Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 maja 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekr. sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 maja 2019 r. w Warszawie

sprawy M. Ż.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania M. Ż.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z dnia 14 sierpnia 2018 r. znak:(...)

-zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje M. Ż. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 19 kwietnia 2018 r. do 30 kwietnia 2020 r.

UZASADNIENIE

W dniu 17 września 2018r. M. Ż. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 14 sierpnia 2018r., znak: (...) odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Uzasadniając odwołanie ubezpieczona wskazała, że jest częściowo niezdolna do pracy z uwagi na rybią łuskę, na którą choruje od urodzenia do chwili obecnej. Zaznaczyła przy tym, że sytuacja się powtarza, gdyż w 2014 roku również składała odwołanie od decyzji ZUS i wyrokiem Sądu Okręgowego w sprawie o sygn. VII U 649/14 przyznano jej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Wyrok ten został następnie utrzymany przez Sąd Apelacyjny w sprawie o sygn. III AUa 1676/15. Ubezpieczona wyjaśniła, że stan jej zdrowia od tamtego czasu nie zmienił się, a mimo to ZUS po raz kolejny uznał, że jest osobą zdolną do pracy i odmówił przyznania prawa do renty, nie biorąc pod uwagę orzeczeń Sądu oraz opinii sporządzonych przez biegłych z zakresu dermatologii. Choroba, na którą ubezpieczona choruje, nie jest wyleczalna, mogą występować okresy poprawy, ale nie na stałe. Chory codziennie boryka się z problemami zdrowotnymi, które trudno jest zrozumieć innej osobie.

Dodatkowo ubezpieczona zakwestionowała sposób przeprowadzenia badań przez Komisję Lekarską ZUS, wskazując, że nie miały one nic wspólnego z badaniem jej choroby. Opisała również chorobę, na którą cierpi, przedstawiła jej objawy oraz ich wpływ na codzienne życie, wskazując również na występujące u niej schorzenia o podłożu ortopedycznym. Zaznaczyła, że pracuje i chciałaby pracować, ale jednocześnie zdaje sobie sprawę, że z uwagi na stan zdrowia nie może być zatrudniona w każdych warunkach i w pełnym wymiarze pracy (odwołanie z dnia 11 września 2018r., k. 3-4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 8 października 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Ustosunkowując się do treści odwołania organ rentowy powołał się na treść
art. 57 ustawy o emeryturach i rentach z FUS i wyjaśnił, że M. Ż. w dniu 19 kwietnia 2018r. złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. W związku z tym została skierowana na badanie do komisji lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z dnia 9 sierpnia 2018r. stwierdziła, że badana nie jest niezdolna do pracy. Na tej podstawie zaskarżoną decyzją odmówiono ubezpieczonej prawa do renty (odpowiedź na odwołanie z dnia 8 października 2018r., k. 6 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. Ż., ur. w dniu (...), w 2005 roku ukończyła studia magisterskie na kierunku pedagogika. W okresie czerwiec 2007 roku - styczeń 2012 roku była zatrudniona w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi - Północ w W. kolejno jako: protokolant wykonawczy, referent-stażysta, a od sierpnia 2007r. jako sekretarz sądowy (zaświadczenie z (...) Przyrodniczo-Humanistycznego w S., k. 7 a.r., świadectwa pracy, k. 8-11 a.r., zaświadczenie Rp-7, k. 12 a.r. – tom I).

Ubezpieczona od urodzenia jest leczona z powodu schorzenia dermatologicznego
w postaci rybiej łuski z erytodermią ichthiotyczną, a ponadto od wielu lat występuje u niej atopowe zapalenie skóry. W związku z powyższym w 2013 roku ubiegała się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z dnia 30 stycznia 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. odmówił przyznania prawa do tego świadczenia. Od powyższej decyzji zostało złożone odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa - Praga, który wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2015r., wydanym w sprawie o sygn. akt VII U 649/14, zmienił decyzję i przyznał M. Ż. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w okresie od dnia 1 października 2013r. do dnia 30 września 2017r. Powyższe orzeczenie zostało utrzymane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 grudnia 2017r., sygn. akt III AUa 1676/15 (decyzja ZUS z 30 stycznia 2014r., k. 63 a.s., odwołanie, wyroki: Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 19 sierpnia 2015r. i Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 20 grudnia 2017r., decyzja o przyznaniu renty z 5 marca 2018r. – nieoznaczone karty a.r.).

W dniu 19 kwietnia 2018r. M. Ż. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. kolejny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek o rentę z 19 kwietnia 2018r., k. 1-11 a.r.). W związku z tym została skierowana na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 15 czerwca 2018r. uznał, że nie jest niezdolna do pracy. Lekarz orzecznik powołał się przy tym na dokumentację z przebiegu leczenia oraz zaświadczenia o stanie zdrowia wystawione przez lekarzy leczących do 2018r. oraz na opinię konsultanta ZUS z zakresu neurologii. Na tej podstawie stwierdził, że aktualne zaawansowanie schorzeń nie narusza sprawności organizmu w stopniu dającym podstawy do orzeczenia u ubezpieczonej niezdolności do pracy. Ubezpieczona złożyła sprzeciw od powyższego orzeczenia, na skutek czego została skierowana na badanie do Komisji Lekarskiej ZUS. Orzeczeniem z dnia 9 sierpnia 2018r. Komisja Lekarska ZUS również uznała, że M. Ż. nie jest niezdolna do pracy. W ocenie Komisji dysfunkcja narządu skóry, stwierdzona badaniem bezpośrednim i potwierdzona wynikami badań, wskazuje na naruszenie sprawności organizmu o charakterze przewlekłym, ale nie powoduje utraty zdolności do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji (orzeczenia: lekarza orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS, informacja o złożeniu sprzeciwu – nieoznaczone karty a.r.).

W oparciu o powyższe Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. decyzją z dnia 14 sierpnia 2018r., znak: (...) odmówił M. Ż. prawa
do renty z tytułu niezdolności do pracy, powołując się na art. 57 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (decyzja ZUS z 14 sierpnia 2018r. – nieoznaczona karta a.r.). M. Ż. złożyła odwołanie od wskazanej decyzji (odwołanie z dnia 11 września 2018r., k. 3-4 a.s.).

W toku postępowania Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych
z zakresu dermatologii, alergologii i neurologii celem ustalenia, czy ubezpieczona jest niezdolna do pracy, a jeśli tak, to w jakim stopniu i od jakiej daty oraz na jaki okres (k. 8 a.s.). W oparciu o opinie biegłych sądowych oraz dokumentację medyczną ustalone zostało dodatkowo, że u M. Ż., oprócz wrodzonej rybiej łuski z erytrodermią ichtiotyczną i objawów atopowego zapalenia skóry, zdiagnozowano rogowiec skóry dłoni i stóp, przewlekły alergiczny nieżyt błony śluzowej nosa oraz objawy astmy oskrzelowej. Jednostka chorobowa, na którą cierpi ubezpieczona (tzw. rybia łuska), jest związana z nadmiernym rogowaceniem skóry. Choroba ta cechuje się występowaniem zmian skórnych pod postacią rybiej łuski, które u ubezpieczonej występują na powierzchni całego ciała, w tym kończyn górnych i dolnych, dłoni i stóp, twarzy, a także tułowia.
Skóra w obrębie zmian jest w całości sucha, napięta, mało elastyczna i o szarym kolorze. Najbardziej nasilone zmiany chorobowe występują w zakresie zgięć kolanowych
i łokciowych i objawiają się grubo nawarstwiającym się, złuszczającym się naskórkiem. Występują także liczne przeczosy i zliszowacenia. Skóra w obrębie twarzy jest wysuszona, bez cech fizjologicznych bruzd i wywołuje zaburzenie mimiki twarzy. Na dłoniach występują liczne pęknięcia i bruzdy. Widoczne są w szczególności w obrębie palców twarde zrogowacenia. Ubezpieczona z trudem zaciska dłoń w pięść, zaciskanie dłoni powoduje ból
i pękanie skóry z krwawieniem, chwytność dłoni jest wyraźnie ograniczona. Schorzenie,
na które ubezpieczona cierpi, jest trudne do wyleczenia. Leczenie ma charakter objawowy, stosuje się retinoidy aromatyczne, które muszą być podawane przez wiele miesięcy dla osiągnięcia poprawy klinicznej, a następnie w dawkach podtrzymujących praktycznie przez okres całego życia. W przypadku M. Ż., w wyniku systematycznego leczenia farmakologicznego, uzyskiwano jedynie częściową, okresową, krótkotrwałą i mało istotną dla zdrowia remisję zmian chorobowych. Zmiany chorobowe skóry dłoni powodują częściowe ich ograniczenie w zakresie powierzonych zadań i funkcji zawodowych, a także ograniczają normalne funkcjonowanie w życiu codziennym. Stopień zaawansowania schorzenia dermatologicznego wywołuje więc częściową, okresową niezdolność do pracy na okres od 19 kwietnia 2018r. do 30 kwietnia 2020r. (opinia biegłego sadowego dermatologa-alergologa, k. 68-77 a.s.).

U ubezpieczonej występują również dolegliwości w postaci bólu głowy, kręgosłupa
i lewej ręki, jednakże ze względów neurologicznych nie zachodzi niezdolność do pracy (opinia biegłego sądowego neurologa, k. 20-21 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrany w sprawie materiał dowodowy, obejmujący przede wszystkim dokumentację medyczną ubezpieczonej złożoną do akt sprawy (k. 50-67 a.s.) oraz zgromadzoną w aktach organu rentowego (tom „dokumentacja lekarska”), a także opinie biegłych sądowych: z zakresu neurologii B. Z. oraz z zakresu dermatologii i alergologii A. W..
Z uwagi na przedmiot sporu, dokumentacja medyczna była niezbędna do ustalenia stanu zdrowia M. Ż. i z uwagi na to, że była wiarygodna i nie została zakwestionowana przez strony, to stanowiła podstawę ocen i wniosków przedstawionych przez biegłych sądowych.

Opinie biegłych sądowych zostały sporządzone w sposób prawidłowy, były stanowcze, konkretne i jednoznaczne. Biegli dokonali analizy stanu zdrowia M. Ż. w kontekście zdiagnozowanych u niej schorzeń, a także jednoznacznie przedstawili swoje wnioski w zakresie możliwości wykonywania pracy. Sąd oparł się w szczególności na opinii dermatologicznej, w której biegły A. W. wyczerpująco omówił schorzenie, na które odwołująca cierpi, przedstawiając zarówno jego cechy ogólne, jak i objawy, z uwzględnieniem ich wypływu na możliwość wykonywania pracy zgodnie z kwalifikacjami.

Sąd uwzględnił również nie budzące wątpliwości dokumenty dotyczące posiadanego przez ubezpieczoną wykształcenia i przebiegu jej pracy zawodowej, które zostały złożone do akt organu rentowego, a także posiłkowo dokumentację dotyczącą postępowania w sprawie o rentę, o którą ubezpieczona występowała w 2013 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie M. Ż. było zasadne.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 1270 – dalej jako ustawa emerytalna), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych wymienionych w ustawie albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W treści wskazanej powyżej regulacji zostały określone warunki konieczne
do powstania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Analizując w pierwszej kolejności, czy ubezpieczona jest osobą niezdolną do pracy, Sąd miał na względzie art. 12 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym, niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Przepis art. 12 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. W myśl ww. przepisów osobą częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (zob. przykładowo wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 28 stycznia 2004r., II UK 222/03; z dnia 27 stycznia 2012r., II UK 108/11; z dnia 9 czerwca 2016r., III UK 149/15).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15). Dowód tego rodzaju podlega oczywiście ocenie sądu, ale tylko pod względem fachowości osoby, która ją sporządziła, dokładności przeprowadzonych badań, rzetelności oraz logiczności, jak też sposobu motywowania i stopnia stanowczości wyrażonych w opinii biegłego wniosków. Sąd nie może natomiast czynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 18 września 2014r., I UK 22/14; z dnia 24 czerwca 2015r., I UK 345/14;
także wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 14 września 2017r., III AUa 258/17).

Mając na względzie treść przywołanych wyżej przepisów oraz prezentowane poglądy orzecznictwa, które Sąd Okręgowy w całości podziela, w przedmiotowej sprawie zostały przeprowadzone dowody z dokumentacji medycznej ubezpieczonej dołączonej do akt sprawy i do akt organu rentowego oraz z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu neurologii oraz dermatologii i alergologii. Z dokonanych na ich podstawie ustaleń wynika, że ubezpieczona cierpi na wrodzone schorzenie dermatologiczne w postaci rybiej łuski z erytodermią ichthiotyczną wraz z współtowarzyszącym tej chorobie od wielu lat azotopowym zapaleniem skóry. Powyższe objawia się występowaniem zmian skórnych na całym ciele – na twarzy, tułowiu i kończynach. Skóra w obrębie zmian jest wysuszona, zrogowaciała, podatna na drobne uszkodzenia (pękanie, krwawienie) i dokuczliwy świąd. Szczegółowego opisu w tym zakresie, z uwzględnieniem objawów i leczenia, dokonał biegły sądowy A. W.. Wskazał, że schorzenie to jest trudne do wyleczenia, sam zaś proces leczenia ma charakter objawowy i polega na redukowaniu nasilenia objawów choroby przy użyciu środków farmakologicznych natłuszczających i aromatycznych, a następnie na utrzymywaniu tego stanu. Proces leczenia trwa przy tym praktycznie przez okres całego życia i nie prowadzi do całkowitej eliminacji schorzenia, lecz łagodzenia występujących objawów. To z kolei powoduje, że u ubezpieczonej występuje częściowa niezdolność do pracy. Sąd zważył przy tym, że ubezpieczona posiada wykształcenie pedagogiczne i dotychczas pracowała w sądzie jako pracownik sekretariatu. Wykonywała zatem pracę umysłową o charakterze biurowym, wymagającą sprawności rąk i dłoni w celu wykonywania czynności typowych dla tego rodzaju zatrudnienia, takich jak pisanie na klawiaturze komputera, obsługa urządzeń biurowych itp. Opisane schorzenie i jego objawy mają natomiast wpływ na możliwość wykonywania tak określonej pracy, bowiem zmiany skórne dotykają również rąk i dłoni. W trakcie badań przedmiotowych biegły sądowy A. W. stwierdził u ubezpieczonej w obrębie dłoni liczne pęknięcia i bruzdy, a także grube zrogowacenia palców. Ubezpieczona ma przez to wyraźnie ograniczone możliwości chwytne dłoni, a próby ich zaciśnięcia wywołują ból, pękanie skóry i prowadzą do krwawienia. Wobec tego nie budzi wątpliwości, że wykonywanie przez ubezpieczoną dotychczasowej pracy jest znacznie utrudnione z uwagi na ograniczenia ruchu dłoni i towarzyszący temu dyskomfort. Dodatkowo, zdaniem Sądu, przemawia za tym konieczność zadbania o prawidłowy, spokojny proces leczenia, na który wskazał w opinii biegły sądowy dermatolog – alergolog.

Wskazanej opinii biegłego sądowego dermatologa - alergologa, nie kwestionowały strony postępowania, w tym zwłaszcza organ rentowy, który w piśmie procesowym z 9 kwietnia 2019r. nie zgłosił do niej żadnych uwag (k. 88-89 a.s.).

Analizując, czy ubezpieczona powinna uzyskać prawo do świadczenia, o które wnioskowała i mając na uwadze art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej, Sąd nie badał warunków, na jakie wskazuje ww. przepis w pkt 2 i 3, ponieważ zgodnie z art. 61 ustawy emerytalnej, prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stanie się niezdolny do pracy. Ubezpieczona pobierała rentę do dnia 30 września 2017r., a ponowna niezdolność do pracy powstała od 19 kwietnia 2018r., a więc przed upływem 18 miesięcy. To z kolei oznacza, że badaniu podlega tylko przesłanka określona w art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. Nie ma natomiast obowiązku badania przesłanek uzyskania prawa do renty określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej. Jeśli chodzi zaś o warunek określony w art. 57 ust. 1 pkt 4, to ubezpieczony z racji wieku, ani nie ma prawa do emerytury, ani nie spełnia jeszcze warunków do uzyskania tego świadczenia.

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. uwzględnił odwołanie M. Ż. od decyzji organu rentowego
z dnia 14 sierpnia 2018r. i orzekając co do istoty zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 19 kwietnia 2018r. do 30 kwietnia 2020r.

Ustalając okres, na który zostało przyznane ww. świadczenie, Sąd Okręgowy oparł się na regulacji art. 129 ustawy emerytalnej, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Sąd uwzględnił przy tym wskazania biegłego sądowego A. W. co do daty początkowej powstania częściowej niezdolności odwołującej do pracy, który określił, że niezdolność ta istnieje od dnia złożenia wniosku o rentę, tj. od 19 kwietnia 2018r. i ma charakter okresowy, związany z koniecznością przeprowadzenia badań kontrolnych za dwa lata.

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem i aktami organu rentowego doręczyć (...)