Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz

Sędziowie: SO Remigiusz Pawłowski

SR del. Izabela Kościarz - Depta

protokolant: p.o. protokolant sądowy Zuzanna Poźniak

przy udziale prokuratora Ewy Gołębiowskiej

po rozpoznaniu dnia 15 marca 2019 r.

sprawy A. K., syna S. i H., ur. (...) w W.

skazanego wyrokiem łącznym

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę skazanego i skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 13 czerwca 2018 r. sygn. akt III K 180/18

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. K. kwotę 147,60 zł obejmującą wynagrodzenie za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT; zwalnia skazanego od ponoszenia wydatków za postępowanie odwoławcze, obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Remigiusz Pawłowski SSO Maciej Schulz SSR del. Izabela Kościarz - Depta

Sygn. akt VI Ka 1300/18

UZASADNIENIE

A. K. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 17.02.2014r., sygn. akt III K 1312/12 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 10.12.2014 r. sygn. akt VI Ka 816/14 za:



czyn popełniony od dnia 18.07.2012r. do 17.08.2012r. kwalifikowany z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk na karę 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności,



czyn popełniony od dnia 18.07.2012r. do 17.09.2012r. kwalifikowany z art. 216 § 1 kk w zb. z art. 212 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk na karę 12 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 32 godzin w stosunku miesięcznym,



czyn popełniony od dnia 18.07.2012r. do 17.08.2012r. kwalifikowany z art. 190a § 2 kk w zw. z art. 12 kk na karę 1 roku pozbawienia wolności,



czyn popełniony od stycznia 2010r. do 29.07.2011r. kwalifikowany z art. 190 § 1 kk w zb. z art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk na karę 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności,



czyn popełniony od 15.07.2011r. do 17.08.2012r. kwalifikowany z art. 190a § 2 kk w zb. z art. 216 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk na karę 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności,

karę łączną orzeczono w wymiarze 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie z dnia 10.12.2015r., sygn. akt III K 255/14 zmienionym wyrokiem Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie z dnia 4.10.2016 r. sygn. akt VI Ka 682/16 za:



czyn popełniony w dniu 13.02.2008r., kwalifikowany z art. 233 § 1 k.k. w zb. z art. 234 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,



czyn popełniony w okresie od listopada 2012r. do grudnia 2012r. kwalifikowany z art. 190 § 1 kk w zw. z art. 12 kk na karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności,

karę łączną orzeczono w wymiarze 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności; skazany wykonuje karę od dnia 15.03.2017r.;

3.  Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z dnia 16.11.2015r., w sprawie o sygn. akt IV K 998/13 za czyn popełniony w dniach 21/22.02.2013r. kwalifikowany z art. 276 kk w zw. z art. 12 kk na karę 3 miesięcy pozbawienia wolności; kara zaplanowana do wykonania od 18.05.2018r. do 16.08.2018r.

Wyrokiem łącznym z dnia 13 czerwca 2018 r., sygn. akt IV K 180/18, Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie orzekł:

I.  na podstawie art. 85 k.k., art. 86 § 1 k.k., art. 569 § 1 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym do 30.06.2015 r. w zw. z art. 4 § 1 kk połączył kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami w sprawach III K 1312/12, III K 255/14 i IV K 998/13 i wymierzył skazanemu A. K. karę łączną 5 (pięciu) lat i 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 577 kpk w zw. z art. 63 § 1 kk na poczet orzeczonej kary łącznej zaliczył skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt III K 255/14 od 23.01.2012 do 18.05.2012 r. i od 15.03.2017 r. do 18.05.2018 r. oraz w sprawie o sygn. akt III K 1312/12 od 17.08.2012 r. do 28.02.2013 r. i od 25.03.2013 r. do 9.03.2016 r. oraz w sprawie IV K 998/13 od dnia 18.05.2018 r. do 13.06.2018 r.;

III.  na podstawie art. 576 § 1 k.p.k. pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w połączonych wyrokach, a nie objęte wyrokiem łącznym pozostawił do odrębnego wykonania;

IV.  na podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałym zakresie postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego umorzył;

V.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. K. kwotę 264 (dwieście sześćdziesiąt cztery) złote plus podatek VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu;

VI.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego w całości od zapłaty wydatków w sprawie, w całości przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wnieśli skazany i jego obrońca. Obrońca w osobie adw. S. K. zaskarżył powyższy wyrok w części orzeczenia o karze, zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia – polegający na pominięciu okoliczności przemawiających za zastosowaniem zasady pełnej absorpcji. Mając to na uwadze, obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i wymierzenie skazanemu kary w wymiarze najwyższej kary jednostkowej.

Skazany – A. K. – zaskarżył przedmiotowy wyrok w całości, zarzucając niezachowanie 7 dniowego terminu pomiędzy dniem doręczenia mu zawiadomienia o wyznaczeniu terminu rozprawy głównej, pogorszenie sytuacji skazanego wobec wydania ww. wyroku łącznego, sprzeczność sentencji orzeczenia w sprawie o sygn. II K 180/18 w stosunku do jego uzasadnienia, co doprowadziło do pogorszenia sytuacji skazanego, zastosowanie przy orzekaniu przez Sąd Rejonowy zasady kumulacji zamiast asperacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wniesione apelacje – skazanego i jego obrońcy – nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie podnieść należy, że Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził postępowanie i zasadnie przyjął, że w niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy Kodeksu karnego dotyczące kary łącznej obowiązujące przed 1 lipca 2015 r. Zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 396), znowelizowanych przepisów Kodeksu karnego zawartych w rozdziale IX, a dotyczących zbiegu przestępstw i orzeczenia kary łącznej, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie przedmiotowej ustawy. Innymi słowy, w sytuacji gdy postępowaniem o wydanie wyroku łącznego objęte są skazania, które uprawomocniły się przed 1 lipca 2015 r. do orzeczenia kary łącznej stosuje się reguły wynikające z art. 85 k.k. i następne w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. W świetle przepisów obowiązujących od daty 1 lipca 2015 r. możliwe jest połączenie jedynie kar jeszcze niewykonanych. W danym stanie faktycznym, ze względu na to, że w dacie wydania wyroku łącznego tj. 13 czerwca 2018 r. nie wykonano jedynie kary orzeczonej w sprawie IV K 998/13, nie było możliwe stosowanie przepisów w brzmieniu obecnie obowiązującym. W tym zakresie zaskarżone orzeczenie błędu nie wykazuje albowiem to właśnie o przepisy Kodeksu karnego w brzmieniu sprzed 1 lipca 2015 r. Sąd Rejonowy oparł swoje orzeczenie.

Obrońca skazanego zakwestionował wymiar orzeczonej wobec niego kary łącznej wskazując, że jest nadmiernie surowa, swoje stanowisko uzasadniał głównie poprawną postawą i dobrym zachowaniem skazanego w zakładzie karnym. Ze stanowiskiem tym nie sposób się zgodzić. W niniejszej sprawie nie doszło do uchybienia czynności zapoznania się i uwzględnienia opinii zakładu karnego, w którym to przebywa skazany albowiem Sąd Rejonowy odniósł się do dołączonej do akt opinii z Aresztu Śledczego W. – B. (K – 357). Nie dewaluując wartości przedmiotowej opinii podkreślić należy, że samo poprawne zachowanie się skazanego nie może stanowić podstawy zmniejszenia jego odpowiedzialności – przestrzeganie obowiązującego w jednostce penitencjarnej regulaminu pozostaje bowiem w sferze powinności wszystkich osadzonych. Zmiany, jakie zaszły w zachowaniu skazanego podczas pobytu w zakładzie karnym stanowią ważne kryterium przy formowaniu kary łącznej, jednakże nie mogą konstytuować jedynej podstawy stosowania zasady absorpcji przy łączeniu kar pozbawienia wolności. Niedopuszczalnym jest przyjęcie, że wymierzanie kary łącznej za automatyczny kwantyfikator przyjmuje zachowanie skazanego w jednostce penitencjarnej. Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Można odróżnić trzy odmienne reguły łączenia kar: zasadę absorpcji, kiedy kara łączna jest równa najniższej spośród kar jednostkowych, zasadę kumulacji – gdy kara łączna jest równa sumie kar jednostkowych oraz pośrednią zasadę asperacji (absorpcji częściowej). Wymierzając karę łączną, trzeba mieć na uwadze, że jest ona swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej sprawcy w okresie czasu objętym wyrokiem łącznym, tym samym jej surowość powinna wzrastać wraz z liczbą popełnionych przez sprawcę przestępstw. Stanowi to wyraz potępienia w stosunku do postępowania sprawcy, jak również nieopłacalności przestępczej działalności (zob. M. Szewczyk, Glosa do uchwały SN z 20.1.2005 r., I KZP 30/04, OSP 2005, Nr 9, poz. 102; zob. także wyrok SA w Warszawie z 12.7.2000 r., II AKA 171/00, OSA 2001, Nr 2, poz. 5). Sąd nie rozstrzyga ponownie o stopniu społecznej szkodliwości i winie skazanego w zakresie poszczególnych przestępstw, ale musi rozważyć przedmiotowo – podmiotowy związek między przestępstwami, w zakresie których kary podlegają łączeniu. Im bardziej jest on ścisły, w tym większym stopniu powinno się stosować zasadę absorpcji poszczególnych kar. Przez związek ten należy rozumieć podobieństwo rodzajowe zbiegających się przestępstw, motywację i czas popełnienia każdego z nich.

Dokonując subsumpcji powyższego wywodu prawnego nt. wymierzania kary łącznej, na gruncie przedmiotowej sprawy nie bez znaczenia pozostaje fakt wielokrotnego wchodzenia w konflikt z prawem skazanego A. K.. Owa karalność znajduje odzwierciedlenie w karcie karnej (K – 354). Bez wątpienia jest to okoliczność obciążająca, z której wnioskuje się o naganności zachowania skazanego. W danym stanie faktycznym, wymierzenie kary łącznej na zasadzie absorpcji kłóciłoby się z wymogami prewencji. Mając na uwadze wielość i rodzaj popełnionych przez A. K. przestępstw, Sąd Okręgowy podziela stanowisko Sądu I instancji w zakresie wysokiego stopnia demoralizacji skazanego. Zważywszy na wszelkie okoliczności sprawy, Sąd Rejonowy odstąpił od zasady kumulacji przy orzekaniu wyroku łącznego i zastosował wobec skazanego zasadę asperacji (absorbcji częściowej) i takie rozstrzygnięcie zdaniem Sądu Odwoławczego jest prawidłowe. Będąc uprawnionym do orzeczenia kary w granicach od 2 lat i 4 miesięcy do 10 lat i 3 miesięcy orzekł karę łączną w wymiarze 5 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Okręgowego kara ta jest adekwatna do wagi popełnionych przez sprawcę przestępstw, spełnia cele wskazane w art. 85a k.k.

Przechodząc do zarzutu wywiedzionego w apelacji skazanego, a odnoszącego się do niezachowania 7 – dniowego terminu pomiędzy dniem doręczenia mu zawiadomienia, a wyznaczeniem terminu rozprawy głównej o wydanie wyroku łącznego (K – 380) wskazać należy, że okoliczność ta nie miała wpływu na rozstrzygnięcie Sądu I instancji. Interesy prawne skazanego był należycie reprezentowane, a charakter działań jego obrońcy - który to uczestniczył w postępowaniu - zagwarantował A. K. prawo do obrony. Wyznaczony z urzędu obrońca wykorzystał w sposób zgodny z przepisami środki obrony procesowej, a to spełniło wymóg rzetelnego procesu.

W odniesieniu do kolejnego zarzutu apelacji A. K., iż orzeczony wyrok łączny w sposób istotny pogorszył jego sytuację podkreślić należy, iż zastosowanie wobec skazanego instytucji wyroku łącznego nie zwiększyło dolegliwości karnej ponad dolegliwość wynikającą z sumy kar wymierzonych odrębnie. Zgodzić się należy z A. K., że koniec kary w sprawie IV K 998/13 datował się według opinii o skazanym ( K – 357) na dzień 16 sierpnia 2018 r. Jednakże, wyrokiem łącznym z dnia 13 czerwca 2018 r. orzeczoną w ww. sprawie karę połączono z karami orzeczonymi w sprawach III K 1312/12 i III K 255/14 i wymierzono skazanemu karę łączną 5 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności. Takie ukształtowanie kar nie doprowadziło do pogorszenia sytuacji A. K., a stanowi „podsumowanie” jego całej działalności przestępczej. Skazany powinien zrozumieć, że wyrok łączny nie jest „złem koniecznym”, lecz niezwykle ważnym instrumentem do kształtowania prawidłowej polityki karnej.

Podkreślić należy, iż kara łączna nie jest sposobem na premię dla sprawcy większej liczby przestępstw. Ma stanowić całościową ocenę jego zachowań, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego, reakcją na popełnione czyny. Nie ma ona służyć ograniczeniu odpowiedzialności karnej, lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynów, jakich się dopuścił. Wymierzenie kary przy zastosowaniu całkowitej absorpcji prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego więcej przestępstw i do praktycznej bezkarności niektórych zachowań zabronionych. Ta zasada, jak i kumulacja kar winny być stosowane wyjątkowo, zaś priorytet ma zasada asperacji, czyli absorpcji częściowej. Sąd Okręgowy w toku analizy nad wymiarem kary zapoznał się także z opinią z zakładu karnego, w którym A. K. aktualnie przebywa. Poza wzmiankami o braku kar dyscyplinarnych, jednokrotnej nagrodzie, wyrażaniu w rozmowach chęci podjęcia pracy nie można stwierdzić, że zachowanie skazanego jest na tyle pozytywnie wyróżniające się, aby stanowiło czynnik przemawiający za złagodzeniem mu kary łącznej. Z kolei przestrzeganie regulaminu obowiązującego na terenie jednostki i poprawne zachowanie w stosunku do przełożonych powinno być normą i nie może być uznawane za okoliczność wystarczająco uzasadniającą znaczne złagodzenie kary łącznej. Niemniej jednak fakt ten nie został zupełnie pominięty przy analizie wymiaru kary. Sąd Rejonowy na stronie 3 uzasadnienia, jak już wspomniano przeanalizował wpływ wskazanej opinii na wymiar kary łącznej - wyczerpująco przedstawił oddziaływanie dobrych ocen zachowania skazanego z przytoczeniem pozytywnych zachowań, jak i okoliczności świadczących na niekorzyść skazanego. Miało to bowiem wpływ na wymierzenie kary łącznej w niższym wymiarze niż wynikałoby to z samej zasady kumulacji.

Wbrew twierdzeniu skazanego, Sąd I instancji wymierzył karę łączną w wymiarze 5 lat i 3 m-cy stosując zasadę asperacji, co zostało precyzyjnie i wyraźnie wskazane w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 czerwca 2018 r. W przypadku zastosowania przez Sąd Rejonowy przywołanej przez A. K. metody kumulacji, wymierzyłby mu karę 10 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności. W tym miejscu należy dodatkowo podkreślić, że zgodnie z zasadami łączenia kar obowiązującymi zgodnie z przepisami Kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 roku Sąd przy wymiarze katy łącznej bierze pod uwagę kary jednostkowe orzeczone wyrokami podlegającymi łączeniu, a nie kary łączne orzeczone tymi wyrokami. W realiach niniejszej sprawy taka sytuacja miała miejsce przy łączeniu wyroków wydanych w sprawach III K 1312/12 oraz III K 255/14.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd Odwoławczy nie znalazł żadnych podstaw do uwzględnienia wniosków obydwu apelacji o zmianę zaskarżonego wyroku przez złagodzenie orzeczonej kary łącznej i ukształtowanie jej na zasadzie absorpcji. Zdaniem Sądu Okręgowego orzeczona kara łączna pozbawienia wolności w żadnym razie nie jest karą rażąco surową, wręcz przeciwnie w kontekście granic, w jakich mogła zostać orzeczona jest karą wyważoną w sposób korzystny dla skazanego. Ponadto tak ukształtowana będzie odebrana w odczuciu społecznym jako kara sprawiedliwa.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.