Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Dorota Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 14 października 2025 r. w Warszawie

sprawy J. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wznowienie postępowania i przeliczenie emerytury

na skutek odwołania J. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 18 listopada 2024 r.

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. T. prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, począwszy od dnia 1 października 2024 r.

Sygn. akt VII U 1939/24

UZASADNIENIE

J. T. w dniu 11 grudnia 2024 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 18 listopada 2024 r., znak: (...), w przedmiocie odmowy prawa ponownego ustalenia wysokości emerytury. Odwołująca się wniosła o ponowne przeliczenie emerytury, wypłatę wyrównania (wraz z odsetkami) za okres wypłaty zaniżonej emerytury oraz przeprowadzenie wszystkich zaległych waloryzacji ustalonej miesięcznie emerytury. Ubezpieczona wskazała, że odwołanie składa w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. (SK 140/20). Odwołująca podniosła, że jest emerytem, który spełnia przesłanki do skorzystania z konstytucyjnej ochrony wynikającej z ww. wyroku (odwołanie z dnia 11 grudnia 2024 r. – k. 3-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołanie, a uzasadniając swe stanowiska wskazał, że Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20 orzekł, że artykuł 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej polskiej. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia. Orzeczenie Trybunału dotyczące ustawy ogłasza się w Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, a dniem ogłoszenia orzeczenia Trybunału jest dzień ogłoszenia tego orzeczenia w postaci elektronicznej na stronie internetowej organu wydającego dziennik urzędowy. Wskazany wyrok Trybunału z dnia 4 czerwca 2024 r. nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw i tym samym nie wszedł do porządku prawnego i nie wywołuje skutków prawnych. Zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił ponownego ustalenia wysokości emerytury, ponieważ wydanie wyroku przez Trybunał Konstytucyjny nie jest przesłanką do uchylenia lub zmiany decyzji wskazaną w art. 114 ustawy emerytalnej (odpowiedź na odwołanie z dnia 31 grudnia 2024 r. – k. 7 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. T., ur. (...), w dniu 10 listopada 2008 r. złożyła wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego (wniosek o świadczenie przedemerytalne, k. 1-3 akt emerytalno-rentowych tom III). Decyzją z dnia 4 grudnia 2008 r., znak: (...), organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do emerytury, ponieważ nie spełniała warunku dotyczącego stażu pracy (decyzja odmowna ZUS z dnia 4 grudnia 2008 r. – k. 231-232 akt emerytalno-rentowych tom III). Następnie, decyzją z dnia 5 stycznia 2009 r., znak (...) (...) organ rentowy przyznał ubezpieczonej emeryturę od 18 listopada 2008 r. tj. od nabycia uprawnień do emerytury (decyzja ZUS z dnia 5 stycznia 2009 r. – k. 49 akt emerytalno-rentowych tom III).

W dniu 4 marca 2013 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie emerytury (wniosek o emeryturę, k. 1-2 akt emerytalno-rentowych tom IV). Decyzją z 19 marca 2013 r. począwszy od 1 marca 2013 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał ubezpieczonej emeryturę. Wysokość emerytury ustalono w ten sposób, że od podstawy obliczenia emerytury, stanowiącej sumę kwoty 34973,15 zł (kwota zewidencjonowanych i zwaloryzowanych składek na koncie) i 408281,77 zł (kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego), odjęto 67979,25 zł (sumę kwot pobranych emerytur), a następnie podzielono to przez 251,90 m-cy (wskaźnik średniego dalszego trwania życia). Wysokość emerytury wyniosła 1489.89 zł (decyzja ZUS z 19 marca 2013 r., k. 11 akt emerytalno-rentowych tom IV).

Ubezpieczona w dniu 5 czerwca 2015 r. złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalno-rentowego (wniosek z dnia 5 czerwca 2015 r. – k. 15 akt emerytalno-rentowych tom IV). Decyzją z dnia 28 lipca 2015 r., znak (...), organ rentowy na podstawie ustawy z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przeliczył emeryturę od 1 czerwca 2015 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Po przeliczeniu kapitału początkowego na koncie, wysokość emerytury od 1 marca 2013 r. wyniosła 1511,66 zł (decyzja ZUS z dnia 28 lipca 2015 r. – k. 19-20 akt emerytalno-rentowych tom IV).

Wyrokiem z 4 czerwca 2024 r., sygn. akt SK 140/20, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 ust.1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w tym przepisie, przed 6 czerwca 2012 r., jest niezgodny z art. 67 ust.1 w związku z art.2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Wyrok ten nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw.

W dniu 31 października 2024 r. ubezpieczona złożyła w ZUS (...) Oddział w W. wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024r., wydanym w sprawie SK 140/20 (wniosek z 31 października 2024 r., k. 21 akt emerytalno-rentowych tom IV). Decyzją z 18 listopada 2024 r. organ rentowy odmówił ponownego ustalenia wysokości emerytury, wskazując w uzasadnieniu, że wydanie wyroku przez Trybunał nie jest przesłanką do uchylenia lub zmiany decyzji, wskazaną w art. 114 ustawy emerytalnej (decyzja ZUS 18 listopada 2024 r., k. 22 akt emerytalno-rentowych tom IV).

Powyższy stan faktyczny, który nie był sporny, Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego, których strony nie kwestionowały.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zachodziły podstawy do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie bowiem z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Mając na względzie, że żadna ze stron nie wnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, zaś Sąd uznał, że jej przeprowadzenie nie jest konieczne - wyrok wydano na posiedzeniu niejawnym.

Przechodząc do rozważań o zasadności odwołania, należy stwierdzić, że podstawą prawną na jakiej J. T. oparła swoje żądanie o przeliczenie emerytury był art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którego zastosowania domagała się w związku z wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny wyroku dnia 4 czerwca 2024 r. w sprawie sygn. akt. SK 140/20.

W myśl powołanego przepisu, w sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość.

Przepis ten wprowadza instytucję swoistego wznowienia postępowania. Instytucja ta pozwala na ponowne ustalenie wysokości świadczenia z wykorzystaniem przesłanek wymienionych w tym przepisie, które są znacząco mniej rygorystyczne niż określone w Kodeksie postępowania administracyjnego. Judykatura traktuje przepis art. 114 ustęp 1 ustawy jako podstawę prawną dla weryfikacji i wzruszalności decyzji organów rentowych, w których zawarto ustalenia pozostające w obiektywnej sprzeczności z ukształtowanym ex lege stanem uprawnień emerytalno-rentowych zainteresowanych (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 25 lutego 2008 r., I UK 249/07, OSNP 2009 nr 11-12, poz. 152; z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 247/09, z dnia 9 grudnia 2015 r., I UK 533/14 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 września 2011 r., I BU 4/11). Uznaje się, że sprzeczność taka zachodzi zarówno w przypadku decyzji organu rentowego błędnie przyznających świadczenie (potwierdzających prawo do świadczenia), pomimo że prawo do niego nie powstało, jak i w przypadku decyzji błędnie odmawiających realizacji prawa do świadczenia, przysługującego ubezpieczonemu z mocy prawa oraz decyzji nieprawidłowo ustalających wysokość tego świadczenia. Niezgodność ta może powstać także na skutek popełnionych przez organ rentowy uchybień normom prawa materialnego. Eliminacja tych sprzeczności stanowi uzasadnienie dla ponowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją organu rentowego, której rozstrzygnięcie jest niezgodne z ukształtowaną ex lege sytuacją prawną ubezpieczonego. W ponawianym postępowaniu organ rentowy dąży do ustalenia, czy popełnione uchybienia (przede wszystkim w zakresie prawa materialnego, ale także procesowego) lub przedłożone dowody albo ujawnione fakty mają wpływ na zmianę dokonanych wcześniej ustaleń, od których zależy potwierdzenie uprawnienia ubezpieczonego do określonego świadczenia.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2013 roku w sprawie III UK 145/12 wyjaśniono znaczenie zawartego w art. 114 ust. 1 ustawy zwrotu „ujawnienie okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji”, stanowiącego przesłankę ponownego ustalenia prawa do świadczenia emerytalnego. Sąd Najwyższy podkreślił, że użyte w art. 114 ustawy słowo „okoliczności” występuje w dwóch znaczeniach: 1) okoliczności faktycznych oraz 2) okoliczności sprawy. Kontekst art. 114 ust. 1 ustawy nie stwarza podstaw do ograniczenia znaczenia występującego w nim zwrotu „okoliczności” wyłącznie do „okoliczności faktycznych”. Dlatego nie można przypisywać pojęciu „okoliczności” wyłącznie wąskiego znaczenia. Dążąc do ustalenia znaczenia zwrotu „okoliczności”, należy uwzględnić szerszy kontekst użycia analizowanego pojęcia w przepisie art. 114 ust. 1 ustawy. Ten kontekst determinowany jest przez wspomnianą wcześniej funkcję art. 114 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, jaką jest zmiana treści decyzji organu rentowego sprzecznych z ukształtowanymi z mocy prawa uprawnieniami osób ubezpieczonych.

W podobnym tonie wypowiedział się również Sąd Apelacyjny w Białymstoku, w wyroku z dnia 25 czerwca 2020 w sprawie o sygn. akt III AUa 736/19, wskazując, że mechanizm przewidziany w art. 114 ustawy ma doprowadzić do zgodności z prawem wysokości renty lub emerytury w sytuacji, kiedy błąd popełni organ rentowy, ubezpieczony, a nawet w sytuacji, kiedy nie popełniono błędu, a ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość. Ustalenie na podstawie orzeczenia Trybunału, że wydanie decyzji określającej sposób wyliczenia emerytury było nieprawidłowe jest nową okolicznością. Ten nieprawidłowy sposób istniał już w chwili wydawania poprzedniej decyzji, gdyż niekonstytucyjność istniała od początku, jedynie ujawnienie tej okoliczności nastąpiło dopiero na skutek wydania orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny.

W związku z powyższym błędne jest twierdzenie organu rentowego, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego stwierdzający niezgodność przepisu prawnego z Konstytucją, na podstawie którego obliczono wysokość emerytury lub renty nie może być przesłanką do zmiany lub uchylenia decyzji na podstawie art. 114 ustawy emerytalnej.

Podkreślenia wymaga, że Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej, jej przepisy stosuje się bezpośrednio. Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom (art. 178 ust. 1 Konstytucji RP). Oznacza to, że istnieje możliwość samodzielnego dokonania przez sąd oceny zgodności przepisów ustawowych z Konstytucją na użytek rozpoznawanej sprawy (wyrok Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2016 roku, III KRS 45/12, Lex nr 2288955). Obowiązkiem sądów jest wymierzanie sprawiedliwości (art. 10 ust. 2 i art. 175 ust. 1 Konstytucji). Sędzia nie może stosować ustaw bez uwzględnienia kontekstu konstytucyjnego. W konsekwencji, w jednostkowej sprawie, sąd może odmówić stosowania przepisu ustawy lub rozporządzenia, jeżeli stwierdzi jego sprzeczność z prawem hierarchicznie wyższym. Nie narusza to przy tym kompetencji Trybunału Konstytucyjnego, który ma inny przedmiot orzekania (art. 188 Konstytucji) - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 lipca 2012 roku, III PK 87/11 LEX nr 1619703. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wywołuje ten skutek, że zakwestionowane przepisy tracą moc z chwilą wskazaną przez Trybunał, podczas gdy stwierdzenie takiej niezgodności przez sąd jest podstawą do odmowy zastosowania zakwestionowanego przepisu w toku rozpoznawania określonej sprawy, pomimo, że formalnie przepis ten pozostaje w systemie prawnym.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że ocena prawidłowości zaskarżonej decyzji jest uzależniona od ustalenia czy zastosowany przez organ rentowy przy wydawaniu zaskarżonej ustalającej emeryturę ubezpieczonej w wieku powszechnym, tj. art. 25 ust. 1 b ustawy jest w jej przypadku sprzeczny z Konstytucją czy też nie.

W myśl art. 25 ust. 1 b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku ustawy, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46 , 50 , 50a , 50e , 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku - Karta Nauczyciela, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Przepis art. 25 ust. 1b ustawy dotyczy sposobu obliczania podstawy emerytury powszechnej w odniesieniu do wszystkich osób, które pobrały już emeryturę na podstawie wymienionych w tym przepisie, szczegółowych unormowań ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Chodzi tu o wyjątek od ogólnej zasady wynikającej z art. 25 ust. 1 ustawy, zgodnie z którą podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie ubezpieczonego, prowadzonym przez ZUS. Zasada ta podlega modyfikacji w odniesieniu do ubezpieczonych, którzy przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego pobierali jedno ze świadczeń emerytalnych przewidzianych w ustawie emerytalnej. W takim wypadku - zgodnie z art. 25 ust. 1b ustawy - podstawę obliczenia emerytury ustaloną zgodnie z zasadą ogólną, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższy mechanizm ustalania podstawy emerytury powszechnej zgodnie z zasadą przewidzianą w art. 25 ust. 1b ustawy obowiązuje od 1 stycznia 2013 roku i został wprowadzony ustawą z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 roku, poz. 637; dalej: ustawa nowelizująca), która została ogłoszona w dniu 6 czerwca 2012 r. Ta regulacja niewątpliwie doprowadziła do sytuacji, w której każda osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczeń, o których mowa w art. 25 ust. 1b ustawy przed dniem 6 czerwca 2012 r., a więc przed datą opublikowania ustawy nowelizującej nie tylko została zaskoczona pomniejszeniem świadczenia emerytalnego, a także nie miała możliwości - przewidzieć konsekwencji, jakie na mocy nowo wprowadzonych przepisów wiązały się ze skorzystaniem z prawa do wcześniejszego świad­czenia co jest sprzeczne z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, czyli z zasadą zaufania do państwa i stanowionego przez niego prawa do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Takie stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 czerwca 2024 r. w sprawie sygn. akt SK 140/20, na który powołuje się wnioskodawca.

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, aby wywoływało skutki prawne musi wejść w życie. Kwestię tę reguluje art. 190 ust.2 i 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którym orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia go w organie urzędowym, w którym akt normatywny był ogłoszony. Jeżeli akt nie był ogłoszony, orzeczenie ogłasza się w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski”. Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. W przypadku orzeczeń, które wiążą się z nakładami finansowymi nie przewidzianymi w ustawie budżetowej, Trybunał Konstytucyjny określa termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego po zapoznaniu się z opinią Rady Ministrów. Powołany wyżej wyrok nie wszedł jeszcze w życie, albowiem nie został ogłoszony w Dzienniku Ustaw.

Pomimo, że wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. nie wszedł w życie to z chwilą ogłoszenia tego wyroku przez Trybunał Konstytucyjny w toku postępowania w sprawie o sygn. akt SK 140/20 zostało uchylone domniemanie zgodności art. 25 ust. 1b ustawy z Konstytucją (porównaj: uchwała Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2016 roku w której wskazano, że niepublikowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego, stwierdzający niezgodność z Konstytucją określonego przepisu uchyla domniemanie jego zgodności z Konstytucja z chwilą ogłoszenia wyroku przez Trybunał Konstytucyjny w toku postępowania). Sąd rozstrzygający przedmiotową sprawę dokonał więc oceny zgodności art. 25 ust. 1b ustawy z Konstytucją na użytek rozpoznawanej sprawy i w pełni akceptuje argumentację zawartą w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. i uznaje, że art. 25 ust. 1b ustawy zastosowany przez organ rentowy przy obliczaniu emerytury powszechnej w stosunku do osób, które złożyły wniosek o emeryturę wcześniejszą wymienioną w tym przepisie przed dniem 6 czerwca 2012 r. jest sprzeczny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji. Za Trybunałem Konstytucyjnym orzekającym w sprawie SK 140/20 należy wskazać, że w takich sytuacjach „(…) doszło do złamania zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczeni, którzy zdecydowali się na korzystanie z wcześniejszej emerytury, nie mieli - w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego - świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej. W szczególności nie mogli przewidzieć, że przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia. Nie spodziewali się, że wypłacanie świadczeń emerytalnych wpłynie na sposób ustalania wysokości świadczenia w ramach emerytury powszechnej. Z takimi konsekwencjami mogły się liczyć osoby, które decydowały się na skorzystanie z prawa do wcześniejszej emerytury po ogłoszeniu ustawy nowelizującej. Dopiero od tego momentu osoby ubezpieczone mogły zapoznać się z nowymi regulacjami i podjąć świadomą decyzję, dysponując wiedzą co do jej ujemnych skutków w sferze wymiaru przyszłego świadczenia emerytalnego po osiągnięciu przewidzianego w ustawie wieku. Należy mieć przy tym na uwadze, że zgodnie z art. 116 ust. 2 u.e.r., cofnięcie wniosku o przyznanie świadczenia jest dopuszczalne tylko do czasu uprawomocnienia się decyzji o jego przyznaniu. Nie było zatem możliwości, aby osoby, które zostały "zaskoczone" wprowadzanymi zmianami w trakcie pobierania świadczenia, podjęły skuteczną interwencję w celu ochrony swoich interesów. (….). W niniejszej sprawie istotą problemu nie jest jednak samo ustalenie wysokości świadczenia, ale zmiana mechanizmu jego ustalenia. Zmiana ta nastąpiła w trakcie pobierania jednego z enumeratywnie wymienionych świadczeń, co zgodnie z zaskarżonym przepisem stanowi podstawę do obniżenia świadczenia. Zmiana ta nastąpiła w momencie, w którym ubezpieczony nie mógł już podjąć żadnych kroków zapobiegających wystąpieniu skutków, których nie mógł się spodziewać, korzystając z jednego ze świadczeń wymienionych w art. 25 ust. 1b u.e.r.”.

Podobne stanowisko Trybunał Konstytucyjny zajął w wyroku z dnia z dnia 6 marca 2019 roku w sprawie P 20/16 (na który wielokrotnie powołuje się Trybunał Konstytucyjny w sprawie SK 140/20). Uznał, że wprowadzenie do ustawy o emeryturach i rentach z FUS z dniem 1 stycznia 2013 roku w art. 25 ust. 1 b ustawy mechanizmu potrącania kwot pobranych świadczeń z tytułu wcześniejszej emerytury przy obliczaniu podstawy emerytury powszechnej dla kobiet urodzonych w (...) roku nastąpiło z naruszeniem wynikającej z art. 2 Konstytucji zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczone, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę, nie miały - w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego - świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej. Nie mogły przewidzieć, że przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia. Nie spodziewały się, że fakt wypłacania świadczeń emerytalnych wpłynie na sposób ustalania wysokości świadczenia w ramach emerytury powszechnej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że J. T. składając wniosek w dniu 10 listopada 2008 r. o przyznanie prawa do emerytury w obniżonym wieku w momencie podejmowania tej decyzji nie miała świadomości, że jej przejście na emeryturę wcześniejszą będzie wiązało się pomniejszeniem emerytury powszechnej o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne, gdyż przepis ten ogłoszony został w dniu 6 czerwca 2012 r. Nie mogła więc przewidzieć wszystkich konsekwencji, jakie zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2013 roku i nie mogła podjąć skutecznej interwencji w celu ochrony swoich interesów, np. poprzez skuteczne cofnięcie wniosku o przyznanie wcześniejszej emerytury, gdyż decyzja ją przyznająca uprawomocniła się wiele lat przed ogłoszeniem ustawy nowelizującej. W związku z tym zastosowany przez organ rentowy przy wydawaniu decyzji z dnia 19 marca 2013 r. w przedmiocie przyznania ubezpieczonej emerytury po osiągnięciu wieku powszechnego art. 25 ust. 1b ustawy w stosunku do skarżącego jest sprzeczny z art. 67 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzją w ten sposób, że przyznał J. T. prawo do ponownego ustalenia wysokości emerytury z pominięciem art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, począwszy od dnia
1 października 2024 r., tj. od miesiąca w którym złożyła wniosek o przeliczenie świadczenia.