Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 grudnia 2021 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 grudnia 2021 roku w Warszawie

sprawy L. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rekompensatę

na skutek odwołania L. C.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 5 lutego 2020 roku, znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje L. C. prawo do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz L. C. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2020r. L. C. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 lutego 2020 roku, znak: (...), odmawiającej przyznania prawa do rekompensaty. Zarzucił organowi rentowemu naruszenie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych, poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że mimo posiadania okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych nie uzyskał prawa do rekompensaty oraz § 2 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że okresy pracy wskazane przez ubezpieczonego nie uzasadniają uznania pracy wykonywanej w szczególnych warunkach i przyznania mu rekompensaty, podczas gdy z przedstawionego świadectwa pracy jednoznacznie wynika, że ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Wskazując na wymienione zarzuty, które w odwołaniu zostały szeroko uzasadnione, ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odwołanie z dnia 12 marca 2020r., k. 3-9 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a uzasadniając swe stanowisko zacytował art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2018r., poz. 1924), zgodnie z którym rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Ponadto organ rentowy wskazał, że zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983r., nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Okresy pracy, o których mowa wyżej, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach (...) lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 rozporządzenia). Ponadto, zgodnie z § 1 ust. 2 wskazanego wyżej rozporządzenia właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Odnosząc się do okoliczności faktycznych rozpatrywanej sprawy, organ rentowy wyjaśnił, że ubezpieczony udowodnił jedynie 11 lat, 2 miesiące i 29 dni pracy w warunkach szczególnych, w związku z zatrudnieniem w (...) w okresie od 5 września 1996r. do 31 grudnia 2008r., po wyłączeniu okresów nieskładkowych oraz usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Poza wskazanym okresem, inne okresy zatrudnienia nie zostały uwzględnione, ponieważ L. C. nie dostarczył świadectw wykonywania pracy w warunkach szczególnych albo świadectw pracy z adnotacją o pracy w warunkach szczególnych. W związku z powyższym, uwzględniając cytowane przepisy, zaskarżoną decyzją odmówiono ubezpieczonemu prawa do ustalenia emerytury z rekompensatą (odpowiedź na odwołanie z 30 marca 2020r., k. 18-19 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

L. C., ur. (...), w okresie od 10 maja 1980r. do 1 lutego 1990r. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy-ładowacza, najpierw na podstawie umowy o pracę na okres próbny, a następnie od 25 maja 1980r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony (umowy o pracę z 10 maja 1980r. i 25 maja 1980r., k. 3 i 5 akt osobowych). W późniejszym czasie ubezpieczony wykonywał również obowiązki konwojenta, ale z dniem 28 lutego 1984r. wypowiedziano mu umowę w tym zakresie. Ubezpieczony wykonywał więc pracę kierowcy – ładowacza, pracując na samochodzie ciężarowym o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (świadectwo pracy, k. 1-2 akt osobowych; pismo z 27 stycznia 1984r., k. 7 akt osobowych; zmiana zasad wynagradzania na zasadzie porozumienia stron z 30 kwietnia 1984r., k. 9 akt osobowych; pismo z 6 września 1988r., k. 13 akt osobowych, pisma pracodawcy dot. zmiany wysokości wynagrodzenia, k. 8, 11, 14-17, 30, 40 akt osobowych).

Wykonując obowiązki kierowcy, ubezpieczony prowadził samochód marki S. o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 t i przewoził alkohol z zakładów przy ul. (...) do sklepów (...). Jako konwojent musiał wykonywać dodatkową pracę polegającą na sprawdzeniu stanu pobieranego towaru, potwierdzeniu jego pobrania, sporządzeniu dokumentów dotyczących rozliczeń towaru i jego ilości oraz protokołów stłuczek. Oprócz tego, zarówno wtedy, gdy powierzono mu stanowisko kierowcy – konwojenta, jak i wówczas, gdy pracował jako kierowca – ładowacz, zajmował się wykonywaniem czynności załadunkowych i rozładunkowych.

W obsadzie pojazdu, którym kierował ubezpieczony, w całym okresie jego zatrudnienia jeździł, poza ubezpieczonym, jeszcze jeden pracownik, który w zależności o zadań realizowanych przez kierowcę, albo tylko pomagał w załadunku i rozładunku, albo jeszcze dodatkowo wykonywał pracę konwojenta. Dzień pracy takiej obsady rozpoczynał się od pobrania towaru z zakładów spirytusowych, jego załadowania, a następnie rozwiezienia skrzynek z alkoholem do różnych sklepów na terenie W., gdzie należało je rozładować. Rozładunek, w zależności od sklepu, wiązał się z koniecznością przeniesienia z samochodu skrzynek wypełnionych butelkami z alkoholem i dostarczenia albo tylko w okolice drzwi prowadzących do sklepu, albo do magazynu sklepowego. Następnie, pracownicy dowożący towar musieli odebrać ze sklepu skrzynki z pustymi butelkami i je załadować na samochód, a po przybyciu do zakładów spirytusowych, rozładować i w ich miejsce załadować skrzynki z pełnymi butelkami, a następnie znowu je rozwieść. Dziennie takich kursów było przeważnie dwa. Każdy kurs wiązał się z koniecznością przewiezienia, a także załadowania i rozładowania 330-350 skrzynek z alkoholem. W każdej skrzynce mieściło się 15 butelek. Waga skrzynki to 9 kg. Załadunek i rozładunek skrzynek zajmował obsadzie pojazdu około 6 godzin dziennie, a pozostały czas pracy był poświęcany przez ubezpieczonego na kierowanie samochodem ciężarowym. Praca przeważnie była wykonywana w czasie od 8 do 10 godzin dziennie (zeznania świadka W. D., k. 44-45 a.s.; zeznania świadka T. C., k. 61- 62 a.s.; zeznania ubezpieczonego L. C., k. 63-64 i k. 121- 121 a.s.).

Ustanie stosunku pracy ubezpieczonego w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. nastąpiło z dniem 1 lutego 1990r. (świadectwo pracy, k. 1-2 akt osobowych).

W dniu 24 października 2014r. L. C. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę. Decyzją z dnia 30 października 2014r., znak: (...), organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury, ponieważ nie udowodnił co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych (wniosek o emeryturę z 24 października 2014r., k. 1-11 tom I a.r.; decyzja ZUS z 30 października 2014r., k. 37 tom I a.r.).

Decyzją z dnia 27 czerwca 2019r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z urzędu przyznał L. C. emeryturę od 8 czerwca 2019r., tj. od daty nabycia uprawnień do emerytury. Wysokość świadczenia została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26c ustawy o emeryturach i rentach z FUS (decyzja ZUS z 27 czerwca 2019r., k. 59 tom III a.r.).

W dniu 27 czerwca 2019r. L. C. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o przeliczenie emerytury wraz z rekompensatą za prace w szczególnych warunkach. Do wniosku dołączył świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach wystawione przez (...) (wniosek z 27 czerwca 2019r. wraz z załącznikami, k. 63-65 tom III a.r.). Decyzją z dnia 1 lipca 2019r. organ rentowy odmówił prawa do rekompensaty z powodu nie udowodnienia 15 lat pracy w szczególnych warunkach (decyzja ZUS z 1 lipca 2019r., k. 69 tom III a.r.). W dniu 17 stycznia 2020r. ubezpieczony złożył w ZUS ponowny wniosek o przyznanie rekompensaty za prace w szczególnych warunkach i dołączył dokumenty uzyskane z Archiwum Państwowego w W. dotyczące zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. (wniosek z 17 stycznia 2020r. wraz z załącznikami, k. 79-103 tom III a.r.).

W dniu 5 lutego 2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), odmawiającą prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych, ponieważ ubezpieczony nie spełnił warunku posiadania 15 letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że na podstawie przedłożonej dokumentacji uznano, że L. C. udokumentował okres pracy w warunkach szczególnych wynoszący 11 lat, 2 miesiące i 29 dni. Uwzględniono mu do tego okresu zatrudnienie w (...) od 5 września 1996r. do 31 grudnia 2008r. (z wyłączeniem okresów zwolnień lekarskich). Jako okresu pracy w szczególnych warunkach nie uwzględniono natomiast okresu zatrudnienia w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. od dnia 10 maja 1980r. do dnia 1 lutego 1990r., ponieważ ubezpieczony nie przedstawił świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (decyzja ZUS z 5 lutego 2020r., k. 105 tom III a.r.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wymienionych dokumentów oraz w oparciu o zeznania świadków i ubezpieczonego. Dokumentom w pełni należało dać wiarę, tym bardziej że strony sporu ich nie kwestionowały. Również zeznania świadków W. D. i T. C. zostały ocenione jako wiarygodne. Świadkowie znali ubezpieczonego, przez wiele lat pracowali z nim w tym samym zakładzie pracy i na tych samych stanowiskach co on, wobec czego znali specyfikę wykonywanej pracy na stanowisku kierowcy – konwojenta i kierowcy – ładowacza oraz rodzaj czynności, jakie realizował ubezpieczony. Poza treść zeznań świadków i ubezpieczonego jest spójna, także z dokumentami. W związku z tym zarówno zeznania W. D. i T. C., jak i zeznania L. C. Sąd ocenił jako zasługujące na wiarę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie L. C. podlegało uwzględnieniu.

Regulacja dotycząca prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, o którą ubiegał się L. C., została wprowadzona do ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn. Dz. U. z 2018r., poz. 1924). Art. 2 pkt 5 tej ustawy zawiera definicję rekompensaty rozumianej jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Z kolei warunki jej przyznawania oraz sposób jej obliczenia określają art. 21 – 23 zamieszczone w Rozdziale III „Rekompensata”. Art. 23 stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę oraz, że przyznawana jest ona w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W art. 21 ust. 1 ustawy wskazano natomiast, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Z art. 21 ust. 2 ustawy wynika zaś, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazywane art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej oraz 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Z kolei w art. 21 ust. 2 tej ustawy została zawarta przesłanka negatywna, którą stanowi nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Może ona budzić wątpliwości, gdyż literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Do prawidłowej interpretacji tego przepisu konieczne jest jednak zastosowanie wykładni systemowej, która prowadzi do przepisu art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych, zgodnie z którym rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego. Z kolei z art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, że kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, za których były opłacane składki na ubezpieczanie społeczne przed dniem 1 stycznia 1999 roku. W tych okolicznościach warunek sformułowany w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na prace w warunkach szczególnych, obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia . Nabycie prawa do takiego tylko świadczenia stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty. Natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty (wyrok Sadu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 maja 2017r., III AUa 2047/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 14 grudnia 2015r., III AUa 1070/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 22 września 2017r., III AUa 529/16).

W rozpatrywanej sprawie nie zachodzi negatywna przesłanka przyznania L. C. prawa do rekompensaty. Ubezpieczony nie miał przyznanego prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na prace w warunkach szczególnych. O takie świadczenie występował w 2016r., ale decyzją z dnia 3 czerwca 2016r. odmówiono mu przyznania prawa do tego świadczenia z uwagi na brak wymaganego ogólnego stażu pracy oraz okresu pracy w warunkach szczególnych. Dopiero decyzją z dnia 27 czerwca 2019r. przyznano mu prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym, ale tego rodzaju świadczenie z powodów, o których była mowa, nie jest tym, którego przyznanie zamyka drogę do uzyskania prawa do rekompensaty.

W dalszej kolejności, celem ustalenia, czy ubezpieczonemu przysługuje prawo do rekompensaty należało zbadać spełnienie przesłanek pozytywnych, o których była mowa. Analiza cytowanych przepisów ustawy o emeryturach pomostowych, prowadzi do wniosku, że prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948r., które przed 1 stycznia 2009r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podobnie jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, tak przy ustalaniu prawa do rekompensaty będą uwzględnione tylko okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem Sądu, L. C. spełnił przesłanki pozytywne konieczne do tego, by uzyskać prawo do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Ubezpieczony nie nabył prawa do emerytury pomostowej i legitymuje się okresem 15 lat pracy w warunkach szczególnych, przypadającym przed 1 stycznia 2009r.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r., Nr 8, poz. 43) – zwane dalej rozporządzeniem w sprawie wieku emerytalnego, do którego należy się odwołać na podstawie art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wskazuje w § 2 ust. 1, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. W przypadku ubezpieczonego, któremu ZUS uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okres 11 lat, 2 miesięcy i 29 dni, należało doliczyć również okres pracy od dnia 10 maja 1980r. do dnia 1 lutego 1990r. Według organu rentowego okresu tego nie można było uwzględnić z uwagi na brak wystawionego przez pracodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych. Odnosząc się do wskazanej okoliczności należy podnieść, że w sprawie o prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na wykonywanie pracy szczególnych warunkach – analogicznie w sprawie o prawo do rekompensaty - należy ustalić faktyczny rodzaj i zakres powierzonych do wykonywania czynności (obowiązków) pracowniczych i to one podlegają każdorazowo ocenie, a nie rodzaj stanowiska, jaki w dokumentach podał pracodawca. Ponadto, choć wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00), to dokumenty te podlegają każdorazowo weryfikacji. To zatem oznacza, że nawet jeśli pracodawca ww. dokument pracownikowi wystawił, to i tak podlega on kontroli ZUS i Sądu i nie oznacza automatycznie, że praca w danym okresie była wykonywana w warunkach szczególnych. Z drugiej zaś strony, brak takiego dokumentu bądź jego wadliwości nie przesądzają o tym, że praca nie była wykonywana w warunkach szczególnych. Kwestia ta każdorazowo podlega badaniu przy uwzględnieniu tego, jakie czynności i rodzaj prac faktycznie wykonywał wnioskodawca i co ważne, w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym (także w sprawie o rekompensatę), dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów przewidzianych w kodeksie postępowania cywilnego. Z tego wynika więc, że okoliczność, iż pracodawca nie wystawił ubezpieczonemu świadectwa pracy w warunkach szczególnych nie ma decydującego znaczenia.

W rozpatrywanej sprawie z przeprowadzonych przez Sąd dowodów jednoznacznie wynika, że L. C. w spornym okresie pracował jako kierowca – konwojent, a następnie kierowca – ładowacz samochodów ciężarowych o masie załadunkowej powyżej 3,5 tony, a jego podstawowym obowiązkiem było rozwożenie towarów do miejsc wskazywanych przez pracodawcę łącznie z załadunkiem i rozładunkiem skrzynek z alkoholem. Przy tym przez cały okres zatrudnienia do wykonywania takich obowiązków ubezpieczony wykorzystywał pojazdy o masie przekraczającej 3,5 tony - marki S.. Powyższe potwierdzili świadkowie W. D. i T. C., którzy dysponowali wiedzą na temat pracy L. C. i z ich spójnej relacji wynika taki zakres obowiązków, jaki Sąd ustalił.

Praca, o której mowa, może zostać zakwalifikowana jako odpowiadająca pozycji 2 Działu VIII (w transporcie i łączności) Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego. Wymieniono tam m.in. prace kierowców samochodów o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a taką pracę ubezpieczony w spornym okresie zatrudnienia niewątpliwie wykonywał. Jak wskazano, taki rodzaj i charakter pracy ubezpieczonego znajduje potwierdzenie przede wszystkim w zeznaniach świadków, którzy przez wiele lat pracowali jako kierowcy w tym samym zakładzie pracy co ubezpieczony, a także w świadectwie pracy, w którym pracodawca potwierdził, że ubezpieczony był kierowcą takich pojazdów, na jakie wskazuje wymienione rozporządzenie.

Z kolei prace, które ubezpieczony realizował, dokonując załadunku i wyładunku, Sąd zakwalifikował jako prace w warunkach szczególnych zgodnie z pozycją 1 Działu VIII (w transporcie i łączności) Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Pod tą właśnie pozycją umieszczono ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe oraz przeładunek materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących. Uszczegółowione zostało to w zarządzeniu Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marcu 1985r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego, gdzie w dziale VIII pod poz. 1 ujęto tego rodzaju prace na stanowiskach: ładowacza, operatora maszyn, urządzeń i sprzętu przeładunkowego, a także robotnika przeładunkowego. Sąd Najwyższy odnosząc się do tej problematyki, w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 kwietnia 2016r. (I UK 137/15, Legalis numer 1444967) stwierdził, że wymieniony przepis wykazu A, działu VIII, poz. 1 rozporządzenia odnosi się do dwóch rodzajów prac. Stała praca przy załadunku, wyładunku, czy przeładunku materiałów sypkich, pylistych, toksycznych, żrących lub parzących nie musi być ciężka, aby była znacznie szkodliwa dla zdrowia i w znacznym stopniu uciążliwa. Natomiast prace załadunkowe i wyładunkowe (i przeładunkowe) można uznać za prace o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości, gdy są ciężkie (pod względem wysiłku fizycznego).

Wykaz A stanowiący załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. nie określa co należy rozumieć przez prace ciężkie, dlatego każdorazowo tę okoliczność trzeba oceniać uwzględniając konkretny przypadek. W rozpatrywanej sprawie Sąd ustalił, że L. C. co najmniej dwukrotnie w ciągu jednego dnia pracy, z inną osobą, która wraz z nim jeździła, musiał załadować pojazd skrzynkami z alkoholem w ilości 330-350. Każda skrzynka miała wagę 9 kg, co przy łącznej ilości przewożonego towaru podczas jednego kursu daje ciężar 2.970 kg – 3.150 kg. Tę ilość należy jeszcze przemnożyć przez 4, bo tyle razy ubezpieczony i jeżdżąca z nim osoba musieli dokonać wniesienia tych skrzynek na samochód, a potem ich rozładowania. W sumie więc liczba ładowanych kilogramów w ciągu dnia – przy uwzględnieniu skrzynek z butelkami z alkoholem – wynosiła 11.880 kg - 12.600 kg. Przy czym trzeba pamiętać także o tym, że po rozładowaniu skrzynek z alkoholem ubezpieczony i towarzysząca mu osoba musieli zabrać skrzynki z pustymi butelkami, które także co najmniej czterokrotnie (przy założeniu dwóch kursów w ciągu dnia) musieli załadować i rozładować. W związku z tym liczba kilogramów przenoszonych w ciągu dnia była jeszcze większa i w przeliczeniu na jedną osobę wynosiła kilka ton. W takiej sytuacji można mówić o wykonywaniu ciężkich prac załadunkowych i przeładunkowych. Wymagały one od ubezpieczonego znacznego wysiłku fizycznego, biorąc pod uwagę ilość ton, które ubezpieczony ręcznie musiał załadować i rozładować. Tego rodzaju praca przeplatała się z pracą polegającą na kierowaniu pojazdem o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t, co oznacza, że ubezpieczony w ciągu dnia pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w warunkach szczególnych. Co prawda prac tych nie można przyporządkować tylko do jednej pozycji z załącznika do rozporządzenia, ale okoliczność ta nie ma znaczenia o tyle, że możliwe i dopuszczalne jest wykonywanie prac kwalifikowanych jako prace w warunkach szczególnych zgodnie z różnymi pozycjami załącznika, które są wykonywane w ciągu dnia pracy i taki dzień wypełniają.

Biorąc zatem pod uwagę z jednej strony prace realizowane przez L. C. na stanowisku kierowcy samochodu o masie powyżej 3,5 tony, z drugiej strony, uwzględniając ciężkie prace załadunkowe i wyładunkowe, Sąd ocenił, że ubezpieczony spełnił warunek konieczny do tego, aby pracę wykonywaną w (...) Przedsiębiorstwie (...) w W. zaliczyć do okresu pracy w warunkach szczególnych. Zatrudnienie u ww. pracodawcy trwało od 10 maja 1980r. do 1 lutego 1990r., a zatem okres tego zatrudnienia był na tyle długi, by przyjąć, że L. C. legitymuje się w sumie okresem pracy w warunkach szczególnych ponad 15 lat, a więc więcej niż minimalny próg, o którym mowa w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych.

W tych okolicznościach należało stwierdzić, że ubezpieczony spełnia przesłanki
do uzyskania prawa do rekompensaty. W konsekwencji odwołanie podlegało uwzględnieniu poprzez zmianę zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 108 k.p.c. stosując w tym względzie zasadę finansowej odpowiedzialności za wynik sprawy, ustanowioną w art. 98 k.p.c. oraz w oparciu o dyspozycję § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz. U. z 2018r., poz. 1800).