Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lipca 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i (...)

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 lipca 2023 r. w W.

sprawy M. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o kapitał początkowy i wysokość emerytury

na skutek odwołania M. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 26 sierpnia 2022 r. znak (...) (...)

z dnia 30 sierpnia znak (...)

oddala odwołania.

Sygn. akt VII U 1154/22

UZASADNIENIE

M. T. w dniu 3 października 2022 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia 26 sierpnia 2022 r. znak (...)-2004 oraz od decyzji z dnia 30 sierpnia 2022r. znak (...).

W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołujący podniósł, że organ rentowy nie uwzględnił do wysokości emerytury okresu składkowego od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. z uwagi na wykonywanie pracy za granicą. Ubezpieczony wskazał, że tym okresie był pracownikiem (...) S.A. w W., który wypłacał mu wynagrodzenie i odprowadzał składki do ZUS. W tym samym okresie był jednocześnie pracownikiem polsko-austriackiej spółki handlowej zarejestrowanej w (...), która także odprowadzała za niego składki ubezpieczeniowe do austriackiej instytucji ubezpieczeniowej. Austriacki urząd przyznał ubezpieczonemu z tego tytułu emeryturę od 1 października 2021 r. w wysokości 425.06 Euro. Odwołujący podkreślił, że początkowo w decyzji z dnia 6 sierpnia 2021 r. organ rentowy uwzględnił mu ten okres jako składkowy w kapitale początkowym. Następnie organ rentowy wydał nową decyzję w tej samej sprawie i obniżył wysokość świadczenia emerytalnego mimo, że decyzja z 6 sierpnia 2021 r. nie została unieważniona. Zdaniem odwołującego nabył on prawo do emerytury z ZUS za sporny okres, ponieważ pracodawca odprowadzał za niego w tym okresie składki do ZUS, niezależnie od tych opłacanych w Austrii.

W dalszej części uzasadnienia ubezpieczony podniósł, że w zaskarżonej decyzji organ rentowy nie uwzględnił jako okresu składkowego okresu zatrudnienia w O. H. w W. od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r. Na okoliczność potwierdzenia tego okresu zatrudnienia odwołujący przedłożył legitymacje ubezpieczeniową, która zawiera wpisy pracodawcy za lata 1991-1992. Odwołujący podkreślił, że przedsiębiorstwo zostało zlikwidowane w 1993 r., a jego następcą prawnym była firma (...) sp. z o.o., której udziałowcem i prezesem zarządu był ubezpieczony. Odwołujący wskazał, że nie posiada zaświadczenia o zatrudnieniu z tego okresu. W oparciu o powyższe, odwołujący wniósł o uchylenie decyzji organu rentowego i zobowiązanie ZUS do naliczenia kapitału początkowego z uwzględnieniem okresów powyższych składkowych, które nie zostały przez organ uwzględnione (odwołanie, k. 3 – 5 a.s., odwołanie, k, 2 – 4 akt VII U 11155/22).

Zarządzeniem z dnia 1 grudnia 2022 r. sprawa o sygn. VII U 11155/22 została połączona celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą VII U 1154/22 na podstawie art. 219 k.p.c. (zarządzenie z dnia 1 grudnia 2022 r., k. 7 akt VII U 11155/22).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w odpowiedzi na powyższe odwołania wniósł o ich oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że wcześniejsze decyzje z dnia 6 października 2021 r, i 28 grudnia 2021 r. miały charakter zaliczkowy. Oznacza to, że organ rentowy mógł skorygować kapitał początkowy ustalany w decyzjach z dnia 6 sierpnia 2021 r. i 16 września 2021 r. Zmiana decyzji o ustaleniu kapitału początkowego może nastąpić w każdym czasie, o ile nie odnosi się do kapitału uwzględnionego do obliczenia wysokości emerytury ustalonej prawomocną decyzją.

Dalej organ rentowy wskazał, że jednym z elementów składających się na wysokość emerytury jest kapitał początkowy, który w rozpatrywanej sprawie ustalany był w decyzji z dnia 6 sierpnia 2021 r., 16 września 2021 r. a następnie w zaskarżonej decyzji z dnia 26 sierpnia 2022 r. na postawie art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i na dzień 1.01.1999 r. wyniósł 134 083,95 zł. W decyzji z dnia 26 sierpnia 2022 r. staż pracy na dzień 1.01.1999 r. uwzględniony przy ustalaniu kapitału początkowego wyniósł 14 lat, 4 miesiące i 29 dni okresów składkowych (172 miesiące). Ze stażu pracy wyłączono okres od 1 września 1983 r. do 31 marca 1989 r. Z akt sprawy wynika, że odwołujący się od 19 listopada 1975 r. do 3 kwietnia 1989 r. był zatrudniony w (...) Towarzystwo Handlu Zagranicznego, przy czym od 20 lipca 1983 r. do 3 kwietnia 1989r. korzystał z urlopu bezpłatnego. W aktach sprawy znajduje się zaświadczenie z dnia 11 kwietnia 1989 r., w którym (...) Towarzystwo Handlu (...) S.A. w W. jako główny udziałowiec spółki (...) w W. wskazuje, że odwołujący się był zatrudniony w spółce (...) w W. w okresie od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. na stanowisku eksperta. Z powyższego zaświadczenia wynika, że do zasad wynagradzania zastosowanie miała uchwała Nr 103/85 Rady Ministrów z dnia 24.06.1985 r. w sprawie wynagradzania pracowników skierowanych do pracy za granicą. Organ rentowy wyłączył powyższy okres z Polskich okresów składkowych na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. c w związku z art. 9 ustawy emerytalnej. W myśl powyższych przepisów nie podlegają uwzględnieniu okresy zatrudnienia polskich obywateli za granicą w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej, jeżeli z ich tytułu jest wypłacane świadczenie rentowe z instytucji zagranicznej. Ponadto okres od 1 września 1983 r. do 31marca 1989 r. został potwierdzony przez austriacką instytucję ubezpieczeniową jako austriacki okres ubezpieczenia. Od 1 października 2021 r. ubezpieczony pobiera emeryturę z austriackiej instytucji ubezpieczeniowej.

Wobec powyższego okres od 1 września 1983 r. do 31 marca 1989 r. nie podlega uwzględnieniu do kapitału początkowego. Na powyższe rozstrzygnięcie nie wpływa przedłożone do odwołania zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 19 września 2022 r. Do stażu pracy nie uwzględniono również okresu od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r. z uwagi na brak dokumentu potwierdzającego zatrudnienie. Okres ten również we wcześniejszych decyzjach z dnia 6 sierpnia 2021 r. i 16 września 2021 r. nie był uwzględniany przy ustalaniu kapitału początkowego. Jednocześnie w związku z dołączoną do odwołania kopią zaświadczenia (...) sp. z o.o. w W. z dnia 3 czerwca 1996 r., w którym wskazano, że odwołujący się od 4 maja 1989 r. do 19 marca 1992r. był zatrudniony w firmie (...) w W., tut. Oddział zwrócił się do ZUS (...) Oddział w W. o potwierdzenie powyższego okresu. W dniu 24 października 2022r. postępowanie w Wydziałem (...) i Składek zostało zakończone. Oddział uzyskał informację, że brak jest możliwości potwierdzenia ubezpieczenia, ponieważ w dokumentacji płatnika brak jest identyfikatorów potwierdzających tożsamość odwołującego się (odpowiedź na odwołanie, k. 37-37v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. T. urodzony (...), od 19 listopada 1975 r. do 3 kwietnia 1989 r. był zatrudniony w (...) Towarzystwo Handlu Zagranicznego w W. (świadectwo pracy z 5 kwietnia 1989 r. – akta ZUS).

W czasie zatrudnienia w (...) Towarzystwo Handlu Zagranicznego w W. ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego od 20 lipca 1983 r. do 3 kwietnia 1989r. w związku z skierowaniem go do pracy za granicą (świadectwo pracy z 5 kwietnia 1989r. – akta ZUS).

W zaświadczeniu z dnia 11 kwietnia 1989 r. (...) Towarzystwo Handlu (...) S.A. w W., jako główny udziałowiec spółki (...) w W. wskazał, że M. T. był zatrudniony w spółce (...) w W. w okresie od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. na stanowisku eksperta z miesięcznym wynagrodzeniem w wysokości wg grupy IV szczebel „a” zgodnie z uchwałą NR 103/85 Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1985 r. (zaświadczenie z 11 kwietnia 1989 r. – akta ZUS).

(...) w W. odprowadzała za ubezpieczonego składki do austriackiej instytucji ubezpieczeniowej. Austriacki urząd przyznał ubezpieczonemu z tego tytułu emeryturę od 1 października 2021 r. w wysokości 425.06 Euro (zaświadczenie z P. der A. z 20 listopada 2002 r., decyzja o przyznaniu emerytury z P. z dnia 12 listopada 2021 r. – akta ZUS).

Następnie ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku prezesa zarządu w (...) Sp. z o.o. w W. od 1 kwietnia 1992 r. do 30 czerwca 1999 r., celem potwierdzenia tego zatrudnienia ubezpieczony przedstawił wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej poświadczające, że w datach 28 maja 1992 r., 16 lipca 1992 r., 11 czerwca 1993 r., 12 czerwca 1994 r. był zatrudniony w ww. spółce. Za ten okres zatrudnienia ubezpieczony nie posiada świadectwa pracy (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 30 czerwca 1999 r., skany legitymacji ubezpieczeniowej M. T. – akta ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w dniu 6 sierpnia 2021 r. wydał decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego znak: (...)-2004. Organ rentowy ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 179.156,89 zł. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął zarobki osiągane przez ubezpieczonego w latach 1989-1998. Do obliczenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe 18 lat, 24 dni, tj. 222 miesiące. Organ jednocześnie poinformował, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono okresów: od 12 października 1982 r. do 19 lipca 1983 r., ponieważ za ten okres została złożona kserokopia świadectwa pracy, od 20 lipca 1983 r. do 17 sierpnia 1983 r. okresu urlopu bezpłatnego, od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r., z uwagi na brak dokumentu potwierdzającego okres zatrudnienia, od 1 marca 1996 r. do 30 czerwca 1997 r. z uwagi na niewystarczające udowodnienie. Ponadto organ rentowy poinformował, że do ustalenia kapitału początkowego nie przyjęto minimalnych wynagrodzeń za okres od 19 listopada 1975 r. do 11 października 1982 r., od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. z uwagi na brak wymiaru czasu pracy (decyzja ZUS z 6 sierpnia 2021 r. – akta ZUS).

W dniu 26 sierpnia 2021 r. M. T. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę i wniósł o uwzględnienie okresów zatrudnienia od sierpnia 1983 r. do marca 1989 r. w (...) w W., a także o przyjęcie minimalnego wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia w okresie od 19 listopada 1975 r. do 19 lipca 1983 r. (wniosek wraz z załącznikami z 26 sierpnia 2021 r. – akta ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. pismem z dnia 10 września 2021 r. poinformował ubezpieczonego, że wniosek o emeryturę z austriackiego systemu ubezpieczeń został wysłany do austriackiej instytucji (pismo ZUS z 10 września 2021 r. – akta ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w dniu 16 września 2021 r. wydał decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego znak: (...)-2004. Organ rentowy ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r. w wysokości 185.826,08 zł. Do obliczenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe 19 lat, 4 miesiące, 1 dzień, tj. 232 miesiące. Organ jednocześnie poinformował, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono okresów: od 20 lipca 1983 r. do 17 sierpnia 1983 r. z uwagi na przebywanie na urlopie bezpłatnym, od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r., z uwagi na brak dokumentu potwierdzającego okres zatrudnienia, od 1 marca 1996 r. do 14 listopada 1996 r. z uwagi na niewystarczające udowodnienie. Ponadto organ rentowy poinformował, że do ustalenia kapitału początkowego nie przyjęto minimalnych wynagrodzeń za okres od 19 listopada 1975 r. do 19 lipca 1983 r., z uwagi na nieudokumentowanie wysokości dochodów za ten okres (decyzja ZUS z 16 września 2021 r. – akta ZUS).

Następnie organ rentowy w dniu 16 października 2021 r. wydał decyzję znak: (...) którą przyznał M. T. zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 20 września 2021 r. tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury. Emerytura została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej i wyniosła 5.772,61 zł brutto miesięcznie. Organ rentowy wskazał, że decyzja ma charakter zaliczki do czasu otrzymania potwierdzenia okresów zatrudnienia/ubezpieczenia na terenie Austrii oraz do czasu zamknięcia subkonta (decyzja ZUS z 16 października 2021 r. - akta ZUS).

W dniu 22 listopada 2021 r. do organu rentowego wpłynęło pismo P. L. W. informujące o okresach ubezpieczenia i przyznanej emeryturze z austriackiej instytucji ubezpieczeniowej (pisma P. L. W. z dnia 12 listopada 2021 r. – akta ZUS).

Decyzją z dnia 26 sierpnia 2022 r. znak (...)-2004 Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. ponownie ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r., który wyniósł 134.083,95 zł. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął zarobki osiągane przez ubezpieczonego w latach 1989-1998. Do obliczenia wysokości kapitału początkowego przyjęto okresy składkowe 14 lat, 4 miesiące i 29 dni, tj. 172 miesiące. Organ jednocześnie poinformował, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględniono okresów: od 20 lipca 1983 r. do 17 sierpnia 1983 r. z uwagi na przebywanie na urlopie bezpłatnym, od 18 sierpnia 1983 do 31 sierpnia 1983 r. z uwagi na niewystarczające udowodnienie, od 1 września 1983 r. do 31 marca 1989 r. ubezpieczenia w Austrii w wymiarze co najmniej 12 miesięcy, od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r., z uwagi na brak dokumentu potwierdzającego okres zatrudnienia (decyzja ZUS z 26 sierpnia 2022 r. – akta ZUS).

W konsekwencji organ rentowy w dniu 30 sierpnia 2022r. wydał decyzję znak (...), którą przyznał ubezpieczonemu emeryturę od 20 września 2021 r., tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego i przeliczył emeryturę od 1 września 2022 r., tj. od najbliższego okresu płatności. Emerytura została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy emerytalnej i wyniosła 4.905,56 zł brutto miesięcznie. Organ rentowy poinformował jednocześnie, że zakończył postępowanie wyjaśniające w sprawie niezgodności na koncie ubezpieczonego w ZUS. Organ rentowy wskazał, że okres składkowy od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. został wyłączony z polskich okresów składkowych na podstawie art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. c w związku z art. 9 ustawy emerytalnej. Zgodnie z ich brzmieniem do ustalenia prawa do świadczenia nie uwzględnia się okresów zatrudnienia polskich obywateli za granicą w zakładach do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej, jeżeli z ich tytułu wypłacane jest świadczenie rentowe z instytucji zagranicznej. Dalej organ rentowy wskazał, że z zaświadczenia o zatrudnieniu w tym okresie wynika, że do zasad wynagradzania miała zastosowanie uchwała NR 103/85 Rady Ministrów z dnia 24 czerwca 1985 r. w sprawie wynagradzania pracowników skierowanych do pracy za granicą. Okres ten potwierdzony został przez instytucję austriacką, z tego tytułu instytucja Austriacka wypłaca świadczenie emerytalne. Nowe przeliczenie, skutkujące obniżeniem wysokości emerytury nastąpiło z zachowaniem zasady wynikającej z art. 50 ust. 4 rozporządzenia PE i Rady (...) (decyzja ZUS z 30 sierpnia 2022r. - akta ZUS).

Ubezpieczony odwołał się od ww. decyzji organu rentowego z dnia 26 sierpnia 2022 r. i 30 sierpnia 2022r. (odwołanie, k. 3 – 5 a.s., odwołanie, k, 2 – 4 akt VII U 11155/22).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz znajdujących się w aktach rentowych odwołującego się. Dokumenty w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, ponieważ korespondowały ze sobą, a nadto strony nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Zgromadzony materiał dowodowy nie budził wątpliwości i został przez Sąd uznany w całości za wiarygodny oraz wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania M. T. podlegały oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2023r., poz. 1251, dalej: ustawa emerytalna), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy emerytalnej przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Z kolei w myśl art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. Dyspozycja powołanego art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej odsyła do treści art. 15. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego:

w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo

w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

W myśl art. 15 ust. 4 ustawy emerytalnej, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej).

Stosowane do przepisu art. 175 ust. 1 zd. 2 ustawy emerytalnej, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie (w szczególności chodzi tu o katalog środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jaki i wysokości przychodów).

Szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie emerytalnej został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Stosownie do przepisu § 10 ust. 1 powyższego rozporządzenia, osoba ubiegająca się o emeryturę powinna przedstawić dokumenty stwierdzające okresy zatrudnienia uzasadniające prawo do świadczeń oraz ich wysokość. Z kolei zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Aby potwierdzić wysokość wynagrodzenia otrzymywanego w danym okresie zatrudnienia wymagane jest przedłożenie dokumentów wymienionych w § 21 cytowanego wyżej rozporządzenia. W odniesieniu do podstawy wymiaru składki ubezpieczeniowej w postaci wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy, brak odpowiedniej dokumentacji płacowej i innych dokumentów, takich jak wpisy w książeczce ubezpieczeniowej, przeważnie uniemożliwia prawidłowe ustalenie wysokości takiego wynagrodzenia za pomocą innych środków dowodowych. Jest to bowiem trudne z uwagi na szczegółowość takich danych przy znacznej najczęściej odległości czasowej. Zaliczenie zaś nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyrok Sądu Najwyższych z 9 stycznia 1998r. II UKN 440/97). Jednocześnie w orzecznictwie podkreśla się, że w postępowaniu odwoławczym od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma ograniczeń co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków i w myśl art. 473 k.p.c. wysokość wynagrodzenia może być dowodzona wszelkimi dostępnymi dowodami przewidzianym w Kodeksie postępowania cywilnego. Rzeczą sądu jest natomiast ocena wiarygodności przedstawionych w toku postępowania dowodów. Pomimo braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu przed sądami ubezpieczeń społecznych nie można jednak zapominać, że wysokość zarobków stanowiących podstawę wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, przybliżony, oparty jedynie na domniemaniu, czy uprawdopodobnieniu. Zadaniem Sądu Okręgowego w sprawach o wysokość emerytury czy kapitału początkowego jest więc dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie czasu. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe muszą być wykazane w sposób niebudzący wątpliwości, w ściśle określonej kwotowo wysokości w odniesieniu do poszczególnych miesięcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 lipca 1997r. II UKN 186/97, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 marca 1997r. III AUa 105/97).

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony podnosił, że przy wyliczaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy powinien uwzględnić do okresu składkowego okres jego zatrudnienia w (...) w W. od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. oraz okres zatrudnienia w O. H. w W. od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r.

W odniesieniu do roszczenia M. T. o zaliczenie okresu zatrudnienia w (...) w W. w okresie od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r., Sąd zważył, że zgodnie z art. 8 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe. Wątpliwości interpretacyjne, jakie pojawiały się na tle ww. przepisu, rozstrzygnął Sąd Najwyższy w wyroku z 5 października 2006r., I UK 99/06 (OSNPUSiSP 2007, nr 23-24, poz. 356), wyjaśniając w uzasadnieniu, że chodzi tu nie o okresy zatrudnienia za granicą, które mogą być według prawa polskiego kwalifikowane jako okresy ubezpieczenia, lecz o okresy, które zgodnie z prawem państwa, w którym ubezpieczony w danym okresie przebywał (był zatrudniony) i podlegał ubezpieczeniu, są okresami ubezpieczenia i mogą być na zasadzie art. 8 ustawy emerytalne uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości w Polsce. Sąd Najwyższy jednoznacznie wskazał także, że takiej kwalifikacji dokonywać mogą wyłącznie właściwe organy ubezpieczeniowe lub sądy państwa, w którym zatrudnienie to miało miejsce. Przeciwne stanowisko podważałoby bowiem zasady wynikające z zawartych przez Polskę umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego. Organ rentowy ustalając staż pracy ubezpieczonego nie uwzględnił okresu od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. (zatrudnienie w (...)) wskazując, że z tytułu tego zatrudnienia do austriackiej, a nie polskiej instytucji ubezpieczeniowej odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne, ponadto za ten okres ubezpieczony otrzymał emeryturę z instytucji austriackiej. Stosownie zaś do przepisu art. 46 Rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie (Dz. Urz. WE L 1971.149.2), okresy ubezpieczeniowe przebyte przez wnioskodawcę na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego są uwzględniane przy ustalaniu uprawnień do świadczenia zgodnie z zasadą proporcjonalności, zgodnie z którą instytucje ubezpieczeniowe poszczególnych państw ustalają i wypłacają świadczenia w wysokościach proporcjonalnych do okresów ubezpieczenia przebytych w tych państwach, czyli każde państwo płaci za własne okresy ubezpieczenia tj. okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem tego państwa. Wysokość świadczenia obliczana jest jako proporcja długości okresów ubezpieczenia przebytych na podstawie ustawodawstwa stosowanego przez daną instytucję (np. instytucję polską) w stosunku do całkowitej długości okresów ubezpieczenia spełnionych na podstawie prawa wszystkich zainteresowanych państw. Zasada proporcjonalności gwarantuje wypłatę świadczeń w wysokości odpowiadającej okresom ubezpieczenia przebytym zgodnie z ustawodawstwem danego państwa, w efekcie czego instytucje ubezpieczeniowe zainteresowanych państw wypłacają świadczenia wyłącznie za własne okresy ubezpieczenia, tj. okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem danego państwa. Zasada ta znajduje zastosowanie jedynie przy obliczaniu i wypłacaniu należnych świadczeń, nie odnosi się natomiast do zasad naliczania kapitału początkowego.

W ocenie Sądu nie ma podstaw do uwzględnienia okresu zatrudnienia w Austrii tj. od 18 sierpnia 1983 r. do 3 kwietnia 1989 r. w sytuacji kiedy za te okres ubezpieczonyma przyznaną emeryturę z instytucji austriackiej. Bezsporne jest bowiem, że odwołujący w okresie od 19 listopada 1975 r. do 3 kwietnia 1989 r. był zatrudniony w V. (...) Towarzystwo Handlu Zagranicznego, przy czym w okresie od 20 lipca 1983 r. do 4 kwietnia 1989 r. przebywał na urlopie bezpłatnym.

Zgodnie z art. 6 ust 2 pkt 1 lit. c ustawy emerytalnej za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia obywateli polskich za granicą - w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych władz polskich. Jednakże w tym miejscu wymaga podkreślenia, że z uwagi na brzmienie art. 9 ustawy emerytalnej organ rentowy przy ustalaniu prawa do świadczeń okresów, o których mowa w art. 6 ust 2 pkt 1 lit. c – nie uwzględnia się, jeżeli z ich tytułu wypłacane jest świadczenie rentowe (emerytalne) z instytucji zagranicznej inne niż renta z ubezpieczenia dodatkowego. Skoro za ww. okres ubezpieczony ma przyznaną i wypłacaną emeryturę przez instytucję zagraniczną, to organ rentowy prawidłowo nie uwzględnił tego okresu jako okresu składkowego.

Przechodząc do roszczenia M. T. o zaliczenie okresów zatrudnienia od 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r., Sąd zważył, że odwołujący nie przedstawił jakiejkolwiek dokumentacji pracowniczej za ten okres. W ocenie Sądu przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe potwierdza, iż brak dokumentacji takiej jak świadectwo pracy, czy brak wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej nie daje możliwości uwzględnienia tego okresu jako okresu składkowego. Z kolei, jak już zostało wskazane, zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. W świetle ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego, nie może zatem budzić wątpliwości, że wnioskodawca nie przedstawił środków dowodowych tak na gruncie postępowania przed organem rentowym, jak i w niniejszym postepowaniu odwoławczym, mogących skutkować uznaniem, że w okresie od dnia 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę i były z tego tytułu opłacane składki na ubezpieczenie społeczne. Ponadto jak wynika z zaświadczenia o zatrudnieniu wystawionego przez ten zakład pracy, ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku prezesa zarządu w (...) Sp. z o.o. w W. od 1 kwietnia 1992 r. do 30 czerwca 1999 r., celem potwierdzenia tego zatrudnienia ubezpieczony przedstawił wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej poświadczające, że w datach 28 maja 1992 r., 16 lipca 1992 r., 11 czerwca 1993 r., 12 czerwca 1994 r. był zatrudniony w ww. spółce. Powyższe oznacza, że organ rentowy zasadnie uznał za udowodniony okres zatrudnienia M. T. w (...) Sp. z o.o. w W. od 1 kwietnia 1992 r. do 30 czerwca 1999 r., zaś poprzedni okres od dnia 3 kwietnia 1989 r. do 31 marca 1992 r. nie został udowodniony i organ prawidłowo go nie uwzględnił przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego i wysokości emerytury.

W konsekwencji, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołania M. T. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia 26 sierpnia 2022 r. znak (...)-2004 oraz od decyzji z dnia 30 sierpnia 2022r. znak (...), jako bezzasadne podlegały oddaleniu.