Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR (del.) Zofia Pawelczyk-Bik

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Kapanowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 stycznia 2025 r. w W.

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł.

z dnia 7 lipca 2023 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje K. G. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy dnia 16 lutego 2023 r. do 28 lutego 2026 r.

Sygn. akt VII U 1244/23

UZASADNIENIE

W dniu 27 lipca 2023 r. K. G. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. z dnia 7 lipca 2023 r. znak (...), odmawiającej jej przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczona wskazała, że nie zgadza się z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej. Odwołująca wskazała, że od 2005 r. leczy się z rozpoznaniem schizofrenii paranoidalnej, kilkukrotnie była hospitalizowana z tego powodu. Równocześnie wskazała, że regularnie przyjmuje leki, ponieważ bez nich nie byłaby w stanie normalnie funkcjonować. K. G. podkreśliła, że wbrew twierdzeniu organu rentowego jest osobą niezdolną do pracy. Mając powyższe na względzie wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji (odwołanie z dnia 25 lipca 2023 r.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 7 lipca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. odmówił K. G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Powołując się na art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2022r., poz. 504 ze zm.) oraz rozporządzenia (WE) z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 166 z 30.04.2004r.) i rozporządzenia (WE) 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia (WE) 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE L 284 z dnia 30 października 2009 r.) wskazał, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która jest niezdolna do pracy, posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy oraz jeżeli niezdolność powstała w jednym z okresów wymienionych w powołanym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 m-cy od ustania tych okresów. Powołano się na warunki powstania niezdolności do pracy i poosiadane okresy składkowe niezbędne do uzyskania świadczenia. Następnie organ rentowy wskazał, że na podstawie art. 14 ust. 1 i 2 powołanej ustawy oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia daty powstania tej niezdolności, jej trwałości lub przewidywanego okresu dokonuje w formie orzeczenia Lekarz Orzecznik ZUS.W przedmiotowej sprawie Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2023 r. nie uznał K. G. za osobę niezdolną do pracy. Od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS wniesiono sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 19 czerwca 2023 r. także nie uznała odwołującej za osobę niezdolną do pracy, zatem nie było podstaw do przyznania ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ze względu na fakt, że odwołująca nie spełniła wszystkich wymaganych prawem warunków niezbędnych do przyznania świadczenia. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie z dnia 17 sierpnia 2023 r. k. 9-11 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. G. urodziła się w dniu (...) (bezsporne). Ma wykształcenie średnie - ukończyła Liceum Ogólnokształcące z maturą oraz Studium (...) (świadectwo dojrzałości k.7 a.r., dyplom policealnego studium zawodowego k.11 a.r.).

Ubezpieczona pracowała w różnych miejscach i na różnych stanowiskach – była zatrudniona m.in. w Przedsiębiorstwie (...), w (...), pracowała jako handlowiec, sekretarka, asystentka, jako osoba sprzątająca, rejestratorka, technik obsługi medycznej. Ubezpieczona pracowała we W., gdzie zatrudniona była w charakterze pomocy domowej oraz w A., gdzie zatrudniona była w domu pomocy społecznej (świadectwo pracy z 31 sierpnia 1989 r. k.12 a.r., świadectwo pracy z 12 grudnia 2005 r. k.13 a.r., świadectwo pracy z 1 października 1999 r. k.14 a.r., świadectwo pracy z dnia 31 października 2001 r. k.16 a.r., świadectwo pracy z 9 marca 2004 r. k.18 a.r., zaświadczenie z 12 grudnia 2005 r. k.24 a.r. oraz pozostała dokumentacja znajdująca się w aktach rentowych ubezpieczonej, opinia biegłej z zakresu psychiatrii k.37-39 a.s).

W okresach od 13 sierpnia 1998 r. do 6 listopada 1998 r., od 18 stycznia 2000 r. do 4 maja 2000 r., od 8 grudnia 2000 r. do 30 czerwca 2001 r., od 10 kwietnia 2002 r. do 9 września 2003 r., od 14 kwietnia 2004 r. była zarejestrowana jako osoba bezrobotna w urzędzie pracy.

W okresie 10 - lecia przed dniem złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy (16 lutego 2023r.) ubezpieczona miała okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące 5 lat, 10 miesięcy i 14 dni (zaświadczenie z dnia 18 listopada 2005 r., k. 19 a.r., zaświadczenie z 18 listopada 2005 r. k.20 a.r., zaświadczenie z dnia 18 listopada 2005 r. k.21 a.r., zaświadczenie z dnia 18 listopada 2005 r. k.22 a.r., zaświadczenie z dnia 18 listopada 2005 r. k.23 a.r., wydruk okresów składkowych i nieskł. k.99 a.r.).

Pierwsze dolegliwości o charakterze depresyjnym wystąpiły u K. G. w 1993 r. - wówczas ubezpieczona miewała stany obniżonego nastroju, apatii, rezygnacji, senności, osłabienia, obniżonego napędu psychoruchowego, zaburzenia łaknienia, dreszcze, niepokój, uderzenia gorąca – odwołująca nie podjęła wówczas leczenia. K. G. podjęła leczenie od 2002 r. W 2005 r. rozpoznano u odwołującej schizofrenię paranoidalną. Była kilkukrotnie hospitalizowana z powodu zaburzeń depresyjnych i występujących psychoz. Odwołująca leczy się regularnie i pozostaje pod opieką lekarza psychiatry (dokumentacja medyczna znajdująca się w aktach rentowych ubezpieczonej, opinia biegłej z zakresu psychiatrii k.37-39 a.s., zeznania odwołującej k. 69-70 a.s.).

W dniu 16 lutego 2023 r. K. G. wniosła o przyznanie jej renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym została skierowana na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 28 kwietnia 2023 r. stwierdził, że nie jest ona niezdolna do pracy. Komisja Lekarska orzeczeniem z dnia 19 czerwca 2023 r. również stwierdziła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że ubezpieczona w obecnym stanie zdrowia niewątpliwie wymaga dalszego leczenia, obserwacji, jednak jest ona możliwa w trakcie aktywności zawodowej ewentualnie zwolnienia lekarskiego. Równocześnie wskazano, że do sprzeciwu nie dołączono nowej dokumentacji medycznej potwierdzającej ewentualne pogorszenie stanu zdrowia ubezpieczonej (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 28 kwietnia 203 r. k.92 a.r., orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z dnia 19 czerwca 2023 r. k.96 a.r.).

Decyzją z dnia 7 lipca 2023 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wydanej decyzji wskazał, że Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 19 czerwca 2023 r. ustaliła, że nie jest ona niezdolna do pracy ( decyzja z dnia 7 lipca 2023 r. k. 98 a.r.). Ubezpieczona nie zgodziła się z przedmiotową decyzją i zaskarżając ją zainicjowała przedmiotowe postępowanie ( odwołanie z 25 lipca 2023 r. k. 5-8 a.s.).

Sąd postanowieniem z dnia 31 października 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty z zakresu psychiatrii celem ustalenia, czy strona odwołująca się w dniu wydania zaskarżonej decyzji była zdolna czy też całkowicie niezdolna do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności po przekwalifikowaniu się, ze szczególnym wskazaniem daty powstania tej niezdolności, czy strona odwołująca się jest zdolna czy też częściowo niezdolna do pracy tj. utrata w znacznym stopniu niezdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami ze szczególnym wskazaniem daty powstania tej niezdolności, czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres, jeżeli nastąpiła zmiana stanu zdrowia strony ubezpieczonej (poprawa lub pogorszenie) to na czym ona polegała (postanowienie z dnia 31 października 2023 r., k. 18 a.s.).

Biegła sądowa z zakresu psychiatrii B. S. w opinii z dnia 2 lutego 2024r. rozpoznała u odwołującej schizofrenię paranoidalną i wskazała, że ubezpieczona podczas badania była w jasnej świadomości, w pełni zorientowana autopsychicznie i allopsychicznie, w nastroju nieco wzmożonym. Biegła wskazała, że kontakt słowny z ubezpieczoną był logiczny, ale udzielała ona odpowiedzi nie zawsze adekwatnych do treści zadawanych pytań. Ubezpieczona podczas badania była wielodygresyjna, z okresowo przyspieszonym tokiem wypowiedzi. Biegła wskazała, że odwołująca podczas badania przyjmowała postawę dyssymulującą - negowała większość objawów psychopatologicznych, w tym psychotycznych. Biegła zaznaczyła, że odwołująca nie ujawnia wykładników klinicznych organicznego uszkodzenia CUN. Biegła B. S. zwróciła uwagę, że ubezpieczona okresowo jest nieco dziwaczna w zachowaniu. Ubezpieczona podjęła leczenie psychiatryczne w 2002 roku, a w przebiegu leczenia początkowo rozpoznawano: zaburzenia depresyjne nawracające, zaburzenia lękowo-depresyjne, obserwację w kierunku zaburzeń schizoafektywnych, zespół paranoidalny, a ostatecznie w 2005 r. zdiagnozowano schizofrenię paranoidalną. Wskazano, że ubezpieczona była kilkakrotnie hospitalizowana psychiatrycznie - w oddziale leczenia nerwic, ogólnopsychiatrycznym, dziennym i rehabilitacyjnym. K. G. od 2005 r. odbywa systematyczne wizyty u psychiatry i przyjmuje zalecone leki psychotropowe. Biegła zauważyła, że podczas aktualnego badania sądowo - psychiatrycznego oraz w trakcie wizyt w PZP ubezpieczona negowała większość objawów psychopatologicznych, w tym psychotycznych wytwórczych, potwierdzała dobre samopoczucie pod względem psychicznym, co było spowodowane brakiem krytycznego wglądu w chorobę. Jednocześnie ubezpieczona potwierdzała systematyczne leczenie psychiatryczne i przyznała, że przyjmowane leki, które ostatnio przyjmuje są dla niej bardzo skuteczne. Biegła wskazała, że stwierdzone w badaniu psychiatrycznym zaburzenia mają charakter psychozy endogennej, przewlekłej, przebiegającej z okresami naprzemiennych remisji i zaostrzeń i rokującej niepomyślnie. Schorzenie powyższe zaburza funkcjonowanie opiniowanej we wszystkich dziedzinach życia (także w aspekcie pracy zawodowej) i dezorganizuje jej funkcje psychiczne w stopniu sprowadzającym częściową niezdolność do pracy. Biegła B. S. stwierdziła, że na podstawie analizy akt sprawy, zawartej w nich dokumentacji medycznej, po uzupełnieniu wywiadu od opiniowanej oraz po przeprowadzeniu badania sądowo -psychiatrycznego należy uznać odwołującą za częściowo niezdolną do pracy od 16 lutego 2023 r., także w dn. 7 lipca 2023 r. tj. w dn. zaskarżonej decyzji opiniowana była częściowo niezdolna do pracy. Biegła orzekła czas trwania niezdolności do pracy do dnia 28 lutego 2026 r. (opinia biegłej z zakresu psychiatrii B. S. k. 37-39 a.s.)

Pismem z dnia 11 czerwca 2024 r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do opinii biegłej z zakresu psychiatrii wskazując, że opinia ta jest całkowicie uznaniowa i pozbawiona jakichkolwiek podstaw merytorycznych. Organ rentowy zwrócił uwagę, że w ostatnich wpisach w dokumentacji odwołującej obecne wpisy lekarza psychiatry wskazują na stabilny stan zdrowia ubezpieczonej. Organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego z zakresu psychiatrii (pismo procesowe z dnia11 czerwca 2024 r. k.52 a.s.).

Postanowieniem z dnia 8 listopada 2024 r. Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowód z opinii innego biegłego sądowego lekarza psychiatry (postanowienie z dnia 8 listopada 2024 r. k.60 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy jak również w aktach organu rentowego. Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane co do ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem należało ocenić je jako wiarygodne.

Podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły również opinia wydana przez biegłą sądową z zakresu psychiatrii - B. S.. Opinia została oceniona przez Sąd jako rzetelna, ponieważ została wydana przy uwzględnieniu całej dokumentacji medycznej, po przeprowadzeniu badań ubezpieczonej. Ponadto, treść opinii jest jasna i logiczna, a także wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Z tych też względów opinia ta nie budziła wątpliwości i zastrzeżeń. Sąd przyjął zatem opinię biegłej sądowej za podstawę dokonanych ustaleń, uznając, że brak jest podstaw do jej negowania. W toku postępowania organ rentowy kwestionował opinię wydaną przez biegłą, jednak zastrzeżenia te nie zasługiwały na uwzględnienie, biegła B. S. spójnie i rzetelnie oceniła stan zdrowia ubezpieczonej w zakresie problemów psychiatrycznych. Biegła wykazała, że odwołująca się K. G. cierpi na schizofrenię paranoidalną i że jest częściowo niezdolna do pracy. W realiach rozpoznawanej sprawy, Sąd oparł się na opinii ww. biegłej w całości. Biegła w swojej opinii uwzględniła całą dokumentację medyczną odwołującej oraz przeprowadziły badanie przedmiotowe K. G.. Równocześnie należy wskazać, że powołana biegła jest specjalistką w swojej dziedzinie, legitymuje się wiedzą medyczną z zakresu schorzeń, które stanowią podstawową jednostkę chorobową ubezpieczonej, posiada bogate doświadczenie zawodowe oraz jak już zostało wskazane wyżej zapoznała się z całokształtem dokumentacji medycznej dotyczącej wnioskodawczyni, jak też przeprowadziła jej badanie. W sposób przekonujący przedstawiła również uzasadnienie rozpoznania oraz rzetelnie i logicznie odpowiedziała na postawione w tezie dowodowej pytania. Wobec tego sporządzona przez nią opinia nie pozostawiają żadnych wątpliwości, co do dokładnego określenia stanu zdrowia ubezpieczonej. Sąd Okręgowy uznał, że charakterystyka schorzenia została przez biegłą oceniona prawidłowo z punktu widzenia zasad logiki, posiadanej wiedzy medycznej oraz doświadczenia zawodowego. Organ rentowy przedstawił jedynie subiektywne i lakoniczne zarzuty, które są niewystarczające w konfrontacji z wnioskami i argumentacją zaprezentowaną przez biegłą psychiatrę. Sąd doszedł do przekonania, że nie wykazano dostatecznie, iż w świetle zgromadzonego materiału dowodowego możliwa była inna ocena stanu zdrowia odwołującej, aniżeli na podstawie opinii sporządzonej przez biegłą. Wobec powyższego Sąd Okręgowy ocenił ww. opinię biegłej na równi z innymi środkami dowodowymi, a w szczególności ze znajdującą się w aktach sprawy i aktach organu rentowego kompleksową dokumentacją medyczną i uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowił wystarczającą podstawę do uznania, że opinia ww. biegłej spełniają wymogi przewidziane dla tego rodzaju środków dowodowych, które zostały określone w art. 278 k.p.c. i 285 k.p.c., a także w art. 12-14 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2023 poz. 1251 ze zm.). Mając powyższe na względzie Sąd postanowieniem z dnia 8 listopada 2024 r. pominął wniosek organu rentowego o powołanie innego biegłego psychiatry jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania.

W toku postępowania Sąd dopuścił również dowód z zeznań ubezpieczonej, która opisała przebieg swojego zatrudnienia oraz choroby. Zeznania ubezpieczonej Sąd ocenił jako wiarygodne, ponieważ znajdowały odzwierciedlenie w dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych i dokumentacji medycznej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowi wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie K. G. zasługiwało na uwzględnienie.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 poz. 1251 dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004 r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006 r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2009 r., II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008 r., I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007 r., II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998 r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2006 r. (I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003 r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005 r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

Badając istnienie analizowanej, a w przedmiotowej sprawie spornej, przesłanki warunkującej przyznanie ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłej z zakresu psychiatrii B. S.. Jej ocena została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do nich tylko ogólnie, należy jeszcze raz wskazać, że opinia ta została rzetelnie oraz jasno i przekonująco uzasadniona. Jako podstawę wydanego w sprawie orzeczenia w zakresie ustalenia częściowej niezdolności do pracy Sąd przyjął opinię porządzoną przez B. S.. Biegła B. S. w swojej opinii wskazała w sposób jednoznaczny, że odwołująca się cierpi na schizofrenię paranoidalną i z tego powodu jest niezdolna do pracy okresowo. Biegła podała, że zaburzenia odwołującej mają charakter psychozy endogennej, przewlekłej, przebiegającej z okresami naprzemiennych remisji i zaostrzeń – rokowania w przypadku ubezpieczonej są niepomyślne. Biegła ponadto zaznaczyła, że schorzenie na jakie cierpi ubezpieczona zaburzają jej codziennie funkcjonowanie we wszystkich dziedzinach życia również w aspekcie pracy zawodowej i dezorganizuje jej funkcje psychiczne w stopniu sprowadzającym częściową niezdolność do pracy. Z tych względów biegła wskazała, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy od 16 lutego 2023 r. i jest to niezdolność okresowa do 28 lutego 2026 r.

Okres na jaki Sąd przyznał odwołującej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynika z opinii biegłej z zakresu psychiatrii B. S., która wskazała, że odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy od 16 lutego 2023 r. do 28 lutego 2026 r.

W związku z tym, że ubezpieczona spełniała łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zaskarżona decyzja podlegała zmianie poprzez przyznanie K. G. prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 16 lutego 2023 r. do 28 lutego 2026 r.