Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1407/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 20 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 340/23

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

D. K.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna - k.175-178

Informacja e - (...) k.174

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna

Informacja e-PUAP

Dokumenty sporządzone przez uprawnione osoby i podmioty. Nie były kwestionowane i nie budziły żadnych wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Prokurator we wniesionej apelacji zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na treść orzeczenia tj. art. 167 k.p.k. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k. polegające na bezpodstawnym oddaleniu na rozprawie w dniu 20 lipca 2023 roku złożonego przez oskarżyciela publicznego wniosku o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych na okoliczność ewentualnej konieczności zastosowania środków zabezpieczających, przedmiotowy wniosek został złożony ze względu na treść pisemnej opinii biegłych, którzy we wnioskach wskazali, że pozostawienie oskarżonego na wolności jest obarczone wysokim ryzykiem ponownego popełnienia czynu zabronionego w związku z niskim krytycyzmem co do własnego zachowania oraz wrogą, niechętną postawą do otoczenia.

2. rażącą niewspółmierność kary polegającą na wymierzeniu oskarżonemu kary 5 miesięcy pozbawienia wolności, jako nazbyt łagodnej w stosunku do stopnia społecznej szkodliwości zarzucanego mu czynu oraz stopnia winy, przez co nie spełnia ona wymogów w zakresie prewencji indywidualnej jak i potrzeby kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, a tym samym nie uwzględnia w należytym stopniu wszystkich dyrektyw sądowego wymiaru kary.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Na wstępie wskazać należy, że w toku postępowania przygotowawczego prokurator powziął wątpliwości co do poczytalności podejrzanego, a co za tym idzie postanowieniem z dnia 9 maja 2023 r. dopuścił dowód z opinii sądowo -psychiatrycznej. Nie wniósł jednak o ustanowienie mu obrońcy z urzędu, co w takiej sytuacji było konieczne. Wprawdzie w w/w opinii wskazano, że w czasie popełnienia zarzucanego mu czynu podejrzany mógł rozpoznać jego znaczenie i pokierować swoim postępowaniem, a ponadto może uczestniczyć w postępowaniu karnym oraz prowadzić obronę w sposób samodzielny i rozsądny, jednak nie spowodowało to automatycznie ustania obrony obligatoryjnej. W związku z tym po wpłynięciu aktu oskarżenia Sąd Rejonowy powinien wydać postanowienie w trybie art. 79 § 4 kpk, uznając udział obrońcy za nieobowiązkowy, ewentualnie go ustanowić i konwalidować to uchybienie. Biorąc pod uwagę, że oskarżony był wówczas tymczasowo aresztowany, z uwagi na brak zatrudnienia i utrzymywanie się z oszczędności zapewne nie będąc w stanie ustanowić obrońcy z wyboru, zdaniem Sądu Okręgowego wielce prawdopodobnym jest, że pomimo treści w/w opinii obrońca z urzędu nie zostałby zwolniony wraz ze wszystkimi wynikającymi z tego faktu konsekwencjami. Włącznie ze złożeniem apelacji od wyroku, którym wymierzono oskarżonemu karę bezwzględnego pozbawienia wolności.

Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 stycznia 2020 r. w sprawie o sygn. akt V KS 1/20, opartym na niemal identycznym stanie faktycznym, wskazując że obrona obligatoryjna, wynikająca z okoliczności określonych w art. 79 § 1 pkt 3 k.p.k., może ustać wyłącznie wtedy, gdy zostanie wydane wskazane w § 4 tego artykułu postanowienie sądu, i to niezależnie od tego, czy - między powstaniem wątpliwości co do poczytalności oskarżonego a wydaniem przez biegłych lekarzy psychiatrów opinii - oskarżony miał ustanowionego z wyboru albo wyznaczonego z urzędu obrońcę. Jak wskazano w uzasadnieniu tego orzeczenia, odnosi się to także do etapu postępowania przygotowawczego, co wymaga od prokuratora złożenia do sądu wniosku o stwierdzenie ustania obrony obligatoryjnej i zwolnienie obrońcy wyznaczonego z urzędu. Brak wydania postanowienia uznającego, że udział obrońcy nie jest obowiązkowy oznacza, że obligatoryjność obrony trwa nadal, a jeżeli oskarżony nie ma w tym czasie ustanowionego obrońcy, powinien mu zostać wyznaczony obrońca z urzędu (art. 81 § 1 kpk).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy nie rozpatrywał zarzutów podniesionych przez prokuratora, które odnosiły się do oddalenia wniosku o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych psychiatrów na okoliczność ewentualnej konieczności zastosowania środków zabezpieczających i wymierzonej oskarżonemu kary.

Jedynie ma marginesie wskazać należy, że praktyka, w której prokurator, powziąwszy wątpliwości do poczytalności podejrzanego, nie wnosi o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu, oczekując na wynik tej czynności, jest nieprawidłowa i - tak jak było w tym przypadku - naraża postępowanie na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej. Wprawdzie Sąd Rejonowy mógł i powinien konwalidować to uchybienie, jednak - kierując się jednoznaczną treścią art. 79 § 1 pkt 3 kpk, którą potwierdza wieloletnia praktyka - nie powinno mieć ono miejsca. Nawet jeśli pozwoli uniknąć konieczności wypłaty wynagrodzenia obrońcy z urzędu, który niebawem - po wpłynięciu opinii sądowo - psychiatrycznej - zostanie zwolniony. Prokurator nie posiada wiedzy specjalnej i nie może z góry założyć, jaka będzie treść opinii sądowo - psychiatrycznej. Nawet jeśli w większości przypadków poczytalność nie budzi wątpliwości. Ponadto czynności obrończe mogą być podejmowane w każdym czasie, także na etapie opiniowania, czego podejrzany nie może być pozbawiany. Zwłaszcza, że obrońca jest zawiadamiany o terminie badania.

Wniosek

Zmiana zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie kary 1 roku pozbawienia wolności, ewentualnie po zasięgnięciu uzupełniającej opinii biegłych orzeczenie jej wykonywania w systemie terapeutycznym, orzeczenia wobec oskarżonego zakazu kontaktowania się z pokrzywdzoną M. W. i zbliżania się do niej na odległość mniejszą niż 200 metrów na okres 5 lat.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z opisanych wyżej względów, a więc z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej uniemożliwiającej merytoryczną kontrolę zaskarżonego wyroku, brak było podstaw do jego zmiany. Kwestionowane orzeczenie musiało być uchylone, a sprawa przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Bezwzględna przesłana odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Wprawdzie nie było to przedmiotem zarzutów apelacji wywiedzionej przez prokuratora, jednak Sąd Okręgowy z urzędu dopatrzył się zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej związanej z nie posiadaniem przez skarżonego obrońcy z urzędu w postępowaniu sądowym w sytuacji, gdy jego udział był obowiązkowy.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 20 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 340/23

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Wprawdzie po uzyskaniu opinii sądowo - psychiatrycznej wątpliwości co do poczytalności oskarżonego zostały usunięte, jednak nie spowodowało to automatycznie, że ustała obrona obligatoryjna. Sąd Rejonowy powinien naprawić to uchybienie, uznając udział obrońcy za nieobowiązkowy bądź go ustanawiając. Biorąc pod uwagę, że tak się nie stało i procedował pod nieobecność obrońcy, którego udział był obligatoryjny zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy powinien stwierdzić czy w świetle opinii sądowo - psychiatrycznej udział obrońcy jest obligatoryjny, a jeśli nie, to czy zwolnić go z jego obowiązków. Następnie powinien ponownie przeprowadzić przewód sądowy i rozstrzygnąć o winie bądź niewinności oskarżonego.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

D. K.

II

1Sąd Okręgowy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. B. M. kwotę 1033,20 złotych, w tym podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym. Powyższe wynika z § 17 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2024 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

7.  PODPIS

0.17.1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 20 lipca 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 340/23

0.17.1.2. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.17.1.3. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.17.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana