Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

24 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 24 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania R. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 24 kwietnia 2024 r., znak (...)

o emeryturę pomostową

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje R. O. prawo do emerytury pomostowej od 13 kwietnia 2024 r.

VII U 940/24

UZASADNIENIE

R. O. wniósł odwołanie od decyzji z 24 kwietnia 2024 r. odmawiającej mu prawa do emerytury pomostowej. Odwołujący wniósł o zaliczenie okresu pracy od 5 marca 1999 r. do 31 grudnia 2008 r. jako pracy w szczególnych warunkach ( odwołanie – k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania od decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnił niezbędnego warunku do nabycia prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, ponieważ nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wysokości co najmniej 15 lat. Organ rentowy w ramach ustalania prawa do świadczenia nie uwzględnił do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu od 5.03.1999 r. do 31.12.2008 r. wykazanego w świadectwie pracy z 26.08.2016 r. z (...), gdyż pracodawca nie wskazał stanowiska pracy zgodnie z zarządzeniem resortowym. Ponadto organ rentowy wskazał, że okres pracy w szczególnych warunkach przed 1.01.1999 r. winien być wykazany na świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze sporządzonym zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., poz.43). Organ rentowy wskazał, że odwołujący ukończył wiek 60 lat 13.04.2024 r., jego ogólny staż pracy wynosi 28 lat 10 miesięcy i 27 dni. Ponadto organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu staż w szczególnych warunkach w ilości 6 lat 9 miesięcy i 24 dni (po wyłączeniu okresów nieskładkowych) ( odpowiedź na odwołanie – k. 4-4v. a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

R. O. urodził się (...) W okresie od 5 marca 1999 r. do 26 sierpnia 2016 r. był zatrudniony w (...) na stanowisku kierowca autobusu w wymiarze czasu pracy 100%. Pracodawca wskazał w świadectwie pracy, że R. O. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w okresie od 5 marca 1999 r. do 31 grudnia 2008 r. jako kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 oraz od 1 stycznia 2009 r. do 26 sierpnia 2016 r. jako kierowca autobusu w transporcie publicznym. W okresie zatrudnienia R. O. pobierał wynagrodzenie chorobowe, zasiłki chorobowe i opiekuńcze w okresach: 16-25.06.2002 r., 13-19.02.2003 r., 16-24.06.2003 r., 25-30.04.2005 r., 27-29.05.2005 r., 31.05.2005 r., 15-25.02.2008 r., 16-23.01.2009 r., 2-8.04.2009 r., 19.04-30.06.2011 r., 29.11-03.12.2012 r., 11.01-05.05.2016 r., 23.05-27.07.2016 r. ( świadectwo pracy z 26.08.2016 r. wraz z załącznikiem - k. 6-5 cz. C akt osobowych).

25 marca 2024 roku R. O. złożył wniosek o emeryturę pomostową ( wniosek – k. 1-2v. a.e.).

Decyzją z 24 kwietnia 2024 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., znak: (...) odmówił R. O. prawa do emerytury pomostowej ( decyzja – k. 8 a.e.).

30 kwietnia 2024 r. R. O. wniósł odwołanie od ww. decyzji inicjując niniejsze postępowanie ( odwołanie – k. 3 a.s.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych dokumentów, które zostały ocenione jako wiarygodne. Strony nie zgłaszały zastrzeżeń do ich formy i treści, a sąd także nie znalazł podstaw do tego, by je kwestionować.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie R. O. było uzasadnione.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 11) Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Sąd biorąc pod uwagę zgromadzony materiał dowodowy, na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 164) określa w art. 4 i art. 49 warunki nabycia prawa do przewidzianego w niej świadczenia. W myśl pierwszego z nich, prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2. ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3. osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4. ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5. przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

6. po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

Z kolei w myśl art. 49 ustawy prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12 ustawy;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Przepisy dotyczące emerytur pomostowych są traktowane jako przedłużenie przepisów dotyczących wcześniejszych emerytur, ale jednocześnie ograniczają grupę uprawnionych do świadczenia. Zgodnie z przedmiotową ustawą można uzyskać prawo do emerytury pomostowej min. na podstawie art. 4 lub art. 49. Do nabycia świadczenia potrzeba spełnić łącznie wszystkie warunki, które zakreśla ustawa. Przedmiot sporu w niniejszej sprawie wyznaczało ustalenie, czy odwołujący ma prawo do emerytury pomostowej z uwagi na konieczność udowodnienia okresów pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony spełnił warunek posiadania okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat.

Postępowanie dowodowe dało bowiem podstawy do ustalenia, że R. O. wykonywał pracę w (...) w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w okresie od 5 marca 1999 r. do 31 grudnia 2008 r. jako kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15 oraz od 1 stycznia 2009 r. do 26 sierpnia 2016 r. jako kierowca autobusu w transporcie publicznym. Wyjaśnić w tym miejscu należy, że w toku postępowania wyjaśniającego przed organem rentowym fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze powinien być potwierdzony przez zakład pracy stosownym zaświadczeniem, zgodnie z treścią art. 51 ustawy o emeryturach pomostowych. Jednakże sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Odnośnie koniecznego warunku spełnienia przez odwołującego przesłanki określonej w art. 4 pkt 6 u.e.p., tj. wykonywania po 31 grudnia 2008 r., pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 u.e.p. Sąd Najwyższy w wyroku z 15 stycznia 2013 r., I UK 448/12 (LEX nr 1396383), wskazał, że z wykładni art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych wynika, że dla zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia w takich warunkach w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 grudnia 2008 r. wymagane jest, aby co najmniej jeden miesiąc takiego zatrudnienia przypadał po dniu 31 grudnia 2008 r.

Mając to na uwadze sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dostępnej dokumentacji związanej ze spornym okresem zatrudnienia odwołującego w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę przy dokonywaniu analizy charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych. W związku z powyższym, w celu dokonania ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sporu, sąd wykorzystał również dokumentację załączoną do akt sprawy zawierająca akta osobowe ubezpieczonego.

Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), określają szczegółowe wykazy prac w warunkach szczególnych. Zgodnie z §4 tego rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienionych w wykazie „A" stanowiącym załącznik do przytoczonego powyżej rozporządzenia, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące przesłanki: osiągnął wiek emerytalny (55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn) oraz ma wymagany okres zatrudnienia (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach. W myśl § 1 ust. 2 powyższego rozporządzenia, właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. W wykazie „A" (prace w szczególnych warunkach), dziale VIII (w transporcie i łączności), poz. 2 uwzględniono prace kierowców autobusu o liczbie miejsc siedzących większej niż 15 .

Natomiast stosownie do art. 3 ust. 1 i 3 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy. Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy. Należy wskazać, że praca kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym została wskazana w załączniku nr 2 pod numerem 8.

Akta osobowe które zostały dołączone do akt tej sprawy wskazują, że w spornym okresie odwołujący świadczył pracę jako kierowca autobusu o liczbie miejsc powyżej 15, zatem należy uznać, że odwołujący wykonywał pracę na stanowisku kierowcy takiego pojazdu w warunkach szczególnych przed 31 grudnia 2008 r. Ustawa z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych wprowadziła nowy, ograniczony katalog stanowisk i rodzajów pracy wykonywanych w warunkach szczególnych i w szczególnym charakterze. Dlatego też w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 26 sierpnia 2016 r. zostało wskazane, że R. O. pracował jako kierowca autobusu w transporcie publicznym.

Sąd badał czy odwołujący się zachował prawo do emerytury pomostowej na podstawie art. 49 w/w ustawy, zgodnie z którym prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:

1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy;

2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-5 i 7 i art. 5-12 ustawy;

3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

Odwołujący się spełnia wszystkie przesłanki, gdyż zostało wykazane, że również po 31 grudnia 2008 r. odwołujący się wykonywał pracę wymienioną w załączniku nr 2 do ustawy pomostowej.

Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe związane ze spornym okresem pracy i doszedł do wniosku, że dowody gromadzone w katach sprawy są spójne, precyzyjne i nie budzą wątpliwości, że łączny okres zatrudnienia R. O. przekracza 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, stanowiący jeden z warunków do uzyskania prawa do emerytury pomostowej.a

Z opisanych przyczyn sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, zgodnie z sentencją wyroku.