Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

M. K. (1) działając jako pełnomocnik M. K. (2) pozwem z dnia 21.02.2017 roku wniosła o podwyższenie alimentów od pozwanego K. K. na rzecz M. K. (2) z kwoty 430 zł miesięcznie do kwoty 1000 zł miesięcznie.

(pozew k. 1 akt)

Pozwany K. K. początkowo pozostawił do uznania sądu treść orzeczenia, jednakże w toku postępowania zmienił stanowisko, wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

(odpowiedź na pozew k. 21 -22 akt, stanowisko K. K. na rozprawie – nagranie płyta CD k. 57)

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Po raz ostatni obowiązek alimentacyjny pozwanego wobec małoletniego wówczas powoda został ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2003 r. w sprawie sygn. IV C 706/00 na kwotę 430 zł miesięcznie.

(d. wyrok k. 337-338 akt sprawy sygn. IV C 706/00).

Powód M. K. (2) zamieszkuje obecnie wraz z matką w mieszkaniu położonym przy ul. (...) w O. o pow. ponad 20 m2. Mieszkanie to stanowi własność M. K. (1).

Na koszt utrzymania mieszkania, w którym zamieszkuje powód wraz z matką składają się: czynsz w wysokości ok. 370 zł miesięcznie, opłata za gaz (ok. 150 zł miesięcznie), opłata za prąd (ok. 80 zł miesięcznie), opłata za Internet, telefon stacjonarny i TV (ok. 250 zł miesięcznie).

M. K. (2) ma obecnie 19 lat i uczęszcza do III klasy technikum elektronicznego. Zamierza kontynuować naukę po zakończeniu szkoły średniej – chciałby pójść na studia (przejawia zainteresowania w zakresu elektroniki).

Na wyżywienie powoda potrzebna jest kwota ok. 600 zł miesięcznie, zaś na odzież i buty ok. 150 zł miesięcznie.

Do kosztów utrzymania M. K. (2) należy ponadto zaliczyć wydatki na wyjścia na basen (ok. 50 zł miesięcznie), wydatki na kartę miejską na dojazdy do szkoły – 105 zł miesięcznie, wydatki na środki czystości i higieniczne (ok. 50 zł miesięcznie) oraz na telefon (30 zł miesięcznie), a także koszt wyprawki szkolnej (400-500 zł rocznie, czyli ok. 40 zł miesięcznie).

M. K. (2) uczęszcza ponadto na korepetycje z matematyki (ich koszt to ok. 40 zł miesięcznie), opłaca w szkole radę rodziców (70 zł na pół roku), a nadto sporadycznie uczęszcza na wycieczki szkolne.

Obecnie małoletni zapisał się także na kurs prawa jazdy (koszt kursu kat B to ok. 1500 zł), a nadto zakupił (do nauki) stację lutowniczą o wartości 360 zł.

M. K. (2) co do zasady jest zdrowy, uczęszcza do dentysty finansowanego ze środków publicznych.

(d. przesłuchanie M. K. (2) – nagranie płyta CD k. 57, faktury i potwierdzenia wpłat - k. 73-80)

Matka M. K. (2), M. K. (1) z zawodu jest pielęgniarką i taki zawód wykonuje. Obecnie zatrudniona jest na umowę o pracę w Instytucie (...) w W., osiągając wynagrodzenie w wysokości ok. 3700 – 3800 zł netto miesięcznie. Podejmuje także dodatkowe prace zarobkowe. W roku 2016 r. osiągnęła łączny dochód z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę i działalności wykonywanie osobiście (przed opodatkowaniem, ale po odjęciu składek na ubezpieczenie społeczne) w wysokości 77 808, 27 zł, co oznacza, iż przeciętnie miesięcznie w 2016 r. osiągnęła dochód netto w wysokości ok. 5500 zł miesięcznie.

(d. zaświadczenia o zarobkach k. 11, k. 72, deklaracja PIT k. 101-104)

Pozwany K. K. ma obecnie 43 lata i jest emerytem mundurowym, z zawodu jest elektronikiem, w przeszłości pracował w Straży Granicznej jako teleinformatyk. Jego emerytura wynosi obecnie ok. 2400 zł netto miesięcznie. W 2016 r. osiągnął łączny dochód z emerytury oraz z dodatkowych prac (przed opodatkowaniem, ale po odjęciu składek na ubezpieczenie społeczne) w wysokości 35 130, 29 zł.

Pozwany zamieszkuje wraz z żoną i ich wspólnym małoletnim synem G. K. (l. 12) w domu swojej siostry. Wraz z żoną i synem zajmuje w tym domu jeden duży pokój. Pozwany partycypuje w kosztach utrzymania domu (prąd, ogrzewanie, woda, środki czystości do domu) przeznaczając na ten cel kwotę ok. 400 zł miesięcznie.

K. K. jest ponadto właścicielem (wraz z żoną) domu jednorodzinnego w budowie o powierzchni ok. 100 m2 zlokalizowanego na działce o powierzchni 700m2 w O.. Na utrzymanie domu (ogrzewanie, prąd) wydaje miesięcznie ok. 650 zł.

Do wydatków K. K. należą również zakupy odzieży – ok. 150 zł miesięcznie i środków higienicznych - ok. 60-70 zł miesięcznie. Pozwany cierpi na różnego rodzaju schorzenia (m.in. niepełnosprawność kręgosłupa, otyłość, problemy ze wzrokiem oraz z układem trawiennym). Na rehabilitację wydaje ok. 200 zł miesięcznie, zaś na leki ok. 60-70 zł miesięcznie.

K. K. jest ponadto współwłaścicielem (wraz z ojcem) samochodu marki T. (...) z 2003 r. Na ubezpieczenie OC wydaje 600 zł rocznie, a na wymiany części i naprawy serwisowe ok. 1000 zł rocznie.

Syn pozwanego ze związku z obecną żoną jest uczniem V klasy szkoły podstawowej. G. K. uczęszcza na zajęcia z tańca towarzyskiego (obecnie prezentuje już poziom sportowy) – stałe koszty związane z w/w zajęciami to 600-800 zł miesięcznie, zaś czasami koszty te dochodzą do 1500 zł miesięcznie. Pozostałe koszty utrzymania w/w syna pozwanego (wyżywienie, ubranie, koszty związane z nauką w szkole) to min. 600 zł miesięcznie.

Żona K. K. pracuje w Straży Granicznej osiągając miesięczny dochód w wysokości ok. 3000 zł netto, a nadto raz do roku otrzymuje tzw. „trzynastkę”.

Pozwany nie kontaktuje się z powodem. Regularnie płacił na rzecz powoda alimenty w wysokości 500 zł miesięcznie, podczas gdy kwota do której był zobowiązany na podstawie wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 kwietnia 2003 r. (sygn. IV C 706/00) to kwota 430 zł miesięcznie.

Pozwany wraz z żoną spłaca dwa kredyty (hipoteczny oraz konsolidacyjny, ten drugi zaciągnięty na spłatę innych kredytów zaciągniętych na bieżące wydatki) - łączna miesięczna rata tych kredytów wynosi ok. 1400-1600 zł.

(d. przesłuchanie pozwanego – nagranie płyta CD k. 107, deklaracja PIT k. 47-54, decyzja o wysokości emerytury k. 38)

W czasie orzekania w sprawie sygn. IV C 706/00 M. K. (1) wraz z małoletnim wówczas powodem zamieszkiwała w tym samym lokalu co obecnie. M. K. (2) miał wówczas 5 lat i uczęszczał do przedszkola. Koszty utrzymania w/w lokalu (bez opłaty za telefon) kształtowały się wówczas na poziomie niecałych 300 zł miesięcznie. Miesięczny koszt związany z uczęszczaniem powoda do przedszkola (obejmujący także opłaty za zajęcia dodatkowe i wyżywienie w przedszkolu) wynosił ok. 300 zł. M. K. (2) miał wówczas problemy zdrowotne, na leki dla niego potrzebna była kwota nawet ok. 200 zł miesięcznie. Niższe niż obecnie były wówczas koszty zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniego powoda w zakresie wyżywienia i zapewnienia odpowiedniej odzieży.

M. K. (1) pracowała wówczas jako pielęgniarka, otrzymywała jednak wyraźnie niższe wynagrodzenie niż obecnie – jedynie ok. 600 zł netto miesięcznie.

K. K. był zatrudniony w Straży Granicznej na stanowisku urzędnik państwowy i otrzymywał miesięczne wynagrodzenie w wysokości ok. 1600 zł netto. Pozwany zamieszkiwał wówczas w mieszkaniu, które otrzymał od swoich rodziców i koszt utrzymania którego wynosił ok. 600 zł miesięcznie.

(d. przesłuchanie stron – k. 295 – 296, 334 – 335 akt sprawy IV C 706/00, zaświadczenia o zarobkach k. 244, 322 akt sprawy IV C 706/00, faktury, potwierdzenia wpłat – k. 311-317 akt sprawy IV C 706/00).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów przedstawionych przez strony (k. 2-5, 11-12, 23-40, 47-54, 72-98, 101-104), jak również na podstawie akt sprawy Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. IV C 706/00, a także dowodu z przesłuchania stron (nagranie płyta CD k. 57, 107).

Sąd co do zasady uznał zgromadzony w sprawie materiał dowodowy za wiarygodny.

Sąd nie dał jedynie wiary zeznaniom K. K. w zakresie, w jakim wynika z nich, że na zakup środków czystości do domu, w którym zamieszkuje wraz z rodziną przeznacza ok. 100-200 zł miesięcznie, albowiem mając na uwadze niewielką powierzchnię, jaką zajmuje w tym domu, powyższą kwotę należy uznać, kierując się doświadczeniem życiowym, za wygórowaną. Sąd uznał za niewiarygodne również zeznania pozwanego w zakresie, w jakim wynika z nich, że z przyczyn zdrowotnych nie jest on zdolny do podjęcia jakiejkolwiek pracy – zauważyć należy, iż z deklaracji PIT za 2016 r. wynika, że w poprzednim roku pozwany taką pracę podejmował, a nadto jest on dość młodym mężczyzną, a z żadnego z przedstawionych przez niego dokumentów nie wnika, iż jest on całkowicie niezdolny do pracy. Nie kwestionując oczywiście tego, iż jest on niezdolny do pracy w służbach mundurowych (gdzie do dobrego stanu zdrowia przykładana jest szczególna waga), mając na uwadze wykształcenie pozwanego i jego doświadczenie zawodowe w ocenie Sądu jest on zdolny do podjęcia innego rodzaju pracy, chociażby dorywczej.

Nadto Sąd uznał za niewiarygodne wskazane przez pozwanego koszty wyżywienia jego młodszego syna. W ocenie Sądu kwota 100-200 zł miesięcznie na wyżywienie 12 – letniego chłopca to kwota zdecydowanie zaniżona (nawet uwzględniwszy fakt, iż G. K. jada ponadto obiady w szkole). W ocenie Sądu wskazanie przez pozwanego tak niskiej kwoty ma w założeniu pozwanego ułatwić argumentację, iż wskazane przez M. K. (2) koszty utrzymania są zawyżone.

Wreszcie Sąd nie dał wiary również zeznaniom K. K. w części, w jakiej wynika z nich, że angażowanie znacznych środków (nawet do 1500 zł miesięcznie) w zajęcia taneczne młodszego syna pozwanego jest konieczne z uwagi na stan zdrowia G. K., albowiem zajęcia te pomagają utrzymać mu właściwą koncentrację. Nie kwestionując, iż rzeczywiście zajęcia taneczne są korzystne dla zdrowia G. K. wskazać należy, iż K. K. w żaden sposób nie wykazał, aby dla osiągnięcia w/w efektu zdrowotnego konieczne było tańczenie przez jego młodszego syna na poziomie sportowym (z czym wiążą się liczne wydatki, chociażby związane z wyjazdami na turnieje).

W pozostałym zakresie Sąd zeznaniom K. K., podobnie jak pozostałemu zgromadzonemu w sprawie materiałowi dowodowemu, dał wiarę.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona się znajduje. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie do tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86). Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb M. K. (2) wzrósł w sposób znaczący od czasu wyroku rozwodowego, jaki zapadł w sprawie IV C 706/00. W czasie orzekania po raz ostatni w przedmiocie alimentów na rzecz powoda koszt zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb (wraz z jego udziałem w kosztach utrzymania mieszkania, w którym przebywał) wynosił ok. 800 zł miesięcznie, zaś w chwili obecnej koszt zaspokojenia jego usprawiedliwionych potrzeb (wraz z udziałem powoda w kosztach utrzymania mieszkania) wynosi ok. 1500-1600 zł miesięcznie (Sąd miał tu na względzie, iż ponoszone w ostatnim czasie przez powoda wydatki na prawo jazdy to wydatki jednorazowe).

Jednocześnie w istotny sposób zmieniły się możliwości zarobkowe (rozumiane jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753) pozwanego oraz matki powoda. W ocenie Sądu możliwości dochodowe pozwanego przekraczają otrzymywane obecnie przez niego świadczenie emerytalne i wynoszą co najmniej 2500 zł netto miesięcznie, albowiem zdaniem Sądu pozwany ma możliwość dorobienia do emerytury przynajmniej takiej samej kwoty jak w 2016r.

Możliwości zarobkowe matki powoda wyczerpują się natomiast w ocenie Sądu w osiąganych przez nią obecnie dochodach (zwiększyły się więc bardzo znacząco).

W tej sytuacji, mając na uwadze fakt, że od czasu poprzedniego orzeczenia w przedmiocie alimentów (które miało miejsce 14 lat temu) zwiększyły się (w znacznej mierze na wskutek naturalnego rozwoju) około dwukrotnie usprawiedliwione potrzeby powoda, jak również mając na uwadze, iż zwiększyły się w sposób znaczący możliwości zarobkowe pozwanego oraz (przede wszystkim) matki powoda, Sąd uznał, że zasadnym będzie podwyższenie alimentów od pozwanego na rzecz M. K. (2) z kwoty po 430 zł miesięcznie do kwoty po 700 zł miesięcznie. Kwota ta, zdaniem Sądu, pozostaje w zakresie możliwości zarobkowych pozwanego, zwłaszcza uwzględniwszy okoliczność, że wykazywane przez pozwanego zobowiązania kredytowe nie mogą wyprzedzać obowiązków alimentacyjnych (tak np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 czerwca 2014 r. sygn. I ACz 1119/14.), jak również biorąc pod uwagę fakt, jak znaczne kwoty pozwany przeznacza na zajęcia dodatkowe młodszego syna, podczas gdy zdaniem Sądu K. K. winien alimentować w takim samym stopniu obu synów (przy czym zauważyć należy, iż w stosunku do powoda pozwany alimentuje go jedynie poprzez przekazywanie środków finansowych, natomiast w stosunku do młodszego z synów także poprzez osobistą opiekę i wychowanie).

W świetle całokształtu okoliczności niniejszej sprawy, Sąd nie znalazł natomiast podstaw do uwzględnienia powództwa w całości i podwyższenia alimentów do kwoty po 1000 zł miesięcznie. Zmiana wysokości alimentów należnych powodowi od K. K. ponad kwotę ustaloną przez Sąd nie byłaby uzasadniona, albowiem mając na uwadze bardzo duży wzrost możliwości zarobkowych M. K. (1) oraz okoliczność, iż od wydania orzeczenia w sprawie IV C 706/00 znacząco wzrosły również usprawiedliwione wydatki pozwanego (przede wszystkim z uwagi na konieczność alimentowania drugiego syna), matka powoda winna w stopniu znacznie większym niż pozwany pokryć zaistniały dotychczas wzrost kosztów utrzymania M. K. (2).

Z uwagi na powyższe z dniem 21 lutego 2017 r. (czyli z dniem wniesienia powództwa) Sąd podwyższył alimenty należne M. K. (2) od pozwanego z kwoty 430 zł miesięcznie do kwoty 700 zł miesięcznie, płatnej do 15-tego każdego miesiąca z góry do rąk uprawnionego wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. znosząc je wzajemnie, o rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 k.p.c., zaś na podstawie art. 113 ustęp 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył pozwanego opłatą sądową od uwzględnionej części powództwa, zaś pozostałe nieuiszczone koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Na marginesie zauważyć należy, iż dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy żadnego znaczenia nie miała okoliczność, czy żądanie podwyższenia alimentów było własną inicjatywą powoda, czy też został on do tego nakłoniony przez inną osobę (w szczególności matkę). Podnieść ponadto należy, iż rzeczywiście M. K. (1) składając pozew nie przedstawiła pełnomocnictwa od powoda, jednakże brak ten został niezwłocznie uzupełniony (jeszcze przed wezwaniem przez Sąd do jego uzupełnienia), przy czym dokument pełnomocnictwa nie został opatrzony datą - w orzecznictwie za ugruntowany należy jednak uznać pogląd, iż udokumentowane w formie pisemnej pełnomocnictwo, które nie jest pismem procesowym, nie musi zawierać daty jego sporządzenia, a co za tym idzie brak daty na pełnomocnictwie nie stanowi braku formalnego w rozumieniu art. 130 k.p.c.; a nadto nawet fakt opatrzenia pełnomocnictwa datą późniejszą od daty wniesienia przez pełnomocnika pisma procesowego nie stanowi braku formalnego stanowiącego podstawę do zwrot (odrzucenia) w/w pisma (tak postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 7 listopada 2006 r. I CZ 74/06, postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 11 marca 2015 r., sygn. II CZ 110/14).