję wskazują, tym bardziej, że podczas przeszukania pomieszczeń w W. przy ul. (...) zabezpieczono ślady wskazujące na możliwość produkcji owego „klefedronu”.

Z tych wszystkich powodów Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny chronionej treścią art. 7 kpk.

Apelacja obrońcy obligowała do kontroli zaskarżonego wyroku także w zakresie orzeczenia o karach jednostkowych i karze łącznej. O ile kary orzeczone za poszczególne czyny surowością nie rażą, bo należycie uwzględniają te wszystkie okoliczności, które mają znaczenie dla ich wymiaru, trafnie ustalone przez Sąd Okręgowy, to orzeczonej na ich podstawie kary łącznej zaakceptować nie można, bo rażąco narusza dyrektywy jej wymiaru. Przede wszystkim, kara łączna orzeczona przez Sąd Okręgowy nie uwzględnia bardzo ścisłego związku podmiotowo – przedmiotowego poszczególnych czynów i w tym obszarze zasadnym wydaje się odwołanie do tez stawianych przez obrońcę, że mamy do czynienia z szeroko rozumianym tożsamym zespołem aktywności sprawcy, któremu towarzyszy cel osiągnięcia korzyści majątkowej z wytwarzania środków narkotycznych. Owa ścisła więź, ze wszechmiar uzasadniała zastosowanie w większym stopniu absorpcję, niźli kumulację. Oczywiście, owa więź nie jest jednym wyznacznikiem rozmiaru kary łącznej, należy bowiem uwzględniać jej cele. Te jednak, zdaniem Sądu Apelacyjnego, zostają w pełni zrealizowane, jeśli wymiar owej kary sprowadzony zostanie do 4 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności. Zwrócić należy uwagę, że zachowanie oskarżonego w ostatnim czasie uległo znaczącej poprawie, nie ma podstaw, by nie wierzyć zapewnieniom oskarżonego wyrażonym na rozprawie odwoławczej, że zerwał z przestępczą działalnością, że koncentruje się na aktywności sportowej i krytycznie ocenia swoją wcześniejszą działalność. Nie sposób też nie uwzględnić upływu czasu, od popełnienia przypisanych przestępstw.

Z tych wszystkich powodów, Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

Orzeczenie o kosztach postępowania odwoławczego ma oparcie w treści art. 624 § 1 kpk.

Janusz Godzwon Andrzej Kot Łukasz Franckiewicz