Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 499/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 1 marca 2024 r. w sprawie o sygn. akt IV K 159/23

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

M. P.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna - k.166-168

Informacja e-PUAP - k. 158

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna

Informacja e-PUAP

Dokumenty sporządzone przez uprawnione osoby i podmioty. Nie były kwestionowane i nie budziły żadnych wątpliwości.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 191 § 2 k.k. w zw. z art. 72 Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przez niezastosowanie przez Sąd przy skazaniu z art. 191 § 2 k.k., art. 72 Ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa i orzeczenia przez Sąd kary pozbawienia wolności w wysokości 1 roku a nie 4 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Zarzut był niezasadny.

W ocenie Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia prawa materialnego, a w konsekwencji wymierzenia oskarżonemu nieprawidłowej kary, to jest kary poniżej ustawowego zagrożenia. Po pierwsze, art. 72 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie może być uznany na podstawie wykładni językowej za lex specialis w stosunku do przepisów kodeksu karnego, rozciągając się na wszystkie sytuacje, wszystkich sprawców i wszystkich pokrzywdzonych. Gdy miało tak być, to doszłoby do zmiany tych przepisów, a dokładnie art. 191 § 2 kk, a tak się nie stało. Po drugie, wykładnia celowościowa, która ma tu kluczowe znaczenie, przemawia za tym, że zaostrzenie odpowiedzialności karnej dotyczy wyłącznie przestępstw popełnionych na szkodę obywateli Ukrainy, którzy z uwagi na konflikt zbrojny musieli szukać schronienia w Polsce i przez to stali się dużo bardziej podatni na czyny zabronione wykorzystujące ich trudną sytuację. Nie tylko ekonomiczną, ale też społeczną, rodzinną czy psychiczną. Po trzecie, potwierdzeniem powyższego jest przywołanie także przestępstw z art. 189 kk (pozbawienie wolności), art. 189a § 1 i 2 kk (handel ludźmi), art. 191 § 1 kk (zmuszanie do określonego zachowania), art. 204 § 1, 2 i 3 kk (zmuszanie do prostytucji) oraz art. 203 kk (sutenerstwo i stręczycielstwo). Jak widać, są to czyny nieprzypadkowe, które - tworząc zamknięty katalog i będąc oceniane całościowo - powinny być surowej karane nie dlatego, że zostały popełnione w czasie trwania konfliktu zbrojnego, ale dlatego, że pokrzywdzonymi są obywatele Ukrainy. To w/w okoliczność sprawia, że popełniający je sprawcy powinni być szczególnie napiętnowani.

Tylko w taki sposób można wytłumaczyć zabieg ustawodawcy. W przeciwnym razie prowadziłoby to do bezzasadnego zaostrzania odpowiedzialności karnej sprawców, których czyny mają związek z omawianą ustawą jedynie poprzez kwalifikację prawną, w tym przypadku art. 191 § 2 kk, nie mając jednak żadnego wpływu na sytuację obywateli Ukrainy. Tak też było w realiach niniejszej sprawy, albowiem czyn, którego dopuścił się oskarżony, będący Polakiem, został popełniony na szkodę innych Polaków. W dodatku w/w groził im pozbawieniem życia, spowodowaniem uszczerbku na zdrowiu i zniszczeniem ich mienia w celu zwrotu wierzytelności związanej z zawartą przez strony umową dotyczącą ułożenia kotki brukowej. Zaistniała sytuacja nie miała zatem absolutnie nic wspólnego ani z konfliktem zbrojnym, ani z obywatelami Ukrainy. Wprawdzie oskarżonemu wymierzono karę 4 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawieszono na okres 2 lat próby, a więc teoretycznie podwyższenie w/w kary do 1 roku nie powodowało dla niego negatywnych konsekwencji, jednak w przypadku potencjalnego jej zarządzenia już tak. Z pewnością nie taki był cel działania ustawodawcy, który nie tylko zdecydował się uregulować tę kwestię w odrębnej ustawie, ale był bardzo nieprecyzyjny. Stosując wykładnię literalną wydawałoby się, że dotyczy to wskazanych czynów zabronionych, nie bacząc na kontekst sytuacyjny i osoby pokrzywdzone, jednak korzystając z wykładni celowościowej, która w takich sytuacjach jest kluczowa, należało dojść do wniosku, że omawiana regulacja nie ma w niniejszej sprawie zastosowania.

Identyczne rozstrzygnięcie, a więc utrzymujące zaskarżony wyrok w mocy, wydał zresztą w dniu 26 października 2023 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach w sprawie o sygn. akt II Ka 347/23, także rozpatrując apelację prokuratora opartą na zarzucie naruszenia przepisu prawa materialnego, to jest art. 72 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Jak wskazano w uzasadnieniu w/w orzeczenia, w ocenie Sądu Okręgowego ratio legis ustawy sprowadzało się do tego, że dotyczyła ona ściśle określonych zdarzeń, jak również do szczególnego traktowania osób pokrzywdzonych - obywateli Ukrainy - które w związku z trwającym konfliktem zbrojnym znalazły się w bardzo trudnej sytuacji w obcym kraju i mogą w związku z tym być dotknięte tymi przestępstwami. Ponadto regulacje te nie zostały wprowadzone do kodeksu karnego. Wychodząc więc z założenia, że Sąd sam dokonuje oceny tego zdarzenia i mając na uwadze fakt, że w niniejszej sprawie zarówno oskarżony M. A., jak i pokrzywdzony J. A. są obywatelami Polski, Sąd Okręgowy uważa, że przepisy tejże ustawy, na które powołuje się autor apelacji, w tym przypadku nie mogą mieć zastosowania, albowiem w żaden sposób nie odnoszą się do realiów niniejszej sprawy. Tutejszy Sąd Okręgowy w pełni się z tym zgadza.

Wniosek

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez orzeczenie kary zgodnej z art. 191 § 2 k.k. w zw. z art. 72 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa i wymierzenie oskarżonemu kary 1 roku pozbawienia wolności, a w pozostałym zakresie utrzymanie wyroku w mocy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z uwagi na niezasadność podniesionego przez skarżącego zarzutu także skorelowany z nim zarzut nie zasługiwał na uwzględnienie.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 1 marca 2024 r. w sprawie o sygn. akt IV K 159/23

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Rejonowy prawidłowo nie zastosował art. 72 Ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, a co za tym idzie wymierzył oskarżonemu prawidłową karę. O powodach szczegółowo wskazano powyżej.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

M. P.

II

Z uwagi na bezzasadność apelacji Sąd Okręgowy kosztami sądowymi w postępowaniu odwoławczym obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

0.11.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 1 marca 2024 r. w sprawie o sygn. akt IV K 159/23

0.11.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana