Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 września 2025 r. w Warszawie

sprawy M. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o prawo do renty socjalnej

na skutek odwołania M. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 14 maja 2024 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 14 maja 2024 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu M. B. (1) prawo do renty socjalnej na okres do 31 grudnia 2027 r.

Sędzia SO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

W dniu 21 czerwca 2024 r. M. B. (2) reprezentowany przez swojego ojca R. B. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 14 maja 2024 r., znak: (...) w przedmiocie wykonania Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 14 lutego 2024 r. sygn. akt VII U 384/22. Ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji w zakresie daty przyznania świadczenia. Uzasadniając swoje stanowisko odwołujący wskazał, że decyzją z dnia 14 maja 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wykonał w części wyrok Sądu przyznając mu okresową rentę socjalną mimo całkowitej niezdolności do pracy uznanej wyrokiem sądu (odwołanie z dnia 20 czerwca 2024 r. k. 3-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy wskazał, że Wyrokiem z dnia 14 lutego 2024 r. sygn. VII U 384/22 Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 17 lutego 2022 r., w której organ rentowy odmówił prawa do renty socjalnej. Sąd Okręgowy przyznał rentę od grudnia 2021 r. Organ rentowy wskazał, że z uzasadnienia wyroku Sądu wynika, że w sprawie zanegowana została poprawność ustalenia Komisji Lekarskiej ZUS w odniesieniu do daty powstania całkowitej niezdolności do pracy. Zaskarżona obecnie decyzja jest decyzją realizującą wskazany wyżej wyrok. Organ rentowy wskazał, że w decyzji tej organ rentowy przyznał prawo do renty socjalnej od 1 grudnia 2021 r. (zgodnie z wyrokiem sądu) do 31 grudnia 2022 r. (zgodnie z Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z 11 lutego 2022 r. – kwestia ta nie była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu). Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie z dnia 5 lipca 2024 r. k. 9-10 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. B. (2) urodził się (...) Odwołujący od lat choruje psychiatrycznie - w 1997 r. rozpoznano u niego zespół katatoniczny, systematycznie do 2004 r. leczył się ambulatoryjnie. W następstwie postępującej choroby, w 2004 r. pierwszy raz został hospitalizowany psychiatrycznie. W kolejnych latach odbywał cykliczne pobyty w placówkach psychiatrycznych w W.. W latach 2004-2012 rozpoznano u niego początkowo zaburzenia schizoafektywne, a następnie afektywno dwubiegunowe, a w 2016 schizofrenię paranoidalną. Obecnie ma stan depresyjny – od wyjścia ze szpitala nic go nie cieszy, ma omamy słuchowe, nie spotyka się z ludźmi, głównie spędza czas w domu (dokumentacja medyczna ubezpieczonego znajdująca się w aktach rentowych, opinia biegłej z zakresu psychiatrii z dnia 11 kwietnia 2025 r. k. 48).

W dniu 9 grudnia 2021 r. M. B. (2) złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. Inspektorat w L. wniosek o rentę socjalną. W toku postępowania komisja lekarska ZUS wydała orzeczenie z 11 lutego 2022 r., którym uznano M. B. (2) za całkowicie niezdolnego do pracy do 31 grudnia 2022 r. Za datę powstania całkowitej niezdolności przyjęto 22 września 2020 r. oraz stwierdzono, że całkowita niezdolność do pracy nie pozostawała w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. W związku z powyższym, organ rentowy 17 lutego 2022 r. wydał decyzję odmawiającą przyznania M. B. (2) renty socjalnej. Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji (wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy – k. 1 a.r., orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS – k. 8 a.r., decyzja ZUS – k. 9 a.r., odwołanie k. 3-5a.s.).

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 14 lutego 2024 r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał M. B. (2) prawo do renty socjalnej od grudnia 2021 r. (wyrok Sądu Okręgowego z dnia 14 lutego 2024 r. – nienumerowana karta a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 14 maja 2024 r. wykonując wyrok Sądu z dnia 14 lutego 2024 r. przyznał ubezpieczonemu rentę socjalną od 1 grudnia 2021 r. tj. od daty wskazanej wyroku. Organ rentowy przyznał rentę socjalną od 1 grudnia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r. (decyzja z dnia 14 maja 2024 r. – nienumerowana karta a.r.).

M. B. (2) nie zgodził się z datą, do której zostało przyznane mu świadczenie i wnosząc odwołanie zainicjował przedmiotowe postępowanie (odwołanie z dnia 20 czerwca 2024 r. k. 3-8 a.s.).

W odpowiedzi na zobowiązanie z dnia 30 stycznia 2025 r. organ rentowy pismem procesowym z dnia 13 lutego 2025 r. wyjaśnił, że z wydanego przez Sąd Okręgowy wyroku wynika, że nie była badana okoliczność do kiedy renta socjalna przysługuje, nie było to również kwestionowane przez odwołującego się. W decyzji realizującej wyrok organ rentowy przyznał prawo do renty socjalnej zgodnie z wyrokiem od 1 grudnia 2021 r. do 31 grudnia 2022 r. - zgodnie z orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 11 lutego 2022 r., ponieważ kwestia ta nie była przedmiotem rozstrzygnięcia Sądu (zarządzenie z dnia 28 stycznia 2025 r. k. 33 a.s., pismo procesowe z dnia 13 lutego 2025 r. k. 35 a.s.).

W toku postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego psychiatry na okoliczność ustalenia, czy odwołujący M. B. (2) był po dniu 31 grudnia 2022 r. całkowicie niezdolny do pracy, czy jest nadal niezdolny do pracy oraz czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeśli okresowa to na jaki okres (postanowienie z dnia 18 lutego 2025 r., k. 36 a.s.).

Biegła sądowa psychiatra M. L. po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach sprawy oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania ubezpieczonego wskazała, że rozpoznała u M. B. (2) chorobę psychiczną - schizofrenię paranoidalną. W ocenie biegłe ubezpieczony po dacie 31 grudnia 2022 r. jest nadal całkowicie niezdolny do pracy, okresowo do 31 grudnia 2027 r. (opinia biegłej z zakresu psychiatrii k. 46-53 a.s.). Organ rentowy nie wnosił zastrzeżeń do opinii biegłej (k.60 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną M. B. (2) konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych, dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opinii sporządzonej przez biegłą sądową z zakresu psychiatrii – M. L.. Wskazana opinia została sporządzona w sposób rzetelny i fachowy, z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania. Ponadto, prezentowane przez biegłą wnioski dotyczące istnienia u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy oraz czasu trwania tej niezdolności mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały wyczerpująco uzasadnione oraz są spójne.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie M. B. (2) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 14 maja 2024 r., znak: (...) podlegało uwzględnieniu.

W ocenie sądu, zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 148 ¹§ 1 k.p.c., albowiem sąd uznał - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

Warunki przyznania prawa do renty socjalnej zostały określone w ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 2194). Zgodnie z art. 4 ust. 1 tej ustawy, renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18 roku życia,

2. w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej – przed ukończeniem 25 roku życia,

3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osobie, która spełnia warunki określone w ust. 1, przysługuje:

1) renta socjalna stała - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta socjalna okresowa - jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa.

Renta socjalna okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, zwanego dalej „Zakładem”.

W myśl art. 5 ustawy o rencie socjalnej, ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje Lekarz orzecznik Zakładu na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 1631) zwanej dalej ,,ustawą o emeryturach i rentach”.

Sąd zważył, że w świetle art. 12 ustawy o emeryturach i rentach, niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu.

W rozumieniu art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach, przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego. Prawo do świadczenia w postaci renty socjalnej przysługuje zatem w wypadku wypełnienia przesłanek z art. 4 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej, w szczególności u osoby wnioskującej musi istnieć całkowita niezdolność do pracy ustalana w trybie przepisów ustawy o emeryturach i rentach.

W przedmiotowej sprawie nie było sporne, że powyższe świadczenie należy się ubezpieczonemu, ale kwestionowany był okres, do którego świadczenie zostało przyznane. Organ rentowy decyzją z dnia 14 maja 2024 r. przyznał M. B. (2) rentę socjalną do dnia 31 grudnia 2022 r. Odwołujący się wskazywał na konieczność przyznania renty zgodnie z orzeczeniem Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 14 lutego 2024 r. W wyroku Sąd nie wskazał daty, do której przysługuje odwołującemu świadczenie.

W przedmiotowej sprawie Sąd rozstrzygając o żądaniu ubezpieczonego oparł się na opinii biegłej sądowej z zakresu psychiatrii M. L.. Biegła potwierdziła, że odwołujący po dacie 31 grudnia 2022 r. nadal jest całkowicie niezdolny do pracy, a niezdolność ta jest okresowa do 31 grudnia 2027 r. Biegła wydając opinię uwzględniła dostępną dokumentację medyczną ubezpieczonego, opisała przebieg procesu chorobowego i wypowiedziała się na temat stanu jego zdrowia. Sąd do wskazanej opinii nie miał zastrzeżeń. Została ona sporządzona w sposób fachowy, opis stanu zdrowia ubezpieczonego w oparciu o aktualną dokumentację medyczną oraz przeprowadzone badanie ubezpieczonego, a także logiczne umotywowanie i jednoznaczne wnioski co do tego, że odwołujący po dacie, do której organ rentowy przyznał ubezpieczonemu rentę socjalną (31 grudnia 2022 r.) nadal jest całkowicie niezdolny do pracy do 31 grudnia 2027 r. W tym miejscu podkreślić należy, że podstawowym dowodem w sprawach o rentę jest dowód z opinii biegłego sądowego. W takim wypadku Sąd nie może poczynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (Wyrok SN z 14.03.2007 r., III UK 130/06, OSNP 2008, nr 7-8, poz. 113.).

Mając na względzie powyżej wskazaną opinię biegłej, do której strony nie wnosiły zastrzeżeń należało uznać, że odwołujący M. B. (2) po dniu 31 grudnia 2022 r. jest nadal całkowicie niezdolny do pracy, a niezdolność jest okresowa do 31 grudnia 2027 r. Mając powyższe na względzie Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzje i przyznał i przyznał odwołującemu się M. B. (2) prawo do renty socjalnej na okres do 31 grudnia 2027 r.

Renata Gąsior