Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 729/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wołominie z dnia 12 lutego 2020r., sygn. akt II K 869/18

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☒

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1

2.1.1.2

J. R.

oskarżony figuruje w Ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego – ostatni wpis pochodzi 20 listopada 2018r.

oskarżony był uprzednio wielokrotnie karany, w tym za przestępstwa z art. 180 a k.k.

dane z Ewidencji

dane z KRK

127

129- 130

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

2.1.1.2

dane z Ewidencji

dane z KRK

dokumenty wystawione przez uprawnione do tego podmioty, nie wzbudzają zastrzeżeń odnośnie formy sporządzenia i wartości merytorycznej

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Zarzut

Obrazę przepisów postępowania, to jest art. 439 § 1 pkt. 8 k.p.k. poprzez naruszenie zasady ne bis in idem i skazanie oskarżonego za ten sam czyn, za który został on już ukarany w sprawie V W 559/18

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie należy zaznaczyć, że nie ma racji skarżący twierdząc, iż postępowania, jakie toczyły się przeciwko niemu pod sygnaturami: V W 559/18 praz II K 869/18 dotyczyły tego samego czynu, choć rzeczywiście ich przedmiotem było jedno zdarzenie historyczne.

W sprawie rozpoznawanej obecnie ( czyli w postępowaniu karnym) zarzut obejmował popełnienie przestępstwa z art. 180 a k.k., do którego doszło w dniu 10 maja 2018r. na ul. (...) w miejscowości Z. gm. R.. Do znamion tego występku należy zaś prowadzenie pojazdu mechanicznego na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu i przez to nie zastosowanie się do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami.

Tymczasem postępowanie w sprawie V W 559/18 dotyczyło dwóch wykroczeń, jakie miały miejsce 10 maja 2018r. na ul. (...) w miejscowości Z. gm. R., a zostały zakwalifikowane z art. 86 § 1 k.w. oraz z art. 94 § 1 k.w. w zw. z art. 6 ust. 1 pkt. 6 ustawy o kierujących pojazdami.

Pierwszy z tych przepisów przewiduje możliwość orzeczenia kary grzywny wobec tego, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu, nie zachowując należytej ostrożności, powoduje zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Drugi z kolei uprawnia do orzeczenia takiej kary wobec tego, kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd, nie mając do tego uprawnienia.

Trzeba już w tym miejscu zastrzec, że mogą się zdarzyć takie stany faktyczne , które rodzą jednoczesną odpowiedzialność zarówno na podstawie Kodeksu karnego ( a więc za przestępstwo) jak też i Kodeksu wykroczeń ( za fragment zdarzenia stanowiący wykroczenie). Możliwość taka, a wręcz powinność sądów orzekających wynika wprost z art. 10 § 1 k.w., który stanowi, iż jeżeli czyn będący wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa, orzeka się za przestępstwo i za wykroczenie, z tym że jeżeli orzeczono za przestępstwo i za wykroczenie karę lub środek karny tego samego rodzaju, wykonuje się surowszą karę lub środek karny. W razie uprzedniego wykonania łagodniejszej kary lub środka karnego zalicza się je na poczet surowszych.

Z powyższego wynika zatem, iż sam fakt postawienia J. R. zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 180a k.k. ( i skazanie za ten czyn) , nie przekreślał możliwości ukarania go za wykroczenie określone w art. 86 § 1 k.kw., to jest spowodowanie kolizji drogowej. Toteż wydanie wyroku skazującego w sprawie V W 559/18, za czyn popełniony w tym samym miejscu i czasie co zarzucane w sprawie karnej przestępstwo, samo przez się nie tworzyło powagi rzeczy osadzonej, do której odwołuje się art. 439 § 1 pkt. 8 k.p.k. Podkreślić również trzeba, że skoro – zgodnie z tym przepisem - niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone, to oczywistym jest, że przepis ten nie mógł znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie. Powaga rzeczy osądzonej zachodzi bowiem tylko wtedy, gdy w innym, prawomocnie zakończonym postępowaniu ( co w dacie wydania zaskarżonego wyroku, to jest w dniu 12 lutego 2020r. nie miało miejsca, gdyż wyrok w sprawie V W 559/18 uprawomocnił się w dniu27 marca 2020r.) rozstrzygnięta została kwestia odpowiedzialności karnej za ten sam czyn ( co także nie nastąpiło, albowiem sprawa V W 559/18 dotyczyła popełnienia dwóch wykroczeń).

Uwzględniając jednak treść apelacji wniesionej na korzyść oskarżonego należało natomiast rozważyć wzajemne relacje między odpowiedzialnością za występek z art. 180 a k.k. a wykroczeniem z art. 94 § 1 k.w. , gdyż istotnie nie jest możliwe jednoczesne skazanie za TEN SAM GFRAGMENT CZYNU , potraktowany raz jako wykroczenie, a w innej sprawie – jako przestępstwo. Stwierdzić zatem trzeba, że odpowiedzialność za czyn z art. 180 a k.k. jest niejako „kwalifikowaną|” formą czynu zabronionego polegającego na kierowaniu pojazdem mechanicznym bez wymaganych uprawnień. Zakres pojęciowy obu tych czynów jest tego rodzaju, iż każde zachowanie będące występkiem z art. 180 a k.k. zawiera w sobie, w sposób oczywisty, znamiona czynu zabronionego z art. 94 § 1 k.w ( to jest prowadzenie pojazdu mechanicznego bez uprawnień), a dodatkowo dla możliwości przypisania przestępstwa wymaga ustalenia, iż jednocześnie zachowanie to wiązało się z niezastosowaniem się sprawcy do decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami. Innymi słowy, o ile wystąpi ta przesłanka kwalifikująca – sprawca odpowiada za przestępstwo. Jeżeli zaś zebrane dowody wskazują, iż taka decyzja nie istniała lub utraciła moc prawną, wówczas sprawca ponosi odpowiedzialność wyłącznie za wykroczenie.

Warunkiem poniesienia odpowiedzialności karnej na podstawie art. 180a k.k. jest bowiem nie tyle samo zachowanie polegające na kierowaniu pojazdem bez posiadania uprawnień (taki czyn penalizowany jest przez art. 94 § 1 k.w.), ale zachowanie takie musi być powiązane z niezastosowaniem się do wydanej uprzednio decyzji administracyjnej o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Tak więc przestępstwo z art. 180a k.k. może popełnić tylko osoba, wobec której decyzja administracyjna zapadła i tylko w okresie, na jaki cofnięto tą decyzją uprawnienia do kierowania pojazdami mechanicznymi. Zarazem, w okresie uwidocznionym w decyzji o cofnięciu uprawnień osoba, wobec której zapadło takie rozstrzygnięcie nie może ich odzyskać. Cofnięcie uprawnień może nastąpić w drodze decyzji administracyjnej. (patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2021r., sygn. V KK 541/20 ).

Z dokumentu na karcie 16 akt sprawy wynika niezbicie, iż w dniu 8 maja 2013r. zapadła wobec J. R. decyzja o cofnięciu oskarżonemu uprawnień do kierowania pojazdami kategorii B, przy czym miała ona charakter bezterminowy. Powodem jej wydania nie było bowiem orzeczenie sądu o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych na określony czas, po którym to czasie oskarżony mógłby podjąć kroki prawne celem odzyskania prawa jazdy, lecz przekroczenie przez oskarżonego w ciągu jednego roku 24 punktów za naruszenie Przepisów ruchu drogowego oraz niestawiennictwem J. R. na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji. Z samej treści i istoty decyzji wynika, że nie określała ona z góry okresu, na jaki zostało cofnięte uprawnienie do kierowania pojazdami bowiem możliwość ponownego ubiegania się przez oskarżonego o uzyskania uprawnień do prowadzenia pojazdów mechanicznych ( czyli przystąpienia do egzaminu ) zależała od tego, aby uległa zmniejszeniu ( zatarciu) liczba punktów karnych (poniżej 24), której przekroczenie wiąże się z utratą uprawnień – skierowaniem na egzamin sprawdzający kwalifikacje. Ponieważ jednak, jak wynika z danych Ewidencji ( k. 127) oskarżony dopuszczał się kolejnych wykroczeń drogowych, punkty te nie uległy zatarciu, a tym samym wspomniana decyzja ( zresztą nie kwestionowana przez oskarżonego) obowiązywała w dacie czynu i nadal obowiązuje.

W tym stanie rzeczy słusznym i znajdującym oparcie w materiale dowodowym było uznanie przez Sąd Rejonowy, że J. R. dopuścił się zarzucanego mu występku z art. 180 a k.k., natomiast może wymagać rozważenia prawidłowość uznania jego winy w zakresie wykroczenia z art. 94 § 1 k.w.

Zarzut

3.1.

Naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 6 k.p.k. – poprzez naruszenie prawa do obrony oskarżonego wyrażające się

w przeprowadzeniu rozprawy pomimo nieobecności na niej oskarżonego i należytego usprawiedliwienia tej nieobecności, co uniemożliwiło oskarżonemu ustosunkowanie się do meritum sprawy

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut nie jest zasadny. Z akt sprawy wynika, że już na etapie postępowania sądowego, w związku z sygnalizowanymi przez oskarżonego kwestiami dotyczącego sfery psychiki, został dopuszczony dowód z opinii biegłych psychiatrów, którzy jednoznacznie stwierdzili - nie rozpoznając u J. R. choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego - że oskarżony cierpi wprawdzie na zaburzenia depresyjne, ale stan ten nie stanowi przeszkody do jego udziału w postępowaniu sądowym, w którym jest w tanie bronić się w sposób samodzielny i rozsądny ( k. 65). Pomimo tej opinii oskarżony nie stawił się na termin rozprawy w dniu 18 grudnia 2019r. ( k. 84), dzień wcześniej przesyłając wniosek o je odroczenie, do którego dołączył kopię zwolnienia lekarskiego wystawionego również tego dnia – na okres dwóch tygodni, przy czym przyczyną wystawionego zwolnienia miało być schorzenie opatrzone symbolem F32, a więc należące do grupy schorzeń o podłożu psychologicznym. Wniosek ów został wówczas uwzględniony przez sąd meriti, który odroczył rozprawę do dnia 12 lutego 2020r.

Na ten termin oskarżony również się nie stawił, przesyłając – podobnie jak uprzednio – dzień wcześniej wniosek o jej odroczenie motywowany „przewlekła depresją”, na potwierdzenie czego przedstawił zaświadczenie, z którego wynikało, że jest niezdolny do stawiennictwa w sądzie w terminie od 1 do 14 lutego 2020r., a więc przez okres 4 dni. ( k. 89 – 90). Dodać należy, że podstawą wystawienia przez lekarza sądowego stosownego zaświadczenia, było zwolnienie uzyskane od tego samego lekarza co uprzednio, powołującego się na ten sam symbol choroby.

Sąd Rejonowy nie uwzględniając tego wniosku, zasadnie i wyczerpująco umotywował swe stanowisko słusznie odwołując się do treści opinii sądowo – psychiatrycznej, która przecież dotyczyła tych samych okoliczności ( schorzenia w postaci depresji), do której dwukrotnie odwoływał się oskarżony. Co więcej – słusznie Sąd dostrzegł, że stan chorobowy oskarżonego ujawnia się tuż przed terminem rozprawy ( co być może byłoby zrozumiałe), ale ustaje już krótko po niej. Trudno zakładać, że przewlekła depresja”, uniemożliwiająca normalne funkcjonowanie trwa zaledwie 4 dni zwłaszcza, że biegli psychiatrzy badający oskarżonego takiej depresji nie stwierdzili, odnosząc się do reakcji, zaburzeń o podłożu depresyjnym. Należy więc zgodzić się z Sądem Rejonowym, że w tych okolicznościach uzyskanie przez J. R. zaświadczenia lekarskiego nie stanowi należytego usprawiedliwienia nieobecności, gdyż jest jedynie złożeniem pisma zgodnego z wymogami formalnymi, ale w swej treści nie odpowiadającego rzeczywistości.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że skoro skarżący sformułował w apelacji stosowne zarzuty, to zgodnie z art. 433 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy obowiązany był rozpoznać sprawę w granicach zarzutów stawianych rozstrzygnięciu. Niezależnie od zarzutu opartego o part. 439 k.p.k. ( o czym była mowa wyżej) oskarżony stawiał zarzut obrazy art. 6 k.p.k. Trzeba jednak przypomnieć, że przepis art. 6 k.p.k. jako zawierający generalną zasadę procesu karnego, tj. zasadę prawa do obrony, nie może stanowić samoistnej podstawy odwoławczej. O ile skarżący zarzuca skarżonemu orzeczeniu uchybienie przewidzianej w tym przepisie zasadzie procesowej to powinien przywołać tą normę, ale w związku z innym przepisem, który - jako realizujący tą zasadę - został także naruszony. ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 27 lutego 2019 r., sygn. III KZ 10/19 ). Tego jednak autor apelacji zaniechał.

Dużo bardziej istotne jest jednak, że powołując się w istocie na wystąpienie względnej przesłanki odwoławczej z art. 438 pkt. 2 k.p.k. (to jest obrazy przepisów postępowania), oskarżony nie wykazał – nie podjął wręcz takiej próby – aby zarzucane uchybienie mogło mieć realny wpływ na treść wyroku, a tylko wówczas istniałyby podstawy do uwzględnienia omawianego zarzutu (patrz: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 sierpnia 2020r, sygn. IV KK 739/19). Nie spełnia bowiem takiego wymogu samo stwierdzenie skarżącego, jakoby poprzez jego nieobecność na rozprawie głównej Sąd Rejonowy nie był w stanie zapoznać się z jej całokształtem ( zwłaszcza gdy chodzi o kwestię wydania wyroku w sprawie V W 559/18). Z treści apelacji oskarżonego wynika, że nie kwestionuje on w istocie ani stanowiących podstawę wyroku ustaleń faktycznych ani rozważań natury dowodowej czy wreszcie podstaw wymiaru kary. Naruszenie prawa do obrony miało skutkować zaistnieniem uchybienia z art. 439 § 1 pkt. 8 k.p.k. Skoro jednak – co zostało wykazane wyżej – do takiego uchybienia nie doszło, to tym samym nie wystąpił skutek zarzucanego naruszenia art. 6 k.p.k.,, poprzez jego wpływ na treść orzeczenia.

Wniosek

zmiana zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonego za winnego popełnienia jednego czynu i wymierzenie kary grzywny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Najpierw należy zaznaczyć, że wniosek ten, w świetle zarzutów apelacji, był niezrozumiały. Jeżeli bowiem skarżący twierdził, iż orzeczenie obarczone było bezwzględną przesłanką odwoławczą, to powinien był dopomagać się jego uchylenia i umorzenia postępowania bądź – w wypadku zarzutu z art. 6 k.p.k. – przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sądowi rejonowemu.

Niezależnie od tego stwierdzić należy, że wniosek ten nie zasługiwał na uwzględnienie gdy ż zmiana orzeczenia w zakresie rozstrzygnięcia o karze nastąpić może tylko wtedy, gdy rozstrzygnięcie to jest rażąco, niewspółmiernie surowe – co w sprawie niniejszej nie miało miejsca. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu wyroku szczegółowo i przekonująco wykazał, dlaczego karą odpowiadająca dyrektywom art. 53 k.k. jest jedynie kara pozbawienia wolności ( która może być odbywana w systemie dozoru elektronicznego), zaś autor apelacji, poza sformułowaniem wniosku o zmianę wyroku, nie podjął polemiki z tym stanowiskiem.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie o winie i karze

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec niezasadności apelacji oskarżonego co wykazano w punkcie 3.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zwolnienie oskarżonego od kosztów sądowych

Zgodnie z art. 624 k.p.k., sąd może zwolnić oskarżonego w całości lub w części od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych, jeżeli istnieją podstawy do uznania, że uiszczenie ich byłoby zbyt uciążliwe ze względu na sytuację rodzinną, majątkową i wysokość dochodów, jak również wtedy, gdy przemawiają za tym względy słuszności.

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

oskarzony

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie co do winy

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana