Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2020 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant st. sekr. sądowy Anna Kapanowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2020 r. w Warszawie

sprawy A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 14 marca 2019 roku nr (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 14 marca 2019 roku nr (...) w ten sposób, że stwierdza, że A. W. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 9 czerwca 2017 r. i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od 9 czerwca 2017 r.

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz odwołującej A. W. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

A. W. w dniu 23 kwietnia 2019 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie. Ubezpieczona zaskarżyła decyzję organu rentowego z dnia 14 marca 2019 r., nr: (...) zarzucając jej naruszenie art. 83 ust. 1 pkt 1 i 2 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1, art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 2 i 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców oraz art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. W jej ocenie organ rentowy błędnie zastosował w/w przepisy. W związku z tym odwołująca wniosła o zmianę decyzji w ten sposób, że jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu
i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 9 czerwca 2017 r. oraz
o zasądzenie od ZUS na swoją rzecz zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ubezpieczona w uzasadnieniu odwołania wskazała, że od dnia 1 lutego 2014 r. w sposób ciągły prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, która ani razu nie została zawieszona. Podniosła, że zajmuje się handlem odzieżą, w którą zaopatruje się na W. oraz w domu handlowym mieszczącym się przy ulicy (...) w W.. W jej ocenie już w sierpniu 2013 r. była zdecydowana na prowadzenie firmy, ponieważ wówczas wykupiła rezerwację miejsca na targowisku w M., zawierając stosowną umowę z Gminą M.. Wskazała również, że przedmiotowa umowa aktualnie obowiązuje. Odwołująca stanęła na stanowisku, że w dniu 8 października 2016 r. stawiła się do szpitala w celu wykonania badań w związku z przebytym wypadkiem samochodowym. Na skutek wypadku rozpoznano u niej skręcenie szyi, lewego barku i stłuczenie głowy. Jej zdaniem wypadek spowodował u niej zaburzenia psychiczne leczone od dnia 10 listopada 2016 r. Ubezpieczona stwierdziła, że po częściowym zakończeniu leczenia powróciła do prowadzenia swojej firmy, a wysokość jej dochodów uległa zwiększeniu. Wskazała, że organ rentowy pominął, iż osiągnęła przychód zarówno w listopadzie, jak i grudniu 2018 r. W jej ocenie przez cały okres prowadzenia działalności gospodarczej posiadała asortyment umożliwiający jego sprzedaż, lecz z przyczyn zdrowotnych nie mogła jej realizować. Ubezpieczona zaznaczyła, że nie mogła wykonywać czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej kiedy przebywała na zasiłku chorobowym lub opiekuńczym, zaś organ rentowy nigdy nie zakwestionował zasadności jej zwolnień. Odwołująca stwierdziła też, że mając na uwadze stanowisko organu rentowego, każda osoba powinna zawiesić swoją działalność gospodarczą w sytuacji ziszczenia się ryzyka ubezpieczeniowego ( odwołanie z dnia 23 kwietnia 2019 r., k. 2-13 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 maja 2019 r. wniósł o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie od ubezpieczonej na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Organ rentowy podniósł, że ubezpieczona osiągnęła zerowy przychód za 2017 r. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, co zostało potwierdzone przez Urząd Skarbowy w S.. Zdaniem ZUS przedstawiony nadto przychód w kwocie 4.685,00 złotych za okres od stycznia do października 2018 r. wskazuje na brak cech zarobkowego charakteru prowadzonej działalności. W jego ocenie odwołująca nie wykazała żadnego dowodu wskazującego na wykonywanie czynności związanych z prowadzeniem firmy w 2017 r. w przerwach pomiędzy wypłaconymi zasiłkami wynoszącymi łącznie 33 dni. Organ rentowy zauważył również, że dokonane wpisy zawarte w ewidencji oraz księdze przychodów i rozchodów nie znajdują potwierdzenie w pozostało zebranej dokumentacji. Stwierdził bowiem, że brak jest opłat targowych, udokumentowania kosztów transportu oraz faktur za zakupione towary. Organ rentowy stanął na stanowisku, że po zakończeniu przebywania na zasiłku macierzyńskim działania ubezpieczonej począwszy od dnia 9 czerwca 2017 r. wskazują jedynie na pozorowanie wykonywania działalności gospodarczej w celu zapewnienia sobie wysokich świadczeń
z ubezpieczenia społecznego. O powyższym zdaniem ZUS zadecydował brak przedłużenia umowy zawartej do dnia 31 grudnia 2013 r. na rezerwację stanowiska handlowego na targowisku (...) oraz brak rozliczenia pojazdu i zakupu paliwa w księdze przychodów i rozchodów za lata 2017-2018. Reasumując organ rentowy podniósł, że od 1 lutego 2014 r. odwołująca dokonała wpłaty składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w łącznej kwocie 22.738,94 złotych, podczas gdy z tytułu świadczeń zasiłkowych pobrała 295.449,30 złotych. W jego ocenie podjęta czynność prawna przez ubezpieczoną była nieważna i sprzeczna z zasadami współżycia społecznego w myśl art. 58 § 2 k.c. ( odpowiedź na odwołanie z dnia 23 maja 2019 r., k. 109-115 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. W. w dniu 2 sierpnia 2013 r. zawarła umowę z Gminą M., w wyniku której zarezerwowała stanowisko handlowe na Targowisku (...)'' w M. od dnia 1 sierpnia 2013 r. Umowa obowiązywała na okres od 2 sierpnia 2013 r. od 31 grudnia 2013 r. Wyznaczone miejsce podlegało rezerwacji od poniedziałku do piątku w godzinach od 05:30 do 15:00 oraz w pozostałe dni po wcześniejszym zgłoszeniu do Zarządcy w godzinach 07:00-15:00. Kolejnymi aneksami umowa była przedłużana do 31 grudnia 2018 r. ( umowa z dnia 2 sierpnia 2013 r. i aneksy do umów, k. 16 verte – 21 a. s.).

Odwołująca rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej pod nazwą ,, Firma Handlowa (...)'' od dnia 1 lutego 2014 r. Przedmiot działalności został nakierowany na sprzedaż detaliczną pozostałych wyrobów prowadzoną na straganach i targowiskach ( wydruk z centralnej ewidencji informacji o działalności gospodarczej, k. 16 a. s.).

Odwołująca nigdy nie zawiesiła prowadzonej działalności gospodarczej, pomimo licznego przebywania na zasiłkach chorobowych i opiekuńczych. Żadna
z osób trzecich nie pomagała jej przy działalności. Ubezpieczona zaopatrzała się
w towar u kupców w domu handlowym przy ulicy (...) w W.
i w W., który następnie sprzedawała na targowiskach. A. W. korzystała z usług oferowanych przez księgową w 2018 r. Odwołująca handlowała w M., K. i S.. Dodatkowo w 2019 r. ubezpieczona sprzedawała towar również w C. i w O.. Odwołująca oferowała m.in. skarpety, rajstopy, getry, majtki, spodnie, leginsy, dresy, bluzki, rękawiczki, czapki czy szaliki. W S. i w K. nie można zarezerwować stałego miejsca, aczkolwiek kupcy rozkładali się z towarem w jednakowych miejscach. W tych miejscowościach dokonywano jedynie opłaty targowej. Ubezpieczona uiszczała kwoty w wysokości kilkudziesięciu złotych na rzecz m.in. Urzędów Gminy mieszczących się w S., w C. czy w O.. W czasie pandemii stoiska były pozamykane, lecz obecnie w dalszym ciągu ubezpieczona zajmuje się handlem na targowiskach. Obecnie odwołująca nie zawarła żadnych umów rezerwacyjnych, ponieważ uiszcza jedynie opłaty targowe ( opłaty targowe, k. 35-49 a. s., arkusze spisu z natury, k. 86-90 a. s., faktury, k. 91 verte – 101 a. s., zeznania świadków A. A., R. B. i M. D. oraz odwołującej się, k. 259-263 a. s.).

Odwołująca przebywała na:

- zasiłku opiekuńczym w okresach: od 14 kwietnia 2014 r. do 27 kwietnia 2014 r., od 27 czerwca 2017 r. do 25 sierpnia 2017 r., od 16 marca 2018 r. do 15 kwietnia 2018 r., od 23 kwietnia 2018 r. do 6 maja 2018 r., od 17 maja 2018 r. do 31 maja 2018 r.- zasiłku chorobowym w okresach: od 29 maja 2014 r. do 9 czerwca 2014 r., od 15 lipca 2014 r. do 29 lipca 2014 r., od 29 sierpnia 2014 r. do 14 września 2014 r., od 26 września 2014 r. do 12 października 2014 r., od 15 października 2014 r. do 21 października 2014 r., od 29 października 2014 r. do 5 listopada 2014 r., od 17 listopada 2014 r. do 26 listopada 2014 r., od 22 grudnia 2014 r. do 4 stycznia 2015 r., od 7 stycznia 2015 r. do 4 lutego 2015 r., od 18 lutego 2015 r. do 1 marca2015 r., od 26 marca 2015 r. do 15 kwietnia 2015 r., od 29 kwietnia 2015 r. do 10 grudnia 2015 r., od 9 grudnia 2016 r. do 8 czerwca 2017 r., od 28 sierpnia 2017 r. do 4 grudnia 2017 r., od 18 grudnia 2017 r. do 9 marca 2018 r., od 25 czerwca 2018 r. do 5 lipca 2018 r., od 9 lipca 2018 r. do 22 lipca 2018 r., od 30 lipca 2018 r. do 16 sierpnia 2018 r., od 20 września 2018 r. do 30 września 2018 r.;- zasiłku macierzyńskim w okresach: od 11 grudnia 2015 r. do 8 grudnia 2016 r. Odwołująca złożyła również wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego za okresy od 5 listopada 2018 r. do 21 listopada 2018 r. oraz od 20 września 2018 r. do 30 września 2018 r. ( okoliczności bezsporne).

Ubezpieczona uzyskała przychód w kwotach: 1560,00 złotych w lutym 2014 r., 1.672,00 złotych w marcu 2014 r., 1.395,00 złotych w kwietniu 2014 r., 1.309,00 złotych w maju 2014 r., 1.452,00 złotych w czerwcu 2014 r., 1.269,00 złotych w lipcu 2014 r., 1.436,00 złotych w sierpniu 2014 r., 1.371,00 złotych we wrześniu 2014 r., 1.636,00 złotych w październiku 2014 r., 774,00 złotych w listopadzie 2014 r., 1.362,00 złotych w grudniu 2014 r., 570,00 złotych w styczniu 2015 r., 611,00 złotych w lutym 2015 r., 1.309,00 złotych w marcu 2015 r., 605,00 złotych w kwietniu 2015 r., 250,00 złotych w maju 2016 r., 895,00 złotych w czerwcu 2016 r., 1.485,00 złotych w lipcu 2016 r., 1.228,00 złotych w sierpniu 2016 r., 920,00 złotych we wrześniu 2016 r., 450,00 złotych w październiku 2016 r., 520,00 złotych w kwietniu 2018 r., 460,00 złotych w maju 2018 r., 630,00 złotych w czerwcu 2018 r., 310,00 złotych w lipcu 2018 r., 1.075,00 złotych w sierpniu 2018 r., 670,00 złotych we wrześniu 2018 r., 1.020,00 złotych w październiku 2018 r., 1.174,00 złotych w listopadzie 2018 r., 1.680,00 złotych w grudniu 2018 r., 653,00 złotych w styczniu 2019 r. 1.305,00 złotych w lutym 2019 r. oraz 4.793,00 złotych w marcu 2019 r. ( podatkowa księga przychodów i rozchodów, k. 50 verte – 83 verte a. s., pismo Naczelnika Urzędu Skarbowego w S. z dnia 16 stycznia 2019 r., k. 25 akt ZUS).

A. W. w dniu 11 października 2016 r. została przyjęta do Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w S.. Ubezpieczona w związku z zaistniałym wypadkiem samochodowym w dniu 8 października 2016 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim i wówczas nie prowadziła swojej firmy. W wyniku wypadku u odwołującej rozpoznano skręcenie szyi i lewego barku oraz stłuczenie głowy. Na skutek powyższego jej stan psychiczny uległ znacznemu pogorszeniu i uniemożliwiał jej sprzedaż ubrań aż do kwietnia 2018 r. Odwołująca nie była w stanie prowadzić samochodu, a nadto przebywała w konflikcie ze swoimi teściami. A. W. przez długi okres czasu odczuwała lęk przed prowadzeniem samochodu. W konsekwencji zdecydowała się skorzystać z pomocy psychologa. Wizyty u lekarza w/w specjalności zostały udokumentowane w dniach 10 listopada 2016 r., 24 listopada 2016 r., 8 grudnia 2016 r., 30 grudnia 2016 r., 3 lutego 2017 r. oraz 3 marca 2017 r. Podczas wykonywanych badań u psychologa odwołująca miała obniżony nastrój, złe samopoczucie oraz utrzymujący się strach przed prowadzeniem samochodu ( dokumentacja lekarska, k. 102 a. s. i k. 267-270 a. s. oraz zeznania odwołującej, k. 262-263 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. w dniu 30 października 2018 r. zawiadomił A. W. o zamiarze wszczęcia kontroli w zakresie zgłaszania danych dla celów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Po zakończeniu postępowania administracyjnego organ rentowy na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 2 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej wydał zaskarżoną decyzję z dnia 14 marca 2019 r., nr: (...). Na jej podstawie stwierdził, że odwołująca, jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 9 czerwca 2017 r. ZUS zajął tożsame stanowisko, używając argumentów, jak w odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 maja 2019 r. ( zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli z dnia 30 października 2018 r. i decyzja z dnia 14 marca 2019 r., k. 1 i 49-57 akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny został ustalony przez Sąd na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych, zeznań świadków A. A., R. B. i M. D. oraz odwołującej.

Dokumenty przedstawione przez stronę odwołującą, w szczególności w toku zainicjowanego postępowania sądowego, były wiarygodne. Z ich treści wynikało, że ubezpieczona od początku założenia działalności gospodarczej w dniu 1 lutego 2014 r. poczyniła odpowiednie środki i działania w celu jej prowadzenia. Z zaprezentowanych dowodów wynika również, że ubezpieczona w czasie, w którym była zdolna do pracy, podejmowała kroki o charakterze zarobkowym. Do nich z pewnością należało zawarcie aneksów do umowy zawartej z Gminą M.. Ich celem było przedłużenie rezerwacji stanowiska handlowego na targowisku (...) aż do dnia 31 grudnia 2018 r. Z dokumentów wynika bowiem, że odwołująca przez cały okres prowadzenia działalności gospodarczej była przygotowana do sprzedaży towaru na targowisku w M.. Potwierdzeniem uzyskanych dochodów przez ubezpieczoną były przedstawione dokumenty wskazujące, że osiągnęła zysk w latach 2014-206 i 2018-2019. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że od połowy 2015 r. do grudnia 2016 r. A. W. przebywała na zwolnieniu lekarskim związanym z ciążą, a następnie na zasiłku macierzyńskim. Natomiast od grudnia 2016 r. do marca 2018 r. wystąpiły dwie krótkie przerwy pomiędzy okresami zasiłkowymi, w których ubezpieczona nie wykazała przychodów. Dopiero zaś od kwietnia 2018 r. odwołująca wykazywała co miesiąc uzyskanych dochód z tytułu prowadzonej działalności. Jednakże organ rentowy na tej podstawie błędnie wyłączył odwołującą z ubezpieczeń społecznych. Z dokumentów zawartych w aktach sprawy wynika, że ubezpieczona posiadała asortyment, który mogła sprzedać na targowiskach. Nadto wymaga podkreślenia, że przez cały okres zwolnień lekarskich ubezpieczona miała zawartą umowę z gminą M., na skutek której mogła handlować w okresach, w których była osobą zdolną do pracy. Jednocześnie na wiarygodność w tym zakresie zasługują zeznania wszystkich świadków. A. A. i R. B. na co dzień widywali ubezpieczoną handlującą na stoiskach w spornym okresie czasu. M. D. również potwierdził, że korzystał wówczas z oferty handlowej przygotowanej przez odwołującej. Zatem Sąd na podstawie faktów ustalił, że działalność ubezpieczonej była nastawiona na zysk w okresach, w których była zdolna do pracy. Potwierdzeniem tego jest również powrót odwołującej do prowadzenia firmy od dnia 16 kwietnia 2018 r., bowiem wówczas zaczęła osiągać przychody, które zostały udokumentowane do marca 2019 r.. Sąd też uznał za w pełni wiarygodne zeznania odwołującej w całości, bowiem korelowały ze sobą oraz z twierdzeniami pozostałych świadków, zaś organ rentowy nie zakwestionował ich treści w toku procesu.

Tak zgromadzony i oceniony materiał dowodowy stanowił podstawę dla rozstrzygnięcia w rozpatrywanej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 14 marca 2019 r., nr: (...), jako w pełni uzasadnione, zasługiwało na uwzględnienie.

Odwołująca żądała w toku postępowania sądowego objęcia jej obowiązkowo ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym i wypadkowym oraz dobrowolnie chorobowym od dnia 9 czerwca 2017 r. Organ rentowy zaś stanął na stanowisku, że działania podjęte przez ubezpieczoną nie potwierdzają prowadzenia działalności gospodarczej w sposób zarobkowy, zorganizowany i ciągły.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą”, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Na podstawie art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy, za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. W myśl art. 11 ust. 2 ustawy, dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy. Jak stanowi art. 12 ust. 1 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym. W świetle art. 13 pkt 4 ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Definicję działalności gospodarczej zawiera zaś art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców ( Dz. U. z 2019 r., poz. 1292), zgodnie z którym działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Zatem ustawodawca uzależnił prowadzenie działalności gospodarczej od spełnienia trzech kryteriów, tj. zorganizowania, zarobkowości i ciągłości.

Na gruncie obowiązujących przepisów prawa został zaprezentowany pogląd wskazujący na możliwość wyodrębnienia materialnego i formalnego aspektu zorganizowania działalności gospodarczej. Cechę zorganizowania działalności gospodarczej należy wiązać głównie z jej zorganizowaniem w aspekcie materialnym, a przede wszystkim z faktem dysponowania przez dany podmiot środkami niezbędnymi do realizacji założonego celu zarobkowego i podejmowaniem działań ukierunkowanych na jego osiągnięcie. Istnienie takiego powiązania świadczy o zorganizowanym charakterze działalności gospodarczej. W konsekwencji do stwierdzenia, że działalność ma charakter zorganizowany wystarczy dysponowanie przez podmiot środkami, które pozwalają na faktyczne podejmowanie działań służących realizacji założonego przez ten podmiot celu zarobkowego. Zorganizowanie działalności gospodarczej w płaszczyźnie materialnej odbywa się przykładowo przez zapewnienie kapitału, lokalu, środków biurowych, maszyn, sprzętu, technologii, zatrudnienia pracowników, przedsięwzięcie działań o charakterze marketingowym oraz przez podejmowanie działań zmierzających do uzyskania i utrzymania wymaganych kwalifikacji niezbędnych ze względu na rodzaj wykonywanej działalności ( wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2016 r., sygn. akt I UK 65/15 oraz z dnia 16 lutego 2016 r., sygn. akt I UK 77/15).

W ocenie Sądu Okręgowego element zorganizowania działalności gospodarczej prowadzonej przez odwołującą został spełniony w niniejszej sprawie. Jak zostało wskazane przy ocenie stanu faktycznego, odwołująca miała możliwość przez cały okres, w którym pozostawała zdolna do pracy, prowadzić swoją firmę. Już 2 sierpnia 2013 r. zawarła z gminą M., w wyniku której miała zarezerwowane miejsce, gdzie handlowała ubraniami. Organ rentowy błędnie w odpowiedzi na odwołanie wskazywał, że nie doszło do przedłużenia przedmiotowej umowy. Z przedstawionych załączników do odwołania wynika bowiem, że zawierane były aneksy, wskutek których umowa obowiązywała do dnia 31 grudnia 2018 r. Natomiast obecnie wystarczającym jest, że ubezpieczona dokonuje opłat targowych, ponieważ targowiska, na których dokonuje handlu ubraniami, nie wymagają wcześniejszej rezerwacji miejsca. Zatem należy uznać, że odwołująca poczyniła odpowiednie działania w celu prowadzenia w dalszym ciągu działalności gospodarczej, co wypełnia w całości kryterium zorganizowania.

Sąd doszedł do wniosku, że zgromadzony materiał dowodowy stanowił podstawę do uznania, że celem odwołującej było uzyskanie przychodu, który miała zamiar wypracować poprzez sprzedaż towaru w postaci ubrań. Zarobkowy charakter działalności gospodarczej należy wiązać z towarzyszącym tej działalności zamiarem jego osiągnięcia. Działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu ( wyrok Naczelnego Sądu Apelacyjnego z dnia 26 września 2008 r., sygn. akt II FSK 789/07). Bez znaczenia pozostaje natomiast fakt osiągnięcia dochodu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, nawet jeżeli nie przynosi ona zarobku, bowiem nie przestaje być wówczas działalnością gospodarczą. O zarobkowym charakterze działalności decyduje dążenie do osiągnięcia zarobku. Nie jest natomiast konieczną cechą definiującą działalność gospodarczą kryterium dochodowości ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 1992 r., sygn. akt III CZP 134/92). Nie jest zatem istotne, czy zarobek zostanie osiągnięty ani w jakim zakresie. Również ewentualna okoliczność, że firma przynosi straty, nie pozbawia jej statusu działalności gospodarczej. Określenie celu zarobkowego ma wymiar subiektywny i mieści się w sferze zamiaru danego podmiotu a zarobkowy charakter działalności nie ulega zmianie tak długo, jak przedsiębiorca ma na względzie osiągnięcie zarobku z tej działalności nawet w dalszej perspektywie czasowej. W ocenie Sądu osiągnięty zarobek przez ubezpieczoną w krótkotrwałych przerwach pomiędzy okresami niezdolności do pracy faktycznie nie pozwalał na stwierdzenie, że była ona rentowna. Jednakże zgodnie z przytoczonym orzecznictwem to cel i zamiar przedsiębiorcy wyznacza oraz decyduje o spełnieniu przesłanki zarobkowości. W rozpatrywanej sprawie ubezpieczona miała niewątpliwie utrudnione zadanie osiągnięcia zysku, ponieważ długi okres korzystała z różnego rodzaju zasiłków, które były spowodowane jej ciążą oraz koniecznością opieki nad dzieckiem. Jednakże za każdym razem ubezpieczoną wiązała umowa z gminą M.. Jednocześnie mogła handlować na innych targowiskach, które nie wymagały uprzedniej rezerwacji miejsca. Zatem Sąd przyjął, że ubezpieczona była nastawiona na zysk, o czym świadczą jej rozplanowane działania. Nie należy pomijać faktu, że odwołująca osiągnęła dochód zarówno przed korzystaniem ze zwolnień lekarskich, jak i po zakończeniu okresu rekonwalescencji związanej z przebytym wypadkiem samochodowym,. Brak dochodów w okresie od listopada 2016 r. do marca 2018 r., kiedy również w krótkich odstępach czasowych ubezpieczona nie korzystała ze zwolnienia lekarskiego ani zasiłku macierzyńskiego czy opiekuńczego, nie świadczy o braku zamiaru zarobkowania. Trzeba mieć jednak na uwadze, że odwołująca powróciła w sposób ciągły do wykonywania działalności gospodarczej w kwietniu 2018 r. i od tego miesiąca systematycznie osiąga dochód z tytułu prowadzonej działalności pracy. Od tego momentu była zdolna do świadczenia oferowanych usług, ponieważ nie korzystała już ze zwolnień lekarskich. W konsekwencji Sąd przyjął, że przy każdym powrocie z okresu zasiłkowego działania podejmowane przez ubezpieczoną świadczą o chęci kontynuowania wcześniej przerwanej działalności, co świadczy nie tylko o jej zarobkowym charakterze, ale również o ciągłości.

Cecha ciągłości działalności gospodarczej wiąże się zazwyczaj ze stałością, powtarzalnością i regularnością jej wykonywania oraz jednocześnie przeciwstawia się ją działalności jednorazowej, okazjonalnej i sporadycznej. Nie jest jednak ona tożsama z obowiązkiem nieprzerywania działalności. O ciągłości działalności gospodarczej nie decyduje fakt prowadzenia jej w sposób nieprzerwany, czy przez określony czas, ale zamiar wykonywania w taki sposób. Ciągłość musi być elementem zamiaru podmiotu podejmującego działalność gospodarczą ( wyrok Wojewódzkiego Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 16 sierpnia 2012 r., sygn. akt II SA/Po 427/12). Zamiar ten powinien obejmować powtarzalność określonych czynności w celu osiągnięcia dochodu i co do zasady z góry nieokreślony czas wykonywania takiej działalności ( wyrok Naczelnego Sądu Apelacyjnego z dnia 28 kwietnia 2011 r., sygn. akt II OSK 333/11 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2008 r., sygn. akt I UK 208/07). Fakt, że o prowadzeniu działalności gospodarczej decyduje zamiar jej ciągłego i powtarzalnego wykonywania nakazuje przyjąć, że objęta takim zamiarem działalność nie utraci swojego statusu, nawet jeżeli faktycznie wykonywana była przez bardzo krótki czas. W takim ujęciu dla uznania danej firmy za działalność gospodarczą nie jest nawet konieczne, aby objęty nią cykl gospodarczy powtórzył się chociażby jeden raz. W przypadku działalności gospodarczej nie jest zatem wymagana cecha ciągłości w ścisłym znaczeniu, tylko rodzajowa powtarzalność ( wyrok Wojewódzkiego Sądu Apelacyjnego w Gliwicach z dnia 10 czerwca 2008 r., sygn. akt I SA/Gl 886/07 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 listopada 2015 r., sygn. akt I UK 207/14). Nie budzi w związku z tym kontrowersji fakt, że wykonywanie działalności gospodarczej może być w zasadzie w dowolnym momencie zakończone. Możliwość ta wynika z zasady wolności gospodarczej. Wobec czego nie jest wykluczone podjęcie działalności gospodarczej przejawiającej zamiar wykonywania jej w sposób ciągły a następnie rozpoczęcie jej wykonywania i zakończenie jej po krótkim czasie, wynikające z zasady wolności gospodarczej. Ani ustawodawca, ani orzecznictwo czy doktryna nie wprowadzają przy tym wymogu minimalnej długości prowadzenia działalności gospodarczej.

Ciągłość działalności gospodarczej można rozpatrywać w trzech aspektach, tj. czasowym, celowym i podstawy utrzymania. Element ciągłości świadczy o względnie stałym zamiarze wykonywania działalności gospodarczej, co nie wyklucza możliwości prowadzenia jej tylko sezonowo lub do czasu osiągnięcia postawionego przez dany podmiot celu. Ustawodawcy chodziło bowiem o wyeliminowanie z pojęcia działalności gospodarczej przedsięwzięć o charakterze incydentalnym i sporadycznym. Do zachowania ciągłości wystarczające jest, aby z całokształtu okoliczności wynikał zamiar powtarzania określonego zespołu konkretnych działań w celu osiągnięcia efektu w postaci zarobku. Powinna to być działalność stała, planowa (celowa), przy czym obojętne jest, czy plan obejmuje dłuższy czy krótszy okres. Nie jest natomiast wymagane nieprzerwane prowadzenie działalności. Planowe i celowe przerwy w działalności, uzależnione od jej charakteru, koniunktury, warunków pracy nie mają istotnego znaczenia, jeżeli nie oznaczają definitywnego zaprzestania prowadzenia działalności ( wyrok Wojewódzkiego Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 27 kwietnia 2005 r., sygn. akt I SA/Wr 3237/03). Działalność gospodarcza to sfera aktywności nieograniczonej czasowo, która nie powinna być wykonywana incydentalnie, jednorazowo lub okazjonalnie, lecz zarazem nie traci waloru ciągłości działalność, w ramach której nastąpiły sytuacje związane z faktycznym czasowym nie wykonywaniem czynności, nawet gdyby był to stan długotrwały.

Zdaniem Sądu Okręgowego długotrwałe przerwy w prowadzeniu firmy przez odwołującą były spowodowane okolicznościami całkowicie od niej niezależnymi. Organ rentowy nie kwestionował zasadności korzystania przez ubezpieczoną z zasiłków chorobowych, macierzyńskiego czy opiekuńczych. W ocenie Sądu czasowe okresy niezdolności do pracy odniosły swój wymierny skutek w postaci zahamowania rozwoju działalności gospodarczej. Jednakże całość okoliczności występujących w niniejszej sprawie nie przesądza o naruszeniu elementu ciągłości prowadzonej firmy. Brak rozliczenia zakupu paliwa w księdze przychodów i rozchodów za lata 2017-2018 również nie może decydować o wyłączeniu A. W. z ubezpieczeń społecznym. Kwestia rozliczenia różnych kosztów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest zależna wyłącznie od danego przedsiębiorcy. Natomiast rezygnacja z udokumentowania kosztów transportu w rozpatrywanej sprawie nie wpływa na zasadność decyzji organu rentowego.

W utrwalonym orzecznictwie przyjmuje się ponadto, że prowadzenie działalności gospodarczej w okresie ciąży, nawet gdyby głównym motywem jej prowadzenia było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego, nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem. Stwierdza się ponadto w odniesieniu do ciągłości prowadzenia działalności gospodarczej, że nie każda przerwa stanowi uzasadnienie dla wyłączenia z obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej działalności ( wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 11 stycznia 2005 r., sygn. akt I UK 105/04, z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. akt I UK 95/05, z dnia 16 maja 2006 r., sygn. akt I UK 289/05, z dnia 9 czerwca 2006 r., sygn. akt III UK 38/06, z dnia 27 czerwca 2006 r., sygn. akt I UK 340/05, z dnia 19 marca 2007 r., sygn. akt III UK 133/06, z dnia 14 września 2007 r., sygn. akt III UK 35/07, z dnia 4 stycznia 2008 r., sygn. akt I UK 208/07 oraz z dnia 4 kwietnia 2008 r., sygn. akt I UK 293/07). Także podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej nawet w ósmym miesiącu ciąży samo w sobie nie stanowi przeszkody do podlegania ubezpieczeniom społecznym w aspekcie wykonywania tej działalności w sposób ciągły ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. akt I UK 235/13). Stan ciąży sam w sobie nie wyklucza ciągłości podjętej działalności, natomiast braku podstawowej cechy ciągłości działalności gospodarczej można dopatrzeć się w przypadku, gdy od początku wysoce wątpliwe będzie rozpoczęcie i prowadzenie działalności, a tę wątpliwość można wywieść ze stanu zdrowia osoby zgłaszającej się do ubezpieczenia społecznego, a przede wszystkim jej świadomości co do niemożliwości prowadzenia działalności ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2017 r., sygn. akt II UK 573/16).

Wobec powyższego Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczona podejmowała
w sposób ciągły i zorganizowany czynności w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej. Były to zarówno czynności przygotowawcze do podjęcia działalności, dotyczące zgłoszenia tej działalności, mające na celu umożliwienie jej faktycznego rozpoczęcia oraz świadczenia usług w zakresie sprzedaży ubrań. Należy również podkreślić, że ubezpieczona przez cały okres prowadzenia firmy posiadała asortyment, który mogła sprzedać na targowiskach. Okoliczności związane z częstym korzystaniem z zasiłków również pozostają bez znaczenia dla oceny zasadności odwołania z uwagi na fakt, że działalność została faktycznie podjęta i była prowadzona za każdym razem po zakończeniu okresu zasiłkowego. W ocenie Sądu organ rentowy nie zakwestionował żadnego zwolnienia lekarskiego przedstawionego przez ubezpieczoną. Ponadto ZUS nie uzasadnił z jakich względów przyjął za datę graniczną 9 czerwca 2017 r., w której postanowił wyłączyć odwołującą z ubezpieczeń społecznych. Dodatkowo nie ma określonej w przepisach żadnej cezury czasowej, która wskazuje w jakim okresie ciąży można, a kiedy nie wolno podejmować działalności gospodarczej. Skoro z faktem rozpoczęcia działalności gospodarczej, zgłoszenia oraz opłacenia stosownej składki, przepisy ustawy wiążą obowiązkowe podleganie ubezpieczeniom emerytalno-rentowemu, wypadkowemu i chorobowemu, to jej podjęcie w celu objęcia ubezpieczeniami i ewentualnej możliwości korzystania w przyszłości ze świadczeń z takich ubezpieczeń nie jest obejściem prawa. Prawną doniosłość ma jedynie zamiar obejścia prawa przez formalne zgłoszenie faktu podjęcia działalności gospodarczej bez rzeczywistego podejmowania czynności składających się na jej prowadzenie, a ujawnionych w ewidencji, jako przedmiot działalności ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 września 2016 r., sygn. akt III AUa 560/16).

Sąd Okręgowy zważył, że w toku postępowania sądowego ubezpieczona wykazała, że faktycznie od dnia 9 czerwca 2017 r. prowadziła działalność gospodarczą. Świadkowie zeznający w sprawie jednoznacznie potwierdzili, że w okresie spornym ubezpieczona handlowała towarem na kilku targowiskach. Wymaga podkreślenia, że powołani świadkowie nie byli bezpośrednio zainteresowani pozytywnym zakończeniem sporu dla odwołującej ani nie należeli do jej rodziny, co zdaniem Sądu dodatkowo potwierdza wiarygodności złożonym przez nich zeznaniom. A. A. i R. B. handlowali razem z ubezpieczoną. Zatem za każdym razem byli świadkami wykonywania działalności gospodarczej przez A. W.. Natomiast M. D. pojawiał się często na targowisku w M. i w K., co również świadczy o wiarygodności twierdzeń, które zostały przedstawione przez ubezpieczoną.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., jak w punkcie 1 wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w myśl art. 98 k.p.c. w treści punktu 2 wyroku, w myśl którego strona przegrywająca spraw ma obowiązek zwrócić koszty na żądanie jej przeciwnika procesowego. Na tej podstawie zasądzono od organu rentowego na rzecz odwołującej kwotę 180,00 złotych zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz. U. z 2018 r., poz. 265).

SSO Renata Gąsior