VI Ka 1345/23 - wyrok Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z 2024-10-08

Warszawa, dnia 17 września 2024 r.

Sygn. akt VI Ka 1345/23

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Tomasz Morycz

protokolant sądowy Małgorzata Jaworska

przy udziale prokuratora Agaty Stawiarz

po rozpoznaniu dnia 13 września 2024 r.

sprawy B. G., syna J. i I., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 21 września 2023 r. sygn. akt IV K 501/23

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1. uchyla punkty 2 i 3;

2. w miejsce orzeczonej wobec oskarżonego w punkcie 1 zaskarżonego wyroku kary mieszanej pozbawienia wolności i ograniczenia wolności na podstawie art. 286 § 1 kk wymierza mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności;

3. na podstawie art. 63 § 1 kk zalicza oskarżonemu na poczet orzeczonej niniejszym wyrokiem kary pozbawienia wolności czas rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 22 marca 2023 r. godz. 22.20 do dnia 30 czerwca 2023 r., godz. 22.20;

II. w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem opłaty za obie instancje i obciąża go wydatkami postępowania odwoławczego.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 1345/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 21 września 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 501/23

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

B. G.

Dotychczasowa karalność, w tym wyrokami Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie z dnia 2 czerwca 2022 r. w sprawie o sygn. akt V K 98/22, w której za czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 1 kk wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, a ponadto karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych po 20 złotych każda oraz Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 19 lipca 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 413/24, w której za czyn z art. 286 § 1 kk wymierzono mu karę 3 lat pozbawienia wolności

Odbycie kary sprawie Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie o sygn. akt V K 98/22

Sytuacja majątkowa

Odpis wyroku - k.228-228v

Karta karna - k.275-277

Opinia o skazanym - k.257-258v

Informacja e - (...) k.264

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna

Informacja e - (...)

Dokumenty sporządzone przez uprawnione osoby i podmioty. Nie były kwestionowane i nie budziły żadnych wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1

Prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu B. G. - w wysokości 3 miesięcy pozbawienia wolności i karę 1 roku i 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie, w sytuacji gdy okoliczności sprawy, uprzednia karalność sprawcy, a także wzgląd na cele zapobiegawcze jakie kara ma osiągnąć wobec oskarżonego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa przemawiają za wymierzeniem oskarżonemu kary surowszej.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzut był zasadny.

Na wstępie wskazać należy, że rażąca niewspółmierność oznacza znaczną dysproporcję pomiędzy wymierzoną karą, środkiem karnym lub nawiązką a taką represją, która powinna być wymierzona, aby w odczuciu społecznym uznana została za sprawiedliwą. Nie każda więc nietrafność wymiaru środka represji karnej uzasadnia zmianę orzeczenia. Zarzut rażącej niewspółmierności jest zasadny wtedy, gdy kara, środek karny lub nawiązka wprawdzie mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, ale nie uwzględnia w sposób właściwy okoliczności dotyczących sądowego ich wymiaru (art. 53–56 kk). Zarzut ten może dotyczyć wyboru rodzaju kary, środka karnego, nawiązki lub innego środka albo ich wysokości, czy też niezastosowania np. instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary. Jak słusznie wskazał Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 stycznia 2021 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 143/20, rażąca niewspółmierność, zachodzi tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary.

Sąd Okręgowy podziela również pogląd Sądu Apelacyjnego w Poznaniu zawarty w wyroku z dnia 3 marca 2021 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 211/20. Wskazano w nim, że zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić, gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy - gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą. Niewspółmierność więc zachodzi wówczas, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzona za przypisane przestępstwa, nie odzwierciedla należycie stopnia szkodliwości społecznej czynu i nie uwzględnia w wystarczającej mierze celów kary. Trzeba pamiętać, że zgodnie z art. 438 pkt 4 kpk ta niewspółmierność kary musi być „rażąca”. Chodzi tu więc przy wykazaniu tego zarzutu nie o każdą różnicę co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - rażąco niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować. Tym samym dopiero wykazanie rażącej niewspółmierności kary, a więc istnienia wyraźnej dysproporcji między karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary, uzasadnia korektę zaskarżonego wyroku przez sąd odwoławczy.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, za czyn z art. 286 § 1 kk wymierzono oskarżonemu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności i karę 1 roku i 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin miesięcznie. Zdaniem Sądu Okręgowego w/w kara była rażąco niewspółmierna. Po pierwsze, oskarżony działał na szkodę pokrzywdzonej, która znajdowała się w podeszłym wieku, a która była tak zaskoczona telefonem od rzekomego policjanta, że uwierzyła, iż jej cierpiąca na porażenie mózgowe córka wraz z innymi osobami spowodowała wypadek, zaś przekazane przez nią pieniądze pozwolą uchronić ich od pobytu w więzieniu. Po drugie, rola oskarżonego w procederze, w którym współdziałał z innymi, nieustalonymi osobami, była niezwykle istotna. Otóż osobiście udał się do pokrzywdzonej i odebrał od niej pieniądze w znacznej kwocie 11.000 euro. Po trzecie, nie był to incydent w życiu oskarżonego. Otóż wcześniej, w dniu 21 października 2021 r., popełnił czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk, który zaistniał w niemal identycznych okolicznościach, również mając pełnić rolę „odbieraka”. Do jego dokonania nie doszło, albowiem został zatrzymany przez funkcjonariuszy Policji. Następnie wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy - Śródmieścia w Warszawie z dnia 2 czerwca 2022 r. w sprawie o sygn. akt V K 98/22 (k.228-228v) wymierzono mu za to karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby, która została potem zarządzona i odbyta, a dodatkowo karę grzywny w wysokości 200 stawek dziennych po 20 złotych każda. Tym samym czyn będący przedmiotem niniejszej sprawy był drugim, którego dopuścił się oskarżony, naruszając porządek prawny w czasie trwania innego postępowania karnego. Po czwarte, oskarżony dopuścił się trzeciego czynu z art. 286 § 1 kk, za który wyrokiem Sądu Rejonowego w Siedlcach z dnia 19 lipca 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 413/24 wymierzono mu karę 3 lat pozbawienia wolności. Powyższe świadczy nie tylko o jego dużym zaangażowaniu w przestępczy proceder, w którym odgrywał niezwykle istotną rolę, ale też działaniu w poczuciu całkowitej bezkarności.

Mając powyższe na uwadze, jak również zważywszy na bardzo duży stopień winy i społecznej szkodliwości, zdaniem Sądu Okręgowego jedynie kara pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku będzie odpowiednią reakcją na przestępstwo, którego się dopuścił. Oskarżony otrzymał w przeszłości szansę zmiany swojego postępowania, kiedy został zatrzymany na gorącym uczynku. Niestety, zaledwie 7 miesięcy później, popełniając czyn będący przedmiotem niniejszej sprawy, świadomie i dobrowolnie przekreślił tak możliwość dalszego usprawiedliwiania jego zachowania, jak i pobłażliwego traktowania jego osoby. Chociaż przyznał się do jego popełnienia, przepraszając pokrzywdzoną, naprawiając wyrządzoną jej szkodę i dodatkowo uiszczając na jej rzecz zadośćuczynienie, co stanowiło istotne okoliczności łagodzące, a w/w do końca wnosiła o jego łagodne potraktowanie, to nie ujawnił osób, z którymi współdziałał i które najpewniej dopuściły się szeregu przestępstw. Jedynie na marginesie wskazać należy, że orzeczona kara mieszana nie przyniosłaby oczekiwanego rezultatu także z tego względu, że oskarżony musi w pierwszej kolejności odbyć karę 3 lat pozbawienia wolności. Dopiero wówczas, po 5 latach od czynu, mógłby wykonywać pozostałą karę ograniczenia wolności i odczuć konsekwencje swojego postępowania. Powyższe jest perspektywą zbyt odległą.

Wniosek

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu B. G. kary 2 lat pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Wniosek był częściowo zasadny.

O ile zdaniem Sądu Okręgowego kara 2 lat pozbawienia wolności byłaby zbyt surowa, mając w szczególności na uwadze w/w okoliczności łagodzące, o tyle ostatecznie orzeczona, o połowę krótsza, będzie stanowiła odpowiednią reakcję na popełnione przestępstwa i da szansę na zmianę postępowania oskarżonego w przyszłości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

1Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 21 września 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 501/23

Zwięźle o powodach zmiany.

Jak już wyżej wskazano, wymierzona oskarżonemu kara mieszana była rażąco łagodna. Z tych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uchylił odnoszące się do niej punkty 2 i 3, w jej miejsce na podstawie art. 286 § 1 kk orzekając karę 1 roku pozbawienia wolności i zaliczając na jej poczet czas rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 22 marca 2023 r., godz. 22.20 do dnia 30 czerwca 2023 r., godz. 22.20. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

B. G.

III

1Zważywszy na to, że Sąd Rejonowy obciążył oskarżonego kosztami sądowymi, a wyrok zaskarżono jedynie na jego niekorzyść, nie znaleziono podstaw do odmiennego rozstrzygnięcia w zakresie postępowania odwoławczego. Przy czym, jeśli chodzi o opłatę w sprawie, to z uwagi na wymierzenie mu nowej kary zasądzono od niego na rzecz Skarbu Państwa z tego tytułu kwotę 180 złotych. Jej wysokość wynika z art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

0.11.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 21 września 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV K 501/23

0.11.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

Uchylenie

zmiana

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Rafał Kwaśniak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Tomasz Morycz
Data wytworzenia informacji: