Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2024 r. w Warszawie

sprawy K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o dodatek pielęgnacyjny

na skutek odwołania K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 23 lutego 2023 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje K. G. dodatek pielęgnacyjny od 1 grudnia 2022 r. na stałe.

UZASADNIENIE

K. G. w dniu 27 marca 2023r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 lutego 2023r., znak: (...), odmawiającej przyznania dodatku pielęgnacyjnego, wnosząc o jej zmianę i przyznanie ww. świadczenia w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że decyzja ZUS, poparta wydanym zaocznie orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS, jest krzywdząca i nie uwzględnia faktycznych okoliczności sprawy, w szczególności jego stanu zdrowia, który uniemożliwia mu samodzielne funkcjonowanie. Dalej wyjaśnił, że przeszedł chorobę nowotworową wskutek której została usunięta jedna nerka, pęcherz moczowy oraz węzły chłonne, a stan prawej nerki od niedawna pogorszył się i lekarz urolog stwierdził niewydolność nerek, wystawiając skierowanie do poradni nefrologicznej. Ubezpieczony podkreślił, iż nie jest w stanie sam samodzielnie wymienić sobie stomii czyli worka na mocz, który musi być wymieniany codziennie, ponieważ zapycha się złogami. Trzeba mu też pomagać w takich czynnościach jak kąpiel, podać posiłki oraz leki, ponieważ ma lęk pooperacyjny i są momenty, gdy nie wie co się wokół niego dzieje. Biorąc pod uwagę jego stan zdrowia oraz stopień naruszenia organizmu, wymaga całodobowej opieki osoby drugiej, w tym przypadku żony, ponieważ nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić podstawowych potrzeb życiowych oraz pielęgnacyjnych, wynikających ze stanu organizmu (odwołanie z dnia 14 marca 2023r., k. 3-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania, a uzasadniając swe stanowisko zacytował treść art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Dalej wskazał, że w toku postępowania Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 25 stycznia 2023r. orzekła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Wobec powyższego zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił prawa do dodatku pielęgnacyjnego (odpowiedź na odwołanie z dnia 28 marca 2023r., k. 5 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. G., ur. (...), od 3 grudnia 2015r. ma przyznaną emeryturę w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego (decyzja o przyznaniu emerytury z dnia 3 grudnia 2015r., k. 8 a.r.).

W dniu 20 września 2021r. ubezpieczony złożył wniosek o dodatek pielęgnacyjny. Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 20 października 2021r. orzekł, że K. G. jest niezdolny do samodzielnej egzystencji do 30 listopada 2022r. Datę powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji określił na 5 grudnia 2020r. Decyzją z dnia 16 listopada 2021r., znak: (...), organ rentowy przyznał ubezpieczonemu dodatek pielęgnacyjny od 6 grudnia 2020r., tj. od dnia spełnienia warunków. Dodatek pielęgnacyjny przysługiwał do 30 listopada 2022r. (wniosek z dnia 20 września 2021r., k. 84 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 20 października 2021r., k. 87 a.r.; decyzja o przyznaniu dodatku pielęgnacyjnego z dnia 16 listopada 2021r., k. 88-90 a.r.).

W dniu 28 października 2022r. K. G. ponownie złożył wniosek o dodatek pielęgnacyjny. Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 2 stycznia 2023r. oraz Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 25 stycznia 2023r. orzekli, że ubezpieczony nie jest niezdolny do samodzielnej egzystencji, w związku z czym w decyzji z dnia 23 lutego 2023r., znak: (...), odmówiono przyznania ubezpieczonemu prawa do dodatku pielęgnacyjnego (wniosek o przyznania prawa do dodatku pielęgnacyjnego, k. 96 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 2 stycznia 2023r., k. 97 a.r.; orzeczenie komisji ZUS z dnia 25 stycznia 2023r., k. 98 a.r.; decyzja ZUS z dnia 23 lutego 2023r., k. 99 a.r.).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, a Sąd w toku postępowania, postanowieniem z dnia 27 listopada 2023r., dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych neurologa, urologa i onkologa celem ustalenia, czy K. G. jest całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji oraz czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres (postanowienie z dnia 27 listopada 2023r., k. 28 a.s.).

W opinii z dnia 22 marca 2024r. biegły sądowy onkolog J. B., po dokonaniu analizy akt sprawy oraz po zbadaniu ubezpieczonego, wskazał że rozpoznał u K. G. stan po cystoprostastatektomii radykalnej z neufroreteretomią lewostronną z powodu raka urotelialnego pęcherza moczowego oraz guza moczowodu lewego, ureterocutaneostomię prawostronną, stan po chemioterapii neoadjuwantowej, kamicę odlewową nerki prawej, przewlekłą niewydolność nerki prawej, przewlekłą niewydolność nerek, niedokrwistość, zmiany naczyniopodobne OUN, częste zakażenia układu moczowego, a także przepuklinę mosznową. Biegły wskazał, że biorąc pod uwagę typ schorzenia onkologicznego, jego wyjściowe zawansowanie i efekty lecznicze, rokowanie jest niepewne. W badaniu podmiotowym i przedmiotowym biegły nie stwierdził jawnych objawów wznowy onkologicznej, ale wskazał, że okresowo nasilają się powikłania urologiczne pod postacią stanów zapalnych dróg moczowych i kamicy z zaburzeniami odpływu moczu. Dodatkowo anemizacja oraz niewydolność nerek (parametry morfologiczne i biochemiczne jak wskazuje dokumentacja) pogarszają stan ogólny ubezpieczonego. W obserwacji podczas badania przedmiotowego ubezpieczony bez pomocy jest zagubiony i nieporadny. Wymaga systematycznej opieki medycznej, w tym specjalistycznej urologicznej, nefrologicznej, onkologicznej i internistycznej. Reasumując, biorąc pod uwagę wiek chorego, przebieg schorzenia onkologicznego z jego leczeniem i objawami ubocznymi urologicznymi i internistycznymi, biegły orzekł, że do prawidłowego funkcjonowania wymagana jest K. G. pomoc osób drugich – trwale. Według biegłego na dzień badania (6 marca 2024r.) ubezpieczony nie jest zdolny do samo egzystencji i wymaga opieki (opinia biegłego sądowego onkologa z dnia 22 marca 2024r., k. 60-61 a.s.).

W opinii z dnia 28 maja 2024r. biegła sądowa neurolog T. Ł., po dokonaniu analizy akt sprawy i załączonej dokumentacji oraz zbadaniu ubezpieczonego, oceniła że K. G. jest całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji. W ocenie biegłej jego stan jest bardzo ciężki, a sprawność według skali Barthel wynosi 20 punktów. Ubezpieczony nie porusza się samodzielnie, nie jest w stanie samodzielnie przygotować posiłku, a jego organizm jest skrajnie wyniszczony. Ma on udokumentowany proces nowotworowy układu moczowego – wielokrotnie operowany, z niewydolnością jednej nerki, a także z niedokrwistością – samodzielnie nie jest chodzący (niedowłady). W ocenie biegłej jako neurologa oraz ogólnie jako lekarza, powyższe wskazuje na trwałą niezdolność do samodzielnej egzystencji. Uwzględniając, że lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 20 października 2021 roku ustalił, że ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji do 30 listopada 2022r. (data powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji – 6 grudnia 2020r.), to niezdolność taka według biegłej występuje nadal od dnia 1 grudnia 2022 roku. Ubezpieczony od tej daty jest całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji.

Na potwierdzenie powyższej oceny biegła przywołała zaświadczenie o stanie zdrowia z dnia 19 października 2022r. z rozpoznaniem: stan po cystoprostatektomii radykalnej z nefroureteroktomią lewostronną z powodu raka urotelialnego pęcherza moczowego oraz guza moczowodu lewego 2021 roku z wyłonieniem ureterocutaneostomii prawostronnej (czerwca 2021r.), niewydolność nerek, zaburzenia pamięci, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Podkreśliła, że powyższe rozpoznanie jest zgodne z opinią lekarską ZUS z dnia 20 października 2021r. Przedstawiony w tej opinii stan ubezpieczonego nie uległ poprawie, a wręcz odwrotnie – pogorszył się. Biegła zwróciła uwagę na występujące u ubezpieczonego naruszenie sprawności całego organizmu. Wskazała, że wymaga on pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Aktualnie wymaga dializ dwa razy w tygodniu, nie chodzi, jest całkowicie zależny od osób drugich Stopień naruszenia sprawności organizmu powoduje zatem niezdolność do samodzielnej egzystencji nadal po dniu 30 listopada 2022r. (opinia biegłej sądowej neurolog z dnia 28 maja 2024r., k. 78-85 a.s.).

W opinii z dnia 30 lipca 2024r. biegły sądowy urolog P. M. rozpoznał u ubezpieczonego raka urotelialnego pęcherza moczowego i nerki lewej stan po (...) (...) (...), neoadjuwantowej chemioterapii, radykalnej cystoprostatektomii i nefroureterektomii lewostronnej z powodu guza moczowodu z wytworzeniem ureterocutaneostromii prawostronnej, kamicę odlewową nerki prawej, schyłkową niewydolność jedynej nerki prawej, wymagającą przewlekłej dializoterapii, niedokrwistość, zmiany naczyniopochodne OUN, nawracające zakażenia układu moczowego, przepuklinę mosznową oraz niewydolność krążenia. Biegły wskazał, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy i niezdolny do samodzielnej egzystencji. Wymaga stałej opieki i pomocy osoby trzeciej w realizowaniu i zaspokajaniu podstawowych czynności życiowych: mycia, pomocy przy zmianie pozycji, obsługi urostomii, zmiany pieluchomajtek, podawania posiłków, pomocy w przemieszczaniu się przy pomocy wózka inwalidzkiego. Jest pacjentem przewlekłego programu dializ i wymaga dializowania trzy razy w tygodniu. Stan taki wynika z przebytej choroby nowotworowej i skutków ubocznych jej leczenia oraz chorób towarzyszących. W ocenie biegłego ubezpieczony nie rokuje poprawy. Rokowanie z uwagi na nowotworowy charakter choroby jest niepewne (opinia biegłego sądowego z dnia 30 lipca 2024r., k. 101-103 a.s.).

Z uwagi na zastrzeżenia organu rentowego, postanowieniem z 10 września 2024r. Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego urologa P. M. celem wskazania od kiedy odwołujący się jest całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji (postanowienie z dnia 10 września 2024r., k. 116 a.s.).

W opinii uzupełniającej z dnia 1 października 2024r. biegły sądowy urolog P. M. wskazał, że lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 20 października 2021r. ustalił, że K. G. jest całkowicie niezdolny do samodzielnej egzystencji z datą powstania takiej niezdolności od 6 grudnia 2020r. do 30 listopada 2022r. Według biegłego jest to słuszne stanowisko, a poza tym K. G. jest całkowicie niezdolny do samodzielnej egzystencji nadal, ponieważ po 1 grudnia 2022r. nie tylko nie nastąpiła poprawa jego stanu zdrowia i wynikającej z niej sprawności, ale doszło do istotnego pogorszenia, gdyż wymaga stałej opieki i pomocy osoby trzeciej w realizowaniu i zaspokajaniu podstawowych czynności życiowych: mycia, pomocy przy zmianie pozycji, obsługi urostomii, zmian pieluchomajtek, podawania posiłków, pomocy w przemieszczaniu się przy pomocy wózka inwalidzkiego. Od ponad roku nie chodzi, porusza się z pomocą rodziny na wózku inwalidzkim, wymaga pomocy przy przenoszeniu z łóżka na wózek, nie wstaje samodzielnie. Zgłasza nietrzymanie stolca. Biegły wskazał, że K. G. jest pacjentem przewlekłego programu dializ i wymaga dializowania trzy razy w tygodniu. W opinii biegłego jest to niezdolność trwała. Stan pacjenta wynika z przebytej choroby nowotworowej i skutków ubocznych jej leczenia i chorób towarzyszących. W ocenie biegłego K. G., od 6 grudnia 2020r. (to jest od nasilenia objawów zaawansowanej choroby nowotworowej), jest również całkowicie niezdolny do pracy. Z uwagi na przebieg choroby nowotworowej, skutki jej leczenia i choroby towarzyszące nie rokuje poprawy (uzupełniająca opinia biegłego urologa z dnia 1 października 2024r., k. 121 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną K. G., konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziły zastrzeżeń.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły także opinie wydane przez biegłych sądowych: neurologa T. Ł., urologa P. M. i onkologa J. B.. Wskazane opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy, z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz po przeprowadzeniu badań. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski dotyczące niezdolności do samodzielnej egzystencji i całkowitej niezdolności do pracy, mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały uzasadnione oraz są spójne.

Zastrzeżenia do opinii biegłej sądowej neurolog T. Ł. złożył organ rentowy, wskazując, że przedmiotem rozważań sądu jest decyzja wydana w dniu 23 lutego 2023r. i decydująca dla oceny jej zasadności jest ocena stanu zdrowia ubezpieczonego na tą datę. W ocenie organu dane zawarte w dokumentacji medycznej nie wskazują na dzień wydania zaskarżonej decyzji na ograniczenia sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do samodzielnej egzystencji. Sąd ze wskazanymi zastrzeżeniami nie zgodził się, ponieważ biegła sądowa neurolog, wskazując, że ubezpieczony od dnia 1 grudnia 2022 roku jest nadal całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji, słusznie zwróciła uwagę na zaświadczenie o stanie zdrowia z dnia 19 października 2022r. z rozpoznaniem: stan po cystoprostatektomii radykalnej z nefroureteroktomią lewostronną z powodu raka urotelialnego pęcherza moczowego oraz guza moczowodu lewego 2021 roku z wyłonieniem ureterocutaneostomii prawostronnej (czerwca 2021r.), niewydolność nerek, zaburzenia pamięci, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa. Ponadto biegła wskazała, że stan zdrowia ubezpieczonego, przedstawiony w opinii lekarskiej ZUS z dnia 20 października 2021r., nie uległ poprawie, ale pogorszył się, dlatego niezdolność do samodzielnej egzystencji występowała nadal po dniu 30 listopada 2022r. Biegła dodała, że aktualnie ubezpieczony wymaga dializy dwa razy w tygodniu, nie chodzi, jest całkowicie zależny od pomocy osób drugich.

Powyższe ustalenia i wnioski, jakie przedstawiła biegła T. Ł., potwierdził biegły sądowy urolog P. M.. Pierwszą opinię tego biegłego organ rentowy ocenił jako niepełną, gdyż nie zawierała daty powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji. W związku z tym sąd postanowił dopuścić dowód z uzupełniającej opinii wskazanego biegłego. Opinia uzupełniająca potwierdza to co wcześniej wskazała biegła neurolog oraz biegły z zakresu onkologii, a dodatkowo wyjaśnia, że K. G. jest całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji od dnia 6 grudnia 2020r. i nadal, ponieważ po 1 grudnia 2022r. nie tylko nie nastąpiła poprawa jego stanu zdrowia i wynikającej z niej sprawności, ale doszło do istotnego pogorszenia, gdyż ubezpieczony wymaga stałej opieki i pomocy osoby trzeciej w realizowaniu i zaspokajaniu podstawowych czynności życiowych: mycia, pomocy przy zmianie pozycji, obsługi urostomii, zmian pieluchomajtek, podawania posiłków, pomocy w przemieszczaniu się przy pomocy wózka inwalidzkiego. Jak wskazał biegły, ubezpieczony od ponad roku nie chodzi, porusza się z pomocą rodziny na wózku inwalidzkim, wymaga pomocy przy przenoszeniu z łóżka na wózek, nie wstaje samodzielnie. Zgłasza nietrzymanie stolca. Z tego względu od 6 grudnia 2020r. wciąż i do tego trwale jest niezdolny do samodzielnej egzystencji oraz całkowicie niezdolny do pracy.

Do opinii uzupełniającej biegłego sądowego urologa organ rentowy nie wniósł zastrzeżeń. W związku z tym Sąd ostatecznie, biorąc pod uwagę zgodność wniosków wszystkich biegłych, ocenił że opinie wydane w sprawie są rzetelne i mogą stanowić podstawę dokonanych ustaleń, jak również wydanego rozstrzygnięcia.

Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 k.p.c. pominął wniosek ubezpieczonego o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka M. G., mając na uwadze, że dowód ten nie może stanowić podstawy do stwierdzenia niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, albowiem wyjaśnienie tej kwestii wymaga wiadomości specjalnych, a więc przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych sądowych. Biegli sądowi, przed wydaniem opinii, zapoznają się z dokumentacją medyczną, która szczegółowo obrazuje stan zdrowia osoby opiniowanej, a także przeprowadzają badania oraz wywiad. Tak było również w przedmiotowej sprawie, dlatego przesłuchanie świadka na okoliczności dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonego, nie było konieczne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie K. G. jest zasadne i jako takie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności przypomnieć należy, że zgodnie art. 75 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1251 ze zm., dalej jako ustawa emerytalna) dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia, z zastrzeżeniem ust. 4.

Z art. 13 ust. 5 ustawy emerytalnej wynika że niezdolność do samodzielnej egzystencji to spowodowana naruszeniem sprawności organizmu konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy drugiej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem pojęcie to ma szeroki zakres przedmiotowy, obejmuje bowiem opiekę oznaczającą pielęgnację, a więc zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokajania potrzeb fizjologicznych, utrzymywania higieny osobistej, a także pomoc w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat czy składanie wizyt u lekarza. Niezdolność do samodzielnej egzystencji ma więc wymiar podwójny, dotyczący zarówno podstawowych czynności własnej osoby, jak i czynności życia codziennego. Orzeczenie niezdolności do samodzielnej egzystencji wymaga niemożności samodzielnego wykonywania tych czynności łącznie na obu wskazanych płaszczyznach. W ramach zakresu pojęcia „niezdolności do samodzielnej egzystencji” należy odróżnić opiekę oznaczającą pielęgnację od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak robienie zakupów, uiszczanie opłat czy składanie wizyt u lekarza ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 6 marca 2013r., III AUa 1235/12). Pojęcie niezdolności do samodzielnej egzystencji obejmuje z jednej strony opiekę, oznaczającą pielęgnację, czyli zapewnienie ubezpieczonemu możliwości poruszania się, odżywiania, zaspokojenia potrzeb fizjologicznych, czy utrzymania higieny osobistej, a z drugiej strony dotyczy też pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego, takich jak: robienie zakupów, uiszczanie opłat, składanie wizyt u lekarza, czy załatwianie spraw urzędowych. Dopiero te dwa aspekty ujmowane łącznie wyczerpują zakres znaczeniowy ustawowego pojęcia „niezdolności do samodzielnej egzystencji”. Pojęcie to w zaprezentowanym rozumieniu jest w orzecznictwie utrwalone (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 27 kwietnia 2000r., III AUa 190/00, Prawo Pracy 2001/3/45; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 lutego 2002r., III AUa 1331/01, OSA 2003/7/28; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 marca 2003r., I AUa 651/02, Prawo Pracy 2004/7-8/65; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 czerwca 1995r., AUr 531/95, OSA 1995/7-8/56). Istotne jest przy tym, iż sam fakt, że osoba doznaje pewnych utrudnień w realizacji potrzeb życia codziennego nie może przesądzać o uznaniu jej za niezdolną do samodzielnej egzystencji (w yrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 3 września 2015r., III AUa 910/14). Z kolei w innych orzeczeniach wskazuje się, że niezdolność do samodzielnej egzystencji występuje nawet wtedy, gdy osoba całkowicie niezdolna do pracy może wypełniać niektóre z elementarnych czynności życiowych we własnym zakresie, o ile w pozostałym zakresie jest pozbawiona praktycznej możliwości egzystowania w humanitarnych warunkach bez koniecznej stałej lub długotrwałej pomocy ze strony osoby drugiej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 30 stycznia 2014r., III AUa 633/13; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 5 września 2013r., III AUa 1642/12).

W przedmiotowej sprawie Sąd ustalił, że ubezpieczony jeszcze nie ukończył 75 lat, a zatem uzyskanie prawa do dodatku pielęgnacyjnego w jego przypadku uzależnione było od stwierdzenia istnienia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji. Organ rentowy, wydając zaskarżoną decyzję, wskazał na brak występowania u ubezpieczonego niezdolności do samodzielnej egzystencji, z czym ubezpieczony nie zgodził się. Konieczne było więc dokonanie ustaleń we wskazanym, spornym zakresie, co nie było możliwe bez odwołania się do wiadomości specjalnych i powołania biegłych w trybie art. 278 § 1 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. W tym znaczeniu biegły jest pomocnikiem sądu, jednakże prezentuje własne stanowisko w kwestii, którą sąd rozstrzyga. Dowód z opinii biegłego podlega ocenie według art. 233 § 1 k.p.c. Zgodnie z wyjaśnieniem udzielonym przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 17 maja 1974r., sygn. akt I CR 100/74, opinia biegłego tak, jak każdy inny dowód, podlega ocenie sądu orzekającego tak co do jej zupełności i zgodności z wymaganiami formalnymi, jak i co do jej mocy przekonywującej. Wskazać należy, iż kryteria mające w tym przypadku zastosowanie dla oceny materiału dowodowego, sformułował Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 7 listopada 2000r. (I CKN 1170/98, OSNC 2001/4/64) wyjaśniając, iż opinia biegłego podlega ocenie na podstawie właściwych dla jej przymiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki, wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Podstawy do dokonania ustaleń faktycznych nie może stanowić opinia dowolna, sprzeczna z materiałem dowodowym, niezupełna oraz pozbawiona argumentacji umożliwiającej sądowi dokonanie wszechstronnej oceny złożonej przez biegłego opinii. Zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może zażądać dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych, nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku jest to konieczne. Potrzeba dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych może wynikać z okoliczności sprawy i podlega ocenie sądu orzekającego. Jeżeli sąd uzyskał od biegłych wiadomości specjalne niezbędne do merytorycznego i prawidłowego orzekania, to nie ma potrzeby żądania ponowienia lub uzupełnienia tego dowodu. Przede wszystkim zaś nie stanowi podstawy dopuszczenia dowodu z kolejnych biegłych sam fakt, iż złożona opinia jest niekorzystna dla strony (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1974r., II CR 817/73, LEX nr 7404).

Badając istnienie analizowanej, a w przedmiotowej sprawie spornej przesłanki warunkującej przyznanie ubezpieczonemu prawa do dodatku pielęgnacyjnego, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych: neurologa T. Ł., urologa P. M. i onkologa J. B.. Biegły sądowy onkolog wskazał, że ubezpieczony wymaga systematycznej opieki medycznej, w tym specjalistycznej urologicznej, nefrologicznej, onkologicznej i internistycznej. Do prawidłowego funkcjonowania potrzebna jest mu pomoc osób drugich. Również w ocenie biegłej neurolog stan K. G. jest bardzo ciężki, ponieważ nie porusza się samodzielnie, nie jest w stanie samodzielnie przygotować posiłku, a jego organizm jest skrajnie wyniszczony. Podobne wnioski zaprezentował biegły sądowy urolog, wskazując że K. G. wymaga stałej opieki i pomocy osoby trzeciej w realizowaniu i zaspokajaniu podstawowych czynności życiowych: mycia, pomocy przy zmianie pozycji, obsługi urostomii, zmian pieluchomajtek, podawania posiłków, pomocy w przemieszczaniu się przy pomocy wózka inwalidzkiego.

Sąd oparł się na wskazanych opiniach, albowiem biegli uwzględnili dostępną dokumentację medyczną ubezpieczonego, prawidłowo opisali przebieg i cechy występujących u niego schorzeń oraz wypowiedzieli się na temat jego stanu zdrowia przy uwzględnieniu wyników badań, jakie sami przeprowadzili. Wobec tego Sąd do opinii nie miał zastrzeżeń. Zostały one sporządzone w sposób fachowy. Zawierają opis wyników badań przez biegłych przeprowadzonych, opis stanu zdrowia ubezpieczonego w oparciu o aktualną dokumentację medyczną, a także logicznie umotywowane i jednoznaczne wnioski dotyczące istnienia niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Jeśli chodzi o okres powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji, to Sąd uwzględnił opinie biegłych sądowych: neurologa T. Ł. i urologa P. M.. Wskazani biegli, uwzględniając, że lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 20 października 2021 roku ustalił, że ubezpieczony jest niezdolny do samodzielnej egzystencji od dnia 6 grudnia 2020r. do 30 listopada 2022r., ocenili, że całkowita niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji występuje u niego nadal od dnia 1 grudnia 2022 roku. Biegli nie mieli wątpliwości, że stan zdrowia ubezpieczonego, przedstawiony w opinii lekarskiej ZUS z dnia 20 października 2021r., nie uległ poprawie, a wręcz przeciwnie, wskazywali na jego pogorszenie. Akcentowali także, że ubezpieczony nie rokuje poprawy, co potwierdził również biegły onkolog. Dla potwierdzenia słuszności takich wniosków należy zwrócić uwagę, że biegły sądowy urolog, opiniujący jako ostatni, wskazał że ubezpieczony od ponad roku jest osobą niechodzącą, porusza się z pomocą rodziny na wózku inwalidzkim, wymaga pomocy przy przenoszeniu z łóżka na wózek, nie wstaje samodzielnie, a nadto zgłasza nietrzymanie stolca.

Uwzględniając powołane okoliczności, Sąd w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy ocenił, że odwołanie ubezpieczonego od decyzji z 23 lutego 2023r. zasługiwało na uwzględnienie. Ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do przyznania dodatku pielęgnacyjnego, gdyż zgodnie z opiniami biegłych sądowych jest całkowicie niezdolny do pracy oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji. Sąd przyznał więc ubezpieczonemu ww. świadczenie od 1 grudnia 2022r. z uwagi na fakt, że prawo do tego świadczenia przysługiwało mu wcześniej do 30 listopada 2022r., zgodnie z decyzją ZUS z dnia 16 listopada 2021r. Jeśli chodzi zaś o datę końcową, to Sąd miał na uwadze, że z opinii wszystkich biegłych sądowych wynika trwałość niezdolności do samodzielnej egzystencji. Wobec tego, zmieniając zaskarżoną decyzją na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., Sąd przyznał ubezpieczonemu prawo do dodatku pielęgnacyjnego na stałe od 1 grudnia 2022 roku.