Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 lutego 2025 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Napiórkowska - Kasa

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2025 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy M. (pop. O.) K.

przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W.

w związku z odwołaniem M. K. (pop. O.) od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia 26 czerwca 2019 r.nr (...). (...).2.516.2019

o ustalenie niepełnosprawności

oddala odwołanie.

Sygn. akt VI U 489/22

UZASADNIENIE

Orzeczeniem nr (...) z dnia 26 marca 2019 r. Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył O. K. (1) do osób niepełnosprawnych wskazując jednocześnie, iż wymaga konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabiltacji i edukacji, ale nie wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

(orzeczenie MZON z 26 marca 2019 r. – a.r.)

Orzeczeniem nr (...). (...).2.516.2019 z dnia 26 czerwca 2019 r. Wojewódzki Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie. W uzasadnieniu orzeczena organ stwierdził, iż orzeczenie MZON zostało wydane w sposób prawidłowy, w oparciu o ustalony stan faktyczny, wyniki badań i wywiadów przeprowadzonych przez członków składu orzekającego oraz zgromadzoną dokumentację.

(orzeczenie WZON z 26 czerwca 2019 r. – a.r)

Od powyższej decyzji przedstawiciel ustawowy małoletniej złożyła odwołanie, wnosząc o uchylenie decyzji oraz ponowne rozpatrzenie sprawy ze szczególnym uwzględnieniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu odwołania wskazano, że schorzenie małoletniej w postaci zespołu (...) znacznie obniża jej zdolność do samodzielnej egzystencji oraz stopień samodzielności w stosunku do rówieśników, gdyż uniemożliwia jej wychodzenie z domu bez opieki osoby trzeciej, rozpoznawanie twarzy, orientację w przestrzeni.

(odwołanie: k. 1-2 akt sprawy VI U 516/19)

W odpowiedzi na odwołanie WZON wniósł o jego oddalenie, posługując się argumentacją zawartą w zaskarżonej decyzji i wskazując, że stopień upośledzenia funkcjonowania społecznego małoletniej nie powoduje znacznie ograniczonej możliwości samodzielnej egzystencji oraz zaspokajania podstawowych potrzeb w zakresie higieny, karmienia, poruszania się i komunikacji.

(odpowiedź na odwołanie: k. 2-3)

Wyrokiem z 30 czerwca 2021 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie oddalił odwołanie.

(wyrok: k. 50)

Od powyższego wyroku przedstawiciel ustawowy małoletniej złożyła apelację, zaskarżając wyrok w całości i wnosząc o jego zmianę z uwagi na błąd w ustaleniach faktycznych.

(apelacja: k. 62-64)

Wyrokiem z dnia 4 października 2022 r. Sąd Okręgowy Warszawa Praga w Warszawie na skutek apelacji wniesionej przez odwołującą uchylił zaskarżony wyrok, zniósł postępowanie w sprawie od dnia 30 czerwca 2021 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi – Południe. W uzasadnieniu wyroku wskazano, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy powinien nadać prawidłowy bieg pisma z 18 marca 2020 r., co umożliwi stronie odniesienie się do zastrzeżeń złożonych pod adresem opinii biegłego pedagoga oraz rozstrzygnięcie przez Sąd w zakresie złożonego w piśmie wniosku o przesłuchanie strony na rozprawie.

(wyrok SOWP: k. 79, uzasadnienie wyroku: k. 82-85)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

U O. K. (1) rozpoznano zespół (...). Jest osobą samodzielną w zakresie czynności życia codziennego, prawidłowo komunikuje się z otoczeniem, przemieszcza się w sposób samodzielny, charakteryzuje ją wysoki poziom rozwoju intelektualnego. Nie wymaga stałej opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Pomimo w pewnej mierze obniżonych kompetencji społecznych, jest osobą samodzielną w codziennym funkcjonowaniu, nie potrzebuje pomocy w zakresie higieny oraz spożywania posiłków, załatwiania potrzeb fizjologicznych.

(opinia biegłego pedagoga: k. 10-13, opinia biegłego psychologa: k. 23-25, opinia biegłego psychiatry: k. 40-41)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonych w aktach sprawy oraz w oparciu o opinie biegłego pedagoga, biegłego psychologa oraz biegłego psychiatry. Opinie te zostały sporządzone w rzetelny sposób, zawierają uargumentowane w logiczny sposób wnioski. Złożone przez przedstawiciela ustawowego zastrzeżenia wobec opinii biegłego pedagoga nie mogły wpłynąć na rozstrzygnięcie w sprawie i zakwestionowanie przez Sąd wartości merytorycznej sporządzonej w toku postępowania opinii. Wiedzę dotyczącą stopnia samodzielności O. K. (1) w zakresie dotyczącym stopnia samodzielności jej przemieszczania się biegła pozyskała bezpośrednio od odwołującej w trakcie przeprowadzanego badania, nadto wskazać należy, iż wnioski biegłych w niniejszej sprawie opierały się przede wszystkim na innych podstawach niż powyższa kwestia, takich jak umiejętności w zakresie komunikacji, samoobsługi oraz codziennego funkcjonowania. Nadto, przedstawiciel ustawowy w swych zastrzeżeniach sama wskazała, iż córka przejawia postepy w zakresie samodzielnego przemieszczania się i jest w stanie poruszać się sama bazując na wskazówkach osób trzecich. Odnośnie zeznań złożonych przez matkę O. K. (1) Sąd wskazuje, iż nie negując w pełńi ich wiarygodności, nie mogły wpłynąć one na przyznanie jej dziecku wskazania z pkt. 7 orzeczenia, gdyż z zeznań tych wynika samodzielność odwołującej w zakresie czynności dnia codziennego, w sprzeczności zaś ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym stały twierdzenia o całkowitym braku samodzielności córki w zakresie przemieszczania się po mieście oraz o skali wpływu jej dysfunkcji na funkcjonowanie córki w środowisku szkolnym.

Sąd zważył, co następuje

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6b ust. 3 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2024.44 t.j., zwanej dalej „ustawą”) w orzeczeniu powiatowego zespołu ustala się wskazania dotyczące konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Z uwagi na fakt, iż ustawa nie precyzuje pojęcia znacznego ograniczenia możliwości samodzielnej egzystencji w stopniu skutkującym wystąpieniem konieczności stałej lub długotrwałej pomocy lub opieki, ustalając znaczenie tego pojęcia należy posłużyć się definicją pojęcia zbliżonego zawartego w przepisach ustawy. Na podstawie art. 4 ust. 4 ustawy stwierdzić należy, iż niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację. Deficyty skutkujące brakiem zdolności do samodzielnej egzystencji przyjmują zatem postać problemów w zakresie samodzielnego ubierania się, dbania o higienę osobistą, załatwiania potrzeb fizjologicznych, spożywania posiłków bez pomocy osoby trzeciej, samodzielnego przemieszczania się oraz zrozumiałego i sprawnego komunikowania się z innymi osobami. Co istotne, z brzmienia powyższego przepisu ustawy wyprowadzić należy wniosek, iż do stwierdzenia niezdolności do samodzielnej egzystencji niezbędne jest łączne wystąpienie zakłócenia podstawowych potrzeb życiowych w trzech określonych w przepisie sferach, a zatem jednoczesnego zakłócenia samoobsługi, poruszania się oraz komunikacji.

§ 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U.2021.857 t.j.) precyzuje natomiast pojęcie konieczności sprawowania opieki i wynika z niego, iż konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Konieczność sprawowania opieki nad daną osobą występuje zatem, gdy nie potrafi ona bez wsparcia drugiej osoby samodzielnie przygotować i spożyć posiłku, zażyć kąpieli, posprzątać mieszkania, czy też przeprowadzić w sprawny i zrozumiały sposób rozmowy z drugą osobą.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy stwierdzić należy, że O. K. (1) nie wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Z poczynionych w toku postępowania przez Sąd ustaleń wynika, iż O. K. (1) w sposób prawidłowy komunikuje się werbalnie z otoczeniem, formułuje zrozumiałe komunikaty i swobodnie prowadzi rozmowę z drugą osobą. Nie potrzebuje także pomocy w zakresie czynności samoobsługowych, takich jak spożywanie posiłków, załatwianie potrzeb fizjologicznych oraz czynności z zakresu higieny, co potwierdziła w zeznaniach złożonych na rozprawie w dniu 28 maja 2024 r. matka O. K. (2), nadto przemieszcza się w sposób samodzielny, w sytuacjach problematycznych korzystając ze wskazówek osób trzecich. Na powyższe okoliczności jednoznacznie wskazali wszyscy powołani w sprawie biegli, zatem nie zaistniały przesłanki niezbędne do uwzględnienia odwołania. Wskazać należy, iż z uwagi na jednomyślne opinie biegłych oraz charakter i stopień dysfunkcji społecznych odwołującej, orzeczenie Zespołu (...) o potrzebie kształcenia specjalnego i zawarte w nim informację dotyczące istnienia potrzeby opieki nad O. K. (1) i konieczności ukierunkowywania jej ze strony najbliższych nie mogło stanowić podstawy uznania, iż wymaga stałej opieki i pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Stwierdzić należy, iż niższy stopień samodzielności i deficyty w zakresie prawidłowego rozwoju i funkcjonowaniu odwołującej zostały uwzględnione przez WZON, który wskazał w zaskarżonym orzeczeniu, iż wymaga ona konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji. Oceniając jednak jej zdolność do samodzielnej egzystencji z uwzględnieniem wieku nie sposób stwierdzić, że w stosunku do swych rówieśników cechuje się tak znacząco niższym stopniem samodzielności, aby zasadne było stwierdzenie konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł w jak w sentencji wyroku.