Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 września 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dorota Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 8 września 2025 r. w Warszawie

sprawy B. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania B. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 12 listopada 2024 roku

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zalicza do wartości kapitału początkowego okres zatrudnienia B. Ł. od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r.

Sygn. akt VII U 1909/24

UZASADNIENIE

Ubezpieczony B. Ł. w dniu 6 grudnia 2024 r. odwołał się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 12 listopada 2024 r., znak (...), którą organ rentowy dokonał przeliczenia przyznanej mu emerytury.

B. Ł. wniósł o zmianę decyzji poprzez uwzględnienie do okresów składkowych, okresu pracy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r., a ewentualnie, w przypadku nieuwzględniania powyższego wniosku, o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi rentowemu. Ponadto wniósł o zasądzenie od organu zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska B. Ł. scharakteryzował chronologię czynności podejmowanych wobec organu rentowego oraz działania Zakładu i wywiódł, że ZUS dysponując świadectwem pracy wystawionym przez pracodawcę Miejskie Przedsiębiorstwo (...) w W. nie uwzględnił wynikającego z niego okresu zatrudnienia przypadające bezpośrednio przed okresem służby wojskowej, tj. okresu od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r., pomimo że z dokumenty wynika, iż u ww. pracodawcy pracował 25 września 1979 r. do czasu rozpoczęcia służby w wojsku, co nastąpiło 25 października 1979 r. (odwołanie – k. 3-5 a.s.).

W odpowiedzi z dnia 20 grudnia 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu stanowiska wskazał, że okres, którego uwzględnienia domaga się ubezpieczony, nie może zostać zaliczony jako okres służby wojskowej, ponieważ z wpisu w książeczce wojskowej wynika, że odwołujący rozpoczął służbę wojskową w dniu 25 października 1979 r. (odpowiedź na odwołanie – k. 12-12 verte a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. Ł. urodzony (...), zatrudniony był m.in. w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w m.st. W. w okresie od 4 marca 1976 r. jako mechanik napraw pojazdów samochodowych do 3 kwietnia 1982 r. ( świadectwo pracy z dnia 20 kwietnia 1982 r. – k. 30 a.s.).

W okresie zatrudnienia u ww. pracodawcy B. Ł. został powołany do odbycia czynnej służby wojskowej na podstawie Karty Powołania Wojskowej Komendy Uzupełnień W. P. w W. i zobowiązany do stawiennictwa w jednostce wojskowej (...) B., w terminie 25 października 1979 r. (odpis dokumentu powołania – k. 41 a.s.).

B. Ł. pełnił zasadniczą służbę wojskową od 25 października 1979 r. do 12 grudnia 1981 r., a w okresie od 13 grudnia 1981 r. do 3 kwietnia 1982 r. czynną służbę wojskową. Z dniem 3 kwietnia 1982 r., po odbyciu służby, został przeniesiony do rezerwy (zaświadczenie z (...) Centrum (...) w W. – k. 8 a.s.).

W czasie odbywania służby wojskowej B. Ł. w dniu 19 kwietnia 1982 r. wystąpił do Kierownika Robót Zmiennych Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) w m.st. W. z pisemnym wnioskiem o zwolnienie go z zakładu pracy za obopólną zgodą z dniem wyjścia z wojska w dniu 3 kwietnia 1982 r. ( pismo B. Ł. z dnia 19 kwietnia 1982 r. – k. 42 a.s.).

Ww. zakład pracy w dniu 20 kwietnia 1982 r. sporządził świadectwo pracy B. Ł. stwierdzając w nim okres zatrudnienia ubezpieczonego od 4 marca 1976 r. do 3 kwietnia 1982 r. jako mechanik napraw pojazdów samochodowych (świadectwo pracy z dnia 20 kwietnia 1982 r. – k. 30 a.s.).

W dniu 14 maja 2001 r. Miejskie Przedsiębiorstwo (...) m.st. w W. poinformowało pisemnie B. Ł. o braku możliwości wystawienia zaświadczenia o zarobkach RP-7 od dnia 4 marca 1976 r. do 3 kwietnia 1982 r., z uwagi na zniszczenie kartotek płacowych do 1979 r. Ponadto w ww. piśmie zawarto informację, że od 25 września 1979 r. B. Ł. został powołany do odbycia czynnej służby wojskowej i do dnia rozwiązania umowy o pracę, tj. do 3 kwietnia 1982 r. nie podjął pracy w przedsiębiorstwie (pismo (...) z dnia 14 maja 2001 r. – k. 4 a.r.).

W dniu 16 listopada 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. decyzją znak (...), ustalił kapitał początkowy ubezpieczonego na dzień 1 stycznia 1999 r. w wartości 118. 398, 50 zł. Organ rentowy przyjął 19 lat, 10 miesięcy i 27 dni, tj. 238 miesięcy okresów składkowych. Do ustalenia kapitału Zakład nie uwzględnił okresu od 25 września 1979 r do 3 kwietnia 1982 r., uznając go za niedostatecznie udowodniony wobec braku książeczki wojskowej (decyzja z dnia 16 listopada 2007 r. – k. 34 I tom akt rentowych).

W dniu 22 lipca 2024 r. B. Ł. złożył wniosek o emeryturę (k. 1 tom II akt rentowych.)

W dniu 12 sierpnia 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. decyzją znak (...)-2005 ponownie ustalił wartość kapitału początkowego w wymiarze 19 lat, 10 miesięcy i 27 dni, tj. 238 miesięcy nie zaliczając, jak poprzednio, okresu od 25 września 1979 r do 3 kwietnia 1982 r. (decyzja z dnia 12 sierpnia 2024 r., (...)-2005 – k. 43 I tom akt rentowych).

W tym samym dniu, tj. 12 sierpnia 2024 r. organ rentowy przyznał B. Ł. emeryturę od 1 lipca 2024 r., wydając decyzję znak (...) (decyzja – k. 16 II tom akt rentowych).

W dniu 6 września 2024 r. B. Ł. złożył do organu rentowego wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalnego, dołączając do niego książeczkę wojskową. We wniosku ubezpieczony zawarł w informację, że przed odbyciem służby wojskowej, pracował do 24 października 1979 r., a nie do 24 września 1979 r., jak przyjął organ rentowy, co skutkowało nieuwzględnieniem 1 miesiąca do okresu zatrudnienia ( wniosek – k. 1 II tom akt rentowych).

W dniu 17 września 2024 r. Zakład wydał decyzję znak (...)-2005 o ponownym przeliczeniu kapitału początkowego, przyjmując okresy składkowe w wymiarze 22 lat, 4 miesięcy i 7 dni, tj. 268 miesięcy. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresu od 25 września 1979 r. do 24 października 1982 r. uzasadniając, że w zaświadczeniu pochodzącym od pracodawcy stwierdzono, że ubezpieczony został powołany do czynnej służby wojskowej, zaś w świadectwie pracy z dnia 20 kwietnia 1982 r. wskazano, że zasadniczą służbę wojskową odbył od 25 października 1979 r. (decyzja z dnia 17 września 2024 r. – k. 45 I tom akt rentowych).

W oparciu o ponownie obliczony kapitał początkowy, w dniu 23 września 2024 r. organ rentowy wydał decyzję znak END (...) o przeliczeniu emerytury (k. 19 II tom akt rentowych).

W dniu 21 października 2024 r. B. Ł. złożył do organu rentowego pismo zatytułowane „skarga”, w którym wniósł o ponowne przeliczenie emerytury z zaliczeniem do stażu pracy pominiętego przez organ rentowy 1 miesiąca pracy w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W., tj. od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r. Ponadto B. Ł. wskazał na nieprawidłowe naliczenie wyrównania w decyzji z dnia 23 września 2024 r. od 1 września 2024 r., zamiast od 1 lipca 2024 r. (skarga – k. 14 a.r.).

W dniu 12 listopada 2024 r. organ rentowy wydał decyzję znak (...), którą przeliczył emeryturę od 1 lipca 2024 r. Wartość kapitału początkowego przyjęta do przeliczenia emerytury był taka sama, jak w decyzji z 23 września 2024 r. i nie uwzględniono w niej do okresów składkowych okresy od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r. (decyzja z 12 listopada 2024 r. – k. 22 II tom akt rentowych).

Załączonym do decyzji pismem z dnia 13 listopada 2024 r., stanowiącym odpowiedź na „skargę” z dnia 21 października 2024 r., B. Ł. został poinformowany o niestwierdzeniu przez organ rentowy nieprawidłowości w kwestii przyjętego do ustalenia kapitału początkowego okresu służby wojskowej. W ww. piśmie wskazano, że do wyliczenia wartości kapitału początkowego został przyjęty okres zatrudnienia w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) w W. od 4 marca 1976 r. do 24 września 1979 r. i okres służby wojskowej od 25 października 1979 r. do 3 kwietnia 1982 r. Powyższe dane organ rentowy ustalił w oparciu o książeczkę wojskową i pismo pracodawcy z dnia 14 maja 2001 r., w którym stwierdzono, że od 25 września 1979 r. B. Ł. został powołany do czynnej służby wojskowej i od tej daty nie świadczył pracy (pismo organu rentowego z dnia 13 listopada 2024 24 II tom akt rentowych).

B. Ł. odwołał się od decyzji z dnia 12 listopada 2024 r., co zainicjowało przedmiotowe postępowanie sądowe (odwołanie – k. 3-5a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie ww. dowodów z dokumentów złożonych do odwołania oraz pozyskanych w toku postępowania sądowego akt osobowych ubezpieczonego. Akta osobowe, stanowiące dokumentację źródłową, nie były kwestionowane przez organ rentowy i pozwoliły na weryfikację informacji wynikającej z pisma pracodawcy z 14 maja 2001 r. o okresach zatrudnienia ubezpieczonego. Mając na uwadze wiarygodność dokumentów źródłowych z akt osobowych, należało uznać nieprawidłowość przyjętego przez organ rentowy okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Miejskim Przedsiębiorstwie (...) i okresu rozpoczęcia zasadniczej służby wojskowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie jako zasadne podlegało uwzględnieniu.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył przeliczenia emerytury B. Ł..

Na wstępie należy zaznaczyć, że zasady obliczania wysokości przysługującej ubezpieczonemu emerytury określają przepisy art. 25-26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251). W myśl art. 26 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. W myśl natomiast art. 25 ww. ustawy podstawę obliczenia emerytury, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175. Tym samym podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Zgodnie z art. 15 ust. 1-3 ustawy emerytalnej podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki
na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.
W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony
w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub
na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku. Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym
do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Zgodnie natomiast z art. 114 ust. 1 emerytalnej prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo
do świadczeń lub na ich wysokość.

Ubezpieczony B. Ł. jest uprawniony do emerytury od 1 lipca 2024 r. Zgodnie ze stanowiskiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do ustalenia wysokości emerytury nie przyjęto okresu od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r. jako okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w W. z uwagi na pochodzącą od pracodawcy informację zawartą w piśmie z dnia 14 maja 2001 r., z której wynika, że od 25 września 1979 r. B. Ł. został powołany do czynnej służby wojskowej i od tej daty nie świadczył pracy w Przedsiębiorstwie (...) w W..

Odwołujący domagał się ponownego przeliczenia przysługującego mu świadczenia, ale z uwzględnieniem spornego okresu, podnosząc, że organ rentowy chociaż był w posiadaniu świadectwa pracy z którego wynika, że ww. sporny okres przypadał na czas jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w m.st. W., to nie uwzględnił danych z tego dokumentu, a przyjął dane z nim sprzeczne, tj. wynikające z pisma było pracodawcy z dnia 14 maja 2001 r., w którym stwierdzono, że do odbycia służby wojskowej powołany w dniu 25 września 1979 r. i już od tego czasu nie świadczył pracy w przedsiębiorstwie (pismo (...) z dnia 14 maja 2001 r. – k. 4 I tom akt rentowych).

W tym stanie rzeczy, sąd prowadził postępowanie dowodowe na okoliczność ustalenia okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...) w m.st. W. i daty rozpoczęcia odbywania przez niego służby wojskowej.

Pozyskane w toku postępowania dowody w postaci akt osobowych ubezpieczonego oraz dokumenty załączone przez niego do odwołania, w ocenie Sądu potwierdziły zasadność jego stanowiska.

Dokument świadectwa pracy pochodzący od pracodawcy, którego waloru dowodowego Zakład nie kwestionował, wskazuje, że ubezpieczony był pracownikiem Przedsiębiorstwa (...) w m.st. W. od 4 marca 1976 r. do 3 kwietnia 1982 r. Z dokumentu w postaci odpisu karty powołania do wojska – również znajdującego się w aktach rentowych – wynika, że dniem rozpoczęcia służby wojskowej był 25 października 1979 r., a nie jak przyjął organ rentowy 24 września 1979 r. Powołanie do wojska nastąpiło w trakcie zatrudnienia u ww. pracodawcy i do czasu zwolnienia z służby odwołujący się pozostawał pracownikiem zakładu, na co z kolei wskazuje, oprócz wspomnianego już świadectwa pracy, także pismo odwołującego z dnia 19 kwietnia 1982 r. stanowiące wniosek o zwolnieniu z pracy po zakończeniu odbywania służby wojskowej. Na taki okres pobytu w wojsku, o jakim wspomina odwołujący, wskazuje także dokument w postaci książeczki wojskowej, w której poszczególne pieczęcie potwierdzają datę rozpoczęcia i zakończenia odbywania służby. Okres ten został potwierdzony również przez (...) Centrum (...) w piśmie z dnia 9 września 2024 r.

Sąd nie obdarzył przymiotem wiarygodności dokumentu w postaci pisma pracodawcy z 14 maja 2001 r., w zakresie wynikającej z niego informacji, że odwołujący się rozpoczął służbę wojskową w dniu 25 września 1979 i od tego dnia, do 3 kwietnia 1982 r. nie podjął pracy w Przedsiębiorstwie (...) w m. st. W.. Dane z tego pisma nie korelują z dowodami tj. świadectwo pracy, książeczka wojskowa i karta powołania do wojska, z których w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że służbę wojskową B. Ł. rozpoczął w nie w dniu 25 września 1972 r., a w dniu 25 października 1972 r., a nadto w okresie sporny, bezpośrednio poprzedzającym służbę wojskową, tj. od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r. był zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) w m. st. W.. Sąd przyjął, iż większym walorem dowodowym należy obdarzyć świadectwo pracy, które jest dokumentem formalnym, w odróżnieniu od pisma pracodawcy z dnia 14 maja 2001 r., ponieważ to świadectwo pracy jest dokumentem o ściśle określonej treści, który pracodawca ma obowiązek wydać pracownikowi z chwilą zakończenia stosunku pracy, a jego treść odzwierciedlać ma istotne fakty dotyczące zatrudniania, takie jak okres pracy, stanowisko czy rodzaj umowy. Mając powyższe na uwadze, a także fakt, że organ rentowy nie formułował zarzutów w zakresie nieautentyczności świadectwa pracy, Sąd przyjął, że stanowi ono oficjalny dokument pozwalający na stwierdzenie okresu zatrudnienia ubezpieczonego i przyjęcie, że w spornym okresie ubezpieczony świadczył pracę na rzecz Przedsiębiorstwa (...) w m. st. W.. Dane wynikające ze świadectwa pracy korelowały z okolicznościami stwierdzonymi w pozostałych dowodach dokumentarnych, dając możliwość odtworzenia w sposób spójny faktów sprawy w zakresie okresu zatrudnienia odwołującego się i w ocenie Sądu zasadności ustalenia, że przypadał on także na sporny okres od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r., nie niweczy informacja z pisma z dnia 14 maja 2001 r., którą w świetle pozostałych dowodów, oceniać należy w kategoriach pomyłki pisarskiej.

Mając na uwadze powyższe Sąd przyjął, że w sprawie zachodziły okoliczności, które zasadnym czyniły odwołanie wywiedzione przez B. Ł., wobec czego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. należało dokonać zmiany zaskarżonej przez niego decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 12 listopada 2024 r., znak (...), poprzez zaliczenie do wartości kapitału początkowego okres zatrudnienia B. Ł. od 25 września 1979 r. do 24 października 1979 r.