Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 września 2025 r. w Warszawie

sprawy R. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z choroba zawodową

na skutek odwołania R. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 sierpnia 2023 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

R. G. w dniu 1 września 2023 roku złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 8 sierpnia 2023 roku, znak (...), odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową i wniósł o przyznanie mu emerytury powiększonej o połowę renty, którą pobierał przed przejściem na emeryturę. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że obowiązujące przepisy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przewidują taką możliwość, a Państwowy Inspektor Sanitarny w W. wydał decyzję o stwierdzeniu u niego choroby zawodowej ( odwołanie – k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu powołując się na treść art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy wskazał, że komisja lekarska ZUS z dnia 21 lipca 2023 r. ustaliła, że R. G. nie jest niezdolny do pracy. W oparciu o to orzeczenie organ rentowy zaskarżoną decyzją odmówił odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Organ rentowy wskazał ponadto, że odwołujący przed przyznaniem prawa do emerytury miał przyznane prawo do renty z ogólnego stanu zdrowia ( odpowiedź na odwołanie – k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy, ustalił następujący stan faktyczny:

R. G., urodzony (...), posiada wykształcenie średnie jako technik obróbki skrawaniem, pracował jako monter, strażak, ślusarz – mechanik. W okresie od 1 kwietnia 1974 r. do 28 lutego 1975 pracował jako pomocnik dowódcy roty podczas działań ratowniczo-gaśniczych w Zawodowej Straży Pożarnej w W., Komendzie Straży Pożarnych w W., gdzie był narażony na czynniki biologiczne, m.in. kał pochodzenia zwierzęcego. Natomiast od stycznia do marca 1999 r. pracował jako ślusarz, ślusarz – mechanik w (...) sp. z o.o. w K., gdzie sprzątał i mył powierzchnie zanieczyszczone odchodami zwierząt (w tym kocimi) bez maski ochronnej. W obu tych miejscach pracy ubezpieczony był narażony na T. (...) U R. G. rozpoznano przebyte zapalenie siatkówki oka prawego w 1999 r. – stan po irydotomii oka prawego w przebiegu zakażenia toxocara, toxokarozę – chorobę zawodową, jaskrę neowaskularną oka prawego, zaćmę wikłającą oko prawe, gałkę oczną prawą zanikową, bez poczucia światła, praktyczną jednooczność oka prawego, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, nadciśnienie tętnicze, niedosłuch obustronny, przebyte wirusowe zapalenie wątroby typu B, stan po polipektomii jelita grubego w 2013 r., po operacji przegrody nosa w 1986 r. oraz zespół depresyjny ( dokumenty zgromadzone w aktach rentowych, opinia biegłego lekarza okulisty R. S. z 5 lutego 2024 r. – k. 22 a.s., opinia biegłej specjalistki chorób wewnętrznych i diabetologii E. R. z 14 maja 2024 r. – k. 52-53 a.s., opinia biegłej D. S. z 15 lipca 2025 r. k. 79-83 a.s.).

Decyzją z dnia 28 października 2021 roku, znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał R. G. emeryturę od 1 października 2021 r. ( decyzja z 28 października 2021 r., k. 4 akt rentowych).

Decyzją z dnia 6 marca 2023 roku Państwowy Inspektor Sanitarny w W. stwierdził u R. G. chorobę zawodową – choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa ( decyzja – k. 28-32 akt rentowych).

W dniu 27 kwietnia 2023 roku R. G. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 22 czerwca 2023 r. ustalił, że R. G. nie jest niezdolny do pracy. Wskutek wniesionego sprzeciwu Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 21 lipca 2023 r. ustaliła, że R. G. nie jest niezdolny do pracy. Na podstawie tego orzeczenia, organ rentowy wydał decyzję z dnia 8 sierpnia 2023 roku, znak (...), odmawiającą ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. W uzasadnieniu decyzji ZUS powołał się na treść art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( wniosek o ustalenie prawa do renty – k. 9 a.r., orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – k. 33 a.r., orzeczenie komisji lekarskiej ZUS – k. 35 a.r., decyzja – k. 36 a.r.).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, inicjując niniejsze postępowanie ( odwołanie – k. 3 a.s.).

Sąd postanowieniem z 25 września 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy: chorób wewnętrznych, okulisty oraz medycyny pracy na okoliczność ustalenia czy odwołujący się jest całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy, a jeżeli tak czy jest to niezdolność powodowana chorobą zawodową odwołującego, od kiedy, a także czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres ( postanowienie z 25 września 2023 r., k. 7 a.s.).

W opinii z dnia 5 lutego 2024 r. biegły sądowy lekarz okulista R. S., w oparciu o dokumentację medyczną oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania rozpoznał u badanego jednooczność wynikającą ze ślepoty oka prawego w następstwie częściowego zaniku gałki ocznej, bielma rogówki, jaskry dokonanej, po przebytym przed wieloma laty stanie zapalnym, leczeniu farmakologicznym i chirurgicznym tego oka. W oku lewym biegły stwierdził stan prawidłowy z zachowaniem prawidłowej ostrości wzroku do dali i bliży, bez zmian na dnie oka i odchyleń od stanu prawidłowego. W ocenie biegłego stan okulistyczny R. G. jest stabilny i niezmienny, nie jest osobą niezdolną do pracy, może pracować w każdym zawodzie i na każdym stanowisku gdzie nie wymagane jest widzenie obuoczne – jak dla osób jednoocznych ( opinia biegłego lekarza okulisty R. S. z 5 lutego 2024 r. – k. 22 a.s.).

Pismem z dnia 15 marca 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował, że nie wnosi uwag do opinii biegłego z dnia 5 lutego 2024 r. ( pismo z 15 marca 2024 r. – k. 36 a.s.).

W opinii z dnia 14 maja 2024 r. biegła sądowa specjalistka chorób wewnętrznych i diabetologii E. R., w oparciu o dokumentację medyczną oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stwierdziła u badanego przebyte zapalenie siatkówki oka prawego – stan po irydotomii, jaskrę neowaskularną oka prawego, zaćmę wikłającą, oko prawe zanikowe bez poczucia światła, niedosłuch obustronny, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa, chorobę nadciśnieniową. Biegła oceniła, że schorzenia internistyczne R. G. nie sprowadzają niezdolności do pracy z przyczyn internistycznych i nie pozostają w związku przyczynowym z chorobą zawodową ( opinia biegłej specjalistki chorób wewnętrznych i diabetologii E. R. z 14 maja 2024 r. – k. 52-53 a.s.).

Pismem z dnia 20 września 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował, że nie wnosi uwag do opinii biegłego z dnia 14 maja 2024 r. ( pismo z 20 września 2024 r. – k. 62 a.s.).

W opinii z 15 lipca 2025 r. biegła sądowa specjalistka medycyny pracy D. S., w oparciu o dokumentację medyczną oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania rozpoznała u R. G. przebyte zapalenie siatkówki oka prawego w 1999 r. – stan po irydotomii oka prawego w przebiegu zakażenia toxsokara, toxokarozę – chorobę zawodową, jaskrę neowaskularną oka prawego, zaćmę wikłającą oko prawe, gałkę oczną prawą zanikową, bez poczucia światła, praktyczną jednooczność oka prawego, chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego, nadciśnienie tętnicze, niedosłuch obustronny – zaparatowany aparatami słuchowymi, przebyte wirusowe zapalenie wątroby typu B, stan po polipektomii jelita grubego w 2013 r., po operacji przegrody nosa w 1986 r., zespół depresyjny. Biegła oceniła, że schorzenia i stopień ich zaawansowania nie powodują niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową ( opinia biegłej D. S. z 15 lipca 2025 r. – k. 79-83 a.s.).

Pismem z dnia 26 sierpnia 2025 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował, że nie wnosi uwag do opinii biegłego lekarza medycyny pracy ( pismo z 26 sierpnia 2025 r. – k. 101 a.s.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziły zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny sąd oparł się również na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych: okulistę R. S., specjalistkę chorób wewnętrznych i diabetologii E. R. oraz lekarza medycyny pracy D. S.. Opinie te zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego i bezpośrednich badań. Wnioski biegłych mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały należycie i przekonująco uzasadnione. Wskazani biegli jednoznacznie stwierdzili, że R. G. nie jest niezdolny do pracy z powodu choroby zawodowej.

W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu jako niezasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zachodziły podstawy do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie bowiem z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Mając na względzie, że żadna ze stron nie wnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, zaś Sąd uznał, że jej przeprowadzenie nie jest konieczne – wyrok wydano na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2025, poz. 257 t.j.) ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy. Równocześnie w myśl art. 4 powołanej ustawy za chorobę zawodową uważa się chorobę określoną w wykazie chorób zawodowych o którym mowa w art. 235 ¹ Kodeksu pracy.

Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej i dodatku do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej z tytułu ubezpieczenia wypadkowego, do ustalenia wysokości tych świadczeń oraz ich wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z FUS, z wyjątkiem art. 57 ust. 1 pkt 4 oraz art. 101a tej ustawy, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

Stosownie do dyspozycji art. 12 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2002 r. poz. 504) niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2 powołanego przepisu). W myśl ustępu 3 powołanego artykułu, częściowo niezdolną jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z dotychczasowym poziomem kwalifikacji. Równocześnie, zgodnie z treścią art. 13 powołanej ustawy, przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy uwzględnia się oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji oraz możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Na wstępie należy zważyć, że w orzecznictwie ugruntowany jest już pogląd, że niezdolność do pracy spowodowana chorobą zawodową w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 2025, poz. 257 t.j.) zachodzi wówczas, gdy choroba zawodowa jest istotną przyczyną częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy, co oznacza, że bez wynikającego z niej uszczerbku na zdrowiu niezdolność do pracy nie wystąpiłaby (Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 2008 r., I UK 147/08). Natomiast już tylko fakt stwierdzenia choroby zawodowej nie oznacza, że osoba ubezpieczona jest niezdolna do pracy w związku z tą chorobą zawodową. Niezdolna do pracy w związku z chorobą zawodową jest osoba, która z powodu naruszenia sprawności organizmu w związku z chorobą zawodową całkowicie albo w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji i nie rokuje jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Stwierdzenie tej niezdolności poza aspektem biologicznym wymaga analizy wpływu na zdolność do wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Pojęcie kwalifikacji zawodowych nie jest jednak ograniczone ani do dotychczasowego charakteru pracy, ani do zawodu czy specjalizacji uzyskanej w wyniku nauki, ale należy je rozumieć szerzej, jako wynikające nie tylko z formalnego wykształcenia, lecz również z doświadczenia i praktyki zawodowej, które bez potrzeby przekwalifikowania zawodowego pozwalają podjąć pracę w innych warunkach i na innym stanowisku niż dotychczas (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 6 maja 2008 r., I UK 359/07). Zatem, ustalenie zachowanej zdolności do pracy (określenie stopnia utraty zdolności do pracy) musi uwzględniać możliwość wykonywania porównywalnych pod względem poziomu posiadanych kwalifikacji określonych rodzajów prac ze względu na ich cechy wspólne, umożliwiające wykorzystanie dotychczasowych kwalifikacji i umiejętności oraz prac, które ubezpieczony może wykonywać po przekwalifikowaniu zawodowym, o ile jest ono możliwe, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 maja 2012 r., I UK 435/11.

Celem zbadania zasadności zaskarżonej decyzji sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu chorób wewnętrznych, okulistyki oraz medycyny pracy, jako właściwych ze względu na schorzenia występujące u ubezpieczonego. Powołani biegli sądowi, których opinię sąd uwzględnił, oceniając jako rzetelne i wyczerpujące, jednoznacznie stwierdzili, że R. G. nie jest osobą niezdolną do pracy z powodu choroby zawodowej. Biegły lekarz okulista R. S. podkreślił, że stan okulistyczny R. G. jest stabilny i niezmienny, nie jest osobą niezdolną do pracy, może pracować w każdym zawodzie i na każdym stanowisku gdzie nie wymagane jest widzenie obuoczne. Natomiast biegła E. R. wskazała, że schorzenia internistyczne R. G. nie sprowadzają niezdolności do pracy z przyczyn internistycznych i nie pozostają w związku przyczynowym z chorobą zawodową. Również biegła D. S. podkreśliła, że schorzenia odwołującego i stopień ich zaawansowania nie powodują niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.

Wskazani biegli w opiniach sądowo-lekarskich przedstawili swoje wnioski w sposób jednoznaczny. Zostały one należycie i szeroko uzasadnione. Opinie zostały sporządzone na podstawie dokładnej analizy dokumentacji medycznej zgromadzonej w aktach sprawy oraz badań ubezpieczonego. Opinie zawierają dokładne opisy stanu zdrowia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację medyczną oraz badania przedmiotowe. Sąd nie miał zastrzeżeń do tych opinii biegłych sądowych.

Uwzględniając wskazane okoliczności, sąd nie neguje występowania u ubezpieczonego różnych schorzeń i konieczności ich leczenia oraz wszelkich niedogodności z tym związanych, jednak nie samo występowanie choroby uzasadnia prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. W przedmiotowej sprawie, mając na uwadze stan zdrowia ubezpieczonego, szczegółowo opisany i oceniony przez biegłych i lekarzy orzeczników ZUS, należało przyjąć, że brak jest podstaw do uznania R. G. za niezdolnego do pracy z powodu choroby zawodowej. Inna ocena w tym zakresie nie jest możliwa w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. Biegli jasno wskazali, że u ubezpieczonego nie występuje niezdolność do pracy z powodu choroby zawodowej, a sąd może oceniać opinię biegłego tylko pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać oczywiste pomyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać poglądów biegłego, czy w ich miejsce wprowadzać własnych stwierdzeń. Ponadto w żadnym wypadku opinia biegłego, która sądu nie przekonała, nie może być weryfikowana, a zwłaszcza dyskwalifikowana, bez posłużenia się wiedzą specjalistyczną. Sąd nie może – wbrew opinii biegłych, dostarczających sądowi wiedzy specjalistycznej koniecznej do dokonania oceny stanu zdrowia osoby ubiegającej się o świadczenie rentowe, w tym rodzaju występujących schorzeń, stopnia ich zaawansowania i nasilenia związanych z nimi dolegliwości, stanowiących łącznie o zdolności do wykonywania zatrudnienia bądź braku takiej zdolności – oprzeć się na własnym przekonaniu, wiedzy powszechnej, zasadach logicznego myślenia, które to kryteria ze zrozumiałych względów nie obejmują specjalistycznej wiedzy medycznej (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 29 listopada 1949r., WaC 167/49, Nowe Prawo 1951 nr 2, s. 62; wyroki Trybunału Ubezpieczeń Społecznych z 9 lutego 1949r., TR 123/48, niepublikowany i z 23 grudnia 1958r., I TR 1071/57, PiZS 1969 nr 11 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z 23 maja 1986r., IV CR 116/86, LEX nr 8760; z 19 grudnia I PR 148/90, OSP 1991 nr 11-12, poz. 300; z 15 stycznia 1972r., III CRN 341/72, LEX nr 7051; z 8 lutego 2002r., II UKN 112/01, OSNP 2003 Nr 23, poz. 580; z 17 grudnia 2008r., I UK 133/08, LEX nr 1615661; z 10 stycznia 2012r., I UK 235/11, LEX nr 1129324; z 24 czerwca 2013r., II PK 324/12, LEX nr 1375181; z 12 lutego 2015r., IV CSK 275/14, LEX nr 1651019; z 1 marca 2016r., I UK 211/15, LEX nr 2007784; z 5 kwietnia 2016r., I UK 145/15, LEX nr 2030462).

Z uwagi na to, że w przedmiotowej sprawie wydane opinie potwierdzają słuszność stanowiska ZUS, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Renata Gąsior