Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 września 2025 r. w Warszawie

sprawy M. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji

na skutek odwołania M. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 kwietnia 2024 roku, znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 kwietnia 2024 roku, znak: (...) w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu M. W. prawo do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji na okres od 1 stycznia 2024 r. do 31 stycznia 2026 r.

Sędzia SO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

M. W., reprezentowany przez matkę A. W., w dniu 28 maja 2024 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 kwietnia 2024 roku, znak: (...), odmawiającej prawa do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. W uzasadnieniu odwołania matka ubezpieczonego wskazała, że jej syn nie może samodzielnie, bez pomocy osób trzecich, zarówno poruszać się, jak i podejmować próby samodzielnego życia. Całkowita afazja, która nie cofnęła się ani trochę od czasu udaru, doprowadziła do braku możliwości kontaktu w sprawach codziennego życia. A. W. wskazała, że jako matka domyśla się po gestach syna i wypowiedzianych nielogicznie sylabach oraz kontekście sytuacyjnym o jego podstawowych potrzebach. Nie ma on żadnej możliwości samodzielnego przygotowana jedzenia, wymiany pościeli, bielizny itp., nadto niezbędna jest także pomoc przy dokonywaniu codziennego mycia i stosowaniu różnych środków higienicznych. M. W. posiada rentę w kwocie 1.800,00 zł, co ledwo wystarcza na skromne życie, dlatego mama ubezpieczonego stara się z własnej emerytury opłacać dodatkową rehabilitację. Jednak niewiele może pomóc, gdyż w miarę skuteczna pomoc rehabilitacyjna za posiadane kwoty jest nieosiągalna ze względu na niewyobrażalne koszty. A. W. wskazała, że ma 77 lat, jest drobnej postury i przebytej ciężkiej chorobie onkologicznej oraz ortopedycznej, przez co nie zawsze fizycznie jest w stanie pomóc synowi. Ubezpieczony jest rozwodnikiem i tylko ona sprawuje nad nim opiekę (odwołanie z dnia 28 maja 2024 r. – k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a uzasadniając swoje stanowisko, zacytował treść przepisów art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej. Dalej wskazał, że w toku postępowania sprawę skierowano do lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 14 lutego 2024 r. ustalił, że M. W. nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Wobec wniesienia sprzeciwu od wskazanego orzeczenia sprawę przekazano komisji lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z dnia 15 kwietnia 2024 r. również ustaliła, że badany nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego, zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił prawa do świadczenia uzupełniającego (odpowiedź na odwołanie z dnia 13 czerwca 2024 r., k. 4-5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

M. W., ur. (...), posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności od 11 kwietnia 2023 r. do 30 czerwca 2024 r., o symbolu 10-N (orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 22 czerwca 2023 r. – k. 6, tom I a.r.). Pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy przyznaną do dnia 31 października 2024 r. (decyzja ZUS - k. 40, tom I a.r.). Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. ustalił poziom potrzeby wsparcia od dnia złożenia wniosku, czyli 7 marca 2024 r. do dnia 31 października 2027 r., wyrażony w wartości punktowej w skali 0-100 punktów na 87 punktów (decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia z dnia 4 kwietnia 2025 r. – k. 107 a.s.).

W dniu 17 stycznia 2024 r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 14 lutego 2024 r. stwierdził brak niezdolności do samodzielnej egzystencji. Decyzją z dnia 7 marca 2024 r., znak: (...), organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia dla osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji. Również Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 15 kwietnia 2024 r. wskazała, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. W oparciu o powyższe orzeczenie, wydane przez Komisję Lekarską ZUS, organ rentowy wydał decyzję z dnia 17 kwietnia 2024 r., znak: (...), w której odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia uzupełniającego dla osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji (wniosek o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji – k. 1-2 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 14 lutego 2024 r. – k. 6 a.r.; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 15 kwietnia 2024 r. – k. 11 a.r.; decyzja ZUS z dnia 7 marca 2024 r. – k. 8 a.r.; decyzja ZUS z dnia 17 kwietnia 2024 r. – k. 12 a.s.).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, a Sąd w toku postępowania, postanowieniem z dnia 30 lipca 2024 r., dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: neurologa oraz chirurga naczyniowego na okoliczność, czy ubezpieczony M. W. jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, a jeśli tak, to od kiedy i na jaki okres (postanowienie z dnia 30 lipca 2024 r. - k. 19 a.s.).

W opinii z dnia 29 sierpnia 2024 r. biegła sądowa neurolog T. Ł. wskazała, że dokonała analizy akt sprawy i załączonej dokumentacji medycznej oraz zbadała odwołującego neurologicznie i ocenia, że odwołujący się jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, jest to niezdolność okresowa, od daty złożenia wniosku, tj. od dnia 17 stycznia 2024 r., na okres do 31 sierpnia 2027 r. U odwołującego biegła rozpoznała (zgodnie z zaświadczeniem o stanie zdrowia z dnia 18 czerwca 2024 r.): stan po przebytym udarze niedokrwiennym lewej półkuli mózgu – styczeń 2023 r., padaczkę i zespół depresyjny. Pacjent z głębokiego stopnia niedowładem spastyczny prawostronnym i afazją. Wymaga opieki stałej osób drugich, nie jest w stanie funkcjonować samodzielnie. Biegła przywołała również orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z dnia 22 czerwca 2023 r. z ustaleniami: stopień niepełnosprawności znaczny, symbol – 10-N. Niepełnosprawność istnieje od 52 roku życia, natomiast ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 11 kwietnia 2023 r. do 30 czerwca 2024 r. We wskazaniach dotyczących konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji – orzeczono, że wymaga. W ocenie biegłej, odwołujący ze względu na ograniczenia wywołane następstwami przebytego udaru niedokrwiennego lewej półkuli mózgu (niezupełnie zorientowany auto i allopsychicznie, niechodzący, nieużyteczna manualnie prawa ręka) potrzebuje pomocy osoby drugiej w najprostszych czynnościach życiowych. Spełnia tym samym warunki określone w art. 13 ust. 5 ustawy emerytalnej. W ocenie biegłej nastąpiło naruszenie sprawności organizmu odwołującego się w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (opinia biegłego z dnia 29 sierpnia 2024 r. – k. 27-34 a.s.).

Zastrzeżenia do ww. opinii złożył organ rentowy, a Sąd postanowieniem z dnia 11 października 2024 r. dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłej sądowej neurolog T. Ł., celem ustosunkowania się do pisma procesowego organu rentowego z 13 września 2024 r. (k. 44-46) oraz uzupełnienie opinii zgodnie z zawartym wnioskiem (pismo procesowe organu rentowego z dnia 13 września 2024 r. – k. 44-36 a.s.; postanowienie z dnia 11 października 2024 r. – k. 47 a.s.).

W opinii z dnia 16 października 2024 r. biegły sądowy z chirurgii naczyniowej J. P. wskazał, że badaniem fizykalnym stwierdził obecność żylaków powierzchownych kończyn dolnych, wyczuwalne jest obustronnie tętno na tt. grzbietowych stopy i tt. piszczelowych tylnych. Biegły nie stwierdził zmian troficznych w zakresie obu podudzi. Biegły po zapoznaniu się z aktami sprawy uznał, że w zakresie tematyki tej opinii, wnioskodawca M. W. nie jest osobą niezdolną od samodzielnej egzystencji. Stwierdzone zmiany neurologiczne wymagają oddzielnej opinii lekarza biegłego sądowego z zakresu neurologii oraz opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii (opinia biegłego sądowego z dnia 16 października 2024 r. – k. 53-54 a.s.).

W opinii uzupełniającej z dnia 17 lutego 2025 r. biegła sądowa neurolog T. Ł. po ponownej analizie całości akt sprawy, w odpowiedzi na pytanie Sądu zawarte w postanowieniu z dnia 11 października 2024 r., poinformowała, że opinię wydała na podstawie wyniku badania neurologicznego oraz tej dokumentacji, która jest załączona do akt sprawy. W ocenie biegłej przyczyny niezdolności do samodzielnej egzystencji podane przez odwołującego się są rzeczywiste, znajdują potwierdzenie w załączonej dokumentacji medycznej i spełniają wskazania do orzeczenia okresowej niezdolności do samodzielnej egzystencji. Zgodnie z wnioskiem zawartym w opinii lekarskiej ZUS biegła dokonała również oceny stanu niezdolności odwołującego do samodzielnej egzystencji z zastosowaniem formularza pomocniczego wg zmodyfikowanej skali Barthel, która w ocenie biegłej wynosi 60 pkt (w zakresie 21-85 pkt stan pacjenta oceniany jest jako „średnio ciężki”). Po rozważaniu całości akt sprawy, biegła oceniła (uwzględniając uwagi ZUS), że załączona dokumentacja medyczna pozwala wskazać, że odwołujący się jest niezdolny do samodzielnej egzystencji jest to niezdolność okresowa, od daty złożenia wniosku, tj. od dnia 17 stycznia 2024 r. do 28 lutego 2025 r. W pozostałym zakresie biegła podtrzymała wydaną opinię neurologiczną (opinia biegłego z dnia 17 lutego 2025 r. – k. 68-71 a.s.).

Zastrzeżenia do opinii biegłego neurolog złożył organ rentowy, a Sąd postanowieniem z dnia 25 marca 2025 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego neurologa (z pominięciem biegłej T. Ł.) na okoliczność, czy odwołujący się jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, a jeśli tak, to od kiedy i na jaki okres (postanowienie z dnia 25 marca 2025 r. – k. 88 a.s.).

W opinii z dnia 27 maja 2025 r. biegły sądowy neurolog W. G. wskazał, że biorąc pod uwagę rozległy udar lewopółkulowy w dniu 28 stycznia 2023 r. spowodował powstanie u powoda dużego ogniska malacyjnego w zakresie unaczynienia lewej tętnicy środkowej mózgu czego następstwem jest wystąpienie nasilonego, obecnie spastycznego, niedowładu połowiczego prawostronnego i zaburzeń mowy o charakterze znacznego stopnia afazji mieszanej (vide ocena logopedyczna z lipca 2023 r.) powikłanej w późniejszym okresie wystąpieniem napadów padaczkowych prawdopodobnie ogniskowych z zaburzeniami świadomości niedostatecznie kontrolowanych farmakologicznie oraz organicznych zaburzeń afektywnych, uważa, że stan zdrowia powoda czyni go niezdolnym do samodzielnej egzystencji. Stosunkowo młody wiek stwarza nadzieję, ale nie daje pewności, że kontynuacja rehabilitacji zarówno ruchowej jak i logopedycznej/neuropsychologicznej może w przyszłości poprawić jego stan zdrowia w stopniu pozwalającym na samodzielną egzystencję, pomimo niewielkich efektów dotychczas podejmowanego leczenia usprawniającego (ocena na podstawie zaświadczenia z 18 czerwca 2024 r. i badania biegłego neurologa z 27 sierpnia 2024 r.). Biegły wskazał, że za datę powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji należy uznać 28 stycznia 2023 r. - data wystąpienia udaru mózgu. Mało prawdopodobnym jest, aby znacząca poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego, biorąc pod uwagę rozległość i lokalizację zmian w mózgu oraz charakter spowodowanych nimi zaburzeń powikłanych wystąpieniem padaczki, miała miejsce w okresie krótszym niż 3 lata od wystąpienia udaru, dlatego też biegły zaproponował uznać istnienie niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego do 31 stycznia 2026 r. W pełni racjonalne określenie obecnego stanu zdrowia odwołującego i rokowania co do jego poprawy, jest możliwe po analizie dokumentacji medycznej z ostatniego czasu leczenia (po 18 czerwca 2024 r.) i rehabilitacji (jeżeli miała miejsce) obejmującej opis przedmiotowego stanu neurologicznego, stopnia zaburzeń logopedycznych, stanu psychicznego, częstości i typu występujących napadów padaczkowych, ewentualnych wykonywanych badań dodatkowych i najlepiej po osobistej ocenie przez specjalistę neurologa (opinia biegłego sądowego z dnia 27 maja 2024 r. – k. 111-115 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną M. W., konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły także opinie wydane przez biegłych sądowych neurologów T. Ł. oraz W. G.. Wskazane opinie zostały sporządzone w sposób fachowy, z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski dotyczące niezdolności do samodzielnej egzystencji, mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały uzasadnione oraz są spójne. Jedyną kwestią, co do której biegli różnili się, jest czasookres istnienia niezdolności do samodzielnej egzystencji, o tym jednak mowa będzie w dalszej części.

Organ rentowy zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłej sądowej T. Ł., wnosząc o uzupełnienie opinii i ocenę z zastosowaniem skali Barthel oraz rozważenie zasadności orzeczenia niezdolności do samodzielnej egzystencji na okres aż 3 lat vs orzeczenie krótsze, np. 1 rok. Z uwagi na te zastrzeżenia Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej ww. biegłej. Zastrzeżenia do opinii uzupełniającej złożył organ rentowy, wskazując, że opinia jest niepełna, wobec braku wypełnionego formularza zmodyfikowanej skali B. Z. nie ma możliwości odniesienia się do tej oceny. Zastrzeżenia do opinii uzupełniającej biegłej sądowej złożył również ubezpieczony, wskazując, że niezrozumiałym jest skrócenie okresu przyznania świadczenia do jednego roku. Wobec powyższego, Sąd wobec zgłaszanych przez strony wątpliwości dopuścił także dowód z opinii biegłego neurologa W. G., który co do istnienia niezdolności do samodzielnej egzystencji, podzielił stanowisko biegłej T. Ł.. Odnośnie okresu trwania niezdolności do samodzielnej egzystencji, Sąd oparł się na opinii W. G., którego opinia była rzetelnie i przekonująco uzasadniona, natomiast biegła sądowa T. Ł. w opinii uzupełniającej skróciła wskazywany w opinii głównej okres przyznania świadczenia z trzech lat do jednego roku, nie wskazując uzasadnienia w tym zakresie. Organ rentowy ostatecznie nie podzielił ustaleń zawartych w opinii biegłego sądowego z zakresu neurologii z dnia 27 maja 2025 r., jednakże wskazał, że nie widzi możliwości dalszej skutecznej polemiki z biegłymi.

Odnosząc się do zarzutów organu rentowego co do braku wypełnionego przez biegłą T. Ł. formularza skali Berthel, należy mieć również na uwadze, że w każdy przypadku lekarz orzecznik dokonuje ustalenia stopnia samodzielności ubezpieczonego w sposób indywidualny, często w oparciu o wyniki bezpośredniego badania osoby ubiegającej się o świadczenie, a także analizę dokumentacji z przebiegu jej leczenia, z wykorzystaniem wystandaryzowanych narzędzi oceny funkcjonowania osób w życiu codziennym, w tym pomocniczo stosowana jest skala Barthel. Przy czym w przypadku, gdy jest to niezbędne do dokonania ustaleń orzeczniczych, w postępowaniu związanym z wydaniem orzeczenia zlecane są badania dodatkowe lub konsultacje specjalistyczne, wykonywane przez lekarzy specjalistów z różnych dziedzin medycyny. Wynika to z konieczności dokonania łącznej oceny następstw wszystkich schorzeń, z powodu których jest leczona osoba ubiegająca się o orzeczenie. Oznacza to, że przedmiotowa skala nie jest jedynym narzędziem używanym w badaniu, ma charakter pomocniczy, a wynik uzyskany w przypadku jej zastosowania nie stanowi wyłącznego kryterium oceny stanu osoby badanej przy dokonaniu ustaleń orzeczniczych w przedmiocie niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Wniosków płynących z opinii, którą wydał biegły sądowy z zakresu chirurgii naczyniowej J. P., Sąd Okręgowy nie uwzględnił, orzekając w sprawie, aczkolwiek jej nie kwestionował. Biegły w zakresie tematyki tej opinii uznał, że M. W. nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Biegły wskazał jednak, że stwierdzone zmiany neurologiczne wymagają oddzielnej opinii lekarza biegłego sądowego z zakresu neurologii oraz opinii biegłego sądowego z zakresu psychologii. Zatem, biorąc pod uwagę schorzenia ubezpieczonego, podstawę orzekania stanowiły opinie biegłych z zakresu neurologii. Sąd Okręgowy uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowi wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało uwzględnieniu.

Regulacje dotyczące świadczenia, o które ubiega się ubezpieczony M. W. zostały zamieszczone w ustawie z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 156), zwanej dalej ustawą o świadczeniu uzupełniającym. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 2 tej ustawy, celem świadczenia uzupełniającego jest dodatkowe wsparcie dochodowe osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Na podstawie art. 2 ust. 1, takie świadczenie przysługuje osobom, które ukończyły 18 lat i których niezdolność do samodzielnej egzystencji została stwierdzona orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo orzeczeniem o całkowitej niezdolności do służby i niezdolności do samodzielnej egzystencji.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniu uzupełniającym, w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie, dotyczących postępowania w sprawie świadczenia uzupełniającego, wypłaty tego świadczenia oraz wydawania orzeczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1, stosuje się odpowiednio m.in. przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z wyjątkiem art. 136 tej ustawy.

Jedną z przesłanek przyznania świadczenia uzupełniającego jest stwierdzenie niezdolności do samodzielnej egzystencji. Z art. 13 ust. 5 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 1251), zwanej dalej ustawą emerytalną, wynika, że niezdolność do samodzielnej egzystencji to spowodowana naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem pojęcie to ma szeroki zakres przedmiotowy, obejmuje bowiem opiekę oznaczającą pielęgnację, a więc zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej, a także pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat czy składanie wizyt u lekarza. Niezdolność do samodzielnej egzystencji ma więc wymiar podwójny, dotyczący zarówno podstawowych czynności własnej osoby, jak i czynności życia codziennego. Orzeczenie niezdolności do samodzielnej egzystencji wymaga niemożności samodzielnego wykonywania tych czynności łącznie na obu wskazanych płaszczyznach. W ramach zakresu pojęcia „niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę oznaczającą pielęgnację od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat czy składanie wizyt u lekarza (wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 6 marca 2013r., III AUa 1235/12). Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji obejmuje z jednej strony opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, czy utrzymania higieny osobistej, a z drugiej strony dotyczy też pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak: robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza, czy załatwianie spraw urzędowych. Dopiero te dwa aspekty ujmowane łącznie wyczerpują zakres znaczeniowy ustawowego pojęcia „niezdolności do samodzielnej egzystencji”. Pojęcie to w zaprezentowanym rozumieniu jest w orzecznictwie utrwalone (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 kwietnia 2000r., III AUa 190/00 – Prawo Pracy 2001/3/45; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 lutego 2002r., III AUa 1331/01, OSA 2003/7/28; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 marca 2003r., I AUa 651/02, Prawo Pracy 2004/7-8/65; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 czerwca 1995r., AUr 531/95, OSA 1995/7-8/56).

Ocena niezdolności do samodzielnej egzystencji wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15).

Dla oceny, czy w przedmiotowej sprawie ww. elementy wystąpiły i czy ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych neurologów T. Ł. i W. G. oraz chirurgii naczyniowej J. P.. Najistotniejsze, a zarazem rozstrzygające w sprawie były opinie biegłych z zakresu neurologii, z których wynika, że rozległy udar lewopółkulowy w dniu 28 stycznia 2023 r. spowodował powstanie u ubezpieczonego dużego ogniska malacyjnego w zakresie unaczynienia lewej tętnicy środkowej mózgu czego następstwem jest wystąpienie nasilonego, obecnie spastycznego, niedowładu połowiczego prawostronnego i zaburzeń mowy o charakterze znacznego stopnia afazji mieszanej powikłanej w późniejszym okresie wystąpieniem napadów padaczkowych prawdopodobnie ogniskowych z zaburzeniami świadomości niedostatecznie kontrolowanych farmakologicznie oraz organicznych zaburzeń afektywnych. Biegli zgodnie ocenili, że ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Odnośnie okresu trwania niezdolności do samodzielnej egzystencji, Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego neurologa W. G., który wskazał, że za datę powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji należy uznać 28 stycznia 2023 r. - data wystąpienia udaru mózgu. Sąd podziela wnioski płynące z opinii ww. biegłego, że mało prawdopodobnym jest, aby znacząca poprawa stanu zdrowia ubezpieczonego, biorąc pod uwagę rozległość i lokalizację zmian w mózgu oraz charakter spowodowanych nimi zaburzeń powikłanych wystąpieniem padaczki, miała miejsce w okresie krótszym niż 3 lata od wystąpienia udaru, dlatego Sąd, opierając się na opinii biegłego, uznał istnienie niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego do 31 stycznia 2026 r.

Podsumowując, Sąd przyjął, że ubezpieczony jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Z uwagi na stan zdrowia wymaga opieki i pomocy ze strony drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, dlatego zasadne było przyznanie mu prawa do świadczenia uzupełniającego, zgodnie ze złożonym wnioskiem. Sąd Okręgowy zmienił zatem zaskarżoną decyzję, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., w ten sposób, że przyznał M. W. prawo do ww. świadczenia od 1 stycznia 2024 r. (pierwszy dzień miesiąca, w którym złożył wniosek przyznanie świadczenia) do 31 stycznia 2026 r.

Renata Gąsior