Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

20 października 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 20 października 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

odwołania M. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału w W.

z 7 maja 2021 r., znak (...)

o wysokość kapitału początkowego

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1128/21

UZASADNIENIE

M. S. (1) 29 czerwca 2021 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 7 maja 2021 r., znak: (...) zaskarżając ją w całości. Odwołujący się wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi rentowemu oraz zasądzenie od organu na rzecz M. S. (1) zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji odwołujący się zarzucił:

nierozpoznanie istoty sprawy (art. 386 § 4 k.p.c.), bowiem podstawę wszczęcia niniejszego postępowania stanowił wniosek o zwrócenie się do niemieckiego organu rentowego, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w celu ubiegania się przez M. S. (1) o emeryturę niemiecką, tj. uzyskania świadczenia emerytalnego wynikającego z okresów pracy przebytych za granicą i opłacania składek emerytalnych w tym samym okresie zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, organ zaś w ogóle nie wypowiedział się merytorycznie o żądaniach strony, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo pominął merytoryczne zarzuty odwołującego, bowiem nie sposób jednoznacznie, z uwagi na lakoniczne uzasadnienie, wskazać, na czym oparł się Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając decyzję odmowną, ani tym bardziej, czy spełnił, ciążące na nim obowiązki wynikające z umów zawartych pomiędzy oboma krajami oraz, czy przesłał do organu niemieckiego stosowne wnioski, a także jaka była decyzja niemieckiego organu rentowego.

Ewentualnie, gdyby sąd rozpoznający odwołanie uznał, że w niniejszej sprawie maja zastosowanie przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17 grudnia 1998 r., odwołujący się zarzucił:

naruszenie art. 6 ust. 2 pkt 1 c i d ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS poprzez ich niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, kiedy okresy wykonywania pracy u pracodawcy zagranicznego na podstawie skierowania upoważnionej polskiej instytucji kierującej pracowników do pracy za granią, za które przed 1 listopada 1995 r. nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w Polsce, powinny być uznane za składkowe okresy ubezpieczenia na podstawie ww. artykułu, a tym samym powinno dojść do ponownego przeliczenia kapitału początkowego, w oparciu o składki na ubezpieczenia emerytalne uiszczane na rzecz niemieckiego odpowiednika polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (B. Deutschland) w Republice Federalnej Niemiec,

naruszenie art. 8 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim organ rentowy odmówił M. S. (2) ponownego przeliczenia kapitału początkowego w sytuacji, kiedy w 2019 r. ukończył on 67. rok życia, co uprawnia go do uzyskania, zgodnie z przepisami niemieckimi, do ubiegania się o świadczenie emerytalne w związku z pracą wykonywana na rzecz naszego państwa w latach 1983-1989,

naruszenie art. 174 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zakresie, w jakim okres pracy za granicą odwołującego się w zagranicznym zakładzie, do którego został skierowany w ramach współpracy międzynarodowej nie został uwzględniony przy obliczaniu kapitału początkowego,

naruszenie art. 8 § 1 k.p.c. poprzez przeprowadzenie postępowania w sposób niebudzący zaufania jego uczestników do władzy publicznej, z uwagi na fakt, iż decyzja z 7 maja 2021 r. nie tylko nie wskazuje konkretnych podstaw odmowy przyznania świadczenia emerytalnego za czas pracy w Niemczech, ale także prowadzi do dyskryminacji M. S. (1), bowiem osoby z nim współpracujące we wskazanym okresie uzyskały świadczenia emerytalne również na podstawie pracy w Niemczech, a w co w niniejszej sprawie nie ma miejsca. Nadto, jak słusznie zauważa organ rentowy rozporządzenia unijne w niniejszej sprawie nie mają zastosowania, mają jednak zastosowanie umowy zawarte w zakresie ubezpieczenia społecznego pomiędzy oboma krajami, jednakże organ rentowy nie oparł rozstrzygnięcia o ich postanowienia.

Nadto, odwołujący się wskazał, że otrzymał z organu druku (...) i nie mógł zapoznać się z materiałem dowodowym zgromadzonym w toku postępowania, o skutecznie uniemożliwiło mu merytoryczną obronę swoich praw (odwołanie z 29 czerwca 2021 r. – k. 4-10 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy przywołał treść art. 4 Umowy między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o ubezpieczeniu społecznym pracowników wysyłanych przejściowo na obszar drugiego państwa (Dz. U. z 1974 r. Nr 42, poz. 250 ze zm.), wskazując, że w aktach sprawy widnieje zaświadczenie (...) Sp. z .o.o. (k. 23 akt kapitału początkowego) z którego wynika, że ubezpieczony był zatrudniony w okresie od 1 lutego 1982 r. do 30 listopada 1990 r. Organ rentowy zauważył, że w zaświadczeniu P. (k. 23 a.r.) wprost wskazuje, na kwoty składek jakie zostały naliczone i odprowadzone za odwołującego się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od 1986 r. do 1990 r. ZUS wskazał, że okres od 1 lutego 1982 r. do 30 listopada 1990 r. został zaliczony przez organ rentowy do stażu przy wyliczeniu kapitału początkowego w decyzji z 25 września 2015 r. jako okres składkowy (k. 35 a.r.). Do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne organ rentowy przyjął kwoty wskazane przez P. (por. k. 23 i 26 a.r.). Tym samym powyższe zostało uwzględnione w wyliczeniu emerytury (odpowiedź na odwołanie z 18 sierpnia 2021 r. – k. 14 a.s.).

Na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2022 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie emerytury niemieckiej, o wypłatę której zwrócił się poprzez polski ZUS (protokół z 25 sierpnia 2022 r. – k. a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. S. (1), ur. (...), pobiera emeryturę od 1 września 2017 r., przyznaną decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 18 września 2017 r., znak: (...) Wysokość świadczenia została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wyniosła 7251,99 zł (decyzja ZUS z 18 września 2017 r. – k. 11 a.r.).

Decyzją z 25 września 2015 r., znak: (...)-2015, organ rentowy ustalił wartość kapitału początkowego. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnik wysokości tej podstawy przyjęto podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 661,66%. Natomiast podstawę wymiaru kapitału początkowego organ rentowy wyliczył poprzez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru po ograniczeniu do 250,00% przez kwotę 1220,89 zł = 3052,23 zł. Ponadto uwzględnione zostały okresy składkowe w łącznym wymiarze 22 lat 9 miesięcy 15 dni (273 miesiące) oraz nieskładkowe w łącznym wymiarze 5 lat (60 miesięcy). Współczynnik proporcjonalny do wieku osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. oraz okresu składkowego i nieskładkowego wyniósł 84,55%, natomiast kapitał początkowy ustalony na dzień 1 grudnia 1999 r. wyniósł 262 800,78 zł (decyzja ZUS z 25 września 2015 r. – a.r.).

Pismem z 29 lipca 2019 r. M. S. (1) wniósł o wystąpienie do niemieckiej organizacji (...) fur A. z siedzibą w B. z wnioskiem o przyznanie mu świadczenia emerytalnego za czas pracy w firmie (...)+B. tj. za lata 1981-1989 na podstawie odprowadzanych w tym czasie składek emerytalnych. Ubezpieczony wskazał, że ukończył 67 lat, co jest wymagane w Niemczech do ubiegania się o takie świadczenie oraz posiada dowody na dokonywane płatności na rzecz ubezpieczenia emerytalnego (pismo z 29 lipca 2019 r. – k. 32 a.r.).

Decyzją z 7 maja 2021 r., znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. odmówił prawa do ponownego obliczenia świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu na wniosek w razie przedłożenia nowych dowodów lub ujawnienia okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na wysokość świadczenia. Organ rentowy podniósł, że nie zostały złożone żadne dokumenty mające wpływ na wysokość kapitału początkowego, zatem brak jest podstaw do przeliczenia świadczenia. Jednocześnie wyjaśnił, że okresy pracy przebyte do 30 września 1991 r., podlegają rozpatrzeniu przez właściwe dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy oddziały ZUS zgodnie z polskimi przepisami emerytalno-rentowymi. Rozporządzenia unijne w tym zakresie nie znajdują zastosowania (decyzja ZUS z 7 maja 2021 r. – k. 69 a.r.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w toku postępowania dowodów obejmujących wymienione dokumenty. W ocenie sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. S. (1) było nieuzasadnione.

Rozpoznanie sprawy nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 ¹ § 1 k.p.c. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550), który przewiduje, że sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przedmiotowej sprawie okoliczności faktyczne nie były sporne, a zatem nie zachodziła potrzeba przeprowadzania dowodów. Spór dotyczył jedynie prawa. Ponadto strony nie wniosły o przeprowadzenie rozprawy. W tych okolicznościach sąd na podstawie powołanego przepisu ocenił, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 Umowy między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec o ubezpieczeniu społecznym pracowników wysyłanych przejściowo na obszar drugiego państwa (Dz. U. z 1974 r. Nr 42, poz. 250 ze zm.) pracownicy wysłani podlegają przepisom prawnym Państwa wysyłającego przez okres 24 miesięcy, poczynając od daty przybycia na obszar Państwa zatrudnienia, tak jakby byli zatrudnieni na obszarze Państwa wysyłającego; okres ten jest dłuższy, jeżeli przewidują to przepisy prawne Państwa wysyłającego. W myśl ust. 2 tego art. do tych pracowników wysyłanych nie stosuje się przepisów Państwa zatrudnienia przez okres 24 miesięcy, poczynając od daty ich przybycia na obszar tego Państwa. Zgodnie natomiast z ust. 3 okres, o którym mowa w ustępie 2, może być na wniosek pracodawcy, za zgodą zainteresowanego pracownika, przedłużony przez właściwą władzę Państwa zatrudnienia. W okresie przedłużenia stosuje się postanowienia ustępu 1.

Ubezpieczony w piśmie z 20 września 2022 r. dołączył kopię dokumentów niemieckiego organu emerytalnego wraz z tłumaczeniem wskazującej na przyznanie znajomemu M. S. (1) emerytury niemieckiej na podstawie tej samej procedury, o której wszczęcie, w toczącym się postępowaniu, wnosił odwołujący. Wskazać jednak należy, że ubezpieczonego i K. W. różnią następujące fakty - K. W. odpłacał składki do niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej, w tym po 30 września 1991 r. Zauważyć należy, że z dokumentów złożonych przez odwołującego się, dotyczących lat 1983 i 1984 r. wynika, że do niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej nie były odprowadzane składki emerytalno-rentowe. Zaliczenie okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Regułą postępowania cywilnego jest okoliczność, że ciężar udowodnienia faktu zgodnie z art. 6 k.c. spoczywał na ubezpieczonym jako osobie wywodzącej z tego faktu skutki prawne. W ocenie sądu, odwołujący nie sprostał obowiązkowi określonemu w art. 6 k.c., albowiem podnoszone przez niego argumenty co do wadliwości decyzji organu rentowego nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym.

W dalszej kolejności wskazać należy, że w okresie od 1 lutego 1982 r. do 30 listopada 1990 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) sp. z o.o. i okres ten został zaliczony przez organ rentowy do stażu przy wyliczeniu kapitału początkowego w decyzji z 25 września 2015 r. jako okres składkowy (k. 35 akt kapitału początkowego). Do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne organ rentowy przyjął kwoty wskazane w zaświadczeniu przez P. (k. 23 i 26 akt kapitału początkowego) .

Podsumowując, sąd ocenił, że nie ma podstaw do przyjęcia, że organ rentowy niezasadnie odmówił ponownego przeliczenia świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego. Odwołanie podlegało więc oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym sąd orzekł w sentencji wyroku.