Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

7 października 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodnicząca: sędzia (del.) Magdalena Pytel

po rozpoznaniu 7 października 2025 r. w Warszawie na posiedzeniu niejawnym

sprawy R. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania R. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z 12 października 2023 r. nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  przyznaje adwokatowi M. J. 442,80 zł (czterysta czterdzieści dwa złote osiemdziesiąt groszy) w tym podatek od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej i nakazuje wypłacenie tej kwoty ze środków Skarbu Państwa - Kasy Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie.

VII U 1627/23

UZASADNIENIE

punktu 1 wyroku z 7 października 2025 r.

Decyzją z 12 października 2023 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił R. W. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że odwołujący w 10 - leciu przed powstaniem niezdolności do pracy tj. od 3 lutego 2013 r. do 2 lutego 2023 r. udokumentował łącznie staż w wymiarze 4 lat 6 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Natomiast w 10-leciu liczonym na dzień złożenia wniosku tj. od 17 lipca 2013 r. do 16 lipca 2023 r. R. W. udowodnił 4 lata 1 miesiąc i 13 dni okresów składkowych i nieskładkowych zamiast wymaganych pięciu lat (k. 21 akt rentowych).

R. W. pismem z 30 października 2023 r. odwołał się od powyższej decyzji wskazując, że nie zgadza się z wydaną decyzją (k. 3).

Po ustanoweniu w sprawie pełnomocnik odwołującego z urzędu popierał odwołanie, wnosząc o przyznanie R. W. renty z tytułu niezdolności do pracy (k. 86).

W odpowiedzi na odwołanie z 23 listopada 2023 r., pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji (k. 4).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. W., urodzony (...), ma wykształcenie średnie techniczne - technik usług pocztowych. Pracował przy naprawach dachów, a do końca stycznia 2016 r. prowadził działalność gospodarczą tj. punkt naprawy telefonów przy Dworcu W. - (...). Kilkukrotnie przebywał w zakładzie karnym. Nie pracuje od około 3 - 4 lat. Ma czworo dzieci. Mieszka ze swoją partnerką w W.. Ubezpieczony rozpoczął leczenie psychiatryczne w 2004 r. W lutym 2023 r. był hospitalizowany psychiatrycznie w (...) (...) , a następnie odbył leczenie w Oddziale Dziennym Psychiatrycznym przy ul. (...) w W.. U odwołującego rozpoznano organiczne zaburzenia osobowości i zachowania oraz organiczne zaburzenia urojeniowe (akta rentowe, opinia biegłego J. U. - k. 57, 106).

J. W. w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy tj. od 17 marca 2013 r. do 16 lipca 2023 r. udowodnił okresy składkowe w wysokości 3 lat 10 miesięcy i 9 dni, okresy nieskładkowe w wysokości 3 miesięcy i 4 dni tj. łącznie 4 lata 1 miesiąc i 13 dni. Z kolei w dziesięcioleciu przed datą powstania niezdolności do pracy tj. od 3 lutego 2013 r. do 2 lutego 2023 r. udowodnił okresy składkowe w wysokości 4 lat 2 miesięcy i 12 dni, okresy nieskładkowe w wysokości 4 miesięcy i 13 dni tj. łącznie 4 lata 6 miesięcy i 25 dni (karta przebiegu zatrudnienia k. 19 akt rentowych).

17 lipca 2022 r. R. W. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS, orzeczeniem z 8 września 2023 r. ustalił, że jest on całkowicie niezdolny do pracy od 3 lutego 2023 r. do 31 sierpnia 2024 r.. Przy czym brak jest przesłanek do stwierdzenia, że przed powstaniem całkowitej niezdolności do pracy istniała u niego częściowa niezdolność do pracy (k. 13 akt rentowych).

Postanowieniem z 1 grudnia 2023 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii na okoliczność ustalenia daty powstania niezdolności do pracy R. W., a w szczególności ustalenia czy był on całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy 27 marca 2020 r. lub wcześniej oraz czy obecna całkowita niezdolność do pracy ma charakter trwały czy okresowy, a jeśli okresowy - jaki jest przewidywany czas jej trwania (k. 7).

W opinii z 5 marca 2024 r. biegły psychiatra J. U. po dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną wskazał, że odwołujący funkcjonuje intelektualne w granicach normy, możliwość dysfunkcji OUN - nie potwierdzona obserwacją i diagnostyką psychologiczną w warunkach całodobowego oddziału psychiatrycznego oraz diagnostyką radioobrazową (TK; MRI OUN). Biegły rozpoznał u ubezpieczonego zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych w 2014 r. - w wywiadzie, organiczne zaburzenia osobowości i zachowania. Organiczna chwiejność afektywna, organiczne zaburzenia lękowe, szkodliwe używanie substancji psychoaktywnych - w wywiadzie. Biegły uznał odwołującego za zdolnego do pracy ze względu na stan psychiczny, tak obecnie jak i w przeszłości. Biegły zauważył, że R. W. nigdy nie był i nie jest upośledzony umysłowo. Nie jest też chory psychicznie na endogenną psychozę o obrazie na schizofrenii - która rozpoczyna się w młodym wieku (nie przekraczającym 35 r. życia) i szybko prowadzi do całkowitej dezorganizacji codziennego funkcjonowania chorego (we wszystkich sferach życia). Natomiast R. W. w okresie postawienia takiej diagnozy (w Oddziale Dziennym Psychiatrycznym (...) W. (...)) miał ukończone (...). Ponadto biegły wskazał, że w ww. oddziale dziennym, badaniem psychologicznym stwierdzono u ubezpieczonego ciężkie dysfunkcje OUN, co zupełnie nie koreluje z jego dotychczasową linią życiową (założył rodzinę, prowadził własną działalność gospodarczy), a także obiektywnym wynikiem badania radioobrazowego TK - które nie wykazało symptomów uszkodzenia OUN. Dodatkowo biegły zwrócił uwagę, że z historii choroby R. W. założonej w (...) Szpitalu Wojewódzkim (...) wynika jednoznacznie, że powodem przyjęcia go na leczenie szpitalne były wypowiadane myśli samobójcze, po konflikcie domowym z partnerką. Podczas pobytu na leczeniu nie ujawniał objawów psychotycznych wytwórczych i wypisał się na własne żądanie z diagnozą F07 Zaburzenia osobowości zachowania spowodowane chorobą uszkodzeniem lub dysfunkcjom mózgu - organiczne zaburzenia osobowości - postawioną zapewne w związku z przebytym przez niego zapaleniem opon mózgowo - rdzeniowych w 2014 r. Zalecono mu dalsze leczenie słabym neuroleptykiem o działaniu uspokajającym (P. a 25mg) - w niewielkiej nawet jak na ambulatoryjne dawce 3 tabl. dziennie. W ocenie biegłego ubezpieczony w swoim życiu nadużywał różnych substancji psychoaktywnych i w trakcie ich przyjmowania mógł doświadczyć przeżyć psychotycznych przypominających schizofrenię - które miały jednak inne podłoże (intoksykacja po użyciu (...)). R. W. natomiast nigdy nie leczył się odwykowo, stąd nie można rozpoznać u niego uzależnienia od ww. substancji, a jedynie szkodliwe używanie (...) (substancji psychoaktywnych). Biegły podkreślił, że odwołujący ma też nieprawidłowe cechy osobowości, a w związku z przebytym zapaleniem opon mózgowo - rdzeniowych (2014 r.) może ujawniać dyskretne dysfunkcje organiczne mózgu - które jednak nie wpływają istotnie na jego codzienne funkcjonowanie i nie zaburzają go znacząco. Taki stan zdrowia psychicznego ubezpieczonego nie narusza sprawności organizmu w stopniu sprowadzającym częściową lub całkowitą niezdolność do pracy ze względu na stan psychiczny - tak obecnie, jak i w przeszłości (k. 57).

W związku z wnioskiem pełnomocnika odwołującego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii - po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego - na okoliczność ustalenia daty powstania niezdolności do pracy R. W., Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii J. U. (pismo procesowe z 2 sierpnia 2024 r. k. 91, postanowienie z 23 stycznia 2025 r. k. 96).

W opinii uzupełniającej z 13 marca 2025 r. biegły psychiatra J. U. po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną stwierdził, że odwołujący aktualnie funkcjonuje intelektualnie w granicach normy, biegły stwierdził u niego cechy nieprawidłowej osobowości, możliwość dysfunkcji OUN, która nie została potwierdzona obserwacją i diagnostyką psychologiczną w warunkach całodobowego oddziału psychiatrycznego, organiczne zaburzenia urojeniowe z udziałem czynników dysocjacyjnych, organiczne zaburzenia osobowości i zachowania, organiczną chwiejność afektywną oraz organiczne zaburzenia lękowe w wywiadzie, zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych przebyte w 2014 r. w wywiadzie. Biegły po ponownym zapoznaniu się z aktami sprawy, dołączoną dokumentacją medyczną (niepełną) oraz po osobistym zbadaniu stwierdził, że podczas badania psychiatrycznego R. W. początkowo siedział niespokojnie na krześle i co chwilę zasłaniał sobie twarz rękami. Na zadawane pytania odpowiadał logicznie, zdaniami prostymi, z odroczeniem - jakby miał trudności z przypominaniem sobie zdarzeń z własnej przeszłości. Był też prawidłowo zorientowany auto - allopsychicznie i nie zdradzał obecności objawów psychotycznych wytwórczych - świadczących o trwającej endogennej chorobie psychicznej. Biegły zauważył, że odwołujący co jakiś czas nieoczekiwanie i bez związku z pytaniami nagle zasłaniał sobie twarz rękami i łkał oraz pokrzykiwał „nie, nie chcę”. Po chwili jednak sam się uspokajał i dalej odpowiadał zadawane przez biegłego pytania. W ocenie biegłego wyżej wymienione symulacyjne zachowania są jego subiektywnym wyobrażeniem przebiegu zaburzeń psychicznych. Stopniowo ustępowały i nie były obecne pod koniec badania piszącego. Nie pojawiały się też po tym jak R. W. opuścił budynek oddziału - bo po terenie szpitala, szedł spokojnie, równym krokiem ze swoją partnerką, prowadził z nią rozmowę, nie zataczał się i nie tracił równowagi. W ocenie biegłego R. W. nie był w przeszłości ani nie jest obecnie niezdolny do pracy ze względu na stan psychiczny. Co prawda leczenie psychiatryczne ambulatoryjne rozpoczął w 2004 r. w związku z symptomami uszkodzenia OUN, nadużywaniem alkoholu i (...). a w 2014 r. przebył zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych. Dwie hospitalizacje psychiatryczne odbył natomiast w 2023 r. tj. już w okresie czynnego ubiegania się o rentę chorobową. W ocenie biegłego odwołujący R. W. był w przeszłości i jest obecnie zdolny do pracy ze względu na stan psychiczny. Nic też nie wskazuje, aby przed dniem 3 lutego 2023 r. był choćby częściowo niezdolny do pracy z powodów psychiatrycznych (k. 103).

Strony nie wnosiły zastrzeżeń do opinii biegłego (pismo procesowe organu rentowego k. 116, pismo pełnomocnika ubezpieczonego k. 118).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiła przede wszystkim opinia biegłego sądowego psychiatry J. U., wraz z opinią uzupełniającą. Opinia została poprzedzona analizą dokumentacji medycznej oraz badaniem przedmiotowym, zarówno opinia główna jak i uzupełniająca zawierają dokładną ocenę stanu zdrowia w kontekście występujących u ubezpieczonego schorzeń. Ponadto biegły sformułował wnioski w opiniach w sposób zrozumiały, jednoznaczny, a przy tym należycie je uzasadnił. Prezentowane przez biegłego wnioski dotyczące braku istnienia u ubezpieczonego niezdolności do pracy, mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały wyczerpująco uzasadnione. Sąd uznał, że biorąc pod uwagę te opinie nie można mieć wątpliwości co do braku istnienia u odwołującego niezdolności do pracy. Należy również mieć na względzie, że strony nie wnosiły zastrzeżeń do opinii uzupełniającej biegłego. Sąd przyjął zatem opinię główną oraz uzupełniającą biegłego sądowego psychiatry J. U. jako podstawę dokonanych ustaleń faktycznych oceniając, że brak jest podstaw do ich negowania.

Sąd uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowi wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie. W niniejszej sprawie wyrok został wydany, na podstawie art. 148 ¹ §1 KPC, na posiedzeniu niejawnym. Sąd uznał bowiem, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, albowiem materiał dowodowy pozwala na ustalenie wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia sporu okoliczności, a stanowiska stron zostały jasno sformułowane.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie wniesione przez R. W. okazało się niezasadne.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1.  jest niezdolny do pracy,

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3 - 8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11 - 12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15 - 17 oraz art. 7 pkt 1 - 3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4.  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Ponadto zgodnie z art. 58 ustawy emerytalnej warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat (ust. 1).

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (ust. 2). Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe (ust. 3). Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 4).

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00 i z 7 września 1979 r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 grudnia 2004 r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2006 r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 13 października 2009 r., II UK 106/09, z 8 maja2008 r., I UK 356/07, z 11 styczni2007 r.r., II UK 156/06 i z 25 listopa1998 r.8r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2006 r. (I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 20 sierpnia 2003 r., II UK 11/03 oraz z 5 lipca 2005 r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 KPC Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15). Sąd miał na względzie również i to, że dowód z opinii biegłego jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sąd uzyskał od biegłych sądowych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania. W takiej sytuacji nie może natomiast czynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyroki Sądu Najwyższego z: 18 września 2014 r., I UK 22/14; z 24 czerwca 2015 r., I UK 345/14; z 30 czerwca 2000 r., II UKN 617/99; także wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 14 września 2017 r., III AUa 258/17).

Badając istnienie analizowanej przesłanki warunkującej przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu psychiatrii, który sporządził w przedmiotowej sprawie opinię główną i opinię uzupełniającą. Ich ocena została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej, tylko ogólnie należy jeszcze raz wskazać, że opinie te są rzetelne oraz jasno i przekonująco uzasadnione. Biegły J. U. w sposób jednoznaczny wskazał na brak niezdolności do pracy u ubezpieczonego. W przedmiotowej sprawie kwestią sporną był okres składkowy konieczny do uzyskania świadczenia, o które ubiegał się ubezpieczony. Jednak jak wynika z opinii biegłego J. U. odwołujący nie spełnia również pierwszego z warunków koniecznych do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ nie jest on niezdolny do pracy z przyczyn psychiatrycznych. Biegły podkreślił, że odwołujący funkcjonuje w granicach normy, a możliwość dysfunkcji OUN nie została potwierdzona obserwacją i diagnostyką psychologiczną w warunkach całodobowego oddziału psychiatrycznego. Biegły w sposób jednoznaczny, po przeprowadzeniu bezpośredniego badania ubezpieczonego oraz po dokonaniu szczegółowej analizy dokumentacji medycznej stwierdził, że R. W. był w przeszłości i jest obecnie zdolny do pracy ze względu na stan psychiczny. Dodatkowo biegły podkreślił, że nic nie wskazuje, żeby przed dniem 3 lutego 2023 r. był chociażby częściowo niezdolny do pracy z powodów psychiatrycznych.

Odwołujący nie spełnił zatem zarówno warunku przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy z art. 57 ust 1 pkt 1 jak i pkt 2, na który powoływał się organ rentowy odmawiając mu świadczenia.

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 KPC w punkcie pierwszym wyroku oddalił odwołanie wniesione przez R. W..

SSR (del.) Magdalena Pytel