Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17/11/2015r.

Sąd Rejonowy w Wołominie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie

Przewodniczący: SSR Eliza Oblicka

Protokolant: Milena Wdowczyk

po rozpoznaniu w dniu 17/11/2015r. w Wołominie na rozprawie

przy udziale ---------

sprawy z powództwa G. B.

przeciwko małoletniemu M. B. (1) reprezentowanemu przez przedstawicielkę ustawową J. B.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

1.  uchyla z dniem 1 czerwca 2014 r. obowiązek alimentacyjny G. B. wobec małoletniego M. B. (1) ur. (...) ustalony na kwotę 100 (sto) złotych miesięcznie wyrokiem Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 14.08.2013 r. w sprawie III RC 191/13;

2.  koszty postępowania znosi wzajemnie pomiędzy stronami.

Sygn. akt III RC 286/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 maja 2014 r. G. B. wniosła o uchylenie obowiązku alimentacyjnego w kwocie po 100 zł miesięcznie zasądzonego na rzecz jej wnuka małoletniego M. B. (1). W uzasadnieniu wskazała, że ojciec dziecka W. B. zaczął wywiązywać się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Pismem procesowym z dnia 24 lipca 2014 r. powódka sprecyzowała powództwo, wnosząc o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z dniem 1 czerwca 2014 r.

Na rozprawie w dniu 18 września 2015 r. G. B. poparła powództwo. Przedstawicielka ustawowa J. B. (1) nie stawiła się – w systemie (...) nie widniała informacja o doręczeniu wezwania.

Na rozprawie w dniu 17 listopada 2015 r. powódka nie stawiła się – o terminie zawiadomiona prawidłowo. Przedstawicielka ustawowa nie stawiła się – wezwanie uznano za doręczone z dniem 27 października 2015 r. W jej imieniu stawił się pełnomocnik, który w całości uznał powództwo.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni M. B. (2), ur. (...) ( k. 69 – odpis skrócony aktu urodzenia z akt sprawy o sygn. III RC 19/13) i M. B. (1), ur. (...) ( k. 68 – odpis skrócony aktu urodzenia z akt sprawy o sygn. III RC 19/13), są dziećmi pochodzącymi ze związku małżeńskiego W. B. i J. B., zawartego w dniu 27 grudnia 1997 r. w USC w O..

Wyrokiem z dnia 26 czerwca 2008 r. wydanym w sprawie o sygn. VI RC 730/08 Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód związek małżeński ww. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad dziećmi powierzono obojgu rodzicom, ustalając ich miejsce pobytu przy matce. Orzeczono o kontaktach ojca z małoletnimi oraz zobowiązano go do ponoszenia ich kosztów wychowania i utrzymania kwotą po 600 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich, tj. łącznie kwotą 1.200 zł miesięcznie ( k. 5-6 – kserokopia odpisu wyroku z akt sprawy o sygn. III RC 19/13).

Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2010 r. wydanym w sprawie o sygn. IV RC 642/09 Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w W. obniżył alimenty zasądzone od W. B. na rzecz małoletnich M. B. (2) i M. B. (1) z kwoty po 600 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich, tj. łącznie z kwoty 1.200 zł miesięcznie, do kwoty po 500 zł miesięcznie na rzecz każdego z ww., tj. łącznie do kwoty 1.000 zł miesięcznie.

Wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. III RC 191/13 Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od T. B. na rzecz małoletniej M. B. (2) alimenty w kwocie po 150 zł miesięcznie, zaś od G. B. na rzecz małoletniego M. B. (1) alimenty w kwocie po 100 zł miesięcznie ( k. 138 – wyrok z akt sprawy o sygn. III RC 191/13).

W momencie ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów powódka G. B. miała 71 lat. Jej jedynym źródłem utrzymania było świadczenie emerytalne w wysokości 2.353,99 zł miesięcznie netto ( k. 41 – kserokopia decyzji ZUS z dnia 5 marca 2013 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). Pozostawała w związku małżeńskim z T. B., z którego pochodził ich pełnoletni, niepracujący i niepełnosprawny od urodzenia syn J. B. (2). Mąż powódki do lipca 2016 r. miał przyznaną rentę strukturalną ( k. 37-39 – kserokopia decyzji z dnia 18 września 2006 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13), której średnia wysokość w 2012 r. wynosiła 2.605,33 zł miesięcznie netto ( k. 40 – kserokopia zaświadczenia o dochodach z dnia 8 maja 2013 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). Małżonkowie zamieszkiwali wraz z synem w domu o powierzchni ok. 300 m ² położonym w O.. Budynek nie był w całości wykończony – do użytku oddano tylko jedno piętro. Na koszty utrzymania domu w łącznej wysokości ok. 1.800 zł miesięcznie składały się opłaty czynszowe, za energię elektryczną, gaz, ogrzewanie, wywóz śmieci, wodę i kanalizację, telefon i Internet oraz ubezpieczenia. Małżonkowie posiadali trzy samochody osobowe – własny 24-letni oraz dwa odkupione od przedstawicielki ustawowej, której nie stać było na ich utrzymanie, marki Z. z lat 70. oraz A. z 1993 r. Nie mieli innego majątku ani żadnych oszczędności. Małżonkowie byli obciążeni spłatą różnorodnych zobowiązań finansowych. W grudniu 2004 r. zaciągnęli oni bowiem w Urzędzie Miasta O. pożyczkę w kwocie 4.100 zł na remont dachu domu. Miesięczna rata wynosiła 37,50 zł, zaś koniec spłaty zobowiązania przypadał w listopadzie 2014 r. ( k. 46 – kserokopia harmonogramu spłat z dnia 10 listopada 2004 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). Małżonkowie spłacali także kwotą 138,82 zł miesięcznie pożyczkę zaciągniętą na zakup specjalistycznego aparatu przeciwbólowego dla T. B.. W sierpniu 2008 r. zaciągnęli natomiast w E. kredyt konsolidacyjny na kwotę 34.998,05 zł. Koniec jego spłaty przypadał w listopadzie 2014 r., a miesięczna rata wynosiła 769,05 zł ( k. 48-50 – kserokopia harmonogramu spłat z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). W lutym 2009 r. dziadkowie ojczyści małoletniego pozwanego zaciągnęli w Kasie S. pożyczkę na kwotę 1.000 zł, którą spłacali kwotą po 50 zł miesięcznie ( k. 47 – kserokopia pisma z dnia 9 maja 2013 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). Z kolei zadłużenie w (...) Bank (...) spłacali kwotą po 300 zł miesięcznie ( k. 52 – kserokopia zestawienia operacji z akt sprawy o sygn. III RC 191/13), zaś kartę kredytową w S. C. Banku kwotą po 50 zł miesięcznie ( k. 53 – kserokopia zestawienia transakcji z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). G. i T. małż. B. byli osobami schorowanymi, u obojga wykryto nowotwory. Na lekarstwa przeznaczali ok. 200 zł miesięcznie.

Przedstawicielka ustawowa J. B. (3) miała wówczas 36 lat, z zawodu była technikiem budownictwa i technikiem ekonomistą. W 2003 r. ukończyła wyższe studia zawodowe na kierunku ekonomia w zakresie rachunkowość i finanse ( k. 132 – kserokopia dyplomu z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). W okresie od dnia 1 stycznia 2012 r. do dnia 9 lutego 2013 r. była zatrudniona, na podstawie umowy o pracę na czas określony w pełnym wymiarze czasu pracy, w Banku (...) S.A. Centrala w W. na stanowisku głównego specjalisty ( k. 71 – sprostowanie świadectwa pracy z dnia 21 lutego 2013 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). Po dokonaniu wszelkich odliczeń, w 2012 r. osiągnęła ona dochód w wysokości 76.402,05 zł ( k. 135-136 – wydruk zeznania podatkowego PIT-37 za 2012 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). Po wypowiedzeniu umowy o pracę przez pracodawcę ( k. 70 – rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z dnia 18 stycznia 2013 r. z akt sprawy o sygn. III RC 191/13) przedstawicielka ustawowa pozostawała bez zatrudnienia. Nie zarejestrowała się w Powiatowym Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna. Aktywnie poszukiwała zatrudnienia we własnym zakresie. Korzystała z pomocy finansowej rodziny. Zamieszkiwała wraz z małoletnimi w mieszkaniu o powierzchni ok. 60 m ², położonym w R., na zakup którego zaciągnęła kredyt hipoteczny. Miesięczna rata tego zobowiązania wynosiła 1.500 zł. Wielokrotnie była monitowana do uregulowania zaległości z tytułu opłat za media ( k. 78-106 – monity z akt sprawy o sygn. III RC 191/13). J. B. (3) posiadała samochód osobowy marki C. o wartości ok. 15.000 zł.

Małoletnia M. B. (2) miała wówczas 15 lat. Uczęszczała do (...) gimnazjum o profilu sportowym. Trenowała biegi i lekkoatletykę. Małoletni M. B. (1) miał wówczas 13 lat. Uczęszczał do gimnazjum w R.. Borykał się z problemami rozwojowymi, wymagał szczególnej troski. Powinien uczęszczać na dodatkowe zajęcia z psychologiem i pedagogiem, jednakże matki nie było na to stać.

Ojciec małoletnich W. B. miał wówczas 37 lat, z wykształcenia był technikiem informatykiem. Był zatrudniony, na podstawie umowy o pracę, w firmie (...) w D. na stanowisku informatyka. Osiągał z tego tytułu miesięczne wynagrodzenie w wysokości ok. 1.240 zł, przy czym w 60% podlegało ono zajęciu komorniczemu z tytułu posiadanych przez niego zaległości alimentacyjnych w ówczesnej wysokości 30.000 zł. W latach 2012-2013 W. B. uiścił na rzecz małoletnich alimenty – zarówno te wyegzekwowane za pośrednictwem komornika sądowego, jak i przekazane poza toczącym się postępowaniem egzekucyjnym – odpowiednio w kwotach 10.824 zł, co daje średnią miesięczną na poziomie 902 zł i 6.703 zł, co daje średnią miesięczną na poziomie 957 zł. Sporadycznie spotykał się z dziećmi. Utrzymywał z nimi kontakt telefoniczny.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań stron ( k. 128-130) oraz świadków w osobach E. S. ( k. 74-75), G. S. ( k. 75) i W. B. ( k. 75-76), jak również dokumentów zawartych w aktach sprawy o sygn. III RC 191/13.

Powódka G. B. ma obecnie 73 lata. Jej jedynym źródłem utrzymania w dalszym ciągu jest świadczenie emerytalne w aktualnej wysokości 2.480,21 zł miesięcznie ( k. 23 – decyzja z ZUS z dnia 1 marca 2015 r.). W 2014 r. osiągnęła ona dochód w wysokości 43.902,57 zł ( k. 30-33 – wydruk zeznania podatkowego PIT-37 za 2014 r.). Wysokość renty strukturalnej jej męża zmniejszyła się natomiast do kwoty 1.000 zł miesięcznie. Małżonkowie nadal zamieszkują wraz ze swym pełnoletnim, niepełnosprawnym synem J. B. (2) w domu położonym w O.. Koszty utrzymania nieruchomości wynoszą ok. 1.500-1.600 zł miesięcznie. Decyzją z dnia 27 maja 2015 r. J. B. (2) został uznany za osobę bezrobotną, bez prawa do zasiłku ( k. 60 – decyzja z Powiatowego Urzędu Pracy w O. ). Nadal pozostaje na utrzymaniu rodziców. Powódka posiada dwie karty kredytowe, na których zadłużenie wynosi 4.000 i 5.000 zł. Spłaca je kwotami po ok. 300 i ok. 200 zł miesięcznie. Od czasu ostatniego orzekania w przedmiocie alimentów stan zdrowia G. B. pogorszył się. Jej wada serca powiększyła się, zaś w sierpniu 2013 r. babka ojczysta małoletniego pozwanego doznała silnego uszkodzenia nerwów w lewej ręce. Na lekarstwa przeznacza obecnie ok. 600 zł miesięcznie. Powódka wywiązywała się z ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego wobec wnuka do czerwca 2014 r., kiedy to dowiedziała się, że może wystąpić z przedmiotowym powództwem.

Małoletni M. B. (1) ma obecnie 16 lat, jest uczeniem I klasy szkoły średniej. Powódka nie ma kontaktu z wnukiem. Przedstawicielka ustawowa nie odbiera telefonów od dziadków ojczystych dzieci i nie zamieszkuje pod dotychczasowym adresem. Prawdopodobnie przebywa wraz z małoletnimi za granicą.

Ojciec małoletniego pozwanego W. B. prowadzi własną działalność gospodarczą. Regularnie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. W 2014 r. przekazał na rzecz małoletnich łączną kwotę 16.800 zł ( k. 37-48 – potwierdzenia przelewów za 2014 r.), co daje średnią miesięczną na poziomie 1.400 zł, zaś do września 2015 r. – 19.100 zł ( k. 49-57 – potwierdzenia przelewów za okres styczeń-wrzesień 2015 r.), co daje średnią miesięczną na poziomie 2.122 zł. Stan jego zaległości alimentacyjnych zmniejszył się do ok. 20.000 zł.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań powódki ( k. 61-62) oraz dokumentów zawartych w aktach sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 128 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo. Z kolei art. 132 k.r.o. stanowi, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania nie jest możliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Materialną podstawę roszczenia stanowi w niniejszej sprawie przepis art. 138 k.r.o., w myśl którego w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rozstrzygnięcie na podstawie art. 138 k.r.o. wymaga porównania stanu istniejącego w dacie uprawomocnienia się wyroku zasądzającego alimenty ze stanem istniejącym w dacie orzekania o ich podwyższeniu, obniżeniu bądź uchyleniu.

Przedstawicielka ustawowa, w imieniu której występował profesjonalny pełnomocnik, w całości uznała powództwo. Również Sąd uznał, iż zasługuje ono na uwzględnienie.

W momencie orzekania o obowiązku alimentacyjnym babki ojczystej wobec małoletniego M. B. (1) Sąd kierował się przede wszystkim okolicznością pozostawania przez ww. i jego siostrę w niedostatku. Ich matka nie miała wówczas zatrudnienia i korzystała z pomocy finansowej swojej rodziny. Natomiast ojciec małoletnich był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, zaś jego wynagrodzenie w 60% podlegało zajęciu komorniczemu z tytułu posiadanych przez niego zaległości alimentacyjnych. Co prawda W. B. wywiązywał się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, jednakże bywało, iż robił to nieterminowo i kwotami niższymi niż wymagane. W 2012 r. przekazywał miesięcznie średnio 902 zł na rzecz dzieci, zaś w 2013 r. średnio 957 zł miesięcznie. Stan jego zaległości alimentacyjnych wynosił wówczas ok. 30.000 zł.

Obecnie doszło do przywołanej w art. 138 k.r.o., zmiany stosunków, która uzasadnia zmianę orzeczenia w zakresie obowiązku alimentacyjnego. Według informacji posiadanych przez powódkę, J. B. (3) prawdopodobnie przebywa wraz z małoletnimi za granicą. Natomiast W. B. prowadzi własną działalność gospodarczą. Regularnie i w pełni wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego. W 2014 r. przekazał na rzecz małoletnich łączną kwotę 16.800 zł, co daje średnią miesięczną na poziomie 1.400 zł, zaś do września 2015 r. – 19.100 zł, co daje średnią miesięczną na poziomie 2.122 zł. Powyższego dowiedziono za pomocą stosownych potwierdzeń przelewów. W ocenie Sądu świadczy to o tym, że ojciec dzieci od niespełna dwóch lat nie tylko w całości wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego w łącznej kwocie po 1.000 zł miesięcznie, ale także w znacznie większym stopniu partycypuje w ich miesięcznych kosztach utrzymania i wychowania, zmniejszając w konsekwencji stan zaległości alimentacyjnych z kwoty ok. 30.000 zł do kwoty ok. 20.000 zł.

W przedmiotowej sprawie kluczowym jest, że obowiązek alimentacyjny zobowiązanych w dalszej kolejności, a więc dziadków ojczystych małoletnich, ma charakter subsydiarny. Oznacza to, iż występuje on dopiero w momencie niealimentowania uprawnionych przez osoby zobowiązane do tego w pierwszej kolejności, a więc ojca dzieci. W toku niniejszego postępowania powódka w sposób bezsporny i nie budzący żadnych wątpliwości wykazała, że W. B. co najmniej od 2014 r. w pełni czyni zadość ciążącemu na nim obowiązkowi alimentacyjnemu. W literaturze przedmiotu podkreśla się natomiast, iż nabycie przez zobowiązanego do alimentacji w bliższej kolejności zdolności do zaspokojenia uprawnionego prowadzi do ustania obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego w dalszej kolejności.

W związku z powyższym Sąd uchylił obowiązek alimentacyjny G. B. wobec małoletniego M. B. (1) – jako subsydiarny – z dniem 1 czerwca 2014 r. Data ta jest zgodna z zawartym w pozwie żądaniem powódki, która jednocześnie wykazała, że w tym czasie ojciec małoletnich w pełni wywiązywał się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego.

Koszty postępowania zniesiono wzajemnie pomiędzy stronami na podstawie art. 100 k.p.c.