Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

15 grudnia 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 15 grudnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

odwołania M. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddziału w W.

z 11 sierpnia 2020 r., znak (...)

oraz z 11 marca 2021 r. i 8 kwietnia 2021 r., znak (...)

o wysokość emerytury i wypłatę niezrealizowanego świadczenia

zmienia zaskarżone decyzje z 11 sierpnia 2020 r., 11 marca 2021 r. i 8 kwietnia 2021 r. w ten sposób, że przyznaje M. C. prawo do niezrealizowanego świadczenia emerytalnego B. J. w wysokości ustalonej bez odliczania sumy kwot pobranych emerytur w okresie od kwietnia 2013 r.

sygn. akt VII U 850/21

UZASADNIENIE

M. C., córka zmarłej B. J., 19 maja 2021 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału w W. z 11 sierpnia 2020 r., znak (...) oraz z 11 marca 2021 r. i 8 kwietnia 2021 r., znak (...) i wniosła o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłej B. J. za okres od 2013 roku do 31 marca 2019 r.

W uzasadnieniu odwołująca wskazała, że wyrokiem z 26 maja 2020 r. Sąd Okręgowy (...) VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. do ponownego przeliczenia wysokości emerytury bez odliczania kwot pobranych emerytur na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy wydał 11 sierpnia 2020 r. decyzję dotyczącą ponownego przeliczenia wysokości emerytury. 24 sierpnia 2020 r. na rachunek bankowy zmarłej wpłynęło świadczenie w wysokości 2139,45 zł, które obejmowało miesięczną emeryturę za sierpień 2020 r. i wypłatę wyrównania od 1 kwietnia 2019 r. do 31 sierpnia 2020 r. Decyzja ta nie obejmowała wypłaty wyrównania należnego za okres od 2013 r. do 1 kwietnia 2019 r. Odwołująca zwróciła się do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłej matce. 11 marca 2021 r. organ rentowy wydał decyzję odmowną informując, że należne świadczenie zostało wypłacone wraz ze świadczeniem za sierpień 2020 r., a 8 kwietnia 2021r. organ rentowy również wskazał, że należne świadczenie zostało wypłacone wraz ze świadczeniem za sierpień 2020 r. i brak jest podstaw aby uznać, że w dniu śmierci ubezpieczonej należało się świadczenie w innej wysokości. Odwołująca wskazała, że jest jedynym spadkobiercą zmarłej i zgodnie z art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wnosi o wypłatę niezrealizowanego świadczenia (odwołanie, k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, a uzasadniając stanowisko wskazał, że wyrokiem z 26 maja 2020 r. w sprawie sygn. akt VII U 2068/19 Sąd Okręgowy (...)VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. zmienił zaskarżoną decyzję z 11 kwietnia 2019 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznał B. J. prawo do obliczenia emerytury bez odliczania kwot pobranych emerytur na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Należność za okres od 1 kwietnia 2019 r. (od początku miesiąca, w którym złożono skargę o wznowienie postępowania) do 31 sierpnia 2020 r. została wypłacona decyzją z 11 sierpnia 2020 r. Organ rentowy podniósł, że 10 lipca 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1222) którą przewidziano, że ponowne ustalenie wysokości emerytury na podstawie art. 194j ustawy zmienianej następuje z urzędu po upływie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Organ rentowy wskazał, że B. J. zmarła 5 września 2020 r. i w chwili śmierci nie przysługiwało jej prawo do przeliczenia świadczenia, które następowało dopiero od 12 stycznia 2021 r., a więc po śmierci uprawnionej, wobec tego prawo to nie przysługiwało również odwołującej się (odpowiedź na odwołanie, k. 29 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. J. ur. (...), zmarła 5 września 2020 r.

Decyzją z 17 kwietnia 2013 r., znak: (...), organ rentowy przyznał jej prawo do emerytury powszechnej od 1 lutego 2013r., tj. od daty nabycia uprawnień. Podstawa wymiaru emerytury, obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej, została pomniejszona o sumę kwot pobranych emerytur po uwzględnieniu kwoty wypłaconego wyrównania, tj. 26 066,36 zł. Do jej wyliczenia uwzględniono średnie dalsze trwanie życia wynoszące 254,10 m-cy. Obliczona przez organ rentowy wysokość emerytury wyniosła 1750,07 zł, ale ponieważ była niższa od dotychczas pobieranej emerytury wyliczonej zgodnie z art. 29 ustawy emerytalnej, to w decyzji zostało wskazane, że nadal będzie wypłacane świadczenie dotychczasowe. Na jej odwrocie pracownik Zakładu dokonał adnotacji o wysyłce 18 kwietnia 2013 r. (decyzja z dnia 17 kwietnia 2013r., k. 17 – 20 tom II a.r., skrócony odpis aktu zgonu, k. 103 tom II a.r.).

6 marca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok w sprawie o sygn. P 20/16, w którym orzekł o niezgodności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2019r. poz. 39 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w (...) r. kobiet, które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy. Powyższe orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zostało opublikowane w dniu 21 marca 2019 r.

3 kwietnia 2019 r. B. J. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniosek o ponowne przeliczenie emerytury (wniosek o wznowienie postępowania z 3 kwietnia 2019 r., nieponumerowane karty tom II akt organu rentowego).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. postanowieniem z 11 kwietnia 2019 r. wznowił postępowanie w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2019 r. w sprawie emerytury przyznanej decyzją z 17 kwietnia 2013 r. Następnie, w tym samym dniu, tj. 11 kwietnia 2019 r., wydał decyzję znak: (...) w której odmówił uchylenia decyzji z 17 kwietnia 2013 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 146 k.p.a. uchylenie decyzji nie może nastąpić jeżeli od dnia doręczenia decyzji upłynęło 5 lat. W takim przypadku na podstawie art. 151 § 2 k.p.a. organ administracji publicznej ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazuje okoliczności, z powodu których decyzji nie uchylił. Stosując wymienione przepisy ZUS ocenił, że w sprawie B. J. nie było możliwe uchylenie decyzji z 17 kwietnia 2013 r., ponieważ od dnia jej doręczenia upłynął pięcioletni termin (postanowienie z 11 kwietnia 2019 r., nieponumerowane karty tomu II akt organu rentowego, decyzja ZUS z 11 kwietnia 2019 r., nieponumerowane karty tomu II akt organu rentowego).

B. J. 9 maja 2019 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z 11 kwietnia 2019 r., znak: (...) odmawiającej uchylenia decyzji z 17 kwietnia 2013 r., a zarazem stwierdzającej jej wydanie z naruszeniem prawa (odwołanie z 6 maja 2019 r., k. 2 – 3 akt VII U 2068/19).

26 maja 2020 r. Sąd Okręgowy (...)VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wydał wyrok, w którym zmienił zaskarżoną decyzję z 11 kwietnia 2019 r., znak: (...)w ten sposób, że przyznał B. J. prawo do obliczenia emerytury bez odliczania kwot pobranych emerytur na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (wyrok z uzasadnieniem, k. 54-58 akt VII U 2068/19).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z 11 sierpnia 2020 r., wykonując wyrok z 26 maja 2020 r. ustalił wysokość emerytury od 1 kwietnia 2019 r. tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Organ rentowy przekazał na rachunek B. J. kwotę 2139,45 zł stanowiącą należności za okres od 1 kwietnia 2019 r. do 31 sierpnia 2020 r. i świadczenie za sierpień 2020 r. oraz ustalił, że od 1 września 2020 r. obliczona emerytura brutto wynosi 2261,38 zł, a netto - 1892,86 zł (decyzja ZUS z 11 sierpnia 2020 r., k. 91 tom II a.r.).

M. C. 5 marca 2020 r. zwróciła się do organu rentowego z wnioskiem o wypłatę niezrealizowanego świadczenia po zmarłej matce B. J. (wniosek z 5 marca 2020 r., k. 111-113 tom II a.r.).

11 marca 2021 r. organ rentowy wydał decyzję, w której odmówił M. C. wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłej B. J. ponieważ, kwota wyrównania zgodnie z wyrokiem z 26 maja 2020 r. została przekazana za pośrednictwem poczty zmarłej B. J. i nie nastąpił zwrot, co jest równoznaczne z pobraniem świadczenia za sierpień 2020 r. (decyzja ZUS z 11 marca 2021 r., k. 123 tom II a.r.).

Pismem z 25 marca 2021 r. M. C. poinformowała organ rentowy, że złożony przez nią wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia dotyczył okresu od 2013 r. do dnia 1 kwietnia 2019 r., zgodnie z ustawą z 19 czerwca 2020 r., zgodnie z którą wyrównanie za poprzednie lata miało zostać wypłacone od stycznia 2021 r. (pismo z 25 marca 2021 r., k. 125 tom II a.r.).

Decyzją z 8 kwietnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. odmówił M. C. wypłaty niezrealizowanego świadczenia po zmarłej B. J., ponieważ wyrównanie zostało przekazana za pośrednictwem poczty zmarłej B. J. i nie nastąpił zwrot, co jest równoznaczne z pobraniem świadczenia za sierpień 2020 r. Ponadto wysokość niezrealizowanych świadczeń należy ustalić od kwoty emerytury należnej w dniu śmierci, tj. od kwoty emerytury wcześniejszej, brak jest podstaw do przyjęcia, że w dniu śmierci 5 września 2020 r. przysługiwało ubezpieczonej świadczenie w innej wysokości (decyzja ZUS z 8 kwietnia 2021 r., k. 127 tom II a.r.).

M. C. złożyła odwołania od powyższych decyzji z 11 sierpnia 2020 r., z 11 marca 2021 r. i 8 kwietnia 2021 r. (odwołanie, k. 3-5 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, który nie był sporny między stronami, sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, których wiarygodność nie budziła wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. C. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 11 sierpnia 2020 r., z 11 marca 2021 r. i 8 kwietnia 2021 r. było uzasadnione.

Na wstępie rozważań należy wskazać, że zgodnie z art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 291 t.j.) w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła (ust. 2). Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania (ust. 3).

Wobec powyższego sąd zważył, że odwołująca M. C. – córka zmarłej 5 września 2020 r. B. J. była osobą uprawnioną do złożenia wniosku o wypłatę niezrealizowanego świadczenia przysługującego B. J., którego wypłaty organ rentowy odmówił w zaskarżonych decyzjach.

Przechodząc do rozważenia zasadności odwołania należy przypomnieć, że spór w przedmiotowej sprawie powstał w związku z tym, że Trybunał Konstytucyjny 6 marca 2019 r. wydał wyrok w sprawie o sygn. P 20/16, w którym orzekł o niezgodności z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w (...) r., które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy.

Konsekwencją każdego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane prawomocne orzeczenie sądowe, ostateczna decyzja administracyjna lub rozstrzygnięcie w innych sprawach, wynikającą z art. 190 ust. 4 Konstytucji RP, jest to, że takie orzeczenie stanowi podstawę do wznowienia postępowania, uchylenia decyzji lub innego rozstrzygnięcia na zasadach i w trybie określonych w przepisach właściwych dla danego postępowania. Ustawa z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. 2018r., poz. 1270 ze zm.), zwana dalej ustawą emerytalną, nie zawiera odpowiedniej regulacji określającej wprost zasady i tryb postępowania w omawianym przypadku. Jednak orzeczenie, o którym mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji, stanowi samodzielną i szczególną podstawę wznowienia postępowania wymienioną expressis verbis w przepisach regulujących postępowanie zarówno sądowe (art. 401 ¹ k.p.c. i art. 540 § 2 k.p.k.), jak i administracyjne (art. 145a k.p.a.). W myśl art. 124 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w postępowaniu w sprawach o świadczenia określone w niej stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Za przepis, na podstawie którego może dojść do wzruszenia decyzji organu rentowego wydanej w oparciu o akt normatywny uznany orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego za niezgodny z Konstytucją, należy zatem uznać art. 145a k.p.a., zgodnie z którym można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja (§ 1). We wskazanej sytuacji skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Ubezpieczona wystąpiła ze skargą o wznowienie postępowania.

Organ rentowy, odmówił uchylenia decyzji z 17 kwietnia 2013 r. ale stwierdził jej wydanie z naruszeniem prawa i na podstawie art. 149 § 1 k.p.a. wznowił postępowanie w sprawie emerytury przyznanej decyzją z 17 kwietnia 2013 r

Organ rentowy, wykonując wyrok z 26 maja 2020 r., decyzją z dnia 11 sierpnia 2020 r. ustalił wysokość emerytury od 1 kwietnia 2019 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie postępowania.

Sąd podzielił stanowisko odwołującej M. C., że wypłata wyrównania świadczenia powinna nastąpić od 2013 r.

W tym miejscu wymaga zaznaczenia, że w orzecznictwie panuje pogląd o retroaktywnym skutku orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego derogujących konkretne przepisy jako niezgodne z Konstytucją RP, który należy rozumieć w ten sposób, że uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału (postanowienie Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00, oraz wyroki Sądu Najwyższego: z 5 września 2001 r., II UKN 542/00, z 12 czerwca 2002 r., II UKN 419/01, z 27 września 2002 r., II UKN 581/01, z 18 grudnia 2002 r., I PKN 668/01, z 24 stycznia 2006 r., I PK 116/05). Od tej zasady istnieją wyjątki między innymi określone w art. 190 ust. 3 Konstytucji RP. Stosownie do tego przepisu orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i z tym samym dniem następuje utrata mocy obowiązującej aktu normatywnego, którego dotyczyło orzeczenie Trybunału. Jednak Trybunał Konstytucyjny może określić inny termin utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego. Termin ten nie może przekroczyć osiemnastu miesięcy, gdy chodzi o ustawę, a gdy chodzi o inny akt normatywny - dwunastu miesięcy. Tak więc przepis art. 190 ust. 3 ustawy zasadniczej przewiduje możliwość odroczenia przez Trybunał Konstytucyjny daty utraty mocy obowiązującej aktu normatywnego uznanego za niekonstytucyjny. Innym wyjątkiem od zasady wstecznej mocy obowiązującej orzeczeń Trybunału jest sytuacja, w której skuteczność wyroku Trybunału Konstytucyjnego ex tunc naruszałaby zasadę ochrony praw słusznie nabytych (art. 2 Konstytucji RP). W takim przypadku należy przyjąć, że wyrok Trybunału nie działa ex tunc w zakresie, w jakim naruszałoby to wspomnianą wyżej zasadę konstytucyjną (wyrok Sądu Najwyższego z 26 stycznia 2011 r., sygn. akt: II CSK 335/10). W niniejszej sprawie jednak Trybunał Konstytucyjny nie odroczył daty utraty mocy obowiązującej art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Zatem należy stwierdzić, że z dniem ogłoszenia wyroku przepis ten przestał istnieć w obowiązującym stanie prawnym.

Warto dodać, że podobne skutki działające ex tunc wywołuje wznowienie postępowania administracyjnego po wydaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, na mocy którego został uznany za niezgodny Konstytucją RP akt normatywny będący uprzednio podstawą wydania decyzji przez organ administracji publicznej, w tym organ rentowy. Wznowione postępowanie administracyjne zamyka wydanie jednej z decyzji wymienionych w przepisie art. 151 k.p.a. Jak wskazuje się w piśmiennictwie, nowa decyzja organu rentowego powinna uchylać wszelkie skutki aktu wydanego na podstawie wadliwie skonstruowanej normy, w tym poprzednio wydane decyzje. Zadaniem organu rentowego w takiej sytuacji jest zatem ponowne zbadanie sprawy w oparciu o stan prawny istniejący po wydaniu orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny. Swą decyzją organ rentowy powinien objąć okres po wydaniu decyzji wadliwej, co prowadzi do wniosku, że decyzja wydana na podstawie art. 151 k.p.a. kształtuje prawo ubezpieczonego wstecz, sięgając do okresu obowiązywania decyzji uchylonej. Innymi słowy, wzruszalność prawomocnych i negatywnych decyzji rentowych w trybie przewidzianym przez art. 145a § 1 k.p.a. powinna zapewnić zainteresowanym odzyskanie pełni praw do świadczeń od momentu ich pozbawienia lub ograniczenia (por. Jacek Chmiel, Paweł Zaborniak „Wznowienie postępowania w sprawie emerytalno-rentowej po wyroku Trybunału Konstytucyjnego”, Służba Pracownicza z 2013r. Nr 1, str. 25-27).

W rozpatrywanym przypadku skuteczność ex tunc wskazanego wyżej orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego nie narusza zasady ochrony praw nabytych ubezpieczonej jak i pozostałych kobiet urodzonych w (...) r., a wręcz pozwala na chronienie tych praw, bo prowadzi do reaktywacji przyznania prawa do wypłacenia emerytury w wysokości, w jakiej ubezpieczona powinna ją otrzymywać w sytuacji, gdyby nigdy nie istniał art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej. Ponadto z sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego nie wynika, aby przedmiotowe orzeczenie miało działać jedynie na przyszłość.

Organ rentowy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i w odpowiedzi na odwołanie nie wskazał żadnej podstawy prawnej, w oparciu o którą dokonał przeliczenia emerytury B. J. począwszy od 1 kwietnia 2019 r. W ocenie ZUS termin wypłaty świadczenia w nowej wysokości był uzależniony od miesiąca złożenia przez ubezpieczoną skargi o wznowienie postępowania w trybie art. 145a k.p.a. Może to wskazywać, że organ rentowy zastosował poprzez analogię dyspozycję art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, zgodnie z którą świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2. Jednakże skargi o wznowienie postępowania, złożonej przez ubezpieczoną, nie należy utożsamiać z wnioskiem, o jakim mowa w ww. przepisie. Art. 129 ust. 1 wyraża zasadę, że świadczenie wypłaca się od dnia powstania prawa do niego, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, uzależniając początkową datę wypłaty świadczenia od daty złożenia wniosku o świadczenie (wyrok Sądu Najwyższego z 10 lutego 2012 r., II UK 146/11). Jednakże w rozważanym przypadku ubezpieczona nie wystąpiła z wnioskiem o nowe świadczenie ani o przeliczenie świadczenia, które uzyskała na mocy decyzji z 17 kwietnia 2013 r., tylko ze skargą o wznowienie postępowania. Zatem nie należy stosować poglądów orzecznictwa odnoszących się wprost do dyspozycji wynikającej z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej. W. prawomocnych decyzji rentowych w trybie przewidzianym przez art. 145a § 1 k.p.a. powinna zapewnić zainteresowanym odzyskanie pełni praw do świadczeń od momentu ich pozbawienia lub ograniczenia. W związku z orzeczeniem Trybunału w sprawie o sygn. P 20/16 2019r. wyeliminowano z obrotu prawnego art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r. w zakresie, w jakim dotyczy kobiet urodzonych w (...) r., które przed dniem 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy. Oznacza to, że decyzja organu rentowego z 17 kwietnia 2013 r. powinna zostać uchylona i organ rentowy rozstrzygając na nowo o emeryturze dla ubezpieczonej, począwszy od daty złożenia o nią wniosku, powinien bazować na przepisach ustawy emerytalnej, z uwzględnieniem orzeczenia TK z 6 marca 2019 r.

Podobny pogląd, z tym że w odniesieniu do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego wydanego w sprawie K 2/12, wyraził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z 10 stycznia 2014 r. (III UZP 3/13, LEX nr 1455747). Podzielił tam utrwalony w orzecznictwie pogląd o retroaktywnym skutku orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego derogujących konkretne przepisy, jako niezgodne z Konstytucją RP, który należy rozumieć w ten sposób, że uznany przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją przepis prawa nie może być stosowany przez sądy i inne organy w odniesieniu do stanów faktycznych sprzed ogłoszenia orzeczenia Trybunału (por. postanowienie z 7 grudnia 2000 r., III ZP 27/00, OSNAPiUS 2001 Nr 10, poz. 331 oraz wyroki: z 5 września 2001 r., II UKN 542/00, OSNP 2003 Nr 2, poz. 36, z 12 czerwca 200 2r., II UKN 419/01, OSNAPiUS 2002 nr 23, poz. 58, z 27 września 2002 r., II UKN 581/01, OSNP 2003 nr 23, poz. 581, z 18 grudnia 200 2r., I PKN 668/01, OSNP 2004 Nr 3, poz. 47, z 24 stycznia 2006 r., I PK 116/05, OSNP 2006 nr 23-24, poz. 353, czy też powołany w uzasadnieniu postanowienia Sądu Apelacyjnego wyrok z 20 maja 2009r., I CSK 379/08, OSNC 2009 Nr 12, poz. 172). Wskazał również, że pogląd ten w okolicznościach faktycznych rozpatrywanej sprawy pozwala uznać za w pełni uprawnione stanowisko, że w przypadku ponownej oceny uprawnień ubezpieczonego do emerytury w okresie, w którym uprawnienia te były zawieszone, a wypłata świadczenia wstrzymana – bo tego dotyczyła sprawa w kontekście orzeczenia TK w sprawie K 2/12 - ocena ta powinna być dokonywana w taki sposób, jakby przepisy powodujące wstrzymanie wypłaty nie obowiązywały. W okolicznościach faktycznych sprawy, w której Sąd Najwyższy wyraził swój pogląd, zastosowanie omawianego art. 145a k.p.a. polegać miało zatem na złożeniu przez ubezpieczonego do organu rentowego skargi (wniosku) o wznowienie postępowania, a po jej rozpoznaniu organ rentowy winien wznowić postępowanie, uchylić wskazaną decyzję i wydać nową wznawiającą wypłatę wstrzymanej emerytury z równoczesnym przyznaniem stosowanego wyrównania za cały okres, w którym wypłata świadczenia była wstrzymana, jeśli zważyć, że wstrzymanie wypłaty nastąpiło wskutek zastosowania niekonstytucyjnego przepisu, który był wszak niekonstytucyjny od chwili jego uchwalenia, a więc także w chwili stosowania przez organ rentowy.

Zdaniem sądu, uwzględniając ogólne rozważania dotyczące skutków orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz analizę przepisów k.p.a. odnoszących się do możliwości wznowienia postępowania, nie można przyjąć, by w przypadku wysokości emerytury kobiet, których dotyczyło orzeczenie TK z 6 marca 2019 r., miało dojść do innych skutków. Podobnie, jak w odniesieniu do sytuacji emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury przed 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, tak i w przypadku kobiet urodzonych w (...) r., których emerytura powszechna została pomniejszona o pobrane emerytury wcześniejsze, organ rentowy powinien przyznać emeryturę powszechną bez jej pomniejszania w myśl art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej, poczynając od chwili uzyskania prawa do tego świadczenia, a nie od miesiąca, w którym została złożona skarga o wznowienie postępowania.

W tym stanie rzeczy w niniejszej sprawie zachodziły podstawy do zmiany zaskarżonej decyzji. Skoro organ rentowy mimo, że był zobligowany uchylić decyzję z 17 kwietnia 2013 r. i wydać nową z równoczesnym przyznaniem stosownego wyrównania za cały okres, w którym obliczano emeryturę z pomniejszaniem jej wysokości o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur przyznanych przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, a więc od kwietnia 2013 r. - a tego nie uczynił, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił decyzję, o czym orzekł w sentencji wyroku.

Sąd zważył nadto, że odwołująca nie uchybiła nadmiernie terminowi do złożenia odwołania od decyzji z 11 sierpnia 2020 r. Decyzję tę doręczono w okresie pobytu B. J. w szpitalu (rozpoczętego 4 sierpnia 2020 r.), zakończonego jej zgonem 5 września 2020 r. (karta leczenia szpitalnego - k. 16, 21). Stan epidemii C. i wskazane w odwołaniu warunki osobiste odwołującej dotyczące jej trudnej sytuacji rodzinnej, usprawiedliwiają w ocenie sądu, to, że zwróciła się do organu rentowego o wypłatę wyrównania emerytury zmarłej matki, obliczonej decyzją z 11 sierpnia 2020 r., dopiero 5 marca 2021 r.

Nadto sąd zauważa, że wskazany w odpowiedzi na odwołanie (jakkolwiek nie zacytowany z oznaczeniem przepisu) art. 3 ust. 2 ustawy z 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie ma zastosowania w sprawie, ponieważ na datę wejścia w życie tej ustawy, tj. 10 lipca 2020 r. organ rentowy związany był prawomocnym wyrokiem z 26 maja 2020 r. w sprawie VII U 2068/19 tut. sądu, w myśl którego B. J. miała prawo do obliczenia emerytury bez odliczania kwot pobranych emerytur na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wyrok ten zakończył postępowanie w przedmiocie wznowienia postępowania dotyczącego decyzji z 17 kwietnia 2013 r. Postępowanie wznowieniowe nie uległo zatem zawieszeniu na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z 19 czerwca 2020 r., ani też nie podlegało umorzeniu na podstawie ustępu 4 tego przepisu. W tych okolicznościach w sprawie w ogóle nie miał zastosowania art. 194j ustawy o FUS, w brzmieniu obowiązującym od 10 lipca 2020 r.