Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 czerwca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Mariola Drabik

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Hanna Żelazko

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2016 r. w Otwocku

sprawy z powództwa małoletnich N. N. i A. N. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową D. N. (1)

przeciwko T. N. i R. N.

o alimenty

o r z e k a:

1.  powództwo oddala;

2.  nie obciąża przedstawicielki ustawowej małoletnich powodów D. N. (1) kosztami postępowania w sprawie, nieuiszczoną opłatę sądową przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt RC 330/14

UZASADNIENIE

D. N. (1) - przedstawicielka ustawowa małoletnich N. N. i A. N. pozwem z dnia 12 listopada 2014 roku (data prezentaty) wnosiła o zasądzenie tytułem alimentów kwoty po 1000 zł miesięcznie na każdą z małoletnich tj. łącznej kwoty po 2000 zł miesięcznie, solidarnie od pozwanych T. N. i R. N.. Uzasadniając swoje żądanie, pełnomocnik strony powodowej wskazał, iż D. N. (2)-ojciec małoletnich powódek nie wywiązuje się z ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego, zaś możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanych uzasadniają żądanie powództwa. Ponadto zdaniem strony powodowej pozwani „nic nie robią, aby ojciec powódek spełniał obowiązek alimentacyjny” (pozew na k.1,2 akt ).

Pozwani; T. N., R. N. w odpowiedzi na pozew, wnosili o oddalenie powództwa w całości. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie strona pozwana kwestionowała występowanie po stronie powodowej stanu niedostatku, a ponadto wskazała, iż w sprawie rozwodowej zakres potrzeb małoletnich został ustalony na kwoty po ok.800 zł. miesięcznie , zaś ojciec małoletnich zobowiązany do alimentów w kwocie po 500 zł. miesięcznie (odpowiedź na pozew-k.19-23 akt).

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci zeznań stron (k.90-93, k.128-129, k.170-174akt), dołączonych dokumentów (k.4, k.7-9, k.27-72, k.78-90, k.99, k.156, k.168-169),akt Kmp7/12 Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletnie powódki N. N. i A. N. pochodzą ze związku małżeńskiego D. N. (1) i D. N. (2) ( d. odpisy aktów urodzenia małoletnich k. 4 i 6 akt oraz odpis aktu małżeństwa k. 5 akt). Postanowieniem z dnia 12 października 2011r. w sprawie o rozwód (...), Sąd Okręgowy Warszawa P. w W. w trybie zabezpieczenia powództwa zasądził od pozwanego D. N. (2) na rzecz małoletnich: N. N. oraz A. N. kwotę po 400 zł. miesięcznie, płatną do rąk matki małoletnich D. N. (1) do dnia 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności (k.2 akt Kmp7/12). Wyrokiem z dnia 27 marca 2015r. Sąd rozwiązał związek małżeński D. N. (1) oraz D. N. (2) z winy obojga małżonków, miejsce pobytu małoletnich A. oraz N. N. ustalił przy matce D. N. (1), wykonywanie władzy rodzicielskiej obojga rodziców ograniczył matce D. N. (1) poprzez ustanowienie nadzoru kuratora sądowego, ojcu D. N. (2) do współdecydowania o istotnych sprawach małoletnich dotyczących edukacji, leczenia, wyjazdów zagranicznych. Kosztami utrzymania i wychowania obciążył oboje rodziców, ustalając udział ojca w tych kosztach na kwotę po 500 zł. miesięcznie.( d. wyrok rozwodowy -k.27 akt).

Postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi D. N. (2) zostało wszczęte na wniosek D. N. (1) z dnia 26.01.2012r. (k.1 akt kmp7/12). Decyzją z dnia 06.02.2014r. odmówiono przedstawicielce ustawowej prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Podstawą odmowy było przekroczenie ustawowego kryterium dochodu na jednego członka rodziny (725 zł.) –decyzja na k.9 akt. W okresie od 17.02.2012r. do 14.01.2016r. D. N. (2) dokonał wpłat w łącznej kwocie 26.746,97 zł., z czego do rąk wierzyciela przekazano 23.778, 31 zł. Alimenty zaległe na dzień 03.06.2016r. zostały wyliczone na kwotę 19.421,69 zł.(w tym opłata egzekucyjna oraz podatek VAT ponad 3500 zł.)-zaświadczenia o dokonanych wpłatach z dnia 03.06.2016r.-k.168-169 akt, k. 131-138 akt.

D. N. (1)-przedstawicielka ustawowa małoletnich; A. i N. N. ma 37 lat, zawód wyuczony; technik budownictwa jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w spółce cywilnej (...) w W. . W sierpniu 2014r. matka małoletnich zarabiała 1920 zł. brutto (1403,66 zł. netto)-k.12 akt. Z zeznania podatkowego za 2014r. PIT 36 wynika, iż dochód D. N. (1) wyniósł 28.749,00 zł. (miesięcznie 2397 zł.). Ponadto matka małoletnich skorzystała z odliczenia od podatku w kwocie 2224 zł.(k.112 akt). Od 01.06.2015r. wynagrodzenie D. N. (1) wzrosło do kwoty 1700 zł. netto (zeznania strony-k.92, k.171 akt). Dodatkowo matka małoletnich powódek otrzymuje premie od 200 do 700 zł. miesięcznie w zależności od „wykonania planu”. D. N. (1) dostawała premie co miesiąc, w tym 2-3 razy po 700 zł. Miesięcznie, zaś w pozostałe miesiące po 400 zł. miesięcznie.

Alimenty od pozwanego D. N. (2) były regularnie ściągane do września 2013r. Pozwany był zatrudniony w zakładzie mechaniki pojazdowej w S., zarabiał ok. 2000 zł. miesięcznie. Zdaniem matki małoletnich D. N. (1) ojciec dzieci ma możliwość wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego wobec córek. (zeznania D. N. (1)-k.93, k.171). Matka małoletnich nie korzysta z pomocy (...) w żadnej formie (k.92, k.171-172- zeznania strony). D. N. (1) mieszka z małoletnimi powódkami w mieszkaniu własnościowym konkubenta w W.. Jest z nim w ciąży, termin porodu przewidziano na 19.07.2016r. Matka małoletnich prowadzi z konkubentem wspólne gospodarstwo domowe. Konkubent pracuje , zarabia ok.2000 zł. netto miesięcznie. Konkubent robi zakupy dla całej rodziny , jednorazowy koszt zakupów to 200 zł. Od dnia 17.02.2016r. matka małoletnich przebywa na zwolnieniu, po urodzeniu dziecka zamierza skorzystać z urlopu macierzyńskiego oraz wychowawczego. Małoletnia A. N. ma 15 lat, jest uczennicą I klasy liceum językowego. Z relacji D. N. (1) wynika, iż zamierza zapewnić córce korepetycje z języków obcych, koszt miesięczny korepetycji za jeden język wynosi ok.200 zł. miesięcznie. Z powodu urazu rzepki kolanowej (w sierpniu 2015r.) matka małoletniej poniosła dodatkowe koszty związane z leczeniem małoletniej A. w kwocie ok.500 zł. (tabletki , zastrzyki, łuska A., kule). Małoletnia z tego powodu przebywała także na rehabilitacji do października 2015r. Małoletnia N. N. ma 9 lat, jest uczennicą klasy III szkoły podstawowej o profilu sportowym. Małoletnie powódki są ogólnie zdrowe. Zdaniem D. N. (1) dzięki jej zaradności „dzieci mają zaspokojone wszystkie potrzeby”. Ponieważ popsuł się komputer małoletnich , pojawiła się potrzeba zakupu nowego komputera (przybliżony koszt zakupu-ok.2000 zł.).Komputer ten został kupiony przez matkę małoletnich przed dniem 17 czerwca 2016r. Także w czerwcu 2016r. małoletnia N. N. była na 3-dniowej wycieczce, której koszt wynosił 500 zł. Stałym wydatkiem „szkolnym” jest zakup długopisów za kwotę 100 zł. miesięcznie. D. N. (1) do dnia 17 czerwca 2016r. nie zwracała się o pomoc do (...), jak również do pozwanych. Przedstawicielka ustawowa małoletnich przyznała, iż A. oraz N. systematycznie kontaktują się z pozwanymi , t.j. co 2-3 tygodnie. Są to spotkania weekendowe, w czasie których małoletnie są na utrzymaniu pozwanych, otrzymują także od dziadków ojczystych pieniądze. Ponadto małoletnie jeżdżą z pozwanymi na zakupy np. odzieży ( m. In. do T.). Małoletnie spędzają także część wakacji z dziadkami ojczystymi oraz z ciotką (siostrą ojca) poza miejscem zamieszkania dziadków np. w górach. Są to pobyty tygodniowe, za które płacą pozwani. (d. zeznania stron , decyzja k. 9 akt). D. N. (1) oraz małoletnie powódki na stałe zameldowane są w R., ul. (...) lok.18.(k.10-11 akt). Jest to mieszkanie , które było własnością rodziców D. N. (1), obecnie mieszka w nim siostra D. N. (1), która pokrywa koszty utrzymania mieszkania, jest członkiem spółdzielni mieszkaniowej. Z tytułu zajmowanego mieszkania nie przekazuje D. N. (1) żadnej kwoty (k.10-11).

Pozwana T. N. ma 67 lat, jest emerytką, utrzymuje się z emerytury w kwocie 3000 zł. Pozwana leczy się na nadciśnienie, pozostaje pod opieką poradni ortopedycznej, neurologicznej. Na stałe leki wydaje ok.300-400 zł. miesięcznie. Pozwana mieszka z mężem R. N., który utrzymuje sie z emerytury w kwocie ok.2800 zł miesięcznie. Pozwani mieszkają we własnym domu o pow. ok.100 m. kw. razem z córką M. i jej mężem. Koszty utrzymania domu są znaczne, pokrywają je pozwani i w ten sposób wspierają córkę oraz jej rodzinę (mąż , dziecko), która buduje dom. Koszty samego ogrzewania to kwota ok.5000 zł. W sezonie, oplata za wodę ok. 250 zł. miesięcznie, za energię ok.200-300 zł. miesięcznie. Pozwani hodują 2 konie, które kupili z myślą o małoletnich. Pozwani nie mają obecnie kontaktu z D. N. (2). Do momentu gdy pozwani mieszkali z D. N. (2) na jednej posesji (styczeń 2016r.) mobilizowali syna, aby wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego, pozwana przelewała także na konto komornika kwoty po 1000 zł. miesięcznie ( z upoważnienie syna). Pozwani pamiętają o urodzinach małoletnich oraz innych uroczystościach , z tej okazji przekazują powódkom po ok. 150 zł. Zdaniem pozwanej pobyt małoletniej N. w górach kosztował pozwana 1000 zł. Pozwana pokryła także część kosztów leczenia stomatologicznego małoletniej N.. D. N. (1) (zeznania pozwanych, okoliczności bezsporne) - matka małoletnich nie zwracała się o pomoc finansową do pozwanych (okoliczności bezsporne-d. zeznania T. N. k. 128-128v, k. 172-173 akt, zeznania R. N. k. 128v-129 akt, k. 173-174 akt, zeznania D. N. (1) k. 91-93 akt, k. 171 akt, zawiadomienie o zaginieciu-k.145 akt, k.78-83 akt).

Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie zostały poczynione w oparciu o dowody przeprowadzone w toku postępowania: dołączone dokumenty, jak również dokumenty zgromadzone w sprawie KMP 7/12 oraz przesłuchanie stron. Powyższe dowody stanowią wiarygodny, spójny materiał dowodowy co do okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył ,co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Dziecko ma prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, którzy obowiązani są podzielić się z nimi swoimi dochodami. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku.

Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami ( art. 132 k.r.o.)

Pełnomocnik strony powodowej, przedstawicielka ustawowa małoletnich powodów wywodzili zasadność powództwa na tej podstawie, iż zobowiązany do alimentacji D. N. (2) uchyla się od realizacji obowiązku mimo, iż jest w stanie mu sprostać (np. k.92-93 akt.), co pozostaje w sprzeczności z dyspozycją art. 132k.r.o.(brak osoby zobowiązanej w pierwszej kolejności, osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi, uzyskanie środków jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami (obiektywnymi, przy dołożeniu należytej staranności przez wierzyciela)). Niezrozumiałym dla Sądu jest „egzekwowanie” należności alimentacyjnych niższych niż zasadzone, t.j. w kwocie po 400 zł. miesięcznie zamiast po 500 zł. miesięcznie przez wierzyciela w sprawie Kmp7/12 na podstawie postanowienia wydanego w trybie zabezpieczenia, podczas, gdy dnia 27.05.2015r. zapadł wyrok rozwodowy zasądzający alimenty w kwocie po 500 zł. miesięcznie (k.168 akt) Jednocześnie zeznania obu stron, nie wykazały aby po stronie powodowej na dzień orzekania w niniejszej sprawie zachodziła przesłanka niedostatku, uzasadniająca skierowanie żądania alimentów do osób zobowiązanych w dalszej kolejności, t.j. wobec pozwanych. Matka małoletnich zarówno na pierwszej rozprawie jak i ostatniej potwierdziła, iż potrzeby małoletnich są przez nią zaspokajane. Potwierdzają powyższe także fakty stwierdzone przez D. N. (1) w zeznaniu z dnia 17 czerwca 2016r., m.in. dotyczące zakupu komputera za kwotę 2000 zł., sfinansowania wycieczki kilkudniowej córki N. za kwotę 500 zł., czy nie zwracanie się o pomoc finansową do instytucji uprawnionych ( (...)) , rodziny (także byłego męża), która faktycznie utrzymuje stałe kontakty z małoletnimi powódkami. Okolicznością istotną w niniejszym postępowaniu jest także fakt, iż pozwani dobrowolnie uczestniczą w życiu oraz kosztach utrzymania małoletnich powódek, podkreślenia wymaga także to, iż jest to systematyczny , stały udział pozwanych polegający na pokrywaniu kosztów wypoczynku letniego wyjazdowego, kosztów systematycznych spotkań weekendowych, czy prezentach z różnych okazji, zakupach (m.in. odzieżowych), dawaniu tzw. kieszonkowego przy okazji kontaktów. Okolicznościom tym strona powodowa nie zaprzeczała, a należy zauważyć, iż pozwani są otwarci na potrzeby małoletnich i chętnie je zaspokajają, pielęgnują także bliskie i wzajemne więzi z małoletnimi, mają więc także swój (dobrowolny udział w zaspokajaniu usprawiedliwionych potrzeb małoletnich ).

Reasumując, okoliczność, iż D. N. (2) nie płaci zasądzonych alimentów z własnej woli, podważa zasadność zastosowania przepisu art. 132k.r.o. Ponadto strona powodowa zrezygnowała z zeznań tego świadka na ostatniej rozprawie, zaś to na stronie powodowej ciąży obowiązek udowodnienia zasadności twierdzeń , na których oparte jest żądanie pozwu (protokół rozprawy z dnia 17.06.2016r.-k.170 akt). Dodatkowo należy podnieść, iż wobec D. N. (2) nie toczy się postępowanie karne o przestępstwo niealimentacji, organ egzekucyjny nie stwierdził także bezskuteczności egzekucji, nie znane są zasoby majątkowe dłużnika (brak wniosku o wyjawienie majątku). Niezrozumiałym dla Sądu jest okoliczność, iż w sprawie egzekucyjnej wierzycielka nadal nie przedłożyła wyroku rozwodowego, który jest ostatnim tytułem wykonawczym (k.92 akt -stanowisko pełnomocnika powoda na rozprawie w dniu 30.09.2015r.). Obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje z chwilą, gdy wskutek przyczyn wskazanych w art. 132 k.r.o. uprawniony nie może w ogóle uzyskać albo nie może uzyskać na czas środków utrzymania od zobowiązanego w bliższej kolejności. Jeżeli w bliższej kolejności jest kilku zobowiązanych, obowiązek zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje wtedy, gdy uprawniony nie może uzyskać środków utrzymania od żadnego z zobowiązanych w bliższej kolejności, np. od żadnego z rodziców ( por. wyr. SN z 16.3.1967 r., II CR 88/67, OSN 1967, Nr 9, poz. 168).

W niedostatku znajduje się ten, kto nie może własnymi siłami zaspokoić swych usprawiedliwionych potrzeb, o których mowa w art. 135 § 1 k. r. o. , w szczególności nie ma niezbędnych ku temu środków i nie może ich uzyskać przy wykorzystaniu swoich możliwości zarobkowych. Jeżeli własnymi siłami może zaspokoić swoje potrzeby tylko częściowo, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego ogranicza się do ich niezaspokojonej części (por. m.in. wyr. SN z 20.2.1974 r., III CRN 388/73, OSN 1975, Nr 2, poz. 29; wyr. SN z 19.5.1975 r., III CRN 55/75, OSN 1976, Nr 6, poz. 133; wyr. SN z 20.1.2000 r., I CKN 1187/99, L.). Niedostatek stanowi usprawiedliwioną przesłankę obowiązku alimentacyjnego wtedy, gdy jego przyczyną są okoliczności niezależne od woli ubiegającego się o alimenty. Roszczenie alimentacyjne więc nie przysługuje osobie, która z własnej winy nie wykorzystuje swoich zdolności do pracy i wskutek tego popada w stan niedostatku.

Z uwagi na brak przesłanek z art.133k.r.o. oraz z art.132k.r.o. nie zachodziła potrzeba oceny możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanych. Z tych przyczyn na podstawie art. 133k.r.o oraz art.132k.r.o , jak również mając na uwadze sformułowanie żądania („solidarnie”) powództwo podlegało oddaleniu. Sąd nie obciążył D. N. (1) kosztami postępowania co znajduje swoje uzasadnienie w art. 102 kodeksu postępowania cywilnego.