Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: Sędzia Anna Zawadka

Sędziowie: Ludmiła Tułaczko

Izabela Kościarz - Depta (spr.)

Protokolant: protokolant sądowy-stażysta Maciej Martinek

przy udziale prokuratora Artura Oniszczuka

po rozpoznaniu dnia 6 września 2019 r. w Warszawie

sprawy W. F. syna S. i G., ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwo z art. 284 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie.

z dnia 23 sierpnia 2018 r. sygn. akt III K 34/18

zaskarżony wyrok w odniesieniu do oskarżonego W. F. utrzymuje w mocy; zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 400 złotych tytułem opłaty sądowej oraz obciąża go pozostałymi kosztami sądowymi w instancji odwoławczej.

sędzia Anna Zawadka sędzia Ludmiła Tułaczko sędzia Izabela Kościarz - Depta

Sygn. akt VI Ka 263/19

UZASADNIENIE

W. F. został oskarżony o to, że w bliżej nieustalonym dniu, w okresie od 6 grudnia 2010 roku do 31 grudnia 2010 roku w miejscowości (...) koło Ł. działając wspólnie i w porozumieniu z E. F. dokonali przywłaszczenia powierzonej im rzeczy ruchomej w postaci zamrożonego mięsa wołowego o łącznej masie 19 993 kilogramów o wartości około 189 000 złotych, działając w ten sposób na szkodę (...) Sp. z o. o. tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie III Wydział Karny wyrokiem z dnia 23 sierpnia 2018r. (sygn. akt III K 34/18) E. F. uniewinnił od popełnienia czynu zarzucanego jej z art. 284 § 2 k.k., a oskarżonego W. F. uznał za winnego popełnienia zarzucanego czynu z art. 284 § 2 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 284 § 2 k.k. skazał go, a na podstawie art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 37a k.k., wymierzył mu karę 200 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 20 złotych. Ponadto na podstawie art. 46 § 1 k.k. orzekł wobec W. F. obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zapłatę na rzecz pokrzywdzonego (...) Sp. z o. o. kwoty 189 000 zł (słownie: sto osiemdziesiąt dziewięć tysięcy złotych) w pięciu ratach każda w wysokości 37 800 zł (słownie: trzydzieści siedem tysięcy osiemset złotych) płatnych – I rata w terminie 6 (słownie: sześciu) miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia, II rata w terminie jednego roku od uprawomocniania się orzeczenia, III rata w terminie dwóch lat od uprawomocniania się orzeczenia, IV rata w terminie trzech lat od uprawomocniania się orzeczenia, V rata w terminie czterech lat od uprawomocniania się orzeczenia i rozstrzygnął o kosztach procesu.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońcę w całości na korzyść skarżonego W. F..

Obrońca zarzucił wyrokowi:

- obrazę przepisów postępowania;

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mających wpływ na jego treść,

- obrazę przepisów prawa materialnego

W konkluzji obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego i nieorzekanie o obowiązku naprawienia szkody, a także o zasądzenie na rzecz oskarżonego kosztów postępowania, w tym kosztów celowej obrony według norm przepisanych za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego W. F. nie zasługiwała na uwzględnienie, w związku z powyższym Sąd Odwoławczy utrzymał w mocy wyrok w zaskarżonej części.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności i dowody ujawnione w toku rozprawy, dokonując następnie na ich podstawie prawidłowych ustaleń faktycznych i należycie wykazał winę oskarżonego. Sąd I Instancji prawidłowo przeprowadził postępowanie dowodowe i dokonał na jego podstawie prawidłowej subsumcji. Ocena oraz analiza materiału dowodowego dokonane przez Sąd są dokładne, nie wykazują błędów logicznych i nie wykraczają poza ramy swobodnej oceny dowodów. Uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera dokładną analizę zebranych dowodów. Sąd Rejonowy przedstawił, które dowody uznał za wiarygodne, a którym odmówił wiary i swoje stanowisko uzasadnił. W trakcie kontroli instancyjnej nie ujawniono też istnienia bezwzględnych przyczyn odwoławczych wskazanych w art. 439 § 1 k.p.k.

Analiza materiału dowodowego pozwala bez wątpliwości stwierdzić, iż zachowanie W. F. wypełniło znamiona zarzucanego mu czynu, wyczerpującego dyspozycję art. 284 § 2 k.k. i nie zachodziły żadne okoliczności wyłączające w tej sytuacji odpowiedzialność karną, przedstawione zaś w uzasadnieniu rozumowanie oraz wyciągnięte wnioski potwierdzają trafność rozstrzygnięć, co do wymiaru kary i orzeczonego środka kompensacyjnego.

Wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się wadliwej oceny dowodów, słusznie nie dając wiary wyjaśnieniom oskarżonego W. F., a atrybutem tym obdarzając zeznania świadków J. B. i A. N.. Nie ma także racji obrońca wywodząc, że stanowiące podstawę wyroku ustalenia faktyczne są błędne dlatego, że Sąd I Instancji uznał, iż oskarżony działał w zamiarze włączenia powierzonego mu towaru do własnego majątku, podczas gdy materiał dowodowy nie potwierdza zmiany stosunku psychicznego oskarżonego do towaru, w szczególności, że działał w zamiarze władania towarem jak właściciel. W istocie bowiem prezentuje on wyłącznie własne, subiektywne odczucia. Kontestując poczynione ustalenia faktyczne lub ocenę dowodów czynił to bowiem z pozycji „oceny obrony”, „zadania obrony”, nie zaś ich rzeczywistego, obiektywnego wydźwięku. Przede wszystkim jednak, poza tymi własnymi poglądami niejako powielaniem stanowiska procesowego oskarżonego, obrońca nie przedstawił żadnych merytorycznych argumentów, które skutecznie podważałyby stanowisko sądu orzekającego, wyrażone w zaskarżonym wyroku. Oczywistym jest, że nie może takiego skutku wywołać przedstawienie konkurencyjnej wersji zdarzenia. Zaznaczyć należy, że teza skarżącego mająca podważyć wartość dowodową zgromadzonego materiału dowodowego w zestawieniu z wyjaśnieniami oskarżonego nie tylko, że nie została w żaden sposób uzasadniona, to jest z gruntu błędna, albowiem z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków zarówno na etapie postępowania przygotowawczego, jak i sądowego wynika w sposób wyraźny, iż oskarżony wiedział do kogo należy przewożony towar, dokąd ma dotrzeć oraz że jako przedsiębiorca – profesjonalista jest zobowiązany do realizacji umowy zgodnie z jej postanowieniami.

Nie ma racji obrońca oskarżonego twierdząc, że Sąd I instancji dokonał dowolnej oraz sprzecznej z logiką i zasadami doświadczenia życiowego oceny wyjaśnień oskarżonego W. F., podczas gdy żaden z dowodów nie wskazuje na zamiar przywłaszczenia towaru. Z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy wynika, że W. F. prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) z siedzibą w R. zajmującą się spedycją towarów i w grudniu 2010 roku przyjął zlecenie od firmy (...) dostarczenia do M. mrożonego mięsa wołowego. Oskarżony wyjaśnił, że zdecydował o powrocie towaru do P., do miejsca zamieszkania, w której znajdowała się baza, albowiem chciał odzyskać od firmy litewskiej pieniądze, które była mu winna. Dodał również, że robił tak wcześniej i spedycje oddawały mu dług.

Przestępstwo przywłaszczenia różni się od kradzieży brakiem elementu zaboru rzeczy, która znajduje się w posiadaniu sprawcy, przy czym sposób wejścia przez sprawcę w jej posiadanie jest obojętny dla bytu przestępstwa (por. M. Kulik (w:) M. Mozgawa (red.), Komentarz, s. 558). Przywłaszczenie może więc dotyczyć rzeczy wypożyczonej, oddanej sprawcy w celu wykonania określonych zleceń (np. materiał oddany do uszycia ubrania, samochód do dokonania przeglądu lub naprawy), sprawca może też wejść w posiadanie w wyniku omyłkowego doręczenia mu rzeczy (np. przesyłki pocztowej nie dla niego przeznaczonej). Sprawca zatem nie musi - tak jak przy kradzieży - przejawiać przestępnej aktywności, aby wejść w posiadanie rzeczy. W ujęciu art. 284 § 1 k.k. przywłaszczenie dotyczy nie tylko cudzej rzeczy ruchomej, lecz także cudzego prawa majątkowego, przy czym chodzi tu zarówno o prawa rzeczowe, jak i wierzytelności oraz prawa majątkowe związane z własnością intelektualną (por. O. Górniok i in., Komentarz, t. II, s. 401). Przywłaszczenie wymaga działania w zamiarze bezpośrednim kierunkowym postąpienia z cudzą rzeczą (lub prawem majątkowym), tak jakby się było jej właścicielem ( animus rem sibi habendi). Sprawca przywłaszczenia musi więc zmierzać do zatrzymania cudzej rzeczy lub innego mienia (prawa majątkowego) dla siebie lub innej osoby bez żadnego do tego tytułu (por. wyrok SN z dnia 6 stycznia 1978 r., V KR 197/77, OSNPG 1978, nr 6, poz. 64).

Natomiast istota karalnego sprzeniewierzenia z art. 284 § 2 k.k., sprowadza się do nieuprawnionego rozporządzenia przez sprawcę powierzoną mu rzeczą ruchomą, którą otrzymał i posiadał legalnie. Chodzi tutaj o świadome potraktowanie przez sprawcę otrzymanej rzeczy ruchomej jak własnej, co w sensie cywilnoprawnym sprowadza się do niedotrzymania warunków zawartej umowy, której przedmiotem jest określone uprawnienie do korzystania z tej rzeczy (tak wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 21 marca 2018 r. w sprawie II AKa 44/18).

W ocenie Sądu Okręgowego oskarżony doskonale zdawał sobie sprawę, że towar nie należy do niego i został mu powierzony tylko w celu przewiezienia go z N., z miejscowości B., gdzie doszło do załadunku, do M.. Oskarżony pomimo innych ustaleń postąpił z towarem jak ze swoją własnością, nakazując kierowcy A. N. przyjechanie z nim na teren posesji w P., gdzie prowadzona była działalność gospodarcza oraz znajdowała się baza, a nie do M. i pozostawienie go w celu zmuszenia firmy spedycyjnej (...) do rozliczenia się z firmą oskarżonego. Bez znaczenia dla przyjęcia popełnienia przez W. F. przestępstwa przywłaszczenia jest to, czy posiadał nieuregulowany dług ze strony (...), czy nie. Te kwestie pozostają poza zakresem kontroli Sądu orzekającego w postępowaniu karnym, który jest uprawniony wyłącznie do badania, czy zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przestępstwa. Jeżeli firma spedycyjna zlecająca oskarżonemu przewóz mięsa wołowego miała wobec niego dług powinien te kwestie rozstrzygnąć na drodze postępowania cywilnego. Natomiast zatrzymanie i niedostarczenie na czas produktu, a w konsekwencji spowodowanie jego zepsucia wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 284 § 2 k.k.

Zdaniem Sądu Odwoławczego o tym, że oskarżony postępował z otrzymanym legalnie towarem jak właściciel, nie będąc uprawnionym do rozporządzenia nim świadczą zeznania świadka A. N., którym słusznie dał wiarę Sąd Rejonowy. Świadek wyraźnie podkreślał, że to od oskarżonego otrzymał polecenie powrotu z odebranym towarem z N. do P. do jego firmy. Również wskazywał, że oskarżony powiedział mu że zatrzyma ten towar, dokąd firma spedycyjna zlecająca mu przewóz nie zapłaci za poprzednie kursy.

Trudno zgodzić się również z twierdzeniami obrońcy oskarżonego zawartymi w apelacji, że Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów prawa materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 284 § 2 k.k. polegające na uznaniu, że oskarżony dokonał przywłaszczenia towaru pomimo, że nie wprowadził go do swojego majątku, a w wyniku posiadania towaru nie zwiększył swojego stanu majątkowego. Dla bytu przestępstwa z art. 284 k.k. bez znaczenia jest, czy oskarżony w wyniku przywłaszczenia powiększył swój stan posiadania. Istotne jest, czy postąpił z rzeczą jak właściciel i wbrew postanowieniom umowy. Całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie pozwala bez żadnych wątpliwości ustalić postawę oskarżonego i jego postępowanie z powierzonym mu towarem w postaci mięsa wołowego.

W ocenie Sądu Okręgowego nie ma również racji obrońca oskarżonego, iż Sąd I instancji dopuścił się obrazy przepisów prawa materialnego, poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 46 § 1 k.k. polegające na orzeczeniu obowiązku naprawienia szkody w sposób prowadzący do przysporzenia majątkowego Spółki (...) Sp. z o.o. Rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego należy uznać za prawidłowe, co do zasady, aczkolwiek zdaniem Sądu Odwoławczego nieprawidłowe jest rozbicie płatności na poszczególne okresy. Sąd orzekając o obowiązku naprawienia szkody w trybie art. 46 § 1 k.k. powinien orzec o nim bez oznaczenia terminów, w których ma być roszczenie spełnione. Obowiązek naprawienia szkody z terminem przewiduje przepis art. 72 § 2 k.k. W tej sprawie został złożony wniosek o naprawienie szkody i w myśl art. 46 § 1 k.k. sąd zobowiązany jest orzec taki obowiązek. Oznacza to, że sąd nie może odmówić orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, jeżeli złożono wniosek, istnieją podstawy do skazania, a szkoda została określona i udowodniona. Środek karny wymieniony w art. 39 pkt 5 k.k. i orzekany na podstawie art. 46 § 1 k.k. nie jest tożsamy – mimo zbieżności słownictwa – z zobowiązaniem wynikającym z art. 72 § 2 k.k., co również wynika z treści tego przepisu. W świetle powyżej wskazanej sytuacji formalne złożenie wniosku o jakim mowa w art. 46 § 1 k.k. o naprawienie szkody obligowało Sąd I Instancji do orzeczenia tego środka karnego. Wskazać także należy, że uprawnienie wynikające z art. 46 § 1 k.k. jest korzystniejsze dla pokrzywdzonego i ma pierwszeństwo przed możliwością wynikającą z art. 72 § 2 k.k. Zgodnie z intencją ustawodawcy daje on możliwość zaspokojenia słusznego roszczenia pokrzywdzonego, w terminie przez niego wybranym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 marca 2014 r. sygn. akt II AKa 502/13), a nie w terminie określonym w wyroku. W niniejszej sprawie brak było możliwości naprawienia błędnego rozstrzygnięcia w tym zakresie Sądu Rejonowego, albowiem została złożona apelacja tylko i wyłącznie na korzyść oskarżonego, a rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, pomimo, że błędne jest korzystniejsze. M. D. M. uregulował płatność za mięso wołowe mrożone niemieckiemu dostawcy. W związku z niedostarczeniem towaru przedstawicielstwo (...) Sp. z o.o. zapłaciło firmie (...) równowartość poniesionej straty. W związku z powyższym nie ulega żadnej wątpliwości, że Spółka (...) została pokrzywdzona w wyniku działania oskarżonego i co do zasady słusznie Sąd Rejonowy orzekł obowiązek naprawienia szkody.

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się również naruszenia przepisów prawa, poprzez wymierzenie oskarżonemu rażąco niewspółmiernej kary. Zdaniem Sądu Okręgowego wymierzona oskarżonemu kara nie jest nadmiernie surowa, jest karą wyważoną, uwzględniającą z jednej strony stopień zawinienia i społecznej szkodliwości czynu, a z drugiej strony okoliczności łagodzące. To te ostatnie w dużej mierze skutkowały orzeczeniem wobec oskarżonego kary grzywny, a nie kary innego rodzaju. Nie nosi ona zatem cechy rażącej niewspółmierności uzasadniającej ewentualną zmianę wyroku w tym zakresie i zmniejszenie kary.

Zgromadzone w sprawie dowody, które w sposób prawidłowy i przy zachowaniu norm określonych w art. 7 k.p.k. ocenił Sąd I instancji, w sposób jednoznaczny wskazują, iż oskarżony W. F. dopuścił się popełnienia przypisanego mu w wyroku czynu.

Z powyższych względów orzeczono jak w wyroku.

SSO Anna Zawadka SSO Ludmiła Tułaczko SSR del. Izabela Kościarz – Depta