Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 maja 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Małgorzata Nakielska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 maja 2017 r. w Warszawie

sprawy D. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę socjalną

na skutek odwołania D. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 11 sierpnia 2016 r., znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 11 sierpnia 2016 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu D. G. prawo do renty socjalnej na okres od dnia 25 maja 2016 r. do 30 czerwca 2018 r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 11 sierpnia 2016 r., znak: (...), zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. , odmówił D. G. przyznania prawa do renty socjalnej. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy stwierdził, że ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do wskazanego świadczenia, gdyż nie spełnia on warunków określonych w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej, wobec uznania przez Komisję Lekarską orzeczeniem z dnia 2 sierpnia 2016 r., że nie jest on całkowicie niezdolny do pracy, jak tego wymaga ustawa ( decyzja z dnia 11 sierpnia 2016 r., znak (...) ).

Od powyższej decyzji D. G. w dniu 23 sierpnia 2016 r. złożył odwołanie. W uzasadnieniu odwołania podniósł, że jest osobą niesamodzielną, ma problemy z poruszaniem się oraz cierpi na liczne schorzenia. Odwołujący wskazał również, że do 18 roku życia uznany by za całkowicie niezdolnego do pracy. W jego ocenie stan zdrowia oraz znaczne problemy z poruszaniem się powodują, że jest on całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej (odwołanie z dnia 23 sierpnia 2016 r. k 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 września 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie , wskazując, że treść zaskarżonej decyzji o odmowie przyznania renty socjalnej pozostaje w zgodzie z dyspozycją art. 4 ustawy o rencie socjalnej z uwagi na fakt, że orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 sierpnia 2016 r. odwołujący nie został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy (odpowiedź na odwołanie z dnia 21 września 2016 r. k 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony D. G., urodzony w dniu (...), w roku szkolnym 2016/17 jest uczniem II klasy liceum dla dorosłych. Nie pracuje (zaświadczenie z dnia 23 maja 2016 r. k 5 a.r.).

Ubezpieczony legitymował się orzeczeniem o niepełnosprawności od urodzenia do 18-tego roku życia, wydanym przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w L.. Orzeczenie wydano okresowo do dnia 31 maja 2016 r. W treści ww. orzeczenia Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w L. wskazał także, że ubezpieczony jest osobą niepełnosprawną od urodzenia, natomiast ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od dnia 10 kwietnia 2014 r. (orzeczenie o niepełnosprawności k. 5 a.r.).

W dniu 27 maja 2016 r. ubezpieczony D. G. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o rentę socjalną. Orzeczeniem z dnia 12 lipca 2016 r. Lekarz Orzecznik ZUS nie stwierdził u odwołującego całkowitej niezdolności do pracy. Od powyższego orzeczenia został złożony sprzeciw, wobec czego ubezpieczony został skierowany na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS, która Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 sierpnia 2016 r. ustaliła, że wnioskodawca nie jest całkowicie niezdolny do pracy, w związku z powyższym na mocy decyzji z dnia 11 sierpnia 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do ww. świadczenia (wniosek o rentę socjalną z dnia 27 maja 2016 r. k. 1-3, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 12 lipca 2016 r., sprzeciw k. 53, orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 sierpnia 2016 r. k. 55, decyzja odmowna z dnia 20 lipca 2016 r. k. 17, a.r.).

Od niekorzystnej decyzji organu rentowego, D. G. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 23 sierpnia 2016 r. k. 2 a.s.).

W toku postępowania, Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu neurologii, ortopedii, otolaryngologii, okulistyki oraz psychiatrii celem ustalenia, czy wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej, czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres oraz czy naruszenie sprawności organizmu powstało przed ukończeniem 18 roku życia, w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25 roku życia, czy też w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej (postanowienie z dnia 4 października 2016 r. k. 7 a.s.).

W opinii z dnia 26 października 2016 r. biegła sądowa z zakresu psychiatrii M. P. rozpoznała u odwołującego pogranicze upośledzenia umysłowego i zaburzenia emocjonalne u osoby z mózgowym porażeniem dziecięcym. Zaznaczyła, że w badaniu psychologicznym z dnia 7 listopada 2016 r. odwołujący wykazywał poziom ogólnej sprawności poznawczej oraz werbalnej i niewerbalnej sprawności poznawczej na pograniczu upośledzenia umysłowego. Stwierdziła także, że odwołujący jest prawidłowo zorientowany, nie ma zaburzonego toku myślenia, nastrój jest nieznacznie obniżony, deficyt intelektualny niegłęboki, jak również nie występują objawy psychozy. Biegła podkreśliła, że wnioskodawca wymaga długotrwałego wsparcia psychologicznego, ale ze względu na stan psychiczny sam w sobie nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy (opinia biegłej sądowej z zakresu psychiatrii M. P. z dnia 26 października 2016 r. k. 15 a.s.).

W opinii z dnia 18 listopada 2016 r. biegły sądowy z zakresu ortopedii M. G. rozpoznał u odwołującego mózgowe porażenie dziecięce. Stwierdził u odwołującego niewydolny chód spowodowany spastycznym napięciem kończyn dolnych oraz brak odbicia i amortyzacji spowodowany sztywnością i deformacją stawów sokowych oraz stawów stóp. Biegły stwierdził, że badany jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, od daty wniosku na okres do 30 czerwca 2018 r., a więc do momentu zakończenia planowanej edukacji. Biegły zaznaczył, iż odwołujący nie posiada kwalifikacji do wykonywania pracy umysłowej, zaś z powodu dysfunkcji chodu nie jest w stanie wykonywać pracy fizycznej. Stwierdzona została także całkowita niezdolność do samodzielnej egzystencji, w zakresie załatwiania spraw poza domem. (opinia biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. G. z dnia 18 listopada 2016 r. k. 29-30 a.s.).

Organ rentowy złożył dnia 16 grudnia 2016 r. pismo procesowe. W piśmie tym organ rentowy nie zakwestionował stanowiska wyrażonego w opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. G. z dnia 18 listopada 2016 r., jednocześnie przesyłając w załączeniu pismo Przewodniczącego Komisji Lekarskiej przy (...) Oddziale ZUS w W. z dnia 15 grudnia 2016 r. W załączonej Opinii Lekarskiej Przewodniczący Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie wnosi uwag do opinii biegłego ortopedy z dnia 18 listopada 2016 r., zaznacza jednak, iż biegły opisuje pogorszenie stanu narządu ruchu, które nastąpiło po wydaniu orzeczenia komisji lekarskiej z dnia 2 sierpnia 2016 r. o braku całkowitej niezdolności do pracy. (pismo procesowe z dnia 16 grudnia 2016 r. k. 45 a.s, opinia lekarska z dnia 15 grudnia 2016 r. k. 46 a.s.).

W opinii z dnia 24 listopada 2016 r. biegły sądowy z zakresu okulistyki R. S. stwierdził u odwołującego prawidłową ostrość widzenia w oku prawym oraz nieznacznie obniżoną ostrość wzroku w dali w oku lewym wynikającą z niedowidzenia o charakterze wrodzonym, oraz zeza zbieżnego i oczopląsu. Poza tymi zaburzeniami nie stwierdzono istotnych zmian i zaburzeń zarówno w budowie jak i funkcjonowaniu narządu wzroku. Biegły stwierdził, iż odwołujący nie jest osobą niezdolną do wykonywania pracy z przyczyn okulistycznych, oraz może kontynuować naukę jak i każdą pracę zawodową. (opinia biegłego sądowego z zakresu okulistyki R. S. z dnia 24 listopada 2016 r. k. 35 a.s.).

W opinii z dnia 14 stycznia 2017 r. biegła sądowa z zakresu neurologii B. A. rozpoznała u opiniowanego niedowład spastyczny kończyn dolnych średniego stopnia z deformacjami i bliznami wygojonymi pooperacyjnymi stopy lewej. Niedowład obustronny kończyn dolnych sprowadza częściową trwałą niezdolność do pracy. W ocenie biegłej neurolog jednak opisane dysfunkcje narządu ruchu nie sprowadzają całkowitej niezdolności do pracy. (opinia biegłego sądowego z zakresu neurologii B. A. z dnia 14 stycznia 2017 r. k. 60-61 a.s.).

W opinii z dnia 4 marca 2017 r. biegła sądowa z zakresu laryngologii E. J. rozpoznała u opiniowanego niedosłuch obustronnie odbiorczy średniego stopnia oraz średni ubytek słuchu. Opiniowany został zaaparatowany w 7 roku życia, jednak dobrze czyta również mowę z ust. Ma zaburzenia mowy, które zostały spowodowane niedosłuchem od dzieciństwa. W ocenie biegłej laryngolog stopień naruszenia sprawności organizmu spowodowany opisanymi schorzeniami laryngologicznymi upoważnia do ustalenia u pacjenta częściowej niezdolności do pracy, która wydaje się być trwała i powstała przed 18 rokiem życia . (opinia biegłej sądowej z zakresu laryngologii E. J. z dnia 4 marca 2017 r. k. 75-77 a.s.).

Ponadto do akt sprawy złożona została wydana przez (...) Sp. z o.o.: karta informacyjna leczenia szpitalnego w dniach od 1 lutego 2016 r. do dnia 5 marca 2016 r., oraz karta informacyjna leczenia szpitalnego wydana przez Szpital (...) – centrum (...) w dniach od dnia 22 czerwca 2015 r. do dnia 26 czerwca 2015 r. (karty informacyjne k. 5556 a.s).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy i aktach rentowych odwołującego. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Jednocześnie w toku sprawy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu psychiatrii M. P. (k. 15 a.s.), z zakresu ortopedii M. G. (k. 29-30 a.s.), z zakresu okulistyki R. S. (k. 35 a.s.), z zakresu neurologii B. A. (k. 60-61 a.s.) oraz laryngologii E. J. (k. 75-77 a.s.) celem jednoznacznego ustalenia stanu zdrowia odwołującego.

Orzekając w niniejszej sprawie, Sąd oparł się jednak wyłącznie na najbardziej miarodajnej w jego ocenie opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. G. (k. 29-30 a.s.). Opina ta wskazała bowiem, że istnieją przesłanki uzasadniające uznanie ubezpieczonego za osobę całkowicie niezdolną do pracy, co tym samym podważyło opinię Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 2 sierpnia2016 r. oraz wydaną na jej podstawie decyzję organu rentowego z dnia 11 sierpnia 2016 r. , odmawiającą przyznania skarżącemu dochodzonego przez niego świadczenia, od której odwołanie stanowi przedmiot niniejszego postępowania. Sąd Okręgowy w pełnym zakresie podziela ww. opinię biegłego sądowego z zakresu ortopedii, który w sposób jednoznaczny wskazał istnienie u odwołującego schorzeń w postaci niewydolności chodu oraz brak odbicia i amortyzacji . Ponadto zgodnie z opinią biegłego u odwołującego zachodzi niezdolność do samodzielnej egzystencji, przejawiająca się zwłaszcza w zakresie załatwiania spraw poza domem oraz spacerowania i kupowania. Biegły stwierdził, że odwołujący mógłby wprawdzie wykonywać lekką pracę fizyczną, siedzącą i niewymagającą kwalifikacji, jednak nie byłby w stanie samodzielnie dotrzeć do miejsca pracy. Z uwagi na to, że odwołujący w dalszym ciągu kontynuuje naukę w liceum ogólnokształcącym, nie posiada on żadnych kwalifikacji do wykonywania prac umysłowych. Uwzględniając wszystkie dotychczasowe rozpoznania, biegły stwierdził, że D. G. jest całkowicie niezdolny do pracy od daty wniosku na okres do 30 czerwca 2018 r., to jest do momentu zakończenia planowanej edukacji. Mając na uwadze przywołane powyżej opinie biegłych sądowych, a w szczególności opinię biegłego z zakresu ortopedii, Sąd Okręgowy uznał, że ze względu na aktualny stan zdrowia ubezpieczony nie jest w stanie wykonywać jakiejkolwiek pracy zarobkowej. Sąd Okręgowy zważył przy tym, że opinie biegłych są wyczerpujące, zostały także sporządzone w sposób jasny i logiczny oraz nie pozostawiają wątpliwości, co do dokładnego określenia stanu zdrowia D. G.. Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowi wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Sąd Okręgowy zważył, że wprawdzie organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 16 grudnia 2016 r. z uwzględnieniem stanowiska Przewodniczącego Komisji Lekarskiej przy (...) Oddziale ZUS, stanowiącego załącznik do ww. pisma, pomimo braku zastrzeżeń do opinii biegłego ortopedy wyraził opinię, że całkowita niezdolność do pracy odwołującego powstała w związku z pogorszeniem się stanu narządu ruchu, które w opinii Przewodniczącego Komisji Lekarskiej powstało po dacie Orzeczenia Komisji Lekarskiej, tj. po dacie 2 sierpnia 2016 r. W ocenie organu rentowego pogorszenie stanu zdrowia odwołującego stanowi podstawę do uchylenia decyzji i przekazania sprawy ponownie do rozpoznania organowi rentowemu. Jednak w ocenie Sądu, opinie biegłych sądowych powyższych specjalności dokładnie diagnozują stan zdrowia ubezpieczonego, a opinie stanowią wyłącznie polemikę Przewodniczącego Komisji Lekarskiej ZUS z wnioskami wynikającymi z ww. opinii biegłego z zakresu ortopedii.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie D. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 11 sierpnia 2016 r., znak: (...) zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. 2014 r., poz. 1175 ze zm.), renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18 roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Stosownie zaś do ust.2 powołanego przepisu osobie, która spełnia warunki określone w ust.1 przysługuje:

1) renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta socjalna okresowa- jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Z dyspozycji art. 15 ustawy o rencie socjalnej wynika, że ustawodawca w ramach oceny, czy spełnione zostały przesłanki do przyznania opisanego powyżej świadczenia nakazał odpowiednio stosować art. 12-14 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które zawierają legalne definicje całkowitej i częściowej niezdolności do pracy. Mianowicie, przepis art. 12 ust. 1 powołanej ustawy wskazuje, że za całkowicie niezdolną do pracy należy uznać osobę, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Z kolei przepis art. 12 ust. 3 ustawy za częściowo niezdolną do pracy uznaje osobę, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Dokonując oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, należy mieć także na uwadze, że w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej, o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2000 roku, sygn. akt II UKN 113/00). Ocena całkowitej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy, co do zasady wymaga wiadomości specjalnych. W takiej sytuacji, sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 września 2009 r., III UK 30/09).

W świetle przytoczonych przepisów kwestią, od której uzależniona była zasadność odwołania D. G. było zatem ustalenie, czy odwołujący jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i czy niezdolność ta powstała z powodu naruszenia sprawności organizmu powstałej w ww. okresach.

Celem rozstrzygnięcia powyższych wątpliwości, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu psychiatrii, ortopedii, okulistyki, neurologii oraz laryngologii, jako właściwych ze względu na występujące u ubezpieczonego schorzenia. W sporządzonych przez siebie opiniach biegli sądowi wypowiedzieli się w kwestii zdrowia odwołującego na podstawie oględzin jego osoby oraz zgromadzonej w aktach sprawy i aktach rentowych dokumentacji medycznej. Ich spostrzeżenia i wnioski są logiczne, nie budzą żadnych wątpliwości. Biegli oparli się na kompleksowym materiale dowodowym. Sąd Okręgowy w całości podziela najbardziej miarodajną opinię biegłego sądowego z zakresu ortopedii M. G., który w sposób jednoznaczny wskazał, że występujące u odwołującego zaburzenia ruchowe powodujące niewydolność chodu, sztywność i deformację stawów skokowych oraz stawów stóp, a w szczególności brak samodzielności przy poruszaniu się i załatwianiu codziennych spraw czynią odwołującego niezdolnym do wykonywania prac fizycznych. W opinie biegłego odwołujący wymaga stałej opieki i wsparcia oraz jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Uwzględniając wszystkie dotychczasowe rozpoznania, biegły stwierdził, że stan zdrowia i trudności w poruszaniu się powodują, że D. G. jest całkowicie niezdolny do pracy zawodowej od daty wniosku na okres do 30 czerwca 2018 r. czyli do czasu zakończenia przez niego nauki, a naruszenie sprawności jego organizmu powstało w dzieciństwie.

Sąd w całości podziela wnioski i spostrzeżenia zawarte w opiniach biegłego sądowego z zakresu ortopedii. Jednocześnie Sąd wskazuje, że opinia biegłego podlega, jak inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c., lecz co odróżnia ją pod tym względem, to szczególne dla tego dowodu kryteria oceny, które stanowią: poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania sformułowanego w niej stanowiska oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej ocen, a także zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r., V CKN 1354/00). W efekcie specyfika oceny dowodu z opinii biegłego wyraża się w tym, że sfera merytoryczna opinii kontrolowana jest przez Sąd, który nie posiada wiadomości specjalnych, w istocie tylko w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej. Odwołanie się przez Sąd do tych kryteriów oceny stanowi więc wystarczające i należyte uzasadnienie przyczyn uznania opinii biegłego za przekonującą (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 2005 r., II CK 572/04).

Z tych też względów nie ma uzasadnienia wniosek organu rentowego o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w sytuacji, gdy zachodzą podstawy do merytorycznego rozpoznania sprawy. W sprawie nie pojawiły się nowe dowody, nowe okoliczności, do których organ rentowy nie mógł się ustosunkować, a jedynie odmienna ocena stanu zdrowia odwołującego przez biegłego sądowego z zakresu ortopedii.

Reasumując powyższe rozważania natury prawnej i faktycznej stwierdzić należy ponad wszelką wątpliwość, że odwołujący z uwagi na swój stan zdrowia nie jest zdolny do podjęcia jakiejkolwiek pracy, a zatem jest całkowicie niezdolny do pracy do momentu zakończenia planowanej edukacji, tj do dnia 30 czerwca 2018 r. Nadto niezdolność ta powstała przed 18 rokiem życia, a zatem wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki do skutecznego ubiegania się o przyznanie prawa do renty socjalnej.

Sąd Okręgowy, kierując się powyższymi względami uznał zatem odwołanie za zasadne i na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał D. G. prawo do renty socjalnej od dnia 25 maja 2016 r., tj. do dnia 30 czerwca 2018 r..

ZARZĄDZENIE

(...)