Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 26 września 2024 r. w Warszawie

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 27 kwietnia 2022 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

Sędzia Renata Gąsior

UZASADNIENIE

R. K. w dniu 2 sierpnia 2022 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 27 kwietnia 2022 roku, znak: (...), odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu swojego stanowiska odwołująca się wskazała, że od 1997 r. leczy się neurologicznie na padaczkę. W 2020 roku wykryto u niej guza mózgu, coraz częściej traci przytomność, ma zawroty oraz silne bóle głowy. Nadto, leczy się kardiologicznie, miała migotanie przedsionków i bierze leki na krzepliwość krwi. Ubezpieczona leczy się również na tarczycę, ma refluks i ostatnio wykryto w żołądku polipa. Jest pod kontrolą gastrologiczną. Odwołująca się ma również zwyrodnienie stawów i uszkodzenie kolana. Po upadku ze schodów w pracy uszkodziła sobie kręgosłup szyjny, ponieważ zakręciło jej się w głowie i straciła przytomność. Nadto, ubezpieczona wskazała, że jej staż pracy był krótki, bowiem nikt po wcześniejszym odebraniu renty nie chciał jej zatrudnić ze względu na padaczkę. Pracę którą wykonywała załatwiono jej po znajomości ukrywając, że jest chora na padaczkę (odwołanie z dnia 2 sierpnia 2022 r. – k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy przywołał treść art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wskazał, że w toku postępowania sprawę skierowano do komisji lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z dnia 5 kwietnia 2022 r. ustaliła, że odwołująca się nie jest niezdolna do pracy. Na tej podstawie została wydana decyzja odmawiająca ubezpieczonej prawa do wnioskowanego świadczenia (odpowiedź na odwołanie z dnia 1 września 2022 r. – k. 6 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. K., ur. (...), z zawodu jest ogrodnikiem. W zawodzie wyuczonym pracowała po ukończeniu szkoły przez około trzy lata. W latach 2017-2020 pracowała na stanowisku sprzątaczki. Od 1995 r. pozostaje pod opieką neurologa z rozpoznaniem padaczki. Przyczyną napadów padaczkowych jest zdiagnozowany oponiak okolicy ciemieniowej prawej półkuli mózgu. Nadto, ubezpieczona cierpi na bóle kręgosłupa w odcinku szyjnym i lędźwiowym z promieniowaniem bólu do lewej kończyny górnej i prawej kończyny dolnej, bóle głowy. Ubezpieczona pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 lipca 1999 r. do 30 września 214 r. Orzeczeniem Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia 24 marca 2015 r. orzeczono trwały, umiarkowany stopień niepełnosprawności z symbolem 06-E (dokumentacja medyczna R. K. – a.r.; decyzja ZUS z 12 czerwca 1999 r. - k. 42 a.r.; decyzja ZUS z 8 lipca 1999 r. - k. 49 a.r.; decyzja ZUS z 13 lipca 2000 r. - k. 62 a.r.; decyzja ZUS z 7 czerwca 2002 r. – k. 80 a.r.; decyzja ZUS z 11 maja 2004 r. – k. 95 a.r.; decyzja ZUS z 4 czerwca 2004 r. – k. 101 a.r.; decyzja ZUS z 19 lipca 2006 r. – k. 114 a.r.; decyzja ZUS z 7 sierpnia 2008 r. – k. 121 a.r.; decyzja ZUS z 20 sierpnia 2010 r. – k. 129 a.r.; decyzja ZUS z 24 września 2012 r. – k. 145 a.r.).

W dniu 31 stycznia 2022 r. R. K. złożyła wniosek o ustalanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z dnia 31 stycznia 2022 r. – k. 1-3 a.r.). W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 1 marca 2022 r. ustalił, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Również Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 5 kwietnia 2022 r. stwierdziła brak niezdolności do pracy R. K.. W związku z powyższym organ rentowy wydał decyzję z dnia 27 kwietnia 2022 r., znak: (...) odmawiającą ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 1 marca 2022 r. – k. 10 a.r.; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 5 kwietnia 2022 r. – k. 11 a.r.; decyzja odmowna ZUS z dnia 27 kwietnia 2022 r. – k. 24 a.r.).

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji, a Sąd w toku postępowania dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów: chorób wewnętrznych, neurologa i ortopedy, na okoliczność ustalenia czy odwołująca się jest całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy, a jeżeli tak, to od kiedy, czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres (postanowienie z dnia 7 września 2022 r. – k. 8 a.s.).

W opinii z dnia 4 października 2022 r. biegła sądowa z zakresu chorób wewnętrznych E. R. rozpoznała u ubezpieczonej nadciśnienie tętnicze, zaburzenia rytmu serca w postaci napadowego migotania przedsionków, przepuklinę rozworu przełykowego przepony, stan po endoskopowym usunięciu polipów kątnicy i esicy, kamicę nerki prawej, stan po leczeniu metodą radiochirurgii stereotaktycznej - (...) (...) z powodu oponiaka prawej okolicy ciemieniowej w dniu 12 października 2020r., padaczkę pod postacią napadów częściowych złożonych od wielu lat z dobrą kontrolą farmakologiczną napadów, zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa C i L-S, bóle barku lewego, żylaki kończyn dolnych. W opinii biegłej z zakresu chorób wewnętrznych rozpoznane u opiniowanej nadciśnienie tętnicze jest dość dobrze kontrolowane farmakologicznie i nie doprowadziło do istotnych narządowych powikłań nadciśnienia. Występujące zaburzenia rytmu serca w postaci napadowego migotania przedsionków wymagają systematycznego leczenia oraz stosowania terapii p/krzepliwej. Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego były przyczyną wykonania badań endoskopowych w trakcie których dokonano usunięcia polipów w jelicie grubym -wskazana dalsza kontrola endoskopowa. Pobrano wycinki do badania hist -pat z polipa znajdującego się na krzywiźnie większej żołądka (brak wyniku badania hist-pat). Reasumując, po badaniu odwołującej się i zapoznaniu się z dokumentacją medyczną biegła z zakresu chorób wewnętrznych wskazała, że schorzenia internistyczne nie sprowadzają u ubezpieczonej niezdolności do pracy. Jednak ze względu na schorzenia neurologiczne ostateczna decyzja o zdolności lub niezdolności do pracy należy do biegłego z zakresu neurologii (opinia biegłego sądowego z dnia 4 października 2022 r. – k. 25-27 a.s.).

W opinii z dnia 13 marca 2023 r. biegły sądowy z zakresu neurologii P. W. rozpoznał u ubezpieczonej padaczkę objawową spowodowaną oponiakiem mózgu, stan po radiochirurgii steretaktycznej oponiaka mózgu (12 października 2020r.), zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego oraz lędźwiowo-krzyżowego z objawami korzeniowymi w wywiadzie. Biegły wskazał, że stan zdrowia ubezpieczonej w zakresie specjalizacji biegłego nie narusza sprawności organizmu w stopniu powodującym uznawanie całkowitej oraz częściowej niezdolności do pracy. Biegły podzielił opinię Lekarza Orzecznika i Komisji Lekarskiej ZUS. Biegły wskazał, że R. K. od wielu lat jest leczona z powodu padaczki. Przyczyną napadów padaczkowych jest niezłośliwy guz mózgu oponiak. W dniu 12 października 2020 r. ubezpieczona przebyła zabieg radioterapii stereotaktycznej oponiaka. W kontrolnym MR głowy 30 września 2021 r. nie stwierdzono progresji oponiaka nie wykazano obecności obrzęku mózgu. Analiza wywiadu oraz dokumentacji medycznej wskazała na rzadko występujące napady padaczkowe toniczno-kloniczne. Biegły wskazał, że obecnie w klinicznym badaniu neurologicznym nie stwierdza się objawów ogniskowych oraz objawów niewydolności krążenia mózgowego. W badaniu części obwodowej układu nerwowego nie stwierdza się aktywnych objawów korzeniowych oraz objawów istotnej klinicznie niewydolności bólowej kręgosłupa. Ubezpieczona nadal wymaga przewlekłego leczenia po padaczkowego. Biegły podniósł, że istnieje możliwość zwiększenia dawki stosowania leku po padaczkowego w razie zaistnienia takiej potrzeby. Dotychczas nie występowały zespoły bólowo-korzeniowe kręgosłupa wymagające hospitalizacji oraz ograniczające długotrwale sprawność organizmu. W ocenie neurologicznej kliniczny stan neurologiczny ubezpieczonej nie narusza sprawności organizmu w stopniu uzasadniającym uznawanie całkowitej oraz częściowej niezdolności do pracy (opinia biegłego sądowego z dnia 13 marca 2023 r. – k. 72 a.s.).

Zastrzeżenia do powyżej opinii złożyła odwołująca się (pismo z dnia 21 czerwca 2021 r. – k. 83-91 a.s.).

W opinii z dnia 4 października 2023 r. biegły sądowy ortopeda M. G. rozpoznał u ubezpieczonej dyskopatię kręgosłupa bez upośledzenia sprawności i bez objawów zespołu bólowego, początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawów barkowych i biodrowych, kolanowych i skokowych. Biegły wskazał, że analiza przedstawionej dokumentacji, zebrany wywiad oraz przeprowadzone badanie, pozwalają stwierdzić, że nie występuje niezdolność do pracy. Biegły nie stwierdził ani częściowej, ani całkowitej niezdolności do pracy. Wprawdzie wykonane badania obrazowe uwidaczniają zmiany dyskopatyczne kręgosłupa, ale stopień ich nasilenia nie jest duży. Przeprowadzone badanie ortopedyczne nie ujawnia jakiejkolwiek istotnej dysfunkcji narządu ruchu, tym bardziej w stopniu który powodowałby niezdolność do pracy. Ruchy kręgosłupa są wykonywane w submaksymalnym zakresie, bez jakichkolwiek obiektywnych objawów zespołu bólowego. W zakresie kończyn nie występuje jakakolwiek dysfunkcja, mimo zgłaszanych dolegliwości. Ruchy w stawach i siła mięśniowa są prawidłowe. Nie występują objawy stanu zapalnego stawów. Chwytność i wydolność chodu jest prawidłowa. Stan ortopedyczny nie stanowi podstawy do orzeczenia niezdolności do pracy w rozumieniu ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, gdzie niezdolność do pracy jest definiowana w art. 12. Poprawa w sensie ortopedycznym nie nastąpiła. Stan ortopedyczny jest stabilny i nie powodował i nie powoduje niezdolności do pracy. Świadczenia z ZUS były orzekane z powodu schorzeń neurologicznych (opinia biegłego sądowego z dnia 4 października 2023 r. – k. 112-115 a.s.).

Zastrzeżenia do powyższych opinii biegłych sądowych złożyła ubezpieczona, a Sąd postanowieniem z dnia 21 listopada 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego lekarza specjalisty medycyny pracy na okoliczność ustalenia czy odwołująca się jest całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy, a jeżeli tak, to od kiedy, czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres (pismo z dnia 6 listopada 2023 r. – k. 124 a.s.; postanowienie z dnia 21 listopada 2023 r. – k. 128 a.s.).

W opinii z dnia 29 lutego 2024 r. biegła sądowa w dziedzinie medycyny pracy M. K. rozpoznała u ubezpieczonego padaczkę objawową pod postacią napadów częściowo złożonych oraz rzadko występujących napadów wtórnie ugólnionych z utratami przytomności w przebiegu oponiaka mózgu, stan po radiochirurgii stereotaktycznej oponiaka mózgu – 12 października 2020 r., zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego, zespół bólowy szyjno-barkowy i lędźwiowo-krzyżowy w wywiadzie, nadciśnienie tętnicze, zaburzenie rytmu serca w postaci napadowego migotania przedsionków w wywiadzie, przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka, początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawów barkowych, biodrowych, kolanowych i skokowych bez upośledzenia funkcji. Biegła wskazała, że przeanalizowała badania kliniczne dotychczasowych biegłych oraz ich opinie. W ocenie zdolności do pracy biegła oparła się na tych badaniach. Biegła podkreśliła, że o długotrwałej niezdolności do pracy nie decyduje samo chorowanie, ale stwierdzone zaburzenia funkcjonalne w przebiegu schorzeń na które choruje powódka (czyli stopień zaawansowania tych schorzeń). Biegła, wskazała, że biegli opiniujący dynamikę rozpoznanych u ubezpieczonej schorzeń nie stwierdzili w ich przebiegu istotnych zaburzeń funkcjonalnych, które stanowiłyby o długotrwałej niezdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Biegła podkreśliła, że padaczka stanowi przeciwwskazanie tylko do niektórych prac. Są to prace na wysokości, przy obsłudze maszyn niebezpiecznych, w służbie ruchu, praca nocna jednoosobowa, wymagająca pełnej sprawności psychoruchowej. W opinii biegłej R. K. może pracować na wszystkich stanowiskach z uwzględnieniem przeciwwskaań zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Reasumując, biegła wskazała, że ubezpieczona jest zdolna do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji z uwzględnieniem posiadanych powyżej przeciwwskazań (opinia biegłego sądowego z dnia 29 lutego 2024 r. – k. 163-164 a.s.).

Zastrzeżenia do powyższej opinii złożyła ubezpieczona (pismo z dnia 27 maja 2024 r. – k. 178-179 a.s.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną R. K. oraz dokumenty zgromadzone w toku postępowania przed organem rentowym i w postępowaniu sądowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych z zakresu chorób wewnętrznych E. R., neurologii P. W., ortopedy M. G. oraz z dziedziny medycyny pracy M. K.. Wskazane opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonej i bezpośrednich badań. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski, dotyczące braku niezdolności do pracy ubezpieczonej w dacie wydania zaskarżonej decyzji oraz braku występowania u niej naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do pracy w tym czasie, są zbieżne oraz mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały należycie i przekonująco uzasadnione.

W toku postępowania odwołująca się kwestionowała opinie biegłych sądowych, jednakże w ocenie Sądu zastrzeżenia do opinii biegłych z zakresu chorób wewnętrznych, neurologii oraz ortopedy nie zasługiwały na uwzględnienie, bowiem biegli spójnie i rzetelnie ocenili stan zdrowia R. K. i nie stwierdzili niezdolności do pracy odwołującej się. Biegli z zakresu chorób wewnętrznych oraz ortopedii wskazywali, że ze względu na chorzenia neurologiczne ostateczna decyzja o zdolności lub niezdolności do pracy należy do biegłego z zakresu neurologii. W ocenie biegłego neurologa kliniczny stan neurologiczny ubezpieczonej nie narusza sprawności organizmu w stopniu uzasadniającym uznawanie całkowitej oraz częściowej niezdolności do pracy. Podobnie po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej i przeprowadzonym badaniu biegła z zakresu medycyny pracy nie stwierdziła u ubezpieczonej niezdolności do pracy. Opinie biegłych jasno i precyzyjnie opisują stan zdrowia odwołującej się oraz powody nieuznania jej za osobę niezdolną do pracy. Zdaniem Sądu, odwołująca podważając opinie biegłych i polemizując z oceną biegłych sądowych powinna przedstawić konkretne zarzuty do wydanych opinii, wskazując na wadliwość oceny z medycznego punktu widzenia bądź sprzeczności w treści opinii. W tym kontekście istotne są również poglądy orzecznictwa, które zwraca uwagę, że sąd nie jest zobowiązany dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.1974 r., sygn. akt II CR 817/73, wyrok Sądu Najwyższego z 18.02.1974 r., sygn. akt II CR 5/74, wyrok Sądu Najwyższego z 15.11.2001 r., sygn. akt II UKN 604/00). Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej złożonej opinii (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.1974 r., sygn. akt I CR 562/74, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4.08.1999 r., sygn. akt I PKN 20/99, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 10.01.2001 r., sygn. akt II CKN 639/99). Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27.06.2001 r., sygn. akt II UKN 446/00).

Ocena stanu zdrowia ubezpieczonej została rzetelnie i prawidłowo dokonana przez powołanych biegłych sądowych z zakresu chorób wewnętrznych, neurologii, ortopedii oraz z dziedziny medycyny pracy. Zastrzeżenia strony odwołującej stanowiły jedynie polemikę z prawidłowo przeprowadzonymi opiniami i były subiektywnymi ocenami stanu zdrowia ubezpieczonej. Sąd przeanalizował także dokumentację zgromadzoną w sprawie. Z opinii biegłych sądowych wynika, że odwołująca nie jest niezdolna do pracy ani częściowo, ani całkowicie. W ocenie sądu, opinie te są wyczerpujące.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie było nieuzasadnione.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 497, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00 i z 7 września 1979 r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 grudnia 2004 r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2006 r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 13 października 2009 r., II UK 106/09, z 8 maja 2008 r., I UK 356/07, z 11 stycznia 2007 r., II UK 156/06 i z 25 listopada 1998 r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2006 r. (I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 20 sierpnia 2003 r., II UK 11/03 oraz z 5 lipca 2005 r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

Badając istnienie analizowanej, a w przedmiotowej sprawie spornej przesłanki warunkującej przyznanie odwołującej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych z zakresu chorób wewnętrznych E. R., neurologii P. W., ortopedy M. G. oraz z dziedziny medycyny pracy M. K.. Ich ocena została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej tylko ogólnie, należy jeszcze raz wskazać, że opinie te są rzetelne oraz jasno i przekonująco uzasadnione, stanowiły więc podstawę wydanego w sprawie orzeczenia. Biegli byli zgodni co do oceny stanu zdrowia R. K., a w szczególności co do tego, że nie jest niezdolna do pracy w jakimkolwiek stopniu. Żaden z biegłych nie wskazał, aby stopień naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonej, czy to z przyczyn neurologicznych, czy ortopedycznych, uzasadniał orzeczenie chociażby częściowej niezdolności do pracy.

Co prawda odwołująca R. K. od wielu lat jest leczona z powodu padaczki. Przyczyną napadów padaczkowych jest niezłośliwy guz mózgu oponiak. Biegły sądowy neurolog wskazał, że obecnie w klinicznym badaniu neurologicznym nie stwierdza się objawów ogniskowych oraz objawów niewydolności krążenia mózgowego. W badaniu części obwodowej układu nerwowego nie stwierdza się aktywnych objawów korzeniowych oraz objawów istotnej klinicznie niewydolności bólowej kręgosłupa. Ubezpieczona nadal wymaga przewlekłego leczenia po padaczkowego, istnieje możliwość zwiększenia dawki stosowania leku po padaczkowego w razie zaistnienia takiej potrzeby. Z kolei biegła z zakresu medycyny pracy podkreśliła, że padaczka stanowi przeciwwskazanie tylko do niektórych prac. Są to prace na wysokości, przy obsłudze maszyn niebezpiecznych, w służbie ruchu, praca nocna jednoosobowa, wymagająca pełnej sprawności psychoruchowej. W opinii biegłej R. K. może pracować na wszystkich stanowiskach z uwzględnieniem przeciwwskazań zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji. Aktualny stan zdrowia odwołującej się nie przesądza o uznaniu jej za osobę niezdolną całkowicie lub częściowo do pracy.

Brak było zatem podstaw do stwierdzenia niezdolności do pracy R. K.. W tym zakresie wszyscy biegli byli zgodni. Wobec tego nie zachodziły przesłanki do stwierdzenia wadliwości zaskarżonej decyzji oraz do jej zmiany. Mając na względzie powołane okoliczności, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.