Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Agnieszka Stachurska
Protokolant:	sekr. sądowy Aneta Rapacka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2018 r. w Warszawie

sprawy W. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wydanie zaświadczenia

na skutek odwołania W. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 5 stycznia 2018 r., nr (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

Dnia 22 lutego 2018r. W. Ł. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 5 stycznia 2018r.,
nr (...), zarzucając organowi rentowemu działanie z rażącym naruszeniem interesu społecznego oraz niezgodność z prawem i stanem faktycznym, w tym też naruszenie:

- art. 7, art. 10, art. 77 § 1 i 4, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a. polegające na niedostatecznym wyjaśnieniu jakie cechy oraz przesłanki doprowadziły do uznania odmowy wydania zaświadczenia o żądanej treści i wydania skarżonej decyzji,

- art. 217 § 1-3 i art. 218 § 1 i 2 k.p.a. przez bezzasadne uznanie, że organ rentowy prawidłowo wydał skarżoną decyzję,

- art. 50 ust. 1, 3 i ust. 4-6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W oparciu o powyższe zarzuty odwołujący wniósł o uchylenie lub zmianę zaskarżonej decyzji i zobowiązanie organu rentowego do wydania zaświadczenia na podstawie art. 218 § 1 i 2 k.p.a. oraz wydanie orzeczenia zobowiązującego organ decyzyjny do udostępnienia
mu pełnych akt płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne.

W uzasadnieniu odwołania W. Ł. wyjaśnił, że w listopadzie 2017r. złożył
w ZUS wniosek o wydanie zaświadczenia na okoliczność ujawnienia wszystkich danych dotyczących składek odprowadzanych na rzecz Funduszu Ochrony Zdrowia.
ZUS (...) Oddział w W. wydał w dniu 4 grudnia 2017r. zaświadczenie z rażącym naruszeniem przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które nie uwzględnia żądania m.in. w zakresie dat wpływu środków - składek w przedmiocie ubezpieczenia zdrowotnego oraz innych informacji dotyczących opłacenia należnych składek
za odwołującego się, które ewidencjonowane są na koncie płatnika składek
i ubezpieczonego. Odwołujący wezwał więc ponownie organ rentowy do wydania zaświadczenia na podstawie art. 37 k.p.a. i do usunięcia ww. naruszenia prawa, po czym organ wydał w dniu 5 stycznia 2018r. zaskarżoną decyzję.

W ocenie odwołującego pracownik ZUS nie zastosował się wprost do zapisu art. 50 ust. 1 u.s.u.s., poświadczył nieprawdę na okoliczność danych, o które odwołujący wnosił, a ponadto przytoczył błędną wykładnię art. 50 ust. 3 u.s.u.s. Poza tym, zdaniem odwołującego, stwierdzenie pracownika ZUS, że składki, o których mowa w piśmie są ewidencjonowane jedynie na koncie płatnika składek jest wysoce szkodliwą spekulacją. W ocenie odwołującego w niniejszej sprawie pomija się oczywiste i obowiązujące zapisy prawa materialnego oraz procesowego na szkodę ważnego interesu społecznego oraz interesu prywatnego i prawnego odwołującego (odwołanie z dnia 20 lutego 2018r., k. 2-4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 marca 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu odwołania organ rentowy wyjaśnił, że na wniosek W. Ł.
z listopada 2017 roku wydał mu w dniu 4 grudnia 2017r. zaświadczenie, w którym udzielił informacji dotyczących okresów zgłoszeń do ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek oraz podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, podstawy prawnej odprowadzanych składek na to ubezpieczenie oraz poinformował, że płatnik składek płacił wszystkie należne składki na to ubezpieczenie. Odnosząc się do zarzutów odwołującego organ rentowy wskazał, że w jego ocenie odwołującemu udzielono pełnej odpowiedzi. Została podana wysokość podstaw wymiaru składek za okres od 08/2001r. do 07/2017r.
bez informacji w zakresie dat i wyszczególnienia wpływów na konto ubezpieczonego,
gdyż płatnik składek dokonuje jednej wpłaty obejmującej łączną kwotę składek
na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości wykazanej w deklaracji kwoty należnych
do zapłaty składek za dany miesiąc kalendarzowy za wszystkich ubezpieczonych.
Został również podany identyfikator PESEL, po którym identyfikowane jest konto ubezpieczonego w ZUS. W okresie od 08/2001r. do 07/2017r. odwołujący posiadał tytuły,
które rodziły wyłącznie obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego i brak było podstaw
do odnotowania zapisów na subkoncie przeznaczonym do ewidencjonowania składek
na ubezpieczenie społeczne (odpowiedź na odwołanie z dnia 23 marca 2018r., k. 7-9 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. Ł. złożył w dniu 28 listopada 2017r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wydanie zaświadczenia
na okoliczność ujawnienia wszystkich danych dotyczących odprowadzonych za niego składek na Fundusz Ochrony Zdrowia przez Biuro Ochrony Rządu, tj. ilości i pełnej wysokości odprowadzonych składek na FOZ ze szczegółowym opisaniem dat
i wyszczególnieniem wpływu na konto FOZ, numer konta i wszystkich danych ubezpieczonego oraz podstawy prawnej odprowadzanych składek na FOZ, zgodnie z którą płatnik był zobowiązanych do ich odprowadzania (wniosek z 28 listopada 2017r. – nieoznaczona karta a.r.).

W odpowiedzi na powyższy wniosek ZUS (...) Oddział w W. wydał w dniu
4 grudnia 2017r. zaświadczenie, w którym stwierdził, że W. Ł. został zgłoszony do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego przez płatnika składek Biuro Ochrony Rządu:

⚫

od 1 sierpnia 2001r. do 31 marca 2002r. jako żołnierz zawodowy,

⚫

od 1 kwietnia 2002r. do 29 czerwca 2008r. jako funkcjonariusz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu,

⚫

od 1 lipca 2008r. do 31 lipca 2016r. jako funkcjonariusz Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego albo Biura Ochrony Rządu,

⚫

od 1 sierpnia 2016r. do 30 lipca 2017r. jako osoba pobierająca uposażenie
po zwolnieniu ze służby lub świadczenia pieniężne o takim samym charakterze.

W zaświadczeniu organ rentowy wskazał również podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenie zdrowotne za okres od sierpnia 2001r. do lipca 2017r. ze wskazaniem poszczególnych kwot i poinformował, że płatnik składek opłacił za ubezpieczonego należne składki na ubezpieczenie zdrowotne. W odniesieniu do dat wpływu organ rentowy poinformował, że dane te odnotowywane są wyłącznie na koncie płatnika. Mogą być udostępniane jedynie podmiotom wykazanym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych z uwzględnieniem przepisów dotyczących ochrony danych osobowych.
Z uwagi na fakt, że informacje dotyczące opłacenia należnych składek ewidencjonowane
są jedynie na koncie płatnika składek brak jest podstaw prawnych do udostępnienia odwołującemu szczegółowych informacji w zakresie dat wpływów środków przekazywanych przez płatnika. Jako podstawę prawną organ rentowy wskazał art. 66 ust. 1 pkt 4, 7, 8 lit. a-c i pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz art. 50 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zaświadczenie zostało podpisane przez pracownika ZUS R. P. (zaświadczenie z 4 grudnia 2017r. – nieoznaczone karty a.r.).

W dniu 13 grudnia 2017r. W. Ł. złożył w ZUS (...) Oddział w W. pismo zatytułowane „Przedsądowe wezwanie do wydania zaświadczenia”, w którym powołując się na art. 37 k.p.a. wezwał do usunięcia naruszenia prawa w zw. z wnioskiem
z dnia 28 listopada 2017r. Wskazał przy tym, że organ rentowy nie przekazał merytorycznych informacji, o które wnosił. We wniosku odwołujący wskazał, że pracownica
ZUS wydająca zaświadczenie nie podała:

- ilości i pełnej wysokości odprowadzanych składek na FOZ oraz opisu dat
i wyszczególnienia wpływów na subkonto FOZ ubezpieczonego,

- numeru subkonta i wszystkich danych ubezpieczonego,

- rzetelnej podstawy prawnej odprowadzanych składek na FOZ, według której płatnik był zobowiązany do odprowadzania składek na subkonto ubezpieczonego.

W ocenie odwołującego miało miejsce ewidentne zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań, naruszenie praworządności i jego interesów oraz przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie sprawy. Odwołujący wniósł o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec pracownicy ZUS wydającej zaświadczenie (przedsądowe wezwanie
do wydania zaświadczenia z 13 grudnia 2017r. – nieoznaczona karta a.r.).

W odpowiedzi na powyższe ZUS (...) Oddział w W. wydał w dniu 5 stycznia 2018r. decyzję nr (...), w której odmówił wydania W. Ł. zaświadczenia w zakresie ilości i pełnej wysokości odprowadzanych składek
na ubezpieczenie zdrowotne oraz opisu dat i wyszczególnienia wpływów na subkonto.
W uzasadnieniu powyższej decyzji organ rentowy wskazał, że wniosek o wydanie zaświadczenia został zrealizowany w żądanym zakresie z wyjątkiem ilości i pełnej wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz opisu dat
i wyszczególnienia wpływów na subkonto, gdyż z uwagi na brak takich danych na koncie osoby ubezpieczonej jego wniosek w tym zakresie nie mógł zostać zrealizowany.
Organ rentowy wyjaśnił również, że konto ubezpieczonego w ZUS jest identyfikowane
po numerze PESEL, a ponieważ nie istnieje żaden inny indywidualny numer konta osoby ubezpieczonej w tym zakresie, to żądanie określone we wniosku z 28 listopada 2017r. zostało zaspokojone. Wskazał ponadto, że w okresie od 1 sierpnia 2001r. do 30 lipca 2017r. odwołujący posiadał tytuły, które rodziły wyłącznie obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego, a na jego indywidualnym koncie odnotowano jedynie podstawy wymiaru składek
na ubezpieczenie zdrowotne, w konsekwencji czego brak jest podstaw do odnotowania
za ww. okres składek na ubezpieczenie na subkoncie. Ponadto informacja o dacie wpłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne nie jest odnotowywana na koncie osoby ubezpieczonej i w tym zakresie żądanie odwołującego nie może być zaspokojone (decyzja ZUS z 5 stycznia 2018r. – nieoznaczona karta a.r.).

Powyższy stan faktyczny, który nie był w sprawie sporny, Sąd ustalił na podstawie niekwestionowanych przez strony dowodów z dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego.

Sąd oddalił zgłoszone w odwołaniu oraz na rozprawie w dniu 21 czerwca 2018r. wnioski W. Ł. o dopuszczenie dowodów z dokumentów w postaci pełnych akt niniejszej sprawy, pełnych akt indywidualnego konta odwołującego się, pełnych akt na okoliczność wykazania przez płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne okresów z lat 2001-2017 (k. 3v a.s.) oraz z imiennych raportów ZUR RZA (k. 34 a.s.). Sąd rozstrzygając o wskazanych wnioskach miał na względzie, że spór zaistniały w przedmiotowej sprawie dotyczył prawidłowości zastosowania przepisów przez organ rentowy, był więc w istocie sporem co do prawa. Z tych więc przyczyn, zawnioskowane przez odwołującego dowody nie miały znaczenia dla oceny zasadności odwołania i podlegały oddaleniu.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. Ł. było niezasadne i podlegało oddaleniu.

Na wstępie należy wskazać, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (art. 477 ⁹ k.p.c. i art. 477 ¹⁴ k.p.c.) i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności. To oznacza, że wykluczone jest rozstrzyganie przez sąd, niejako w zastępstwie organu rentowego, odnośnie żądań zgłaszanych w toku postępowania odwoławczego, które nie były przedmiotem zaskarżonej decyzji (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2012r., II UK 275/11). Tak było również w rozpatrywanej sprawie, w której Sąd był władny jedynie do tego, by skontrolować decyzję z dnia 5 stycznia 2018r. i rozstrzygnąć o jej zasadności w granicach tego, co stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia.

Spór w sprawie koncentrował się na tym, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(...) Oddział w W. zasadnie odmówił W. Ł. wydania zaświadczenia w zakresie ilości i pełnej wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz opisu dat i wyszczególnienia wpływów na subkonto, o co odwołujący wnioskował.

Zgodnie z brzmieniem art. 217 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2017r., poz. 1257 ze zm., dalej k.p.a.),
organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się
o zaświadczenie. Zaświadczenie to powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni (art. 217 § 3 k.p.a.). Jak stanowi ust. 2 pkt 2 art. 217 k.p.a., zaświadczenie wydaje się, jeżeli osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
W przypadkach, o których mowa we wspomnianym art. 217 § 2 pkt 2 k.p.a.,
organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi
o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu (art. 218 § 1 k.p.a.). Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające (art. 218 § 2 k.p.a.).

Zacytowany wyżej art. 218 § 1 k.p.a. odwołuje się do potwierdzenia w zaświadczeniu faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Wydanie zaświadczenia polega więc w istocie na przeniesieniu danych ze znajdujących się w posiadaniu organu rejestrów, ewidencji i innych zbiorów do treści zaświadczenia. Użyte w ww. przepisie określenie "danych znajdujących się w jego posiadaniu" nie może być rozumiane dowolnie
i rozszerzająco. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przyjmuje się, że danymi znajdującymi się w posiadaniu organu administracji są informacje zgromadzone przez ten organ przed wystąpieniem danej osoby o wystawienie zaświadczenia (P. Przybysz,
Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2018; wyrok WSA
w Warszawie z dnia 23 stycznia 2013r., II SA/Wa 955/12; M. Jaśkowska, Komentarz
do art. 218 k.p.a., (w:) M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX/el 2016).

Jeśli organ określonych danych nie posiada, to nie może zaświadczyć o określonym stanie faktycznym. Nieposiadanie dokumentu, czy szerzej ujmując danych jest również faktem. Niemniej jednak fakt ten musi wynikać z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Słowo "wynikać" jest w tym przypadku kluczowe, ponieważ wprowadza związek między danymi posiadanymi przez organ, a faktem poświadczonym w zaświadczeniu. Fakt w znaczeniu przepisów o zaświadczeniu musi być oparty o istniejący stan rzeczy. Fakt nieposiadania określonych danych jest faktem samoistnym, a zatem nie wynika z danych posiadanych przez organ (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 19 kwietnia 2018r., II SA/Kr 288/18). Ponadto treścią zaświadczenia może być objęte jedynie pozytywne załatwienie wniosku, na co wskazał między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 10 marca 2011r. (II SA/Gd 971/10). W sytuacji zaś, gdy dowody posiadane przez organ nie pozwalają na uwzględnienie wniosku, organ ten może wydać jedynie orzeczenie odmawiające wydania zaświadczenia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 maja 2010r., VIII SA/Wa 88/10; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 23 października 2007r., II SA/Bk 487/07).
Odmowa wydania zaświadczenia następuje w przypadku braku interesu prawnego osoby ubiegającej się o zaświadczenie, w przypadku niewłaściwości organu oraz w sytuacji,
gdy nie można wydać zaświadczenia o żądanej treści, czy to ze względu na treść posiadanych danych lub dokumentów, czy to ze względu na wyraźne zakazy ustanowione w przepisach prawa (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia
8 listopada 2017r., I OSK 16/16).

W zaskarżonej decyzji organ rentowy odmówił wydania zaświadczenia w zakresie ilości i pełnej wysokości odprowadzanych składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz opisu dat i wyszczególnienia wpływów na subkonto i w tym tylko zakresie, wynikającym z decyzji, Sąd rozważał jej prawidłowość i przyjął, że jest zgodna z prawem. W dniu 4 grudnia 2017r. organ rentowy wystawił odwołującemu zaświadczenie, w którym zawarł większość informacji wskazanych przez niego we wniosku z dnia 28 listopada 2017r. - w zakresie, w jakim tymi informacjami dysponował. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wbrew zarzutom odwołującego, przedstawił szczegółowe wyjaśnienia zasadności odmowy wydania zaświadczenia o treści wskazanej w piśmie z dnia 12 grudnia 2017r., tłumacząc m.in. użyte przez odwołującego pojęcia „konta ubezpieczonego”, „subkonta” czy „FOZ”, jak również wskazał z jakich przyczyn konkretne informacje mógł odwołującemu udostępnić, a jakich nie.

Wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 40 ust. 2 pkt 3 u.s.u.s. ZUS nie ewidencjonuje dat wpłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne przez płatnika, lecz jedynie termin przekazania składek do kasy chorych (aktualnie Narodowego Funduszu Zdrowia),
co nie jest tożsame. Co do wysokości składek organ rentowy wyjaśnił, że płatnik odprowadził składki na ubezpieczenie zdrowotne, przy czym za konkretne miesiące dokonywał jednej wpłaty obejmującej łączną kwotę składek na ubezpieczenie zdrowotne
za wszystkich pracowników. Organ rentowy wskazał podstawy wymiaru składek za poszczególne miesiące w okresie zgłoszenia do ubezpieczeń przez Biuro Ochrony Rządu i zaświadczył, że składki zostały opłacone w należytej wysokości. Organ rentowy nie miał natomiast możliwości udzielenia odwołującemu informacji o składkach na ubezpieczenie zdrowotne zgromadzonych na „subkoncie FOZ”, gdyż subkonto jest prowadzone dla ubezpieczonych w ramach Otwartych Funduszy Emerytalnych w celu gromadzenia środków na przyszłą emeryturę. Odwołujący tymczasem w okresie od 1 sierpnia 2001r. do 30 lipca 2017r. był najpierw żołnierzem zawodowym, a następnie funkcjonariuszem służb mundurowych (kolejno Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, a później Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego albo Biura Ochrony Rządu) i podlegał ubezpieczeniom w myśl ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz. U. z 2018r. poz. 132). W konsekwencji powyższego
w ww. okresie na indywidualnym koncie odwołującego odnotowywano jedynie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, nie istniały natomiast tytuły rodzące konieczność odprowadzania składek na subkonto OFE.

Podkreślić należy, że zaświadczeniem z dnia 4 grudnia 2017r. organ rentowy udostępnił odwołującemu informacje o numerze PESEL, okresach podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu u płatnika składek Biuro Ochrony Rządu oraz o podstawach wymiaru składek na to ubezpieczenie, wskazał również podstawę prawną obowiązku odprowadzania przez płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne. Informacje te zostały udzielone w oparciu o posiadane przez organ rentowy dokumenty, ewidencje i rejestry.

Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszeń prawa materialnego podnoszonych przez W. Ł. w odwołaniu inicjującym niniejsze postępowanie. W ocenie Sądu zaskarżona decyzja jest prawidłowa. Organ rentowy dokładnie i zasadnie przedstawił podstawy prawne i faktyczne odmowy wydania odwołującemu zaświadczenia zawierającego żądane treści. Wobec powyższych okoliczności, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., odwołanie od decyzji z dnia 5 stycznia 2018r. jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.

Zarządzenie: (...)