Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 19 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący Sędzia SA:	Beata Wolfke – Kobzar (spr.)
Sędzia SA: Sędzia SA:	Ewa Głowacka Sławomir Jurkowicz

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym we Wrocławiu

sprawy z wniosku uprawnionego: (...) S.A. w W.
w upadłości układowej – obecnie Syndyka masy upadłości (...) S.A. w W. w upadłości likwidacyjnej

z udziałem obowiązanych:

1. Gminy W.

2. (...) S.A. we W.

3. (...) S.A. w W.

o udzielenie zabezpieczenia

na skutek zażalenia pozwanych ad. 1 i ad. 2

na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 21 sierpnia 2012 r., sygn. akt I Co 300/12

p o s t a n a w i a:

1. podjąć zawieszone postępowanie z udziałem Syndyka masy upadłości (...) w W. w upadłości likwidacyjnej;

2. zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że wniosek o udzielenie zabezpieczenia oddalić;

3. zasądzić od Syndyka masy upadłości (...) w W.
w upadłości likwidacyjnej na rzecz (...) S.A. we W. 5.447 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego.

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą w W. − wówczas w upadłości układowej, obecnie w likwidacyjnej – wystąpiła z przedprocesowym wnioskiem
o udzielenie zabezpieczenia kierowanych do obowiązanej Gminy, Banku (...) roszczeń o ustalenie, że Gminie nie przysługuje prawo żądania zapłaty z tytułu opóźnienia w usuwaniu usterek robót etapu V umowy
z 12.02.2004 r. oraz o ustalenie, że nie istnieje prawo Gminy W. do żądania wypłaty środków z zabezpieczenia wykonania obowiązków z tej umowy, nadto roszczeń o zaniechanie bezprawnego skorzystania przez Gminę z gwarancji wystawionych przez obowiązany Bank (...).

Jako sposób zabezpieczenia powyższych roszczeń uprawniona postulowała nakazanie Gminie złożenia gwarantom oświadczeń o cofnięciu kierowanych do nich żądań zapłaty z gwarancji oraz zakazanie Gminie skorzystania z tychże gwarancji poprzez żądanie wypłaty środków, nadto przez zakazanie gwarantom realizacji gwarancji.

Postanowieniem z 21.08.2012 r. Sąd Okręgowy w całości uwzględnił wniosek uprawnionej.

Mając na względzie twierdzenia uprawnionej oraz złożone przez nią dokumenty Sąd Okręgowy uznał jej roszczenia za uprawdopodobnione. Zdaniem Sądu, bezwarunkowość gwarancji nie oznacza, że beneficjent może z niej skorzystać bez żadnych ograniczeń, a wykonawcy nie służy żadna ochrona.

Sąd Okręgowy podkreślił, że skoro gwarancja ma pokryć roszczenia z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy (tu: zamówienia publicznego), wykonawcy służy prawo żądania ustalenia, że takie roszczenia nie istnieją, zaś złożone dokumenty – w tym aneks nr (...) do umowy uprawnionej z Gminą, wcześniejsza ugoda z 10.03.2010 r. oraz pismo Inżyniera Kontraktu z 23.07.2012 r. rodzą przypuszczenie, że Gmina dąży do zaspokojenia roszczeń z II etapu Kontraktu, których gwarancje już nie dotyczą.

W ocenie Sądu Okręgowego, uprawniona uprawdopodobniła też, że ewentualne roszczenia odszkodowawcze Gminy nie przekroczą kilkunastu tysięcy złotych i realizacja gwarancji na drastycznie wyższą kwotę (ponad 3 mln zł) narazi uprawnioną na roszczenia regresowe ze strony gwarantów, a w konsekwencji na pogorszenie kondycji spółki, włącznie ze zmianą upadłości na likwidacyjną.

Tym samym, zadaniem Sądu Okręgowego wnioskująca uprawdopodobniła interes prawny w uzyskaniu zabezpieczenia, które dostatecznie chroni ją przed skutkami realizacji gwarancji, nie obciążając nadmiernie obowiązanych.

Zażalenie na postanowienie wnieśli obowiązani 1 i 2, tj. Gmina W. oraz Bank (...) S.A.

Obowiązany 1, domagając się uchylenia postanowienia, zarzucił, że uprawniony – wykonawca robót budowlanych – nie może dochodzić w procesie roszczeń dotyczących gwarancji, będącej stosunkiem obligacyjnym wyłącznie między gwarantem a beneficjentem gwarancji. Zdaniem obowiązanego 1, abstrakcyjność gwarancji wyklucza interes prawny uprawnionego w ustaleniu treści
i stanu realizacji stosunku podstawowego, zresztą przytoczone przez Sąd za uprawnionym fakty wcale nie przekonują o zasadności zarzutu nadużycia gwarancji przez Gminę. Na koniec Gmina wskazała, że Bank spełnił juz zobowiązanie
z gwarancji, zatem w tym zakresie zabezpieczenie i tak nie mogłoby być zrealizowane.

Obowiązany Bank domagał się uchylenia postanowienia w dotyczącej go części i oddalenia wniosku uprawnionej w tym zakresie.

Zarzucił − jak Gmina – wykonanie obowiązku gwarancyjnego i wyjaśnił, że poprzedził je ustaleniem, że gwarancja nie wygasła. Wskazał też, że w jego ocenie nie jest legitymowany w zakresie ewentualnych roszczeń uprawnionej wobec Gminy.

Sąd Apelacyjny zważył:

Oba zażalenia są w pełni uzasadnione.

Sąd Okręgowy bezkrytycznie zaakceptował obszerny wywód uprawnionej, mający zaświadczyć o prawdopodobieństwie przyszłych roszczeń procesowych
i potrzebie ich zabezpieczenia, tymczasem dla Sądu Apelacyjnego nie jest to argumentacja przekonywująca.

U podstaw wniosku (...) o zabezpieczenie pozostaje w istocie nie tyle interes prawny, co ekonomiczny, obecnie po części nieaktualny, skoro nastąpiła już zmiana formy upadłości uprawnionej Spółki na likwidacyjną.

Wbrew stanowisku uprawnionej i Sądu Okręgowego, abstrakcyjność gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej, wystawionej na zlecenie wykonawcy dla zabezpieczenia należytego wykonania obowiązków umownych, wyklucza roszczenia wykonawcy do gwaranta, mające na celu powstrzymanie realizacji gwarancji, zwłaszcza gdy – jak tutaj – niespornie spełniły się formalne warunki jej realizacji, które zapisano w dokumencie gwarancji, kompleksowo normującym treść stosunku prawnego między wystawcą gwarancji a jej beneficjentem.

Abstrakcyjność gwarancji, a przede wszystkim cel jej wystawienia, wykluczają także roszczenie wykonawcy do beneficjenta gwarancji (tu: Gminy W.)
o nakazanie cofnięcia kierowanych do gwarantów żądań zapłaty oraz o zakazanie Gminie skorzystania z uprawnienia do żądania zapłaty.

Oba te roszczenia, jak i pozostałe, zmierzają do zniweczenia istoty i celu ustanowionej gwarancji, ponieważ rzeczywistym zamiarem (...) jest unicestwienie jej funkcji zabezpieczającej. Wbrew użytej we wniosku nomenklaturze przyszłe roszczenia procesowe (...) do Gminy o „ustalenie” mają za przedmiot nie tyle prawo, co fakty przesądzające o rozliczeniu stron kontraktu inwestycyjnego, które z racji istoty gwarancji winno nastąpić po jej realizacji.

Występując z powództwem o ustalenie tych faktów uprawniona chciałaby tymczasem powstrzymać realizację gwarancji, ingerując przy tym w stosunek gwarancji, którego nie jest stroną.

Innymi słowy, pod pozorem niedopuszczalnych roszczeń niepieniężnych uprawniona próbuje przemycić ewentualne przyszłe roszczenia pieniężne do Gminy czy raczej uprzedzić te roszczenia z wykorzystaniem sposobów zabezpieczenia, które dla roszczenie pieniężnego nie byłyby możliwe, a które w praktyce unicestwiają gwarancje wystawione na zlecenie (...) w wykonaniu obowiązku nie tylko umownego ale i ustawowego.

Tak skonstruowane roszczenia nie zasługują na ochronę prawną i nie można akceptować ich zabezpieczenia.

Dlatego w uwzględnieniu obu zażaleń na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw.
z art. 397 § 2 kpc zmieniono zaskarżone postanowienie przez całkowite oddalenie wniosku (...).

Trzeba bowiem w tym miejscu wskazać, że Gmina zaskarżyła postanowienie w całości i choć orzeczenie z pkt 6 wprost dotyczy tylko obowiązanego Banku, który zażalenia nie złożył, jego skutki bezpośrednio dotykają Gminę, co zresztą było zamiarem (...).

Wobec uwzględnienia zażalenia Banku, zgodnie z jego żądaniem przyznano mu od uprawnionej (obecnie Syndyka) koszty postępowania zażaleniowego, obejmujące opłatę od zażalenia (30 zł), koszty zastępstwa procesowego w stawce określonej w § 6 pkt 7 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 2 rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. (Dz. U. Nr 163 z 2002 r., poz. 1349 ze zm.) oraz opłatę skarbową od pełnomocnictwa. Stawkę minimalną wynagrodzenia radcy prawnego wyznacza wartość przedmiotu sporu – zaskarżenia, która przekracza 200.000 zł, skoro uprawniona oczekiwała zabezpieczenia roszczenia o zakazanie realizacji gwarancji bankowej w zakresie 244.367,74 euro.

(...)

(...)

(...)

MR