Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 4 września 2024 r. w Warszawie

sprawy A. W. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania A. W. (2)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 listopada 2021 roku, znak: (...) (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 listopada 2021 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującej A. W. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od 1 sierpnia 2021 r. do 31 grudnia 2023 r.

2.  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

A. W. (1) 26 listopada 2021 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 listopada 2021 r. znak (...) i wniosła o jej zmianę poprzez przyznanie jej renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu odwołująca wskazała, że nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS, która wskazała w orzeczeniu z dnia 19 października 2021 r., że nie jest ona osobą niezdolną do pracy. Ubezpieczona zaznaczyła, że w związku z problemami z kręgosłupem musiała zrezygnować z wykonywanej przez wiele lat pracy krawcowej i podjęła pracę jako salowa w szpitalu - licząc na to, że praca, w której będzie w ciągłym ruchu odciąży jej kręgosłup - jednak praca w szpitalu doprowadziła do pogorszenia stanu jej zdrowia i problemów z kręgosłupem. Równocześnie ubezpieczona zaznaczyła, że choruje także na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę oraz wskazała na problemy ginekologiczne, które doprowadziły do operacji, którą przeszła 7 października 2021 r., a która wpłynęła na nasilenie u niej bólów kręgosłupa. A. W. (1) zaznaczyła, że z powodu problemów zdrowotnych przebywała na zwolnieniach lekarskich, a następnie na świadczeniu rehabilitacyjnym i w związku z upływem okresu umowy pracodawca nie przedłużył jej umowy o pracę i obecnie pozostała bez pracy i nie ma środków do życia. Ponadto podkreśliła, że aby móc w normalny sposób funkcjonować konieczne jest zażywanie przez nią silnych leków przeciwbólowych. Mając powyższe na względzie ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odwołanie z dnia 26 listopada 2021 r. k.3-6 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że w toku postępowania A. W. (1) została skierowana na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 19 października 2021 r. uznała, że odwołująca się nie jest niezdolna do pracy. W oparciu o powyższe orzeczenie organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 8 listopada 2021 r., mając na uwadze art. art. 57 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm.), odmówił ww. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie z dnia 15 grudnia 2021 r. k.7-8 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. W. (1) ur. (...) z zawodu wyuczonego jest krawcową i pracowała w tym zawodzie około 20 lat. W ostatnim czasie pracowała jako salowa w szpitalu. Leczy się neurologicznie z powodu drętwienia rąk i stóp oraz zawrotów głowy. Cierpi na polineuropatię cukrzycową, zespół cieśni nadgarstka lewego – cieśń ciężka, zespół cieśni nadgarstka prawego – cieśń umiarkowana. Ponadto dokuczają jej bóle kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego, sztywnienie i bóle palców rąk i kończyn dolnych. Ma stwierdzone zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa oraz nawracającą rwę kulszową prawostronną. Odwołująca cierpi również na cukrzyce typu drugiego, zmiany zwyrodnieniowo-twórcze wielostawowe, nadciśnienie tętnicze, stan po plastyce przedniej i tylnej ściany pochwy i krocza, żylaki podudzi- stan po operacji żylaków kończyny dolnej lewej. W okresie od 18 września 2020 r. do 12 września 2021 r. otrzymywała świadczenie rehabilitacyjne (dokumentacja medyczna znajdująca się w aktach rentowych, opinie biegłych sądowych sporządzone w toku postępowania).

Ubezpieczona 17 sierpnia 2021 r. złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania została skierowana na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 20 września 2021 r. wskazał, że jest ona częściowo niezdolna do pracy do 31 marca 2022 r., a jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy ustalono 20 marca 2020 r. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że ubezpieczona jest nadal niezdolna do pracy z powodu upośledzenia funkcji organizmu w zakresie układu nerwowego i wskazano na możliwość poprawy stanu zdrowia po leczeniu operacyjnym. Z uwagi na wniesienie przez organ rentowy zarzutu wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika ZUS sprawa została przekazana do rozpatrzenia przez Komisję lekarską ZUS. Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 19 października 2021 r. uznała, że odwołująca się nie jest niezdolna do pracy. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że zostało one wydane po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, a przy dokonywaniu ustaleń orzeczniczych uwzględniono: stopień naruszenia sprawności organizmu, rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy, poziom wykształcenia oraz wiek. Wskazano, że po przeprowadzeniu badania podmiotowego i przedmiotowego oraz po analizie dokumentacji medycznej zawartej w aktach, w opinii Komisji Lekarskiej stwierdzane schorzenia powodują naruszenie funkcji organizmu w stopniu nieznacznym, niepowodującym utraty zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, a przekwalifikowanie zawodowe jest niecelowe. W związku z orzeczeniem Komisji Lekarskiej Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 8 listopada 2021 r. odmówił A. W. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na powyższe orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS (wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z dnia 17 sierpnia 2021 r. k. 1-5 a.r., orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 20 września 2021 r. k. 39 a.r., orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 19 października 2021 r. k. 43 a.r., decyzja z dnia 8 listopada 2021 r. k. 113 a.r.).

Od powyższej decyzji organu rentowego, ubezpieczona złożyła odwołanie do tutejszego sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 26 listopada 2021 r. k. 3-6 a.s.).

W toku postępowania sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów: ortopedy, neurologa i specjalisty chorób wewnętrznych na okoliczność ustalenia czy ubezpieczona jest zdolna czy też całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy zarobkowej, że szczególnym wskazaniem daty powstania tej niezdolności, a także czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeśli okresowa to na jaki okres (postanowienie z dnia 22 grudnia 2021 r., k. 9 a.s.).

W opinii z dnia 26 kwietnia 2022 r. biegła sądowa z zakresu neurologii B. A. wskazała, że odwołująca cierpi na następujące schorzenia: zawroty głowy - hipoplazję tętnicy kręgowej prawej, cechy polineuropatii cukrzycowej, zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, zespół cieśni nadgarstka lewego – cieśń ciężka, zespół cieśni nadgarstka prawego – cieśń umiarkowana, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze wielostawowe rąk, cukrzycę typu drugiego leczoną doustnymi lekami, nadciśnienie tętnicze, stan po plastyce przedniej i tylnej ściany pochwy i krocza, żylaki podudzi, stan po operacji żylaków kończyny dolnej lewej. Biegła wskazała, że badanie RTG rąk z września 2021 r. wykazało bardzo zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze wielostawowe w stawach międzypaliczkowych, nadgarstkowo-śródręcznych kciuków, promieniowo-nadgarstkowych. Biegła podkreśliła, że w aktualnym badaniu neurologicznym w dniu 26 kwietnia 2022 roku odwołująca prezentowała logiczny kontakt, prawidłową orientację auto- i allopsychiczną. Nie stwierdzono niedowładów oraz ataksji kończyn. Biegła wskazała, że funkcja manualna kończyn górnych i rąk jest u ubezpieczonej zachowana. Biegła stwierdziła zaawansowane zniekształcenia zwyrodnieniowo- wytwórcze wielostawowe obu rąk z obrzękami, bez zaburzeń czucia, zmiany troficzne skóry lewego podudzia, brak obustronnie odruchów skokowych, bez obecności istotnych objawów korzeniowych. Biegła nie stwierdziła u odwołującej się cech objawów zespołu piramidowego oraz objawów patologicznych. Zaznaczyła, że ubezpieczona prezentowała ruchy odcinka kręgosłupa lędźwiowo krzyżowego i szyjnego z niewielkiego/miernego stopnia bólowym ograniczeniem ruchomości. W ocenie biegłej neurolog stwierdzone objawy i schorzenia wymagają dalszego systematycznego leczenia specjalistycznego, w tym operacyjnego zespołu cieśni nadgarstka lewego – cieśń ciężka i rehabilitacji. Biegła wskazała, że przy aktualnym stopniu zaawansowania i nasileniu objawów, licznych stwierdzanych schorzeń upośledzenie funkcji organizmu ubezpieczonej, sprowadza zgodnie z jej kwalifikacjami, częściową okresową niezdolność do pracy od 20 marca 2020 roku do 31 grudnia 2023 roku (opinia biegłej z zakresu neurologii z dnia 26 kwietnia 2022 r. k.46-50 a.s.).

W opinii z dnia 26 kwietnia 2022 r. biegła z zakresu chorób wewnętrznych E. R. wskazała, że z przyczyn internistycznych w tym diabetologicznych odwołująca nie jest niezdolna do pracy. Biegła wskazała, że w jej opinii rozpoznana u odwołującej się cukrzyca wymaga systematycznego leczenia, przestrzegania diety cukrzycowej, redukcji masy ciała. Biegła podkreśliła jednak, że przebieg schorzenia u odwołującej jest stabilny, bez ciężkich niedocukrzeń, bez ostrych metabolicznych powikłań cukrzycy, bez późnych zaawansowanych narządowych powikłań cukrzycy. Biegła wskazała, że rozpoznane u odwołującej nadciśnienie tętnicze jest dobrze kontrolowane farmakologicznie i nie doprowadziło do powikłań narządowych nadciśnienia. W opinii biegłej istnieją schorzenia internistyczne nie sprowadzające u odwołujące się niezdolności do pracy. Biegła podkreśliła, że ze względu na współistniejące zmiany w narządzie ruchu (zmiany w obrębie kręgosłupa i stawów obwodowych) opinię o zdolności lub niezdolności do pracy powinien wyrazić biegły z zakresu neurologii i ortopedii (opinia biegłej z zakresu chorób wewnętrznych i diabetologii z dnia 26 kwietnia 2022 r. k. 96-99 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 3 sierpnia 2022 r. organ rentowy wskazał, że nie wnosi uwag do opinii biegłej sądowej z zakresu chorób wewnętrznych, diabetologii i angiologii z dnia 26 kwietnia 2022 r., jednak nie podziela ustaleń biegłej z zakresu neurologii. Organ rentowy wskazał, że dokonane w przedmiotowej opinii rozpoznania są bez poparcia klinicznego albo diagnostycznego. Wskazano, że opis w badaniu klinicznym neurologicznym nie zawiera żadnych konkretnych uszkodzeń układu nerwowego (pismo procesowe organu rentowego z dnia 3 sierpnia 2022 r. k. 111-112 a.s.).

Mając na względzie zastrzeżenia organu rentowego do opinii biegłej z zakresu neurologii Sąd postanowieniem z dnia 13 września 2022 r. dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłej sądowej z zakresu neurologii B. A. celem ustosunkowania się do zarzutów zgłoszonych przez organ rentowy do opinii z dnia 26 kwietnia 2022 r. w piśmie procesowym z dnia 3 sierpnia 2022 r . (postanowienie z dnia 13 września 2022 r. k.114 a.s.).

W opinii uzupełniającej biegła neurolog B. A. wskazała, że podtrzymuje swoją opinię główną wydaną w sprawie i nie zgadza się z zarzutami zgłoszonymi przez organ rentowy. Biegła zaznaczyła, że nie ma podstaw do zanegowania schorzeń ubezpieczonej i wynikających z nich zgłaszanych objawów i dolegliwości tj. drętwienia rąk i stóp, sztywnienia i bólów palców rąk i kończyn dolnych, wypadania przedmiotów, zawrotów głowy. Zgłaszane dolegliwości są charakterystyczne dla rozpoznanych schorzeń i odpowiadają wynikom badań specjalistycznych, które biegła szczegółowo opisała w opinii głównej. Biegła wskazała, że przemawiają za tym badania elektrofizjologiczne – EMG wykonywane w 2021 roku, które wykazały uszkodzenia wł. ruchowych i czuciowych obu nerwów pośrodkowych. Uszkodzenie włókien czuciowych nerwów strzałkowego prawego i łydkowego lewego oraz włókien ruchowych nerwu piszczelowego lewego o charakterze aksonalnym. Biegła wskazała, że u odwołującej rozpoznano: zespół cieśni nadgarstka lewego – cieśń ciężka, zespół cieśni nadgarstka prawego – cieśń umiarkowana, zespół cieśni nadgarstka lewego, który kwalifikuje się do leczenia operacyjnego. Biegła zwróciła uwagę, także na badanie RTG rąk z 7 września 2021 r., które wykazało bardzo zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo- wytwórcze wielostawowe w stawach międzypaliczkowych, nadgarstkowo-śródręcznych. Biegła zaznaczyła, że w badaniu neurologicznym z 26 kwietnia 2022 roku stwierdziła zaawansowane zniekształcenia zwyrodnieniowo- wytwórcze wielostawowe obu rąk z obrzękami, zmiany troficzne skóry lewego podudzia, brak obustronnie odruchów skokowych. Biegła zaznaczyła zatem, że biorąc pod uwagę liczne schorzenia współistniejące, w tym zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze wielostawowe rąk, cechy polineuropatii cukrzycowej, żylaki podudzi, w oparciu o całość obrazu klinicznego, dokumentację medyczną oraz osobiste badanie neurologiczne stwierdziła, że schorzenia ubezpieczonej sprowadzają naruszenie sprawności organizmu, co daje podstawę uznania jej za osobę częściowo niezdolną do pracy z ogólnego stanu zdrowia. Biegła podkreśliła, że ubezpieczona z wykształceniem zasadniczym zawodowym krawcowa, pracowała jako szwaczka, pracownik gospodarczy, sprzątaczka, salowa i w jej ocenie jest częściowo niezdolna do pracy zarobkowej, zgodnie z poziomem jej kwalifikacji i możliwościami wykonywanej pracy, uwzględniając wiek ubezpieczonej i jej predyspozycje psychofizyczne (opinia uzupełniająca biegłej z zakresu neurologii z dnia 19 października 2022 r. k. 128- 129 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 17 listopada 2022 r. organ rentowy wskazał, że nie zgadza się z opinią uzupełniającą biegłej, ponieważ w ocenie organu rentowego biegła nie uargumentowała należycie swojej opinii, brak jest opisu upośledzeń z powodu choroby, które nie pozwalają pracować. Organ rentowy wskazał, że nie neguje ciężkiego zespołu cieśni nadgarstka występującego u odwołującej, jednak brak jest opisu jaka z tego powodu jest niesprawność ręki. Organ rentowy wniósł o powołanie innego biegłego z zakresu neurologii albo zmiany przez biegłą neurolog daty powstania niezdolności do pracy (pismo procesowe organu rentowego z dnia 17 listopada 2022 r. k. 139 a.s.).

Biegły z zakresu ortopedii i traumatologii M. G. w opinii z dnia 17 stycznia 2023 r. rozpoznał u odwołującej neuropatię obwodową nerwów pośrodkowych i nerwu łokciowego lewego, dyskopatię kręgosłupa, paluch koślawy stopy lewej. Biegły wskazał, że podczas badania ubezpieczona była w dobrym kontakcie, była prawidłowo zorientowana. Poruszała się bez utykania, bez zaopatrzenia ortopedycznego, siadała, wstawała samodzielnie bez podparcia. Biegły zaznaczył, że odwołująca zgłaszała bolesność kręgosłupa przy ruchach, ale ruchy kręgosłupa wykonuje w maksymalnym zakresie i to zupełnie swobodnie we wszystkich płaszczyznach i odcinkach. Biegły wskazał, że ubezpieczona ma kończyny górne równe, symetryczne, prawidłowo zbudowane, stawy niebolesne, wszystkie stawy bez wysięku i bez obrzęku i bez objawów stanu zapalnego, ruchy w stawach symetryczne, swobodne, bez ograniczeń. Nie występują u odwołującej ruchy patologiczne, zakłada ręce za głowę i dotyka kciukiem dolnego kąta łopatki, siła mięśniowa u odwołującej jest symetryczna, prawidłowa, bez jakichkolwiek zaników mięśniowych, a drobne stawy dłoni poszerzone, ale bez stanu zapalnego. Biegły wskazał, że paluch koślawy stopy lewej bez stanu zapalnego, a wszystkie stawy bez wysięku i bez obrzęku i bez objawów stanu zapalnego, ruchy w dużych stawach swobodne, bez ograniczeń, bez ruchów patologicznych, siła mięśniowa symetryczna, prawidłowa bez zaników mięśniowych, a chód wydolny. Biegły wskazał, że analiza przedstawionej dokumentacji, zebrany wywiad oraz przeprowadzone badanie, pozwalają stwierdzić, że badana jest nadal częściowo niezdolna do pracy do 31 grudnia 2023 r., a powodem niezdolności do pracy jest dysfunkcja chwytna obu dłoni w przebiegu neuropatii obwodowej z obiektywnymi objawami. W tym zakresie biegły zgodził się z biegłym lekarzem neurologiem. Zastosowane już leczenie i dalsze planowane leczenie operacyjne i rehabilitacja rokuje poprawę (opinia biegłego z zakresu ortopedii z dnia 17 stycznia 2023 r. k. 157- 161 a.s.).

Pismem procesowym z dnia 14 lutego 2023 r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego z zakresu ortopedii i wnioskami końcowymi biegłego zarówno w zakresie wskazania powodów stwierdzenia niezdolności do pracy jak i w zakresie jej trwania. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu ortopedii na okoliczności jak wskazano w postanowieniu z dnia 22 grudnia 2021 r. (pismo procesowe organu rentowego z dnia 14 lutego 2023 r. k.174- 175 a.s.).

Postanowieniem z dnia 21 lutego 2023 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy na okoliczność ustalenia czy odwołująca się jest całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy, a jeżeli tak, to czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeśli okresowa to na jaki okres. Równocześnie Sąd pominął na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. wniosek dowodowy organu rentowego o powołanie innego biegłego neurologa oraz ortopedy (postanowienie z dnia 21 lutego 2023 r. k.176 a.s.).

Biegła z zakresu medycyny pracy D. S. w sporządzonej opinii rozpoznała u ubezpieczonej: neuropatię obwodową nerwów pośrodkowych i nerwu łokciowego lewego, stan po operacji zespołu cieśni nadgarstka lewego w 2022 r., paluch koślawy stopy lewej, zawroty głowy, hipoplazja tętnicy kręgowej prawej, cechy polineuropatii cukrzycowej, zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo-wytwórcze wielostawowe rąk, cukrzycę typu drugiego leczoną lekami doustnymi hipoglikemizującymi, nadciśnienie tętnicze, stan po plastyce przedniej i tylnej ściany pochwy i krocza, żylaki podudzi, stan po operacji żylaków kończyny dolnej lewej oraz otyłość. Biegła przytoczyła wnioski biegłych z zakresu ortopedii oraz neurologii, którzy wskazali, że ubezpieczona jest niezdolna do pracy do 31 grudnia 2023 r. i wskazała, że zdaniem biegłej z medycyny pracy schorzenia i stopień ich zaawansowania spowodowały u badanej częściową niezdolność do pracy zgodnej z poziomem kwalifikacji. Biegła wskazała, że zgadza się z opinią biegłego ortopedy i neurologii i wskazała, że stopień i zaawansowanie schorzeń występujących u odwołującej spowodował częściową niezdolność do pracy od 1 marca 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. (opinia biegłej D. S. k. 197-202 a.s.).

Pismem procesowym z dnia 2 października 2023 r. organ rentowy wskazał, że nie zgadza się z opinią biegłej z zakresu medycyny pracy. Organ rentowy zaznaczył, że biegła jako datę powstania niezdolności do pracy wskazuje późniejszą w stosunku do daty wydania orzeczenia przez komisję lekarską ZUS i przytacza nowe zdarzenia medyczne mające miejsce również po orzeczeniu komisji lekarskiej. Organ rentowy wskazał, że biegła nie potwierdziła jednoznacznie niezdolności do pracy w okresie spornym i wniósł o uzupełnienie opinii w tym zakresie (pismo organu rentowego z dnia 2 października 2023 r. k.213 a.s.).

Mając powyższe na względzie tut. Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy D. S. celem ustosunkowania się do zarzutów zgłoszonych przez organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 2 października 2023 r., a w szczególności jednoznacznego zajęcia stanowiska czy odwołująca się była niezdolna do pracy w dacie badania przez komisję lekarską ZUS oraz w dacie wydania zaskarżonej decyzji z dnia 8 listopada 2021 r. (postanowienie z dnia 24 października 2023 r. k.215 a.s.).

Biegła z zakresu medycyny pracy w odpowiedzi na zarzuty zgłoszone przez organ rentowy wskazała, że schorzenia i stopień ich zaawansowania spowodowały częściową niezdolność do pracy od 1 marca 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Biegła zaznaczyła, że po przeprowadzeniu ponownej analizy akt sprawy, dokumentacji medycznej ubezpieczonej oraz po zapoznaniu się z zarzutami zgłoszonymi przez organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 2 października 2023 r. wskazała, że w całości podtrzymuje swoją opinie zasadniczą z dnia 9 maja 2023 r. Podkreśliła, że za datę początkową częściowej niezdolności do pracy przyjęto datę wykonania pierwszego badania EMG. Biegła zaznaczyła, że w badaniu EMG z dnia 1 marca 2022 r., wykazano uszkodzenie nerwu pośrodkowego lewego na odcinku przechodzącym przez kanał nadgarstka – cieśń ciężka. Biegła podkreśliła, że z ponownej analizy akt i w odniesieniu do zastrzeżeń ZUS z dnia 2 października 2023 r. zdaniem biegłej z medycyny pracy jednoznacznie wynika, że odwołująca się z wykształceniem zawodowym nie była niezdolna do pracy zgodnie z kwalifikacjami w dacie badania przez Komisję Lekarską ZUS ani w dacie wydania zaskarżonej decyzji z dnia 8 listopada 2021 r. Biegła zaznaczyła, że po przeprowadzeniu kolejnej analizy akt sprawy, dokumentacji medycznej, na podstawie badań dodatkowych biegła nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 19 października 2021 r., która uznała ubezpieczoną za zdolną do pracy. W związku z tym biegła w oparciu o obiektywne badania EMG z 1 marca 2022 r. manifestujące się dysfunkcją chwytu obu dłoni w przebiegu neuropatii obwodowej z obiektywnymi objawami w całości podtrzymała swoją opinię zasadniczą z dnia 9 maja 2023 r. (opinia uzupełniająca k. 246-250 a.s.).

Pismem procesowym z dnia 20 maja 2024 r. organ rentowy wskazał, że nie wnosi zastrzeżeń do opinii uzupełniającej biegłej z zakresu medycyny pracy i wskazał, że podtrzymuje swoje stanowisko procesowe i wnosi o oddalenie odwołania. Jednak w stanowisku Komisji Lekarskiej załączonym do pisma organu rentowego wskazano, że zastanawiające jest, dlaczego biegła w przedostatnim akapicie swojej opinii wskazuje, że nie zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej, jeżeli w rzeczywistości się z nią zgadza, ponieważ ustaliła datę późniejszą powstania niezdolności do pracy już po orzeczeniu Komisji Lekarskiej (pismo procesowe z dnia 20 maja 2024 r. k.261-262 a.s.).

Postanowieniem z dnia 24 maja 2024 r. tut. Sąd dopuścił dowód z kolejnej opinii uzupełniającej biegłej sądowej z zakresu medycyny pracy D. S. celem wyjaśnienia pojawiających się sprzeczności w dotychczasowych opiniach biegłej co do okresu niezdolności odwołującej się A. W. (1) do pracy, poprzez wskazywanie jako okresu częściowej niezdolności do pracy okresu 1 marca 2022 r. do 21 grudnia 2023 r. przy jednoczesnym wskazaniu w treści opinii, że odwołująca się była niezdolna do pracy wydania orzeczenia przez komisję lekarską ZUS 19 października 2021 r. i w dacie decyzji z 8 listopada 2021 r. jak również ustosunkowania się do zarzutów zgłoszonych przez organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 20 maja 2024 r. a w szczególności jednoznacznego zajęcia stanowiska czy odwołująca się była niezdolna do pracy w dacie badania przez komisję lekarską ZUS 19 października 2021 r. oraz w dacie wydania zaskarżonej decyzji z dnia 8 listopada 2021 r. (postanowienie z dnia 24 maja 2024 r. k.263 a.s.).

W kolejnej opinii uzupełniającej biegła z zakresu medycyny pracy D. S. wskazała, że schorzenia i stopień ich zaawansowania spowodowały u odwołującej częściową niezdolność do pracy od 1 marca 2022 r. do 31 grudnia 2023 r. Biegła wskazała, że zgadza się częściowo z opinią biegłego ortopedy i neurologa. Jak wynika z kolejnej analizy akt i w odniesieniu do zastrzeżeń ZUS z dnia 2 października 2023 r. i z dnia 20 maja 2024 r. zdaniem biegłej z zakresu medycyny pracy jednoznacznie wynika, że odwołująca się z wykształceniem zawodowym nie była niezdolna do pracy zgodnej z kwalifikacjami w dacie badania przez Komisję Lekarską ZUS ani w dacie wydania zaskarżonej decyzji z dnia 8 listopada 2021 r. Po przeprowadzeniu kolejnej analizy akt sprawy, dokumentacji medycznej, na podstawie badań dodatkowych biegła wskazała, że zgadza się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 19 października 2021 r., która uznała ubezpieczoną za zdolną do pracy. W związku z tym biegła z zakresu medycyny pracy w oparciu o obiektywne badania EMG z 1 marca 2022 r., manifestujące się dysfunkcją chwytu obu dłoni w przebiegu neuropatii obwodowej z obiektywnymi objawami w całości podtrzymuje ponownie swoją opinię zasadniczą z dnia 9 maja 2023 r., i opinię uzupełniającą z dnia 17 kwietnia 2024 r w całości, po wniesieniu powyższego sprostowania w poprzednim akapicie, gdyż częściową niezdolność do pracy ustalono w dacie późniejszej (opinia uzupełniająca k.274-278 a.s.).

Organ rentowy pismem z dnia 26 sierpnia 2024 r. wskazał, że nie wnosi uwag do opinii uzupełniającej biegłej z zakresu medycyny pracy z 23 lipca 2024 r. równocześnie wnosząc o oddalenie odwołania (pismo organu rentowego z dnia 26 sierpnia 2024 r. k.289 a.s.).

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumentację medyczną zawartą w aktach sądowych, dokumentację znajdującą się w aktach rentowych ubezpieczonej oraz w oparciu o dowody z opinii biegłych sądowych z zakresu neurologii, chorób wewnętrznych, ortopedii oraz medycyny pracy. Autentyczność zgromadzonych dokumentów i ich zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy nie budziła zastrzeżeń, w związku z tym sąd uznał dokumenty za pełnowartościowy i bezsporny materiał dowodowy.

Opinie biegłych z zakresu neurologii, chorób wewnętrznych, ortopedii oraz medycyny pracy zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy, z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonej oraz po przeprowadzeniu badań. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski dotyczące istnienia u ubezpieczonej częściowej niezdolności do pracy oraz czasu, kiedy powstało naruszenie sprawności organizmu taką niezdolność do pracy powodujące, mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały wyczerpująco uzasadnione oraz są spójne. Zastrzeżenia organu rentowego nie podważyły rzetelności i prawidłowości powyższych opinii.

Każdy z powołanych biegłych odniósł się do twierdzeń organu i precyzyjnie opisał stan zdrowia ubezpieczonej oraz dokumentację, na której opierał swoje wnioski.

Wskazać również należy, że powołani biegli są specjalistami w swoich dziedzinach, legitymują się wiedzą medyczną z zakresu schorzeń, które stanowią podstawową jednostkę chorobową ubezpieczonego, posiadają bogate doświadczenie zawodowe oraz jak już zostało wskazane wyżej zapoznali się z całokształtem dokumentacji medycznej dotyczącej ubezpieczonej, jak też przeprowadzili jej badanie. W sposób przekonujący przedstawili również uzasadnienie rozpoznania oraz rzetelnie i logicznie odpowiedzieli na postawione w tezie dowodowej pytania. Wobec tego sporządzone przez nich opinie nie pozostawiają żadnych wątpliwości, co do dokładnego określenia stanu zdrowia ubezpieczonej. Sąd Okręgowy uznał, że charakterystyka schorzenia została przez biegłych oceniona prawidłowo z punktu widzenia zasad logiki, posiadanej wiedzy medycznej oraz doświadczenia zawodowego. Wobec powyższego Sąd Okręgowy ocenił ww. opinie biegłych na równi z innymi środkami dowodowymi, a w szczególności ze znajdującą się w aktach sprawy i aktach organu rentowego kompleksową dokumentacją medyczną i uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do uznania, że opinie ww. biegłych spełniają wymogi przewidziane dla tego rodzaju środków dowodowych, które zostały określone w art. 278 k.p.c. i 285 k.p.c., a także w art. 12-14 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2023 r. poz. 1251 ze zm.).

Należy zauważyć, że Sąd nie opierał się na opinii biegłej z zakresu chorób wewnętrznych E. R., ponieważ jak wynika ze sporządzonej przez nią opinii ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy z przyczyn internistycznych. Podstawowym schorzeniem ubezpieczonej są zaburzenia ortopedyczne i neurologiczne i to z ich powodu ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy, dlatego Sąd w głównej mierze opierał się na opinii biegłej z zakresu neurologii, biegłego z zakresu ortopedii oraz biegłej z zakresu medycyny pracy.

W toku postępowania organ rentowy wnosił zastrzeżenia do wydanych opinii biegłych, które nie były zgodne z jego oczekiwaniami, co prowadziło do powoływania kolejnych opinii w sprawie. W ocenie Sądu, kolejne podniesione zarzuty nie były uzasadnione i nie dawały podstaw do powołania kolejnych biegłych. Opinie biegłych jasno i precyzyjnie opisują stan zdrowia ubezpieczonej oraz powody uznania jej za osobę częściowo niezdolną do pracy. W tym kontekście istotne są również poglądy orzecznictwa, które zwraca uwagę, że sąd nie jest zobowiązany dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.1974 r., sygn. akt II CR 817/73, wyrok Sądu Najwyższego z 18.02.1974 r., sygn. akt II CR 5/74, wyrok Sądu Najwyższego z 15.11.2001 r., sygn. akt II UKN 604/00). Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej złożonej opinii (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.1974 r., sygn. akt I CR 562/74, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4.08.1999 r., sygn. akt I PKN 20/99, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 10.01.2001 r., sygn. akt II CKN 639/99). Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27.06.2001 r., sygn. akt II UKN 446/00). Mając powyższe na względzie Sąd postanowieniem z dnia 21 lutego 2023 r. pominął wniosek organu rentowego o powołanie innego biegłego neurologa i ortopedy jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie A. W. (1) było uzasadnione.

W ocenie sądu, zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c., albowiem sąd uznał, mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

W niniejszej sprawie, sąd badał prawo A. W. (1) do świadczenia rentowego, o które się ubiegała, w oparciu o przepisy ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U.2021.291), zwanej dalej ustawą emerytalną. Przepis art. 57 ust. 1 tej ustawy wskazuje, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki: jest niezdolny do pracy, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionych w ustawie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Wskazane warunki muszą być spełnione łącznie. Pierwszy z nich, tj. niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania odzyskania tej sprawności po przekwalifikowaniu. Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy) (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03). Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Kolejna przesłanka, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, wiąże się z treścią art. 58. Wskazany przepis określa w ust. 1, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej: 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat, 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat, 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat, 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat, 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej. Jeżeli chodzi zaś o trzeci z warunków z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to wiąże się on z okresami, w czasie których powinna powstać niezdolność do pracy (bądź w ciągu 18 miesięcy od ich ustania), aby ubezpieczony mógł skorzystać z prawa do renty. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Badając w przedmiotowej sprawie kwestionowane przez organ rentowy przesłanki warunkujące przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy: neurologa, chorób wewnętrznych, ortopedy oraz specjalisty z zakresu medycyny pracy na okoliczność ustalenia niezdolności do pracy ubezpieczonej. W przedmiotowej sprawie wydany został szereg opinii, zarówno głównych jak i uzupełniających.

Biegła z zakresu neurologii B. A. rozpoznała u odwołującej hipoplazję tętnicy kręgowej prawej i związane z tym zawroty głowy, cechy polineuropatii cukrzycowej, zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo- krzyżowego i szyjnego w przebiegu zmian zwyrodnieniowych i dyskopatycznych, zespół ciężkiej cieśni nadgarstka lewego, umiarkowany zespół cieśni nadgarstka prawego, zaawansowane zmiany zwyrodnieniowo- wytwórcze wielostawowe rąk, cukrzycę typu drugiego, nadciśnienie tętnicze, stan po plastyce przedniej i tylnej ściany pochwy i krocza w 2021 r. oraz stan po operacji żylaków kończyny dolnej lewej. Biegła podkreśliła, że ubezpieczona wymaga dalszego leczenia w związku z występującymi u niej schorzeniami- biegła zaznaczyła przy tym, że ubezpieczona wymaga operacyjnego leczenia zespołu cieśni nadgarstka lewego i rehabilitacji. Biegła jednoznacznie w opinii głównej i uzupełniającej wskazała, że przy obecnym stanie zdrowia ubezpieczonej i stopniu zaawansowania i nasileniu objawów, licznych stwierdzanych schorzeń upośledzenie funkcji organizmu zgodnie z jej kwalifikacjami jest ona częściowo okresowo niezdolna do pracy od 20 marca 2020 roku do 31 grudnia 2023 roku.

Biegły z zakresu ortopedii M. G. rozpoznał u odwołującej neuropatię obwodową nerwów pośrodkowych i nerwu łokciowego lewego, dyskopatię kręgosłupa i paluch koślawy stopy lewej. Biegły M. G. wskazał w swojej opinii, że ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy do 31 grudnia 2023 r., a powodem niezdolności do pracy jest dysfunkcja chwytna obu dłoni w przebiegu neuropatii obwodowej z obiektywnymi objawami. Biegły zaznaczył przy tym, że niezdolność ta jest okresowa, ponieważ planowane leczenie i rehabilitacja powinny przynieść poprawę stanu zdrowia ubezpieczonej.

Biegła z zakresy medycyny pracy D. S. w ostatecznej opinii uzupełniającej wskazała, że w związku z dysfunkcją chwytu w obu dłoniach w przebiegu neuropatii obwodowej ubezpieczona jest częściowo niezdolna do pracy- podzielając przy tym ustalenia biegłego z zakresu ortopedii i neurologii. Biegła co prawda nie podzieliła ustaleń biegłych w zakresie daty powstania częściowej niezdolności do pracy – ponieważ wskazała datę późniejszą – 1 marca 2022 r. – tj. od przeprowadzonego badania EMG, jednak w tym zakresie Sąd podzielił ustalenia biegłej z zakresu neurologii, która jako datę powstania częściowej niezdolności przyjęła datę wcześniejszą - od 20 marca 2020 r. (zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z dnia 20 września 2021 r.).

Biegli przeprowadzili badania ubezpieczonej i dokonali analizy dokumentacji medycznej, po czym dokładnie opisali schorzenia ubezpieczonej i postęp jej choroby. Biegli odnosili się w opiniach uzupełniających do kolejnych zastrzeżeń organu rentowego, podtrzymując wnioski o częściowej niezdolności ubezpieczonej do pracy i okresie jej trwania. Z uwagi na tożsame stanowiska biegłych, dokładną analizę dokumentacji medycznej ubezpieczonej oraz przeprowadzone badania sąd dał wiarę tym opiniom. Zarzuty organu rentowego nie dawały podstaw do uznania za niewiarygodne zgodnych opinii biegłych specjalistów. Sąd podzielił twierdzenia biegłych, którzy wskazali na częściową niezdolność od pracy odwołującej trwającą w związku z dysfunkcją chwytną obu dłoni w przebiegu neuropatii obwodowej co spowodowało niemożność kontynuowania pracy zawodowej.

Sąd nie opierał się na opinii biegłej z zakresu chorób wewnętrznych E. R., ponieważ biegła zaznaczyła w sposób jednoznaczny, że główne schorzenia ubezpieczonej związane są ze schorzeniami neurologicznymi i ortopedycznymi- co potwierdziły opinie tychże biegłych.

Sąd miał na względzie, że jak wynika z opinii sporządzonych przez biegłych sądowych i dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach odwołującej jej stan ulega stopniowej poprawie i istnieje szansa na poprawę stanu zdrowia ubezpieczonej po przeprowadzeniu odpowiedniego leczenia i rehabilitacji, dlatego też okres częściowej niezdolności do pracy został ustalony zgodnie z orzeczeniem biegłych do 31 grudnia 2023 r.

Należy jeszcze raz wskazać, że Sąd jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy ubezpieczonej opierał się na opinii biegłej z zakresu neurologii B. A., jednak data, od której przyznano świadczenie wynika z daty złożenia wniosku o przyznanie tego świadczenia. Mając na względzie treść przepisu art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, w myśl którego świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania do nich prawa, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Świadczenie nie może zostać wypłacone wcześniej niż od daty złożenia wniosku. Dopiero złożenie wniosku o świadczenie z ubezpieczenia społecznego powoduje obowiązek jego wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównywania świadczenia osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później niż nabyły do niego prawo, jeżeli zwłoka spowodowana została brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw (Postanowienie SN z 9.01.2024 r., III USK 102/23, LEX nr 3652157.). Ustalenie prawa do świadczenia przez stwierdzenie spełnienia jego warunków nie odpowiada przyznaniu świadczenia. Jeżeli zatem przesłanki uprawniające do świadczenia zostały spełnione przed datą złożenia wniosku o to świadczenie, to jego przyznanie nie może nastąpić wcześniej niż od miesiąca, w którym ten wniosek zgłoszono (Wyrok SN z 12.09.2017 r., II UK 377/16, LEX nr 2376895.).

Mając na względzie, że ubezpieczona złożyła wniosek o przyznanie jej renty w dniu 17 sierpnia 2021 r. to od początku tego miesiąca zostało przyznane jej wnioskowane świadczenie. Biegli byli zgodni co do tego, że stan zdrowia ubezpieczonej rokuje poprawę, dlatego zgodnie z orzeczeniem biegłych renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy została przyznana do 31 grudnia 2023 r.

Mając powyższe na uwadze, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 listopada 2021 r. w ten sposób, że przyznał odwołującej A. W. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 sierpnia 2021 r. do 31 grudnia 2023 r.