Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 sierpnia 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 sierpnia 2025 r. w Warszawie

sprawy Z. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o prawo do renty dla inwalidy wojennego

na skutek odwołania Z. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 16 kwietnia 2025 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

Sędzia SO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

Z. B. w dniu 21 maja 2025 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 16 kwietnia 2025 roku, znak: (...) odmawiającej jej prawa do renty dla inwalidy wojennego. Odwołująca wskazała, że nie zgadza się z wydaną opinią Komisji Lekarskiej ZUS, która uznała, że nie jest ona osobą represjonowaną. Z. B. zaznaczyła, że jako ofiara represji wojennych, w 1992 roku otrzymała legitymację wydaną przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Równocześnie ubezpieczona zaznaczyła, że jako dziecko przeżyła 6 lat i 3 miesiące na zesłaniu na U. i dlatego uważa, że jest ofiarą represji II wojny światowej. Równocześnie podkreśliła, że jej rodzice w związku z represją rządów sowieckich zostali wyrzuceni wbrew własnej woli ze swoich rodzinnych stron na W. i zostali zesłani na ciężką katorgę do obozu pracy na S., gdzie ubezpieczona się urodziła. Odwołująca zaznaczyła, że jako dziecko była zmuszana do ciężkiej pracy w lesie, gdzie doznała urazu głowy i kręgosłupa. Z. B. wskazała, że w związku z dzieciństwem spędzonym na S. obecnie cierpi na różne pogłębiające się dolegliwości związane z wieloma chorobami i część z tych chorób ma początek niewątpliwie związany z pobytem na S. (odwołanie z dnia 20 maja 2025 r. k. 3-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając swe stanowisko w sprawie organ rentowy powołując się na przepisy ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych wskazał, że jak wynika z akt sprawy, odwołująca nie kwalifikuje się do żadnej z wymienionych w ustawie grup osób, które można uznać za inwalidę wojennego ponieważ ww. została zaliczona przez Urząd do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych do osób represjonowanych z tytułu deportacji do ZSRR w okresie od marca 1940 r. do maja 1946 r. Wobec tego prawo do renty inwalidy wojennego nie przysługuje. Na marginesie organ rentowy zauważył, że Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 25 kwietnia 2025 r. uznała, że ww. jest co prawda całkowicie niezdolna do pracy z ogólnego stanu zdrowia, jednakże nie stwierdza się niezdolności do pracy w związku z pobytem w obozie koncentracyjnym na S., w okresie od marca 1940 r. do maja 1946 r. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddaleni odwołania (odpowiedź na odwołanie z dnia 4 czerwca 2025 r. k. 6-7 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Z. B. urodziła się (...) Odwołująca urodziła się na S., gdzie przebywała wraz z rodzicami do maja 1946 r. (bezsporne). Ubezpieczona cierpi na liczne schorzenia, w tym m.in.: nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu drugiego, hiperlipidemię, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i stawów biodrowych – stan po endoprotezoplastyce prawego stawu biodrowego (w 2021 r.), przykurcz ręki lewej po leczeniu operacyjnym w 2014 r., refluks przełykowy, uchyłki esicy, miażdżycę, przebyty udar mózgu, stan po leczeniu raka piersi w 2017 r. oraz raka nerki w 2018 r., torbiel nerki prawej, nadczynność tarczycy (dokumentacja medyczna znajdująca się w aktach rentowych).

Odwołująca została zaliczona przez Urząd d.s. Kombatantów i Osób Represjonowanych do osób represjonowanych z tytułu deportacji do ZSRR w okresie od marca 1940 r. do maja 1946 r. (zaświadczenie – nienumerowana karta a.r.).

Pismem z dnia 9 grudnia 2024 r. odwołująca wniosła o przyznanie jej prawa do renty dla inwalidy wojennego (nienumerowane karty a.r.). W toku postępowania przed organem rentowym odwołująca została skierowana na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 25 lutego 2025 r. wskazał, że ubezpieczona jest trwale całkowicie niezdolna do pracy, a daty powstania tej niezdolności nie da się ustalić. Równocześnie wskazano, że stwierdzona całkowita niezdolność do pracy nie pozostaje w związku z pobytem w obozie koncentracyjnym na S. w okresie od marca 1940 r. do maja 1946 r. (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 25 lutego 2025 r. – nienumerowana karta a.r.). W związku ze sprzeciwem odwołującej od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczona została skierowana na badanie przez Komisję Lekarską ZUS, która w orzeczeniu z dnia 25 marca 2025 r. uznała, że ubezpieczona jest obecnie całkowicie niezdolna do pracy z ogólnego stanu zdrowia, nie stwierdzono jakiejkolwiek niezdolności do pracy w związku z pobytem w obozie koncentracyjnym na S. w okresie od marca 1940 r. do maja 1946 r. (orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 25 marca 2025 r. – nienumerowana karta a.r.).

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił ubezpieczonej prawa do renty dla inwalidy wojennego wskazując w uzasadnieniu decyzji, że odwołująca nie jest żołnierzem ani osobą wymienioną w powołanych przepisach, a równocześnie Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 25 marca 2025 r. orzekła, że nie jest ona całkowicie niezdolna do pracy z ogólnego stanu zdrowia, nie stwierdziła jakiejkolwiek niezdolności do pracy w związku z pobytem na S. w okresie od marca 1940r. do maja 1946 r. Organ rentowy poinformował równocześnie ubezpieczoną o tym, że renta osoby represjonowanej dotyczy osoby, która przebywała w niewoli, obozie lub innym miejscu odosobnienia i została uznana za niezdolną do pracy w związku z pobytem w wyżej wymienionych miejscach odosobnienia. Organ rentowy zaznaczył, że ubezpieczona nie wystąpiła we wniosku o rentę dla osoby represjonowanej. Jednak zgodnie z orzeczeniem Komisji Lekarskiej z 25 marca 2025 r. nie stwierdzono jakiejkolwiek niezdolności do pracy w związku z pobytem ubezpieczonej na S. (decyzja z dnia 16 kwietnia 2025 r. – nienumerowana karta a.r.).

Z. B. nie zgodziła się z powyższą decyzją i wnosząc odwołanie od niej zainicjowała przedmiotowe postępowanie (odwołanie z dnia 20 maja 2025 r. k.3-4 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, który nie był sporny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczności oraz treści strony nie kwestionowały, a które nie budziły również wątpliwości Sądu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie Z. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 16 kwietnia 2025 roku, znak: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550, dalej: k.p.c.) sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Analizując treść złożonych przez strony i zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, Sąd uznał, że okoliczności faktyczne nie były w sprawie sporne. Spór nie dotyczył faktów, lecz prawa, wobec czego Sąd na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z ustawą o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz.U.2025.195 t.j. - dalej jako ustawa). Zaopatrzenie określone ustawą przysługuje:

1) inwalidom wojennym;

2) inwalidom wojskowym;

3) członkom rodzin, pozostałym po żołnierzach poległych, zmarłych lub zaginionych w czasie służby wojskowej oraz po inwalidach wojennych i wojskowych (art. 1).

Zgodnie z art. 10 pkt 2 lit. a-c ustawy z dnia 11 października 2002 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i wychowawczych (Dz.U.2002.1515), która weszła w życie z dniem 15 listopada 2002 r. ilekroć w ustawie jest mowa o inwalidztwie - należy przez to rozumieć całkowitą lub częściową niezdolność do pracy.

Z kolei art. 6 ust. 1 ustawy stanowi, że inwalidą wojennym jest żołnierz, który został zaliczony do jednej z grup inwalidów wskutek inwalidztwa powstałego w związku z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych w czasie:

1) pełnienia w okresie wojny 1939-1945 służby w Wojsku Polskim, w polskich formacjach wojskowych przy armiach sojuszniczych oraz w oddziałach ruchu podziemnego lub partyzanckiego prowadzących na obszarze Państwa Polskiego walkę z hitlerowskim okupantem;

2) uczestniczenia w walkach z oddziałami Ukraińskiej Powstańczej Armii oraz grupami Wehrwolfu.

W myśl ust. 2 wskazanego art. za inwalidę wojennego uważa się również żołnierza mającego obywatelstwo polskie, który został zaliczony do jednej z grup inwalidów wskutek inwalidztwa powstałego w związku z działaniami wojennymi lub mającymi charakter wojennych w czasie pełnienia w okresie wojny 1939-1945 służby w Armii Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich oraz w innych armiach sojuszniczych, a także w oddziałach antyfaszystowskiego ruchu podziemnego lub partyzanckiego działających na obszarze innych państw.

Ponadto, zgodnie z art. 8 powyższej ustawy za inwalidę wojennego uważa się również osobę mającą obywatelstwo polskie, która została zaliczona do jednej z grup inwalidów z tytułu inwalidztwa będącego następstwem zranień lub kontuzji doznanych w związku z:

1) pełnieniem służby w wojskowych oddziałach ludowych w czasie wojny domowej w Hiszpanii lub w okresie internowania w następstwie tej służby;

2) udziałem w obronie Poczty Gdańskiej we wrześniu 1939 r. i w walkach o Cytadelę Poznańską w lutym 1945 r.;

3) uczestniczeniem w konwojach w okresie wojny 1939-1945 w charakterze członka załóg handlowych statków morskich;

4) udziałem w Powstaniu Wielkopolskim oraz Powstaniach Śląskich;

5) rozminowywaniem kraju w czasie pełnienia służby w Siłach Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej po zakończeniu wojny 1939-1945.

Nie budzi wątpliwości Sądu, że odwołująca nie kwalifikuje się do żadnej z grup wymienionych powyższymi przepisami. Z. B. nie była żołnierzem, nie pełniła służby zatem nie może być uznana za inwalidę wojennego.

Odwołująca co prawda ma status osoby represjonowanej, jednak nie świadczy to o prawie do renty dla inwalidy wojennego, o którą ubiegała się ubezpieczona. Z. B. mogłaby ewentualnie ubiegać się o rentę dla osoby represjonowanej. Dodatkowo należy podkreślić, to na co wskazał organ rentowy w swojej decyzji, że Komisja Lekarska ZUS nie stwierdziła jakiejkolwiek niezdolności do pracy ubezpieczonej w związku z pobytem na S. w okresie od marca 1940 r. do maja 1946 r.

W tej sytuacji, Sąd Okręgowy, na podstawie wszechstronnej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa przyjął, że odwołanie Z. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 16 kwietnia 2025 roku, znak: (...) odmawiającej jej prawa do renty dla inwalidy wojennego, było bezzasadne i na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. podlegało oddaleniu.

Renata Gąsior