Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lutego 2025 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 lutego 2025 roku w Warszawie

sprawy M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

z dnia 10 sierpnia 2021 roku, znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. S. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy na stałe, poczynając od 1 marca 2021 roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. na rzecz M. S. kwotę 360 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

W dniu 10 września 2021r. M. S. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 10 sierpnia 2021r., znak: (...), odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, wnosząc o jej zmianę i przyznanie ww. świadczenia oraz o zasądzenie na jego rzecz od organu rentowego kosztów postępowania według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1)  nieuzasadnione pominięcie dowodów z dokumentów w postaci badania RTG, opisu stanowiska pracy oraz opinii fizjoterapeutycznej w sytuacji, gdy wnioskował o ich przeprowadzenie w sprzeciwie od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 26 maja 2021r., co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych, polegającym na ustaleniu, że jest zdolny do pracy, a tym samym odmową przyznania mu renty z tytułu niezdolności do pracy;

2)  naruszenie art. 57 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez błędne uznanie, że jego stan zdrowia nie uzasadnia przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Uzasadniając odwołanie ubezpieczony wskazał, że zaskarżona decyzja nie uwzględnia jego aktualnego stanu zdrowia, powodującego że nie jest w stanie pracować fizycznie, zgodnie z kwalifikacjami. Uszczerbek na zdrowiu, jakiego doznał, polegający na usztywnieniu stopy prawej, bez możliwości jej swobodnego obrotu i ruchu w górę, powoduje że wykonywanie pracy na stanowisku montażysty jest obecnie niemożliwe i niebezpieczne. Nie tylko nie jest w stanie pracować na wysokości (na drabinie, rusztowaniu), ale także pozostałe zadania są dla niego niewykonalne, gdyż w pełni sprawną ma tylko lewą stopę, a prawa stopa podlega dostawieniu, ponieważ jej ruchy są znacznie ograniczone. Wskutek wypadku odczuwa intensywny ból prawej stopy, szczególnie nasilający się podczas ruchu lub obciążenia nogi oraz przy zmianach warunków atmosferycznych (meteoropatia), który łagodzą jedynie silne środki przeciwbólowe. Długotrwałe obciążenie nogi powoduje obrzęk całej stopy i zaczerwienienie, natomiast brak ruchu wywołuje drętwienie nogi i uniemożliwia prawidłowe chodzenie (odwołanie z 10 września 2021r. – k. 3-8 a.s).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, a uzasadniając przedstawione stanowisko wskazał, że M. S. od 28 sierpnia 2020r. do 28 lutego 2021r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 5 marca 2019r. W dniu 9 marca 2021r. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do tego świadczenia. W toku postępowania komisja lekarska ZUS, orzeczeniem z dnia 5 sierpnia 2021r. nie stwierdziła niezdolności do pracy. W oparciu o powyższe organ rentowy wydał decyzję z dnia 10 sierpnia 2021r., którą odmówił M. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź na odwołanie z 5 października 2021r. – k. 11 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. S., urodzony (...), ukończył liceum ogólnokształcące i zdał maturę. Od stycznia 2015 roku pracował jako montażysta stoisk targowych w Przedsiębiorstwie Usługowo- Handlowym (...) sp. z o.o. w D.. Zgodnie z opisem stanowiska pracy, sporządzonym przez pracodawcę, pracownik na takim stanowisku zajmuje się montażem i demontażem stoisk ekspozycyjnych z elementów prefabrykowanych oraz elementów wcześniej przygotowanych przez stolarzy. Prace wykonywane są na wysokości do i powyżej trzech metrów, przy użyciu drabin, rusztowań i podestów. Pracownik wykonuje również prace okołotransportowe, najczęściej na zewnątrz w narażeniu na zmienne warunki atmosferyczne. Zajmuje się załadunkiem lub rozładunkiem samochodu ciężarowego, zdjęciem elementów stoisk umieszczonych na paletach z naczepy samochodu, przywiezieniem ich do miejsca składowania, a następnie na miejsce stoiska w celu rozpakowania i zmontowania. W wywiadzie zawodowym z dnia 4 lipca 2019 roku pracę określono jako bardzo ciężką fizyczną, wymagającą sprawności obu rąk, dłuższego stania, chodzenia, schylania się, przebywania na wysokości, podnoszenia i noszenia ciężarów, a także wyjazdów w teren. Praca wymaga sprawności fizycznej i kondycji. Wykonywana jest wewnątrz pomieszczeń i na zewnątrz budynków, w narażeniu na hałas i pyły. W dniu 5 marca 2019 roku M. S. uległ wypadkowi, wykonując pracę na terenach wystawowych w K. w Niemczech. W tym dniu zajmował się transportowaniem wózkiem ręcznym czterokołowym palet z elementami montażowymi do windy towarowej. Palety były wyładowywane z samochodów ciężarowych wózkiem silnikowym i dostarczane na odległość około 10 metrów od windy. Około godziny 9.45 M. S. został potrącony przez wózek silnikowy wyładowujący samochód. Z miejsca zdarzenia miejską karetką został przewieziony do Kliniki (...), (...) Urazowej i Traumatologii Sportowej w M., gdzie stwierdzono złamanie z przemieszczeniem kości skokowej, złamanie z przemieszczeniem stawu C., złamanie podstawy śródstopia i inne urazy stawu skokowego. Był hospitalizowany od 5 marca 2019 roku do 12 marca 2019 roku. Podczas hospitalizacji przeprowadzono operację stawu skokowego. Po wypadku ubezpieczony przez 6 miesięcy korzystał ze zwolnienia lekarskiego, a następnie przez 12 miesięcy ze świadczenia rehabilitacyjnego ( opinia biegłego sądowego ortopedy M. G. – k. 21 - 23 a.s.; opinia biegłej sądowej medycyny pracy M. P. – k. 56-62 a.s.; opinia biegłego sądowego ortopedy P. R. – k. 91 -93 a.s.; protokół Nr (...)r. – akta rentowe).

M. S. od 28 sierpnia 2020r. do 28 lutego 2021r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Od września 2021 roku podjął na ¾ etatu pracę na stanowisku konserwatora (okoliczność bezsporna). W dniu 9 marca 2021 roku złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniosek o ponowne ustalenie prawa do ww. świadczenia ( wniosek – k. 55 akt rentowych). W toku postępowania przed organem rentowym został skierowany do lekarza orzecznika ZUS, który po analizie dokumentacji medycznej, wydał orzeczenie w dniu 26 maja 2021r., w którym uznał, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 59 akt rentowych). Następnie, w wyniku wniesionego przez M. S. sprzeciwu, Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z 5 sierpnia 2021r., po analizie dokumentacji medycznej, podtrzymała stanowisko, jakie zajął lekarz orzecznik ZUS (orzeczenie Komisji Lekarskiej – k. 61 akt rentowych).

W dniu 10 sierpnia 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wydał decyzję znak: (...), którą odmówił M. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy (decyzja ZUS z 10 sierpnia 2021r. – k. 64 akt rentowych).

W dniu 10 września 2021r. M. S. odwołał się ww. decyzji, a sąd postanowieniem z 21 października 2021r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego ortopedy celem ustalenia, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 5 marca 2019r., a jeśli tak, to czy jest to niezdolność częściowa czy całkowita i na jaki okres, ze wskazaniem daty początkowej powstania tej niezdolności (postanowienie z 21 października 2021r. – k. 14 a.s.).

Biegły sądowy ortopeda M. G. w opinii z 16 lutego 2022 roku, wydanej po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną, rozpoznał u M. S. stan po urazie zmiażdżeniowym stopy prawej z wielomiejscowymi złamaniami i powikłanym zespołem (...). Ocenił, że ubezpieczonego należy uznać za częściowo niezdolnego do pracy w związku z przebytym wypadkiem przy pracy, a powodem jest utrzymująca się znaczna pourazowa dysfunkcja ruchów w obrębie stawu skokowego i stopy prawej, a także zmiany w strukturze kości, widoczne zarówno w badaniu RTG wykonanym w 2021 roku, jak i w badaniu RTG w 2022 roku. Dodatkowo biegły zaznaczył, że u ubezpieczonego utrzymują się jeszcze objawy pourazowego zespołu (...). M. S. nie może więc wykonywać takiej pracy, jaką wykonywał przed wypadkiem, to jest pracy na wysokości, czy w wymuszonej pozycji ciała. Biegły wskazał, że rokuje poprawę, dlatego częściową niezdolność do pracy ustalił od zakończenia wcześniejszych świadczeń z ZUS do 28 lutego 2023r. (opinia biegłego sądowego ortopedy M. G. – k. 21 - 23 a.s.).

Z uwagi na zastrzeżenia organu rentowego Sąd postanowieniem z 30 marca 2022r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego specjalisty medycyny pracy na takie okoliczności, jak w postanowieniu z 21 października 2021 roku (postanowienie z 30 marca 2022r. – k. 41 a.s.).

Biegła sądowa specjalistka medycyny pracy M. P. w opinii z dnia 25 lipca 2022 roku, wydanej po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną, rozpoznała u M. S. stan po urazie zmiażdżeniowym stopy prawej z wielomiejscowymi złamaniami, powikłanym zespołem (...). Biegła oceniła, że z powodu utrzymującej się dysfunkcji stawu skokowego i stopy prawej, powodującej znaczne zaburzenie zdolności motorycznych, ubezpieczony jest nadal częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 5 marca 2019 roku. Nie może wykonywać prac na wysokości powyżej 1 metra, ciężkich prac fizycznych, nie może pracować w wymuszonej pozycji. Biegła ustaliła niezdolność do pracy od zakończenia wcześniejszych świadczeń rentowych wraz ze wskazaniem ponownej oceny stanu zdrowia za 1 rok (opinia biegłej sądowej medycyny pracy M. P. – k. 56-62 a.s.).

Sąd postanowieniem z 15 czerwca 2023r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego ortopedy (z wyłączeniem M. G.) na takie okoliczności, jak we wcześniejszych postanowieniach (postanowienie z 15 czerwca 2023r. – k. 82 a.s.).

Biegły sądowy ortopeda P. R. w opinii z dnia 20 września 2023 roku stwierdził, że M. S. jest częściowo niezdolny do pracy z powodów ortopedycznych. W ocenie biegłego niezdolność ta ma charakter trwały, z datą początkową powstania od dnia 5 marca 2019 roku. Biegły wskazał, że stan ortopedyczny opiniowanego narusza sprawność organizmu w stopniu uzasadniającym uznanie częściowej niezdolności do pracy o charakterze trwałym. W następstwie wypadku z dnia 5 marca 2019r. u opiniowanego doszło do trwałej dysfunkcji stawu skokowego oraz stępu. Ubezpieczony nie jest w stanie wykonać żadnej pracy wymagającej utrzymywania stabilnej pozycji ciała (praca na wysokości) lub pracy wymagającej wymuszonej pozycji ciała związanej z koniecznością nadmiernych ruchów w stawach skokowych. Nie jest także w stanie długotrwale obciążać prawej kończyny dolnej, a zdolności lokomocyjne zostały ograniczone (opinia biegłego sądowego ortopedy P. R. – k. 91 - 93 a.s.).

Sąd postanowieniem z 23 października 2023r. dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłej sądowej specjalistki medycyny pracy M. P. celem wskazania, do jakiej konkretnie daty (ewentualnie trwale) M. S. jest częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy (postanowienie z 23 października 2023r. – k. 107 a.s.).

Biegła sądowa M. P. w opinii uzupełniającej z dnia 20 listopada 2023 roku wskazała, że M. S. jest częściowo niezdolny do pracy do 25 lipca 2023 roku i po tej dacie wskazana jest ponowna ocena stanu zdrowia (uzupełniająca opinia biegłej sądowej medycyny pracy M. P. – k. 113-114 a.s.).

Sąd postanowieniem z 1 marca 2024r. dopuścił dowód z kolejnej uzupełniającej opinii biegłej sądowej specjalistki medycyny pracy M. P. celem wskazania, czy po 25 lipca 2023r. odwołujący się jest nadal częściowo lub całkowicie niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, a jeśli tak, to czy trwale, czy okresowo (do kiedy) (postanowienie z 1 marca 2024r. – k. 125 a.s.).

Biegła sądowa specjalistka medycyny pracy M. P. w opinii uzupełniającej z dnia 22 czerwca 2024 roku wskazała, że w jej ocenie M. S. po 25 lipca 2023r. jest nadal częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy i niezdolność ta jest trwała (uzupełniająca opinia biegłej sądowej medycyny pracy M. P. – k. 135-137 a.s.).

Sąd postanowieniem z 1 sierpnia 2024r. dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego ortopedy M. G. celem ustalenia, czy M. S. po 28 lutego 2023r., tj. po dacie oznaczonej w opinii z 16 lutego 2022r., jest nadal niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy z dnia 5 marca 2019r., a jeśli tak, to czy jest to niezdolność częściowa czy całkowita i na jaki okres, ze wskazaniem daty początkowej powstania tej niezdolności (postanowienie z 1 sierpnia 2024r. – k. 150 a.s.).

Biegły sądowy ortopeda M. G. w opinii z dnia 18 września 2024 roku, po ponownym przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy dokumentacji medycznej, rozpoznał u M. S. stan po urazie zmiażdżeniowym stopy prawej z wielomiejscowymi złamaniami, powikłanym zespołem (...), zniekształceniem i dysfunkcją. Ocenił, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy w związku z przebytym wypadkiem przy pracy, a powodem niezdolności do pracy jest utrzymująca się znaczna dysfunkcja pourazowa w obrębie stawu skokowego i stopy prawej, a także zmiany w strukturze kości widoczne w badaniu RTG. Następnie biegły zaznaczył, że szczególnym problemem ubezpieczonego jest zniekształcenie, które nie pozwala na efektywne obciążanie. Poza tym, mimo znacznego upływu czasu, nadal utrzymują się objawy pourazowego zespołu (...). W ocenie biegłego M. S. z pewnością nie może wykonywać takiej pracy, jaką wykonywał przed wypadkiem, to jest pracy na wysokości, czy w wymuszonej pozycji ciała. Jego stan nie rokuje poprawy, ale jednocześnie, z uwagi na młody wiek i możliwość nabycia kwalifikacji i umiejętności, biegły oznaczając koniec okresu niezdolności do pracy wskazał na dzień 30 września 2027r. (opinia uzupełniająca biegłego sądowego ortopedy M. G. – k. 161 - 163 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną M. S., konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym i okoliczności wypadku przy pracy, jakiemu ubezpieczony uległ w dniu 5 marca 2019 roku. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziły zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny, Sąd oparł się również na opiniach biegłych sądowych: ortopedów – M. G. i P. R. oraz specjalistki medycyny pracy M. P.. Wszystkie opinie zostały poprzedzone analizą dokumentacji medycznej oraz badaniami przedmiotowymi, zawierają dokładną ocenę stanu zdrowia w zakresie występujących u ubezpieczonego schorzeń i przebiegu leczenia oraz jego związku z wypadkiem przy pracy. Ponadto biegli sformułowali wnioski w opiniach w sposób zrozumiały, jednoznaczny, a przy tym należycie je uzasadnili. Z tych względów opinie nie budziły wątpliwości i zastrzeżeń w zakresie, w jakim ostateczna ocena stanu zdrowia ubezpieczonego potwierdziła jego częściową niezdolność do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. W opinii wszystkich biegłych ta niezdolność do pracy występowała w ciągłości, czyli jako kontynuacja niezdolności, którą orzekł organ rentowy, przyznając M. S. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres do 28 lutego 2021 roku. Biegli zgodnie wskazali, że występuje ona od 1 marca 2021 roku w dalszym ciągu. Jedyna rozbieżność, jaka wystąpiła w wydanych opiniach, odnosi się do okresu, na jaki należałoby orzec niezdolność do pracy. Biegła z zakresu medycyny pracy, która w ocenie sądu ma decydujący głos, ponieważ ocenia stan zdrowia nie tylko w aspekcie medycznym, ale także pod kątem możliwości kontynuowania zatrudnienia, biorąc pod uwagę posiadane kwalifikacje, wiek i inne czynniki, wskazała początkowo, że niezdolność do pracy jest czasowa. Natomiast po upływie pewnego okresu, w ostatniej opinii uzupełniającej, wyjaśniła, że nie ma rokowań na poprawę stanu zdrowia ubezpieczonego i oceniła, że niezdolność do pracy należy uznać za trwałą. Takie samo stanowisko zaprezentował biegły ortopeda P. R.. Jedynie ortopeda biegły M. G. zakreślił ramy czasowe, do których częściowa niezdolność do pracy powinna być orzeczona (w ostatniej opinii – do 30 września 2027r.), ale jednocześnie wskazał, że w sensie medycznym ubezpieczony nie rokuje poprawy. Stanowisko biegłego w zakresie rokowań co do braku możliwości poprawy stanu zdrowia jest zatem tożsame z tym, co wskazało dwóch pozostałych biegłych opiniujących w sprawie. W takiej sytuacji Sąd, biorąc pod uwagę wszystkie opinie, nie miał wątpliwości co do istnienia u M. S. niezdolności do pracy, a także ostatecznie co do trwałości tego stanu.

Organ rentowy kwestionował wszystkie opinie wydane w sprawie, zgłaszając do nich zarzuty. W wyniku tego Sąd dopuścił dowód z opinii kolejnego biegłego ortopedy oraz dowód z opinii specjalisty medycyny pracy, jak również wystąpił do biegłych M. G. i M. P. o opinie uzupełniające. Wnioski z nich płynące są zgodne co do tego, że ubezpieczony jest nadal częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy, co nie uzasadniało dalszego prowadzenia postępowania dowodowego. Wydaje się, że zwrócił uwagę na to także sam organ rentowy, gdyż ostatecznie zrezygnował z wnioskowania o kolejnych biegłych. Po wydaniu ostatniej opinii, mimo zgłoszonych zastrzeżeń, przedstawił stanowisko, że pozostawia dalsze procedowanie do decyzji Sądu, uznając że w sprawie zostało sporządzonych wiele opinii i te opinie za każdym razem prezentują stanowisko przeciwne od stanowiska organu rentowego.

Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności, Sąd ocenił, iż w sytuacji, w której dwóch biegłych ortopedów i specjalista medycyny pracy w opiniach głównych i uzupełniających prezentują niemal tożsame wnioski, uzasadniają je należycie, opierają się na dokumentacji medycznej oraz przeprowadzonych badaniach ubezpieczonego, to nie ma podstaw do dalszego kwestionowania istnienia częściowej niezdolności do pracy oraz przeprowadzenia dalszych dowodów, w tym z opinii innych bądź tych samych biegłych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. S. podlegało uwzględnieniu.

Spór w przedmiotowej sprawie dotyczy prawa M. S. do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. Dz. U. z 2019r., poz. 1205 – dalej jako ustawa wypadkowa) ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy. Natomiast w myśl art. 17 ust. 1 ustawy wypadkowej, przy ustalaniu prawa do renty z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 504 – dalej jako ustawa emerytalna) z uwzględnieniem przepisów ustawy wypadkowej. Świadczenia, o których mowa w ust. 1, przysługują niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową (ust. 2).

Powyższe odesłanie do przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS sprawia, że przy ocenie niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy znajdują zastosowanie przepisy art. 12 i art. 13 ustawy emerytalnej. Zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Powyższy przepis rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy – niezdolność częściową oraz całkowitą. Osobą częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 2). Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 3). Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego. Przy tym niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań do odzyskania zdolności do pracy; gdy zaś takie rokowania istnieją, orzeka się okresową niezdolność do pracy (ust. 2 i 3).

W rozpatrywanej sprawie bezsporne jest, że M. S. uległ wypadkowi przy pracy w dniu 5 marca 2019r., w wyniku którego doznał urazów w postaci złamania z przemieszczeniem kości skokowej, złamania z przemieszczeniem stawu C., złamania podstawy śródstopia i innych urazów stawu skokowego, co w konsekwencji spowodowało naruszenie sprawności jego organizmu w stopniu sprowadzającym częściową niezdolność do pracy. W związku z tym ubezpieczony pobierał z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy w okresie od 28 sierpnia 2020r. do 28 lutego 2021r. W zaskarżonej decyzji organ rentowy odmówił przyznania prawa do takiego świadczenia, powołując się na orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS, która uznała, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo – lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń występującego z wnioskiem o świadczenie rentowe (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15).

Mając na względzie powyższe, Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe z uwzględnieniem dokumentacji medycznej ubezpieczonego, której analizę zlecił biegłym sądowym z zakresu ortopedii i medycyny pracy. Biegli sądowi w opiniach głównych oraz uzupełniających, opartych na dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz wynikach przeprowadzonych badań przedmiotowych, wskazali że M. S. jest częściowo niezdolny do pracy na stałe od 1 marca 2021r., tj. od dnia następującego po dniu, do którego miał przyznaną rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Przyczyną niezdolności do pracy są następstwa wypadku przy pracy z dnia 5 marca 2019r. - stan po urazie zmiażdżeniowym stopy prawej z wielomiejscowymi złamaniami, powikłany zespołem (...), ze zniekształceniem i dysfunkcją.

Mając na względzie kompleksowy i rzetelny charakter sporządzonych opinii Sąd podzielił wnioski biegłych w całości. Opinie zostały wydane na podstawie właściwych przesłanek, w tym dokumentacji medycznej, a także badań przedmiotowych, co miało znaczenie o tyle, że orzeczenia wydane w toku postępowania przed organem rentowym miały charakter zaoczny, tj. opierały się wyłącznie o analizę dokumentów medycznych. Podkreślenia wymaga, że dowód z opinii biegłego jest przeprowadzony prawidłowo, jeżeli sąd uzyskał od biegłych sądowych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, a tylko brak w opinii fachowego uzasadnienia wniosków końcowych, uniemożliwia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej. Poza tym Sąd nie może czynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 18 września 2014r., I UK 22/14; z dnia 24 czerwca 2015r., I UK 345/14; z dnia 30 czerwca 2000r., (...) UKN 617/99; także wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 września 2017r., III AUa 258/17).

Podzielając wnioski z opinii biegłych, Sąd Okręgowy, odmiennie niż organ rentowy, przyjął, że stan zdrowia M. S. uzasadnia zakwalifikowanie go jako osoby częściowo niezdolnej do pracy w związku z wypadkiem przy pracy od 1 marca 2021r. na stałe. Odnosząc się do zastrzeżeń Zakładu, zgłoszonych wobec wydanych opinii, należy zwrócić uwagę, że początkowo opierały się one na braku uwzględnienia wywiadu zawodowego ubezpieczonego, kiedy zaś Sąd przeprowadził dowód z opinii specjalistki medycyny pracy, która szeroko opisała kwestie związane z pracami, jakie wykonywał ubezpieczony, w uwagach Zakładu, pojawiało się odwołanie do standardów orzecznictwa, zgodnie z którymi częściowa niezdolność do pracy w przypadku kończyn wiąże się z utratą kończyny lub bezużytecznością graniczącą z utratą. Poza tym, jako nadużycie, wskazana została okoliczność ustalenia częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy uszczerbek na zdrowiu w związku z wypadkiem przy pracy wyniósł 15%. Odnosząc się do powyższego, wskazać należy, iż Sąd – stosując obowiązujące przepisy i odwołując się do orzecznictwa – nie zna takich standardów, jakie wskazał ZUS. Zapewne obowiązują one w postępowaniu orzeczniczym przed organem rentowym, natomiast z całą pewnością nie wiążą w postępowaniu sądowym. Sąd – odwołując się do opinii biegłych – każdą sprawę ocenia indywidulanie, biorąc pod uwagę tak aspekt medyczny – biologiczny, jak okoliczności związane z posiadanymi kwalifikacjami. Wobec tego nadużyciem, na jakie wskazał Zakład w odniesieniu do sytuacji ubezpieczonego, jest sugerowanie, że tylko utrata kończyny bądź dysfunkcja granicząca z jej utratą może dawać podstawy do ustalenia częściowej niezdolności do pracy. Poza tym, nie jest słusznie wskazanie przez ZUS w zastrzeżeniach do opinii, że u ubezpieczonego nie występuje istotna niewydolność funkcji narządu ruchu. Na okoliczności przeciwne wskazują opinie biegłych, w tym stanowisko biegłej z zakresu medycyny pracy, która choć początkowo orzekała czasową częściową niezdolność do pracy, to ostatecznie wskazała, że ma ona charakter trwały. Wskazana biegła, podobnie jak specjaliści z dziedziny ortopedii, zaakcentowała cechy odwapnienia w obrębie kości prawego stępu, rozwój pourazowych zmian zwyrodnieniowych, ograniczenie zdolności lokomocyjnych i wynikający z tego brak możliwości wykonywania prac wymagających utrzymania stabilnej pozycji ciała oraz wymuszonej pozycji ciała związanej z koniecznością nadmiernych ruchów w stawach skokowych. Organ rentowy z tego rodzaju wnioskami medycznymi, wynikającymi z dokumentacji, nie podjął merytorycznej polemiki, koncentrując się na zarzutach nadużycia i sprzeczności ze standardami orzecznictwa. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z 10 lipca 2019r. (III AUa 162/18) wyjaśnił natomiast, że jeśli chodzi o takie standardy orzecznictwa powoływane przez organ rentowy, to zasady postępowania sądowego zawierają określone reguły dowodowe, które w żaden sposób w postępowaniu w zakresie spraw z ubezpieczeń społecznych nie odsyłają do zasad orzecznictwa lekarskiego jako mających rozstrzygające znaczenie w tego rodzaju sprawach. Zgodnie z treścią art. 227 k.p.c. stan zdrowia osoby ubezpieczonej jest przedmiotem dowodu, tak jak każdy inny fakt mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Ocena takiego dowodu wymaga zasięgnięcia wiadomości specjalnych w postaci przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych lekarzy sądowych. Nie budzi przy tym wątpliwości, że strona chcąca podważyć wartość dowodową opinii biegłego sądowego winna przytoczyć rzeczowe argumenty uzasadniające jej twierdzenia. Jest to związane ze szczególnym charakterem tego dowodu, albowiem biegli w odróżnieniu od świadków, czy stron nie komunikują w postępowaniu swej wiedzy i spostrzeżeń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, lecz przy wykorzystaniu posiadanej wiedzy zawodowej i naukowej, czyli wiadomości specjalnych, wykraczających poza zasób wiedzy przeciętnie wykształconego człowieka, sporządzają opinię w zakresie objętym tezą dowodową w celu ułatwienia oceny faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Powołanie się przez organ rentowy na standardy orzecznictwa nie jest merytorycznym argumentem mogącym podważyć wiarygodność wyczerpującego i rzetelnie uzasadnionego stanowiska biegłych.

W rozpatrywanej sprawie Sąd nie znalazł podstaw, by uwzględnić zarzuty ZUS, szczególnie wobec faktu, iż żadna z wydanych opinii nie potwierdza, że u ubezpieczonego nie występuje niezdolność do pracy. Fakt, iż ubezpieczony świadczył prace od września 2021r. nie jest podstawą do takiego stwierdzenia. Po pierwsze, osoba częściowo niezdolna do pracy nie ma bezwzględnego zakazu świadczenia pracy. Po drugie, wówczas gdy ubezpieczony podjął pracę, ZUS odmówił mu prawa do renty. W takiej sytuacji od osoby, która musi pozyskiwać środki materialne, by żyć, trudno oczekiwać bierności.

Z powyższych względów, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zaskarżona decyzja podlegała zmianie poprzez przyznanie M. S. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Orzekając o dacie, od której to świadczenie jest należne, Sąd miał na względzie, że ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, która przysługiwała mu do 28 lutego 2021 roku. Wobec powyższego prawo do tego świadczenia zostało przyznane ponownie od 1 marca 2021r. na stałe - zgodnie z opinią biegłych.

Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz M. S., reprezentowanego przez pełnomocnika, który złożył stosowny wniosek (k. 180), kwotę 360,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1935 ze zm.), który rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 23 grudnia 2024r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2024r., poz. 1947), został zmieniony od 31 grudnia 2024r. Zmiana, nie zawierająca przepisów przejściowych, polegała na zastąpieniu dotychczasowej stawki 180 zł stawką wynoszącą 360 zł i stąd taka została zasądzona na rzecz M. S..

sędzia Agnieszka Stachurska