Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 820/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 1118/22

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

T. M.

Dotychczasowa niekaralność

Sytuacja majątkowa

Karta karna - k.258

Informacja e - (...) k.259

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Dotychczasowa niekaralność

Sytuacja majątkowa

Karta karna

Informacja e - (...)

Dokumenty sporządzone przez uprawnione podmioty, nie kwestionowane i nie budzące żadnych wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Obrońca oskarżonego zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1) błędną ocenę zebranego materiału dowodowego w postaci dokumentów z postępowania z podatkowego, dokumentów wytworzonych w toku postępowania oraz dowodów z przesłuchania świadków sprawie oraz wyjaśnień oskarżonego prowadzącą do wadliwego ustalenia faktycznego sprawy i mylnego ustalenia jakoby:

- oskarżony miał zamiar bezpośredni kierunkowy popełnienia zarzucanego mu przestępstwa karno-skarbowego z art. 54 § 2 KKS i go popełnił

- nie miała miejsce sytuacja w której oskarżony i H. S. pytali w US w L. o konieczność składania PIT-u 39 i uzyskali odpowiedź negatywną (tj. że nie trzeba tego robić) 

2) brak wszechstronnego i dokładnego rozważenia znaczenia dowodu z dopuszczonego wyroku WSA w Warszawie z dnia 16 maja 2023 r., sygn. III Sa/Wa 1998/22) i wynikającego z tego dokumentu stanu faktycznego postępowania podatkowego w kontekście wszczęcia postępowania karno-skarbowego w instrumentalnej celu (dla przerwania przedawnienia sprawy podatkowej), opisu zachowań i działań organu wprowadzających w błąd, brak wszechstronnego rozważenia znaczenia faktu złożenia przez oskarżonego PIT-u i opłaceniu podatku po przyjęciu i zaakceptowaniu protokołu z czynności sprawdzających w 2020 roku (co powinno wpływać na ocenę jego postaw względem zobowiązań podatkowych oraz ocenę zamiaru popełnienia zarzucanego mu przestępstwa)

3) brak wszechstronnego i dokładnego rozważenia całego przebiegu postępowania podatkowego w przedmiocie ustalenia wysokości podatku za rok 2015 w kontekście ustalenia zachowań i działań organu wprowadzających w błąd, faktu złożenia przez oskarżonego PIT-u i opłaceniu podatku po przyjęciu i zaakceptowaniu protokołu z czynności sprawdzających w 2020 roku (co powinno wpływać na ocenę jego postaw względem zobowiązań podatkowych oraz ocenę zamiaru popełnienia zarzucanego mu przestępstwa)

Ponadto podniósł także błędne ustalenie po stronie Sądu, że oskarżony wypełnił znamię czynu z art. 54 § 2 KKS tj. że zaistniał przewidziany prawem skutek działań tj. sytuacja narażania podatku na uszczuplenie, w sytuacji w której złożenie deklaracji PIT przez oskarżonego nie było jedynym potencjalnym źródłem wiedzy organów podatkowych o zobowiązaniach podatkowych - posiadały one pełną wiedzę o transakcjach nieruchomościami dokonanych przez oskarżonego wskutek informacji prawnych przesłanych US w L. przez notariusza dokonującego stosownych czynności.

Zarazem wskazał, że zarówno zarzut sformułowany przez oskarżyciela, jak i opis czynu przyjęty finalnie przez Sąd (w pkt. 1 wyroku) jest wadliwie skonstruowany bo wskazuje na to jakoby obowiązek złożenia PIT-u od sprzedaży nieruchomości przez T. M. w 2015 roku był niejako „rozciągnięty" w czasie na okres od 02 maja 2016 do 18 grudnia 2020 r., podczas gdy przepisu podatkowe (art. 30 e ust. 1 i 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych) jasno precyzują że oskarżony najpóźniej powinien był złożyć deklarację podatkową do 30 kwietnia 2016 roku i po tym terminie (a zatem od 1 maja 2016) rozpoczął na podstawie art. 44 § 1 pkt. KKS bieg 5- letniego terminu przedawnienia ewentualnego czynu z art. 54 p. 2 KKS , który upłyną przed datą wszczęcia postępowania w tej sprawie (30.06.2021 - k. 1 akt).

Z ostrożności wskazał też, że gdyby nie przyjąć powyższego zapatrywania (co do przedawnienia w opisanym trybie) w stanie faktycznym tej sprawy, to w istocie rzeczy T. M. miał termin 7 dni na złożenie deklaracji PIT-39 i zapłatę podatku liczone od daty podpisania i zaakceptowania przez niego protokołu z czynności sprawdzających, co uczynił w październiku 2020 r. i tym samym należy uznać że w ten sposób ekskulpował się od możliwości prowadzenia przeciw niemu sprawy karno-skarbowej (zgodnie z otrzymanym przez niego pouczeniem).

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Ilość, rodzaj i wzajemne powiązanie zarzutów przemawiały za ich zbiorczym omówieniem. Tym bardziej, że wszystkie były niezasadne.

Na wstępie przypomnieć należy, że by ocena dowodów przeprowadzona przez organ postępowania dokonana została zgodnie z regułami art. 7 kpk konieczne jest: 1) oparcie jej na wszystkich przeprowadzonych dowodach, mając na względzie, że podstawę orzeczenia może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku postępowania, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia danej kwestii; 2) uwzględnienie zasad prawidłowego rozumowania; 3) uwzględnienie wskazań wiedzy; 4) uwzględnienie doświadczenia życiowego. Zasada swobodnej oceny dowodów jest zasadą kontrolowanej oceny dowodów, która wyraża się w dwóch aspektach. Po pierwsze, organ procesowy musi uzasadnić, dlaczego oparł się na jednych, a nie na innych dowodach oraz dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych. Po drugie, organ odwoławczy kontroluje swobodną ocenę dowodów dokonaną przez organ pierwszej instancji. Przy czym zarzut naruszenia art. 7 kpk nie może ograniczać się do wskazania wadliwości sędziowskiego przekonania o wiarygodności jednych, a niewiarygodności innych źródeł czy środków dowodowych, lecz powinien wykazać konkretne błędy w samym sposobie dochodzenia do określonych ocen, przemawiające w zasadniczy sposób przeciwko dokonanemu rozstrzygnięciu. W grę może wchodzić np. pominięcie istotnych środków dowodowych, niedostrzeżenie ważnych rozbieżności, uchylenie się od oceny wewnętrznych czy wzajemnych sprzeczności.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 kwietnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt III KK 78/21, prezentowanie własnej - możliwej w realiach konkretnej sprawy - oceny dowodów, bez wykazania błędności tej, której dokonał sąd pierwszej instancji, nie upoważnia jeszcze sądu odwoławczego do zajęcia w tej materii stanowiska odmiennego. Sąd odwoławczy, zwłaszcza w sytuacji, gdy nie prowadzi samodzielnie postępowania dowodowego co do istoty sprawy, jest bowiem głównie sądem kontrolującym procedowanie przed sądem pierwszej instancji i stanowisko tego sądu może zakwestionować jedynie wówczas, gdy wykaże, że to postępowanie i jego wynik obrażają prawo.

Sąd Okręgowy podziela również pogląd zawarty w wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 7 listopada 2019 r. w sprawie o sygn. akt II AKa 173/19. Wskazano w nim, że na uzasadnienie błędu ustaleń faktycznych lub naruszenie standardów swobodnej oceny bądź interpretacji dowodów nie wystarczy subiektywne przekonanie skarżącego o niesprawiedliwości orzeczenia, a konieczne jest wykazanie, że w zaskarżonym wyroku poczyniono ustalenie faktycznie nie mające oparcia w przeprowadzonych dowodach, albo że takiego ustalenia nie poczyniono mimo, że z przeprowadzonych dowodów określony fakt jednoznacznie wynikał, względnie wykazanie, iż tok rozumowania sądu I instancji był sprzeczny ze wskazaniami doświadczenia życiowego, prawidłami logiki, czy zasadami wiedzy.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, apelacja obrońcy oskarżonego stanowiła jedynie subiektywną ocenę zaistniałych okoliczności i gołosłowną polemikę z zaskarżonym wyrokiem. Wbrew jego twierdzeniom, Sąd Rejonowy prawidłowo, zgodne z regułami wynikającymi z art. 7 kpk, ocenił cały zgromadzony materiał dowodowy i poczynił trafne ustalenia faktyczne, słusznie uznając oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu. Po pierwsze, nie ulega wątpliwości, że oskarżony zbył należące do niego nieruchomości przed upływem 5-letniego terminu od końca roku kalendarzowego, w którym je nabył, co skutkowało koniecznością wskazania w deklaracji podatkowej PIT-39 za 2015 r., składanej do dnia 30 kwietnia 2016 r., uzyskanego z tego tytułu dochodu i związanego z tym podatku. Wprawdzie oskarżony twierdził, że zarówno on, jak i jego partnerka - M. S. uzyskali w urzędzie skarbowym informację, że nie musi tego robić, jednak miało to nastąpić w formie ustnej, a zarówno jego wyjaśnienia, jak i zeznania w/w, którzy miały rozmawiać na ten temat z nieustalonymi osobami w nieustalonych dniach i na nieustalony temat są nieprzekonujące. Tym bardziej, że trudno sobie wyobrazić, żeby zajęto odmienne od przepisanego stanowisko w tak oczywistej kwestii. Jeśli oskarżony miał wątpliwości w tym zakresie, na co wskazywałoby deklarowane dwukrotne udanie się do urzędu skarbowego, bo - jak zeznała świadek M. S. - „on nic nie zrozumiał” (k.117), to mógł i powinien wystosować pismo, na które z pewnością udzielono by odpowiedzi. Tak się jednak nie stało, a rzekome wprowadzenie go w błąd nie zostało w żaden sposób udowodnione. Co więcej, oskarżony łączył dwie zupełnie różne kwestie, to jest poinformowanie o dochodzie z tego tytułu i związanym z nim podatkiem oraz zwolnienie od zapłaty tej należności z uwagi na przeznaczenie pochodzących ze sprzedaży środków finansowych na cele mieszkaniowe, co jest kwestią całkowicie odrębną. Dlatego wszelkie kwestie związane z wysokością zobowiązania podatkowego, a więc również wszelkie decyzje, odwołania i wyroki, nie miały w tym aspekcie znaczenia.

Po drugie, to podatnik musi złożyć deklarację podatkową informującą o zdarzeniach powodujących powstanie dochodu, a co za tym idzie konieczność zapłaty podatku. Nawet jeśli nie jest ona jedynym źródłem, z którego urząd skarbowy mógłby się o tym dowiedzieć. Tymczasem oskarżony podjął działania celem uczynienia zadość swojemu obowiązkowi dopiero w dniu 17 października 2020 r., a więc ponad 4 lata po upływie terminu. Co więcej, zrobił to dopiero po przeprowadzeniu czynności sprawdzających i ujawnieniu jego zaniedbania, na którą to okoliczność sporządzono protokół z dnia 1 października 2020 r. Wprawdzie oskarżony uiścił wskazany w nim podatek w wysokości 3.141 złotych, jednak niewątpliwie nastąpiła tu oczywista omyłka rachunkowa, albowiem należność z tego tytułu wynosiła wyjściowo 87.288 złotych (19 procent z kwoty 459.410,27 złotych). Mimo poinformowaniu o tym w dniu 13 listopada 2020 r. oskarżony nie sporządził korekty deklaracji podatkowej i nie uiścił podatku w prawidłowej wysokości. W tym miejscu raz jeszcze podkreślić należy, że zarzucony oskarżonemu czyn z art. 54 § 2 kks polega między innymi na uchyleniu się od opodatkowania poprzez nie złożenie deklaracji, czego skutkiem jest narażeni podatku na uszczuplenie. Kwestia ewentualnego zwolnienia od zapłaty podatku ma charakter drugorzędny. To, że urząd skarbowy podjął czynności sprawdzające dopiero po kilku latach nie ma tu żadnego znaczenia. To na oskarżonym spoczywał obowiązek złożenia prawidłowej deklaracji w określonym terminie, któremu nie sprostał. Wbrew twierdzeniom skarżącego działał umyślnie w zamiarze bezpośrednim. Świadczy o tym chociażby fakt, że sprzedał kilka nieruchomości i uzyskał znaczne przysporzenie majątkowe. Ponadto, o czym mowa była już wyżej, nie złożył korekty deklaracji mimo poinformowania o takiej konieczności, jak również nie uiścił wskazanego podatku, wdając się w spór co do jego wysokości. Oskarżony jest człowiekiem dorosłym, deklarującym wykorzystanie uzyskanych środków finansowych na cele mieszkaniowe, a więc tym bardziej powinien dbać o dochowanie formalności.

Tymczasem, zdaniem Sądu Okręgowego, liczył na przedawnienie karalności i z tym związane było jego zaniedbanie, a następnie nie reagowanie na wezwanie do złożenia korekty deklaracji. Do powyższego, wbrew twierdzeniom skarżącego, nie doszło, albowiem jak wynika z art. 44 § 1 pkt 1 kks karalność przestępstwa zagrożonego karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 3 lat ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat. Niemniej, jak stanowi art. 44 § 3 kks, bieg przedawnienia przestępstwa skarbowego polegającego na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej rozpoczyna się z końcem roku, w którym upłynął termin płatności tej należności. Ponadto w myśl art. 44 § 5 kks, jeżeli w w/w okresie wszczęto postępowanie przeciwko sprawcy, karalność ustaje z upływem 5 lat od tego okresu. Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, skoro oskarżony miał obowiązek złożyć deklarację podatkową PIT-39 za 2015 r. do dnia 30 kwietnia 2016 r., to przedawnienie karalności nastąpiłoby z dniem 31 grudnia 2021 r. Tymczasem w dniu 16 lipca 2021 r., a więc przed upływem w/w terminu, wydano postanowienie o przedstawieniu zarzutów, co spowodowało automatycznie przedłużenie terminu przedawnienia o kolejne 5 lat, czyli do dnia 31 grudnia 2026 r. Co do czasu popełnienia przestępstwa, to jak już wyżej wskazano oskarżony powinien złożyć w/w deklarację do dnia 30 kwietnia 2016 r. i zdaniem Sądu Okręgowego to ten dzień należał wskazać w opisie czynu. Niemniej, nie zmienia to faktu, że w podanym okresie, to jest od dnia 2 maja 2016 r., kiedy mógł ją nadać po dniu wolnym od pracy do dnia 18 grudnia 2020 r. kiedy upłynął termin drugiego awizo przesyłki zawierającej postanowienie o wszczęciu postępowania podatkowego, taka deklaracja nie została złożona. Wbrew twierdzeniom skarżącego nie miało to w realiach niniejszej sprawy znaczenia i brak było podstaw do modyfikacji w tym zakresie.

Wniosek

Obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego T. M. od całości zarzucanego mu czynu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z uwagi na niezasadność zarzutów na uwzględnienie nie zasługiwał też związany z nimi wniosek.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie o sygn. akt II K 1118/22

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Jak już wyżej wskazano, wbrew twierdzeniom skarżącego, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zgromadzony materiał dowodowy i poczynił trafne ustalenia faktyczne, słusznie uznając oskarżonego za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu. Nie dopuścił się też innych podnoszonych uchybień.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

T. M.

II

Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 568 złotych tytułem opłaty w postępowaniu odwoławczym i obciążył go wydatkami tego postępowania. Było to konsekwencją bezzasadności apelacji, znajdując oparcie w art. 627 kpk w zw. z art. 634 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 113 § 1 kks. Wysokość opłaty wynikała z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych.

7.  PODPIS

0.11.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wina

0.11.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana