Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

7 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i (...)

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Maria Nalewczyńska

po rozpoznaniu na rozprawie 7 grudnia 2023 r. w W.

odwołania M. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 23 czerwca 2023 r. , znak: (...)

o rentę rodzinną

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. T. prawo do renty rodzinnej po zmarłej Ż. T. od marca 2023 r.

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. na rzecz M. T. 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1217/23

UZASADNIENIE

M. T. 26 lipca 2023 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 czerwca 2023 r. znak: (...)w przedmiocie odmowy prawa do renty rodzinnej. Odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że nabył prawo do renty rodzinnej po zmarłej (...) córce Ż. T. oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska ubezpieczony wskazał, że w 2022 r. otrzymywał emeryturę w wysokości 2498,61 zł, a następnie 2643,91 zł netto, w 2021 r. jego emerytura wyniosła 2200-2300 zł. Ż. T. pracowała w ZUS i jej wynagrodzenie wraz z dodatkami wyniosło w 2022 r. średnio 5500 zł netto. W 2021 i 2022 r. (a także wcześniej) odwołujący, córka Ż. T. oraz syn R. T. wspólnie mieszkali w mieszkaniu odwołującego przy ul. (...) i prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. R. T. jest chory na schizofrenię i chorobę dwubiegunową, jest całkowicie niezdolny do pracy – otrzymuje rentę, która w 2022 r. wyniosła 1220,35 zł netto. Podstawowe koszty miesięczne odwołującego w 2022 r. wynoszą ok. 1600 zł, w tym: czynsz w wysokości ok. 700 zł, prąd ok. 135 zł, polisa na życie ok. 135 zł, (...) 50 zł, telefon komórkowy ok. 30 zł, ubezpieczenie samochodu, benzyna ok. 150 zł miesięcznie, leki i leczenie ok. 100 zł miesięcznie, utrzymanie i leczenie psa ok. 100 zł miesięcznie. Odwołujący się wskazał, że w 2021 r. pozostawało mu ok. 600 zł na wyżywienie i środki czystości dla siebie i syna, a w 2022 r. ok. 800 zł. Odwołujący musiał i nadal musi pomagać synowi, który nie jest w stanie utrzymać się za 1220 zł, gdyż ponosi wydatki na leki. W 2021 r. emerytura odwołującego wyniosła 2200-2300 zł, co nie wystarczało na utrzymanie odwołującego i syna. W 2022 r. emerytura wzrosła o ok. 300 zł, ale znacznie podniosły się ceny żywności, leków i usług. Ż. T. opłacała rachunki z konta ojca, do którego miała upoważnienie, ale również ze swojego rachunku, np. w listopadzie 2021 r. opłaciła polisę ojca, abonament RTV, w marcu i czerwcu 2022 r. również opłacała polisę ojca. Przede wszystkim Ż. T. robiła zakupy spożywcze oraz finansowała inne wydatki, np. odzież, kosmetyki, pomagając ojcu, który nie był w stanie utrzymać siebie i syna (odwołanie z dnia 25 lipca 2023 r. – k. 5-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy przywołał treść art. 67 oraz 71 ustawy z 7 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wskazując, że na podstawie przedłożonych dokumentów ustalił, że odwołujący nie pozostawał na utrzymaniu zmarłej Ż. T., która przed śmiercią prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z wnioskodawcą i dokładała się do budżetu domowego, w którym sama partycypowała. Organ rentowy wskazał również, że M. T. pobiera emeryturę w kwocie 3441,58 zł brutto. Nadto, ZUS przywołał treść wyroku SN z 18 października 2018 r., sygn. akt VII UK 159/17 (odpowiedź na odwołanie z dnia 11 sierpnia 2023 r. – k. 19-20 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ż. T. urodziła się (...), jest córką M. T. i B. S. (odpis skrócony aktu urodzenia – k. 28 a.r.).

Ż. T. od 1 października 2005 r. do 22 września 2022 r. była zatrudniona w Centrali ZUS i jej wynagrodzenie z dodatkami w 2022 r. wyniosło średnio 5500 zł netto. M. T. miał dwoje dzieci: syna R. T. i córkę Ż. T.. R. T. jest chory na schizofrenię i chorobę dwubiegunową, jest całkowicie niezdolny do pracy i otrzymuje rentę w wysokości 1500 zł miesięcznie. Mieszka z ojcem. Ż. T. miała swoje mieszkanie, ale większość czasu spędzała u rodziców. Była panną. Po śmierci matki na początku 2017 r. zamieszkała na stałe u ojca i prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z ojcem i bratem. Zmarła Ż. T. pomagała finansowo ojcu, płaciła rachunki, kupowała leki, płaciła za mieszkanie, robiła zakupy płacąc swoją kartą, gotowała obiady oraz kupowała ubrania bratu. Nadto, Ż. T. kupiła telewizor, urządzenia AGD, maszynę do mielenia mięsa, mikser oraz płaciła za leczenie psa. M. T. otrzymuje emeryturę w kwocie 3000 zł netto. Czynsz za mieszkanie wyniósł 1200 zł (zestawienie operacji – k. 10-15; raport obrotów i stanu konta – k. 16-17 a.s.; zeznania K. G. – k. 41 a.s.; zeznania M. G. – k. 42 a.s.; zeznania M. T. – k. 42 a.s.).

Ż. T. zmarła 22 września 2022 r. (odpis skrócony aktu zgonu – k. 27 a.r.).

13 grudnia 2022 r. M. T. złożył wniosek o rentę rodzinną (wniosek z 13 grudnia 2022 r. – a.r.). Decyzją z 7 lutego 2023 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty rodzinnej po zmarłej Ż. T. (decyzja z 7 lutego 2023 r. – a.r.).

10 marca 2023 r. odwołujący ponownie złożył wniosek o rentę rodzinną (wniosek z 10 marca 2023 r. – a.r.). Zaskarżoną decyzją z 23 czerwca 2023 r., znak: (...) organ rentowy odmówił prawa do renty rodzinnej po zmarłej Ż. T.. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zmarła Ż. T. bezpośrednio przed śmiercią nie przyczyniała się do utrzymania M. T.. Biorcą pod uwagę całokształt sprawy nie można uznać, że chociaż częściowo ubezpieczony był na utrzymaniu zmarłej córki, a zatem nie zostały spełnione wszystkie warunki określone przepisami art. 71 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej (decyzja ZUS z 23 czerwca 2023 r. – k. a.r.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, aktach rentowych, oraz w oparciu o zeznania świadków K. G., M. G. oraz ubezpieczonego M. T.. Dowody z dokumentów, w ocenie sądu były wiarygodne, korespondowały ze sobą i tworzyły spójny stan faktyczny. Autentyczność zgromadzonych dokumentów i ich zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy nie budziła zastrzeżeń, w związku z tym sąd uznał dokumenty za pełnowartościowy materiał cechujący się wysokim walorem dowodowym. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków oraz odwołującego się w zakresie, w którym opisywali okoliczności przyczyniania się zmarłej córki ubezpieczonego do utrzymania odwołującego. Złożone zeznania były jasne, logiczne i znalazły pełne potwierdzenie w materiale dowodowym w postaci dokumentów. Sąd zważył, ze strony postępowania nie zgłaszały jakichkolwiek zastrzeżeń czy też uwag do materiału dowodowego, co pozwoliło na uznanie go za bezsporny.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. T. zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 65 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023r. poz. 1251 z późn. zm. – dalej jako: ustawa emerytalna) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń (ust. 1). Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy (ust. 2).

Do renty rodzinnej uprawnieni są zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy emerytalnej, następujący członkowie rodziny spełniający warunki określone w art. 68 – 71:

1.  dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,

2.  przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka,

3.  małżonek (wdowa i wdowiec),

4.  rodzice.

Natomiast zgodnie z art. 71 powołanej ustawy, rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:

1.  ubezpieczony bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania;

2.  spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w art. 70 ust. 1 i 2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5.

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy wymagało ustalenia, czy zmarła córka Ż. T. bezpośrednio przed śmiercią przyczyniała się do utrzymania ojca M. T.. Dla spełnienia przesłanki „przyczyniania się do utrzymania" wystarczające jest wykazanie choćby częściowego pozostawania na utrzymaniu zmarłego. Poza sporem była okoliczność, że w chwili śmierci córki ubezpieczony osiągnął wymagany przepisami wiek, gdyż 22 września 2022 r. wnioskodawca miał już ukończone 73 lata.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwolił ustalić, że zmarła Ż. T. przed swoją śmiercią przyczyniała się do utrzymania ojca. M. T. otrzymuje emeryturę w kwocie 3000 zł netto miesięcznie. Ż. T. po śmierci swojej matki na początku 2017 r. zamieszkała na stałe u ojca i prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z ojcem i bratem. Zmarła Ż. T. pomagała finansowo ojcu, płaciła rachunki, kupowała leki, płaciła za mieszkanie, robiła zakupy płacąc swoją kartą, gotowała obiady oraz kupowała ubrania bratu. Podkreślenia wymaga, że Ż. T. miała stałe źródło dochodu w postaci wynagrodzenia za pracę, które w 2022 r.wyniosło średnio 5500 zł netto, gdyż do 22 września 2022 r. była zatrudniona w Centrali ZUS. Całokształt okoliczności sprawy wskazuje, że M. T. nie był w stanie utrzymać siebie oraz syna samodzielnie. W ocenie sądu, Ż. T. ponosiła wydatki związane z utrzymaniem ojca.

Całokształt okoliczności sprawy wskazuje zatem, że ubezpieczony M. T. spełnia wszystkie przesłanki do ustalenia prawa do renty rodzinnej po zmarłej córce Ż. T. zawarte w art. 71 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., sąd zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał M. T. prawo do renty rodzinnej po zmarłej Ż. T. od marca 2023 r.

Sąd na podstawie art. 98 k.p.c. zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału w W. na rzecz M. T. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm).