Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Dorota Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 30 września 2025 r. w Warszawie

sprawy J. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek odwołania J. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 22 listopada 2024 roku

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 37/25

UZASADNIENIE

J. M. w dniu 19 grudnia 2024 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 22 listopada 2024 r., znak: (...) (...), odmawiającej przeliczenia kapitału początkowego z powodu braku nowych dokumentów. W uzasadnieniu odwołania wskazała, że zgodnie z wyliczeniem składek ZUS w latach przed 1999 r. wypracowywała 200 i 300 % średniej krajowej, co zostało ujęte w tabeli decyzji o kapitale początkowym i z tego tytułu należy jej się zwiększony wymiar świadczenia emerytalnego (odwołanie z dnia 19 grudnia 2024 r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ wskazał, że ubezpieczona w oparciu o załączone dokumenty, ma ustalony od 2008 r. kapitał początkowy. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1984-1993. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 187,78%. Następnie w związku z ustawą z dnia 21.06.2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS wartość kapitału początkowego uległa przeliczeniu poprzez porównanie kwot osiągniętych zarobków do liczby miesięcy faktycznie przepracowanych w roku (art. 15 ust. 3) i wwpw z lat 1984-1993 wyniósł 189,23%. Organ rentowy wskazał, że ubezpieczona przy wniosku z dnia 11.10.2024 r. nie załączyła żadnego dokumentu, który mógłby spowodować zmianę wysokości kapitału początkowego, nadto w odwołaniu sama potwierdziła, że organ rentowy już uwzględnił wskazane zarobki przy wyliczeniu wartości kapitału początkowego (odpowiedź na odwołanie z dnia 8 stycznia 2025 r., k. 4-4verte a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. M. w dniu 7 grudnia 2004 r. złożyła wniosek o ustalenie kapitału początkowego ( wniosek z dnia 7 grudnia 2004 r. – k. 1 a.e.).

Decyzją z dnia 11 kwietnia 2008 roku, znak: (...) (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ustalił kapitał początkowy J. M. na dzień 01.01.1999 r. na kwotę 195 718,05 zł, przyjmując podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1984 r. do 31.12.1993 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 187,78% ( decyzja z dnia 11 kwietnia 2008 r. – k. 40 a.e.).

Decyzją z dnia 4 września 2014 roku, znak: (...) (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wobec zastosowania przepisów ustawy z dnia 21.06.2013 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS ponownie ustalił kapitał początkowy J. M. na dzień 01.01.1999 r. na kwotę 196 802,76 zł, przyjmując podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1984 r. do 31.12.1993 r. z uwzględnieniem stosunku podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku kalendarzowym (w %). Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosił 189,23% ( decyzja z dnia 4 września 2014 r. wraz z załącznikami – k. 56-59 a.e.).

Decyzją z dnia 22 listopada 2024 r., znak: (...) (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. po rozpoznaniu wniosku J. M. o ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego odmówił ponownego ustalenia wartości kapitału początkowego z uwagi na niezałączenie nowych dokumentów mających wpływ na zmianę wysokości kapitału początkowego ( decyzja z dnia 22 listopada 2024 r. – k. 60 a.e.).

J. M. w dniu 19 grudnia 2024 r. złożyła odwołanie od ww. decyzji, inicjując niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 19 grudnia 2024 r., k. 3 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach emerytalnych. Dokumenty zgromadzone w sprawie nie były kwestionowane przez strony i zostały ocenione jako wiarygodne, gdyż ich treść i forma nie budziły zastrzeżeń Sądu.

Sąd Okręgowy uznał zgromadzony materiał dowodowy za wystarczający do rozpoznania sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Rozpoznanie sprawy w analizowanym przypadku nastąpiło na posiedzeniu niejawnym. Taką możliwość daje art. 148 ¹ § 1 k.p.c. (Dz. U. z 2024 r., poz. 1568), który przewiduje, że Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, jeżeli Sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W przedmiotowej sprawie żadna ze stron nie wnioskowała o przeprowadzenie rozprawy, jak również o przesłuchanie świadków i stron. Wobec tego Sąd, mając na uwadze ww. okoliczność, jak również brak potrzeby przeprowadzenia przez Sąd z urzędu dowodów wymagających wyznaczenia rozprawy, ocenił, że jej przeprowadzenie nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym.

Przechodząc do rozważań dotyczących zasadności odwołania, na wstępie w związku z odwołaniem ubezpieczonej od decyzji dotyczącej odmowy ponownego ustalenia wysokości kapitału początkowego przypomnieć należy, że kapitał początkowy, stanowiący jeden ze składników decydujących o wysokości podstawy obliczenia emerytury z art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 1631), zwanej dalej ustawą emerytalną, zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 tejże ustawy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ww. ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 ustawy, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia, ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3). W myśl art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1)  okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3)  okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (art. 174 ust. 3).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy, wyliczając kapitał początkowy ubezpieczonej, uwzględnił okresy składkowe w łącznym wymiarze 20 lat, 6 miesięcy i 28 dni (246 miesięcy) oraz nieskładkowe w łącznym wymiarze 3 lata, 11 miesięcy i 9 dni (47 miesięcy) i decyzją z dnia 4 września 2014 roku, znak: (...) (...), prawidłowo ustalił kapitał początkowy J. M. na dzień 01.01.1999 r. na kwotę 196 802,76 zł, przyjmując podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 01.01.1984 r. do 31.12.1993 r. z uwzględnieniem stosunku podstawy wymiaru składek do przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu w roku kalendarzowym (w %).

W ocenie Sądu, istotne dla rozważań w niniejszej sprawie jest brzmienie art. 175 ust. 4 ustawy emerytalnej, który stanowi, że ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach określonych w art. 114 ustawy emerytalnej, której ust. 1 przewiduje, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość. W niniejszej sprawie, nie zaszły takie okoliczności, które zgodnie z art. 114 tej ustawy pozwoliłyby na ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego. Należy również podkreślić, że J. M. wskazywała, że jej odwołanie nie jest spowodowane podważaniem arytmetycznej poprawności sumowania składek.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym orzekł w sentencji wyroku.