Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz

protokolant: p.o. protokolant sądowy Zuzanna Poźniak

przy udziale oskarżyciela publicznego mł. aspirant M. M. działającej
z upoważnienia Naczelnika (...) Urzędu Celno - Skarbowego w W.

po rozpoznaniu dnia 26 marca 2019 r.

sprawy B. S., syna W. i J., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwa z art. 107 § 1 kks

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim

z dnia 28 marca 2018 r. sygn. akt II K 246/17

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok; zasadza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1050 zł tytułem opłaty za II instancję oraz pozostałe koszty w postępowaniu odwoławczym.

VI Ka 763/18

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja obrońcy B. S. nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim prawidłowo przeprowadził postępowanie w niniejszej sprawie, dokonał wszechstronnej analizy materiału dowodowego oraz poczynił właściwe ustalenia faktyczne, na podstawie, których prawidłowo stwierdził, że oskarżony B. S. dopuścił się popełnienia zarzucanego mu przestępstwa skarbowego.

Wnikliwa analiza całości materiału dowodowego zebranego w sprawie (wbrew twierdzeniom obrońcy) nie daje podstaw do stwierdzenia, iż Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim dopuścił się jakiegokolwiek błędu przy ustalaniu stanu faktycznego. Przesłanki, którymi kierował się przy wydaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia nie budzą jakichkolwiek wątpliwości oraz znajdują pełne odzwierciedlenie w jego uzasadnieniu. Przy czym podkreślić należy, że Sąd Okręgowy w pełni podzielił argumentację zawartą w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się zbiorczo do zarzutów oraz twierdzeń apelacji obrońcy B. S. potrzeba stwierdzić, że nie są one zasadne i w swej istocie stanowią wyłącznie polemikę z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji. Na wstępie należy wskazać, iż ustawa z dnia 19 listopada 2009 roku o grach hazardowych spełnia wszystkie wymagania krajowego porządku prawnego i z tych względów należało uznać, że sąd nie ma podstaw, aby odmówić jej stosowania. Także kwestia jej konstytucyjności nie budzi wątpliwości, bowiem Trybunał Konstytucyjny zajął stanowisko, zgodnie, z którym notyfikacja tzw. przepisów technicznych, o której mowa w dyrektywie 98/34/WE, implementowanej do polskiego porządku prawnego rozporządzeniem w sprawie notyfikacji, nie stanowi elementu konstytucyjnego trybu ustawodawczego (zob. wyrok Trybunał Konstytucyjnego z dnia 11 marca 2015 r., sygn. akt P 4/14). Trybunał Konstytucyjny nie przesądził ostatecznie, czy przepisy ustawy o grach hazardowych mają charakter techniczny, czy też przeciwnie – i badanie ich charakteru pozostawił sądom powszechnym, wskazując przy tym, że nie należy to do jego kompetencji. Potwierdzając konstytucyjność tych przepisów w niczym bowiem nie podważa kompetencji sądu powszechnego do badania ich charakteru oraz obowiązku odmowy ich stosowania przez sąd krajowy po stwierdzeniu ich technicznego charakteru.

Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 roku o zmianie ustawy o grach hazardowych, która weszła w życie w dniu 3 września 2015 roku, została notyfikowana przed Komisją Europejską w dniu 5 listopada 2014 roku pod numerem 2014/0537/PL zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 roku w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych, które wdraża dyrektywę 98/34/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 roku ustanawiającą procedurę udzielania informacji w zakresie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego. Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 roku zmieniła m.in. art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, który zarówno wcześniej jak i teraz sprowadza się do stwierdzenia, że urządzanie gier na automatach dozwolone jest wyłącznie w kasynach gry. Tym samym od wskazanej wyżej daty 3 września 2015 r. art. 14 ust. 1 ustawy o grach hazardowych jest przepisem notyfikowanym.

Notyfikacja wprawdzie nie objęła art. 6 ust. 1 ustawy o grach hazardowych, do którego bez wątpienia również odnosi się art. 107 k.k.s., albowiem stanowi, że działalność w zakresie gier na automatach może być prowadzona na podstawie koncesji udzielonej na prowadzenie kasyna, jednak w wyroku z dnia 13 października 2016 roku w sprawie C-303/15, którego przedmiotem był wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym, Trybunał Sprawiedliwości UE wypowiedział się na temat charakteru art. 6 ustawy, uznając że takie przepisy, które uzależniają prowadzenie działalności w zakresie gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości oraz gier na automatach od uzyskania koncesji na prowadzenie kasyna gry, nie stanowią „przepisów technicznych” w rozumieniu art. 1 pkt 3 dyrektywy 98/34, ponieważ nie odnoszą się one do produktu lub do jego opakowania jako takich i nie określają wymaganych cech produktu. Należy jednocześnie podkreślić, że w powyższym orzeczeniu Trybunał podzielił już wcześniej wyrażony pogląd o technicznym charakterze art. 14 ust. 1 ww. ustawy (patrz orzeczenia trybunału w sprawach C-65/05, C -267/03 w połączonych sprawach C-213/11, C-214/11 i C-217/11 dotyczących Polski oraz C-98/14 szczegółowo przeanalizowane w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie I KZP 17/16 (lex 2188435).

Notyfikacja nowelizacji przepisów ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy grach hazardowych wskazuje, że kluczowe znaczenie dla zapadłego w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia ma data popełnienia czynu zarzucanego oskarżonemu. Inaczej bowiem należy ocenić zachowanie sprawców, którym zarzucono popełnienie czynu z art. 107 §1 k.k.s. przed datą wejścia w życie nowelizacji ustawy o grach hazardowych tj. przed 3 września 2015 r., a inaczej w okresie późniejszym. Zgodnie bowiem z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej nie ma żadnych wątpliwości co do tego, że dyrektywa 98/34/ WE (a wcześniej dyrektywa 83/189) zawiera normę nakazującą organom państwa członkowskiego odmowę zastosowania przepisu krajowego, którego projekt -wbrew obowiązkowi- nie został notyfikowany Komisji Europejskiej (patrz orzeczenia w sprawach C-194/94, C-303/04, C-26/11, C-159/00, C-20/05, C-433/05, C-307/13 szczegółowo przeanalizowane w uzasadnieniu uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie I KZP 17/16 (lex 2188435).

Sąd Okręgowy w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie I KZP 17/16 (lex 2188435), że „kolizja prawa krajowego z prawem unijnym, w świetle zasady bezpośredniego stosowania prawa Unii Europejskiej (art. 91 ust. 3 Konstytucji), może prowadzić do zastąpienia przepisów krajowych uregulowaniami prawa unijnego albo do wyłączenia normy prawa krajowego przez bezpośrednio skuteczną normę prawa Unii Europejskiej. W konsekwencji norma niestosowania krajowego przepisu technicznego, którego projektu nie notyfikowano Komisji Europejskiej, wynikająca z dyrektywy 98/34/ WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 1998 r. ustanawiającej procedurę udzielania informacji w dziedzinie norm i przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz. Urz. WE L 204 z 21.07.1998 r., ze zm.), wyłącza możliwość zastosowania w sprawie o przestępstwo z art. 107 § 1 k.k.s. przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. z 2015 r., poz. 612) w pierwotnym brzmieniu. Natomiast art. 6 ust. 1 tej ustawy mógł i może nadal stanowić uzupełnienie normy blankietowej zawartej w art. 107 § 1 k.k.s., o ile okoliczności faktyczne konkretnej sprawy pozwalają na ustalenie, że przepis ten ma zastosowanie i został naruszony”.

B. S. zarzucono popełnienie przestępstwa w dniu 26 listopada 2016 r. a więc już ponad rok po wejściu w życie notyfikowanych przepisów nowelizacji. Niezasadnym zatem jest stanowisko skarżącego, jakoby oskarżony pozostawał w czasie popełnionego czynu w błędzie co do karalności podejmowanych przez niego działań. Zdaniem Sądu Okręgowego, skoro oskarżony prowadził działalność gospodarczą, to powinien na bieżąco zapoznawać się z przepisami jej dotyczącymi, w szczególności w zakresie dotyczącym nowelizacji przepisów ustawy o grach hazardowych i jej notyfikacji. W okresie poprzedzającym wejście w życie nowelizacji ustawy z 12 czerwca 2015 r. w piśmiennictwie i judykaturze pojawiały się wątpliwości co do stosowania art. 14 ust 1 ustawy o grach hazardowych z powodu braku jej notyfikacji. Zdaniem Sądu Odwoławczego właśnie te wątpliwości powinny wzmóc zainteresowanie oskarżonego, czy nowelizacja ustawy o grach hazardowych została notyfikowana, skoro zdecydował się na prowadzenie działalności w postaci urządzania gier na automatach po dacie wejścia w życie nowelizacji. Nieświadomość jest stanem braku wiedzy na dany temat i należy ją odróżnić od wątpliwości, które mogły wskazywać oskarżonemu, że prowadzona przez niego działalność jest niezgodna z obowiązującym prawem. Zgodnie z art. 2 ust 6 ustawy o grach hazardowych „minister właściwy do spraw finansów publicznych rozstrzyga, na wniosek lub z urzędu, w drodze decyzji, czy gry lub zakłady posiadające cechy wymienione w ust. 1-5a są grami losowymi, zakładami wzajemnymi, grami w karty albo grami na automacie w rozumieniu ustawy”. Brak zwrócenia się o wyjaśnienia takich wątpliwości w trybie przewidzianym w art. 2 ust. 6 ustawy o grach hazardowych pozwala na przyjęcie, że oskarżony co najmniej przewidywał możliwość popełnienia czynu zabronionego i godził się na jego popełnienie. W tym zakresie Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 18 maja 2018 r w sprawie III KK 426/17 (lex 2556098), że „art. 107 §1 k.k.s. ma charakter normy blankietowej, a jej uzupełnienie stanowią przepisy ustawy o grach hazardowych. Błąd w postaci nieświadomości, że działa się wbrew przepisom wskazanej ustawy oznacza, że sprawca nie zna dopełniającego normę blankietową przepisu prawa i nie wie tym samym, że jego naruszenie jest zabronione przez prawo karno-skarbowe, bądź też sprawca zna przepisy u.g.h. i wie, że jego zachowanie jest w świetle tych przepisów bezprawne, nie wie tylko, że naruszenie konkretnego przepisu podlega sankcji karno-skarbowej. Nieświadomość karalności określona w art. 10 § 4 k.k.s. nawiązuje do okoliczności wyłączającej karalność ujętej jako nieświadomość tego, że czyn tego rodzaju jest zagrożony karą. Błąd tego rodzaju (jeżeli wystąpił) wyłącza winę. Wyłączenie winy przy błędzie co do karalności następuje jednak wyłącznie wówczas, gdy błąd ten jest usprawiedliwiony”.

Ustawa o grach hazardowych przewidywała odpowiedni tryb do wyjaśnienia powyższych wątpliwości w drodze decyzji administracyjnej. Oskarżony nie skorzystał z tej drogi i w związku z tym nie może obecnie twierdzić, że dokonując samodzielnej interpretacji przepisów prawa, a nawet deklaratywnie korzystając z bliżej nieokreślonych opinii prawnych uczynił wszystko, aby skutecznie wyjaśnić wszelkie istniejące wątpliwości. Należy również podkreślić, że oskarżony jako profesjonalny przedsiębiorca z tej branży powinien śledzić zmiany ustawy o grach hazardowych oraz kwestie ich notyfikacji Komisji Europejskiej. Zdaniem Sądu Odwoławczego nie budzi wątpliwości, że od 3 września 2015 r. obowiązywała notyfikowana ustawa o grach hazardowych i w związku z tym inaczej będą traktowane przestępcze zachowania oskarżonego podjęte po tej dacie. W tej sytuacji, jeżeli oskarżony nadal miał wątpliwości co do prawidłowości tej notyfikacji (zdaniem Sądu Odwoławczego całkowicie nieusprawiedliwione), to powinien się powstrzymać od prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie urządzania gier na automatach, do czasu rozstrzygnięcia tych wątpliwości w drodze decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art. 2 ust. 6 ustawy o grach hazardowych. Powołane przez obrońcę w piśmie z dnia 28 listopada 2018 roku orzeczenia sądów w innych sprawach, które w ocenie obrońcy uzasadniały przekonanie oskarżonego, że działalność Spółki w zakresie gier losowych na automatach jest z godna z prawem, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie albowiem dołączone do pisma orzeczenia dotyczyły stanu prawnego sprzed 3 września 2015 roku.

Ustosunkowując się dodatkowo do zarzutów obrońcy z pkt 4,5,6 stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu informatyki, automatyki, programowania celem zbadania jaki charakter mają gry oferowane przez urządzenia zabezpieczone w niniejszej sprawie. Dopuszczenie takiego dowodu sprowadzałoby się de facto do oceny przepisów prawa – ustawy o grach hazardowych co stanowi wyłączne uprawnienie Sądu. Podkreślić należy, że funkcjonariusze Straży Celnej przeprowadzili eksperyment procesowy na okoliczność charakteru gier oferowanych na automatach w dniu 26 listopada 2016 roku w lokalach przy ulicy (...) w N.. Obrona kwestionowała powyższy eksperyment podnosząc, że funkcjonariusze nie byli w tym zakresie odpowiednio szkoleni co skutkowało błędnym uznaniem, że urządzenia wskazane w akcie oskarżenia są automatami do gier w rozumieniu ustawy o grach hazardowych. Ze stanowiskiem tym nie można się zgodzić. Powyższy eksperyment miał na celu stwierdzenie charakteru gry z punktu widzenia przeciętnego użytkownika i nie wymagał żadnej specjalistycznej wiedzy. Polegał on na przeprowadzeniu gry na każdym z zakwestionowanych automatów. Z eksperymentu tego wynika, że funkcjonariusz przeprowadzający grę nie miał żadnego wpływu na jej przebieg (moment i miejsce zatrzymania bębnów) i nie mógł przewidzieć rezultatu przeprowadzonej gry. Celem tego eksperymentu było tylko i wyłącznie stwierdzenie charakteru gry oferowanej na automatach zakwestionowanych w niniejszej sprawie. Natomiast ocena czy automaty wskazane w akcie oskarżenia są automatami do gier w rozumieniu ustawy o grach hazardowych należała już do kompetencji Sądu.

W ocenie Sądu Odwoławczego kara grzywny wymierzona B. S. nie nosi cech rażącej surowości i jest zgodna z dyrektywami zawartymi w art. 13 § 1 k.k.s.

Reasumując, zatem powyższe, wobec braku w treści złożonej apelacji argumentów zasługujących na uwzględnienie, a także nie znajdując przesłanek wskazujących na konieczność uchylenia lub zmiany zaskarżonego wyroku z urzędu, Sąd Odwoławczy utrzymał go w mocy, obciążając jednocześnie oskarżonego kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze.

Mając to wszystko na uwadze, Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku.