Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

9 lipca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marta Izmajłowicz-Góralska

Protokolant: Natalia Sadlakowska

po rozpoznaniu 9 lipca 2021 roku w Nowym Dworze Mazowieckim

na rozprawie

sprawy z wniosku S. S. (1)

z udziałem Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w N., Skarbu Państwa - Wojewody (...), Skarbu Państwa - Ministerstwa (...)

o sprostowanie treści aktu stanu cywilnego – aktu urodzenia

1.  oddala wniosek;

2.  nie obciąża wnioskodawcy kosztami postępowania.

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 25 lutego 2019 roku (data nadania) S. S. (1), reprezentowany przez pełnomocnika profesjonalnego, wniósł o sprostowanie aktu urodzenia poprzez wpisane danych o obywatelstwie polskim.

W uzasadnieniu wniosku wskazał, iż aktualnie jest bezpaństwowcem, mimo, iż posiada obywatelstwo polskie, bowiem nabył je z chwilą urodzenia. Urodził się (...). W jego akcie urodzenia w rubryce „ojciec” wpisany został S. W. jest dzieckiem obywatelki Armenii L. D. i obywatela Polski S. S. (1), który uznał wnioskodawcę za swoje dziecko w 2003 roku (wniosek k. 2-59).

Uczestnik postępowania Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego podniósł, iż urząd nie nadaje obywatelstwa (k. 72).

Uczestnik postępowania Skarb Państwa – Wojewoda (...) wniósł o oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawcy na jego rzecz kosztów postępowania. W uzasadnieniu wskazał, iż sprostowaniu podlega akt, który został sporządzony nieprawidłowo, zawiera nieścisłość lub błąd. W rozpoznawanej sprawie powyższa okoliczność nie zachodzi. Podniósł ponadto, że dotychczas matka wnioskodawcy i wnioskodawca kilkukrotnie zwracali się do uczestnika o stwierdzenie poosiadania przez wnioskodawcę obywatelstwa polskiego w trybie ustawy o obywatelstwie polskim i za każdym razem decyzja była odmowna, bowiem wnioskodawca został uznany przez ojca po upływie rocznego terminu przewidzianego ustawą. Wskazał, że sąd jest związany prawomocną decyzją administracyjną (k. 262-279).

Uczestnik Skarb Państwa – Minister (...) wniósł o zwolnienie go od dalszego udziału w sprawie z uwagi na brak interesu prawnego, ewentualnie w przypadku prowadzenia postępowania w trybie procesowym o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej i zasądzenie od wnioskodawcy kosztów procesu. Podniósł, że obywatelstwo polskie jest więzią administracyjno-prawną pomiędzy osobą fizyczną a Rzeczypospolitą Polską, a warunki na jakich następuje nabycie tego obywatelstwa zostały wyczerpujące uregulowane w ustawie o obywatelstwie polskim. Kompetencja została w tym względzie przekazana organom administracji publicznej, a proces zmierzający do ustalenia tego obywatelstwa przed sądem powszechnym jest niedopuszczalny (k. 281-283).

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, iż S. S. (1) urodził się w N. (...) roku. Jego akt urodzenia został sporządzony 2 września 2003 roku przed Kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w N.. Przy sporządzaniu aktu w rubryce „ojciec” wpisano S. D.. Oświadczeniem złożonym przed Sądem Rejonowym w N. 15 grudnia 2003 r. w sprawie o sygn. III (...) dziecko zostało uznane przez S. S. (1), co znalazło odzwierciedlenie w treści aktu urodzenia.

Sąd Rejonowy, zważył co następuje:

Wniosek S. S. (1) podlega oddaleniu.

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. prawo o aktach stanu cywilnego akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

Zacytowany przepis nadaje aktom stanu cywilnego szczególną rangę dowodową, stanowią one bowiem wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym.

Co do zasady sprostowania aktu stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego z urzędu lub na wniosek uprawnionego podmiotu. Jednakże, jeżeli: 1) sprostowanie aktu stanu cywilnego jest niemożliwe na podstawie akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego lub innych aktów stanu cywilnego, o ile stwierdzają one zdarzenie wcześniejsze i dotyczą tej samej osoby lub jej wstępnych albo zagranicznych dokumentów stanu cywilnego, o których mowa w art. 35 ust. 2; 2) sprostowanie aktu stanu cywilnego przez kierownika urzędu stanu cywilnego nie jest możliwe wyłącznie na podstawie dokumentów wymienionych w pkt 1, wówczas sprostowania aktu stanu cywilnego dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika (art. 36 cytowanej ustawy).

Sprostowaniu podlegają oczywiste błędy pisarskie, czyli błędy pewne, bezsporne, niebudzące wątpliwości (niewłaściwe użycie wyrazu, przeinaczenie, ewidentnie mylna pisownia, niezamierzone opuszczenie jednego lub więcej wyrazów, błąd w tzw. literówce, błąd ortograficzny lub gramatyczny). Przyjmuje się, że oczywisty błąd pisarski to taka niedokładność, która nie znalazłaby się w akcie, gdyby uczestnicy czynności, tj. osoba zgłaszająca dane i kierownik urzędu stanu cywilnego, wykazali należytą staranność. W szczególności może chodzić tu o przeoczenie, że coś źle odczytano, pominięto przy pisaniu, wpisano w niewłaściwej rubryce albo przeinaczono części wyrazu.

Sprostowaniu podlegają także „dane niezgodne”, co wymaga ustalenia w pierwszej kolejności, które akty stanu cywilnego zawierają dane zgodne z prawdą, a które – dane nieodpowiadające prawdzie (czyli niezgodne z rzeczywistością). Rola kierownika urzędu stanu cywilnego sprowadza się zatem do porównania dokumentów znajdujących się w jego dyspozycji i oceny, które dane należy uznać za odpowiadające prawdzie. Po ustaleniu, które dane uznać należy za niezgodne, można przystąpić do analizy, czy dokument, który ma stanowić podstawę sprostowania, stwierdza zdarzenie wcześniejsze i dotyczy tej samej osoby lub jej wstępnych, a więc oceny, czy jest uprawniony do dokonania sprostowania we własnym zakresie. Kierownik urzędu stanu cywilnego może działać tylko w ograniczonym zakresie, ponieważ może on dokonywać sprostowania wyłącznie w oparciu o ściśle określone środki dowodowe stwierdzające zdarzenie wcześniejsze (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 19 marca 2019 r., II SA/Ol 96/19).

Celem sprostowania aktu stanu cywilnego jest doprowadzenie do prawidłowej treści tego aktu, czyli zgodności tej treści z prawdą. W postępowaniu sądowym mogą być brane pod uwagę i podlegać swobodnej ocenie różne źródła i środki dowodowe w celu ustalenia prawdy materialnej.

W niniejszej sprawie podstawową kwestią jest to, że na chwilę sporządzenia aktu urodzenia wnioskodawcy był on sporządzony prawidłowo, a zatem nie może podlegać sprostowaniu.

W dacie sporządzenia aktu urodzenia wnioskodawcy obowiązywała ustawa z 29 września 1986 roku o aktach stanu cywilnego. Zakres danych umieszczanych w akcie urodzenia określał przepis art. 40 ust. 2 tej ustawy w brzmieniu wówczas obowiązującym i brak jest wśród nich obywatelstwa dziecka. Już z tej przyczyny brak jest możliwości sprostowania aktu urodzenia wnioskodawcy, bo skoro dane te nie są objęte aktem urodzenia wnioskodawcy, to nie można ich sprostować.

W zakresie nazwiska ojca wnioskodawcy akt ten również został sporządzony prawidłowo – zgodnie z art. 42 ustawy „jeżeli nie nastąpiło uznanie dziecka lub sądowe ustalenie ojcostwa, wpisuje się do aktu urodzenia dziecka jako imię ojca - imię wskazane przez przedstawiciela ustawowego dziecka, a w braku takiego wskazania - jedno z imion zwykle w kraju używanych oraz jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe - nazwisko matki, z odpowiednią adnotacją w rubryce "Uwagi". Z rubryki tej wynika, że matka wnioskodawcy wskazała imię ojca S., a jako nazwisko ojca, zostało wpisane nazwisko matki.

Brak możliwości uzyskania potwierdzenia posiadania przez wnioskodawcę obywatelstwa polskiego w drodze sprostowania aktu urodzenia zdawali się również dostrzegać jego rodzice, którzy kilkukrotnie występowali do Wojewody (...) o stwierdzenie posiadania obywatelstwa polskiego w trybie administracyjnym. Pomijając już kwestię związania sądu powszechnego tymi decyzjami należy zauważyć, że są one prawidłowe. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1962 roku o obywatelstwie polskim, w brzmieniu obowiązującym w dacie urodzenia wnioskodawcy zmiany w ustaleniu osoby albo obywatelstwa jednego lub obojga rodziców, podlegają uwzględnieniu przy określeniu obywatelstwa dziecka, jeżeli nastąpiły przed upływem roku od dnia urodzenia się dziecka. Do zmiany w zakresie ojca wnioskodawcy doszło na skutek uznania go przez ojca, co miało miejsce dopiero 15 grudnia 2003 roku, a zatem bez zachowania rocznego terminu przewidzianego ustawą.

Z uwagi na powyższe okoliczności wniosek musiał podlegać oddaleniu.

O kosztach orzeczono na zasadzie art. 102 k.p.c. kierując się okolicznościami szczególnymi po stronie wnioskodawcy, który zamieszkuje wraz z matką i bratem, a z uwagi na brak dokumentów nie może podjąć zatrudnienia.