Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2021r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Gradowska-Okrój

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2021 roku w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Gminy M. N.

przeciwko H. Ś.

o zapłatę

I. zasądza od H. Ś. na rzecz Gminy M. N. kwotę 40 022, 64 zł (czterdzieści tysięcy dwadzieścia dwa złote, 64/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

- od kwoty 13 340,88 ( trzynaście tysięcy trzysta czterdzieści 88/100) od dnia 01 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13 340,88 ( trzynaście tysięcy trzysta czterdzieści 88/100) od dnia 01 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13 340,88 ( trzynaście tysięcy trzysta czterdzieści 88/100) od dnia 01 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty;

II. oddala powództwo w pozostałym zakresie;

II. nie obciąża pozwanej kosztami postępowania.

I C 738/21

UZASADNIENIE

Powód Gmina M. N. w pozwie wniesionym 13 stycznia 2016 r. (prezentata k. 11) domagał się zasądzenia od pozwanego Z. B. nakazem upominawczym zapłaty kwoty 151.014,02 złotych wraz z ustawowymi odsetkami:

- od kwoty 13.340,88 zł od dnia 1 kwietnia 2009 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.340,88 zł od dnia 1 kwietnia 2010 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.340,88 zł od dnia 1 kwietnia 2011 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 13.340,88 zł od dnia 1 kwietnia 2012 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 26.861,76 zł od dnia 1 kwietnia 2013 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 32.550,17 zł od dnia 1 kwietnia 2014 r. do dnia zapłaty;

- od kwoty 38.418,57 zł od dnia 1 kwietnia 2015 r. do dnia zapłaty.

wynikających z rocznych opłat za użytkowanie wieczyste działek położonych przy ul. (...). T. o nr ewidencyjnym 2/1, 3, 4/4 o łącznym obszarze 10,588 m2 stanowiących własność powoda, dla których nieruchomości Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...). Powód ponadto wniósł o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając powyższe powód wskazał, iż pozwany nie uregulował opłat z tytułu użytkowania wieczystego za lata 2009-2015, a także nie uregulował zaległych odsetek.

( pozew k. 11-13)

W dniu 16 czerwca 2016 r. referendarz sądowy w Sądzie Okręgowym Warszawa-Praga w Warszawie wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu. ( nakaz zapłaty k. 50)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany Z. B. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na rzecz pozwanego od powoda zwrotu kosztów postepowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany podniósł zarzuty przedawnienia roszczenia oraz nieistnienia zobowiązania na skutek niedoręczenia Pozwanemu wypowiedzenia o wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste z dnia 7 listopada 2012 r. ( sprzeciw od nakazu zapłaty k. 95-98)

W odpowiedzi na sprzeciw od nakazu zapłaty powód podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

( pismo procesowe powoda k. 110-11)

W związku ze zgonem w toku sprawy pozwanego Z. B. postępowanie zawieszono. Podjęcie postępowania nastąpiło z udziałem H. Ś., będącej następcą prawnym pozwanego.

(postanowienie w przedmiocie zawieszenia k. 147, postanowienie w przedmiocie podjęcia postępowania k. 170);

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczasowe stanowiska.

(pisma procesowe stron k. 176, 178)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Z. B. od 17 lutego 2009 r. był użytkownikiem wieczystym działek położonych przy ul. (...). T. w N. o nr ewidencyjnym 2/1, 3, 4/4 o łącznym obszarze 10,588 m2 stanowiących własność Gminy M. N., dla których to nieruchomości Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...).

Gmina M. N. pismem z dnia 25 czerwca 2009 r. poinformowało Z. B. o wysokości i terminie płatności z tytuły użytkowania wieczystego, tj. kwoty 13.340, 88 zł, którą użytkownik wieczysty był zobowiązany uiszczać do dnia 31 marca każdego roku na konto Urzędu Miejskiego w N..

( akt notarialny repertorium A nr 1161/2009 k. 14-23, pismo powoda z dnia 25 czerwca 2009 r. k. 27)

Pismem z dnia 7 listopada 2012 r. na skutek zmiany wartości gruntu powód złożył oświadczenie o wypowiedzeniu pozwanemu dotychczasowej opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego działki ewid. nr 2/1, 3, 4/4 o pow. 10, 588 m2 i zaoferował jednocześnie przyjęcie nowej wysokości opłaty rocznej w kwocie 38 418, 57 zł.

Pismo zawierające oświadczenie o wypowiedzeniu zostało skierowane na adres Z. B. ujawniony w ewidencji gruntów, wskazany też jako jego adres zameldowania, to jest ul. (...), (...)-(...) W.. Pismo nie zostało podjęte przez adresata pomimo jego dwukrotnego awizowania. Miejscem zamieszkania Z. B. od 1 września 2011 r. była ul. (...), (...)-(...) P..

(pismo powoda z 7.11.2012 r. k. 25-26, (...) k. 28-30 zaświadczenie z systemu PESEL-SAD k. 10, Informacja w sprawie podatku od nieruchomości, rolnego, leśnego k. 112, Pismo Starosty Powiatowego w N. k. 139)

Z. B. nie uregulował opłat z tytułu użytkowania wieczystego za lata 2009-2015. Nie poczynił żadnych wpłat z tego tytułu zarówno w wysokości wynikającej z pisma powoda z dnia 25 czerwca 2009 r., jak i w wysokości wynikającej z pisma powoda z dnia 7 listopada 2012 r., nie uregulował również zaległych odsetek.

(zestawienie niezapłaconych zależności za użytkowanie wieczyste gruntu z 31.08.2015 r. k. 24);

Z. B. sprzedał w dniu 5 kwietnia 2018 r. prawo użytkowania wieczystego działek nr (...), obręb 11-01 m. N. aktem notarialnym nr 596/2018, w akcie notarialnym jako swój adres zamieszkania podając ul. (...), (...)-(...) P..

( pisma Starosty Powiatowego w N. k. 131, 139)

Z. B. zmarł w dniu 29 listopada 2019 r. Następczynią prawną zmarłego jest H. Ś..

( akt poświadczenia dziedziczenia k. 167-168)

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie wskazanych wyżej dokumentów, które nie pozostawały ze sobą w sprzeczności i których autentyczność oraz zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy nie była kwestionowana, a brak jest zdaniem Sądu przesłanek do odmówienia im mocy dowodowej w zakresie, w jakim stanowiły one podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. Zestawienie wskazanych dokumentów umożliwiło odtworzenie spójnego i logicznego stanu faktycznego sprawy.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie należało ustalić, czy powód w sposób skuteczny wypowiedział stronie pozwanej opłatę roczną za użytkowanie wieczyste, rozstrzygnięcia również wymagała zasadność podnoszonych przez stronę pozwaną zarzutów przedawnienia roszczeń z tytułu opłaty za lata 2009-2012, jak też nieistnienia zobowiązania na skutek niedoręczenia pozwanemu wypowiedzenia o wysokości opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste z 7 listopada 2012 r.

W ocenie Sądu powód w sposób błędny wypowiedział opłatę roczną za użytkowanie wieczyste i tym samym nie miało ono skutków prawnych w stosunku do pozwanego. Należy nadmienić, że skuteczność wypowiedzenia jest zależna od oceny prawidłowości doręczenia zawiadomienia o wypowiedzeniu, które to pismo bezspornie zostało skierowane na adres pozwanego ujawniony w ewidencji gruntów, wykazany też jako jego adres zameldowania, tj. ul. (...), (...)-(...) W., gdzie pozwany figurował od 2009 r. jako użytkownik wieczysty do działek nr (...), obręb 11-01 m. N., a bezspornym jest także to, iż owe pismo skierowane na ul. (...) nie zostało podjęte przez adresata mimo jego dwukrotnego awizowania.

W ocenie powoda w takim przypadku doszło do doręczenia przesyłki w trybie zastępczym na zasadzie art. 44 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 735 - dalej: "k.p.a."). Powód w sprzeciwie twierdził odmiennie, albowiem adres na jaki została skierowana korespondencja nie był adresem jego zamieszkania, który to powinien był zostać prawidłowo ustalony przez podmiot wypowiadający opłatę.

Ustawodawca wskazuje jednoznacznie w art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1990 z późn. zm.- dalej: "u.g.n."), iż do doręczenia wypowiedzenia wysokości opłat za użytkowanie wieczyste stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Jest to więc procedura administracyjna.

Stosownie zaś do art. 42 § 1 k.p.a. pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Pisma te mogą być doręczane także w innym miejscu - w lokalu organu administracji czy też w każdym miejscu, gdzie zastanie się adresata (art. 42 § 2 i 3 k.p.a.). Przepisy więc zakładają domniemanie o rzeczywistym pobycie adresata pod adresem, na który jest kierowana korespondencja. Chodzi bowiem o realne zagwarantowanie wszelkich uprawnień procesowych, które przepisy proceduralne lub materialne przyznają stronie postępowania administracyjnego.

Powód jako organ administracji publicznej podkreślał znacznie adresu Z. B. wykazanego w ewidencji gruntów. Takie stanowisko powoda byłoby niewątpliwie trafne, gdyby w art. 78 u.g.n. ustawodawca jednoznacznie określił, że aktualnym adresem użytkownika wieczystego jest adres określony w ewidencji gruntów. Co do charakteru adresu uwidocznionego w ewidencji gruntów i budynków należy zauważyć, że zgodnie z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2052 z późn. zm. - dalej: "p.g.i.k.") osoby władające nieruchomościami Skarbu Państwa mają obowiązek zgłaszania właściwemu staroście zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni, licząc od dnia powstania tych zmian. Natomiast o tym jakie dane owa ewidencja zawiera stanowi art. 20 ust. 1 p.g.i.k. Przewiduje on m.in. ujawnienie w ewidencji miejsca stałego pobytu właściciela nieruchomości. Zarówno k.p.a., jak i prawo geodezyjne nie definiują pojęcia "miejsce pobytu", niemniej należy je rozumieć jako miejsce zamieszkania właściciela. Zdaniem Sądu nie oznacza to jednak, że zapis ewidencji gruntów w tym zakresie tj. adres właściciela nieruchomości ma bezwzględnie wiążący charakter. Informacja wynikająca z tego rejestru może być bowiem obalona wszelkimi dostępnymi źródłami dowodowymi i ma ona jedynie charakter informacyjny.

Jeśli zatem organ administracji – w tym przypadku powód - poweźmie wiedzę, że miejsce zamieszkania strony jest inne niż wynika to z zapisów ewidencji gruntów i budynków, to winien jest tę okoliczność wyjaśnić i ocenić w kontekście poczynionych ustaleń, w szczególności winien ocenić czy dokonywane doręczenia były skuteczne. W świetle przywołanych wyżej przepisów brak jest podstaw do utożsamiania adresu wykazanego w ewidencji gruntów z adresem zamieszkania pod który skutecznie mogą być kierowane przesyłki zawierające zawiadomienie o wypowiedzeniu opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego.

Argumentacja powoda, iż adres zameldowania pozwanego nie jest tożsamy z miejscem zamieszkania pozwanego i ma charakter administracyjny, nie zwalnia powoda z obowiązku określenia aktualnego adresu pozwanego. Powód podnosi, że z rejestrów urzędowych nie można udowodnić, że pozwany był zameldowany przy ul. (...) w P. z zamiarem stałego pobytu w okresie skierowania wypowiedzenia. Jednakże nie wskazał on na żaden przepis z którego wynikałoby, że Pozwany ma obowiązek zawiadamiania organów administracji publicznej o każdej zmianie swojego adresu. Taki obowiązek może wynikać np. z art. 41 § 1 k.p.a. – lecz w trakcie trwania postępowania, czyli po prawidłowym doręczeniu wypowiedzenia.

W ocenie Sądu wypowiedzenie opłaty za użytkowanie wieczyste jest odrębnym, specyficznym postępowaniem, które jest inicjowane doręczeniem zawiadomienia o wypowiedzeniu opłaty za użytkowanie wieczyste. Owe wypowiedzenie po skutecznym doręczeniu może być kwestionowane przez użytkowania wieczystego. Może on w terminie 30 dni od dnia otrzymania wypowiedzenia, złożyć do samorządowego kolegium odwoławczego właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości, wniosek o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest uzasadniona w innej wysokości. Natomiast od orzeczenia kolegium wydanego po wniesieniu takiego środka zaskarżenia nie przysługuje odwołanie w toku postępowania administracyjnego (art. 79 ust. 3 u.g.n.) albowiem ustawodawca zadecydował o otwarciu drogi sądowej dla rozstrzygnięcia sporu o podwyższenie opłaty za użytkowanie wieczyste. Innymi słowy doręczenie zawiadomienia o wypowiedzeniu opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego pociąga za sobą skutki zbliżone do zawiadomienia o wszczęciu postępowania administracyjnego (art. 61 § 4 k.p.a.) i dopiero po takim zdarzeniu można mówić o ciążącym na adresatach wypowiedzenia obowiązku wynikającym z art. 41 § 1 k.p.a.

Jak wykazano powyżej warunkiem uznania skuteczności doręczenia w trybie zastępczym zawiadomienia o wypowiedzeniu opłaty rocznej, jest skierowanie przesyłki do użytkownika wieczystego na jego właściwy adres zamieszkania. Rolą organu (właściciela) jest prawidłowe ustalenie tego adresu. W szczególności powinien on zweryfikować wszystkie dostępne w tym zakresie informacje, czego powód w ocenie Sądu nie uczynił z należytą starannością, w myśl zasady zaufania do władzy publicznej. Powód jako organ administracji publicznej winien był na zasadzie równego traktowania ustalić dokładnie aktualny adres korespondencji pozwanego, ponieważ to nie pozwany żądał aktualizacji opłaty, a powód. Tak więc to na wywodzącym skutki prawne - w tym przypadku gminie N. – spoczywał ciężar ustalenia prawidłowego adresu Z. B.. Sytuacji błędnego doręczenia można było z łatwością uniknąć wypowiadając wysokość opłaty z odpowiednim wyprzedzeniem. Wówczas po stwierdzeniu nieskuteczności takiej czynności przez organ możliwe jest zweryfikowanie adresu wykazanego w ewidencji pod kątem jego aktualności z innymi aktualnymi danymi przekazywanymi organom administracji przez użytkowników wieczystych. Tymczasem Powód mimo stwierdzenia, iż pod adresem uznanym przez niego za adres zamieszkania nie doszło do faktycznego doręczenia pisma, nie podjął żadnych działań zamierzających do weryfikacji swoich ustaleń co do faktycznego adresu zamieszkania użytkowników wieczystych. W ocenie Sądu Powód nie dołożył należytej staranności w sposobie ustalenia aktualnego miejsca zamieszkania Pozwanego w 2012 r., co potwierdza korespondencja Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim, który ustalił w 2016 r. prawidłowy adres pozwanego przy wykorzystaniu bazy PESEL-SAD– to jest ul. (...), (...)-(...) P. i skorygował błąd powoda.

W tym stanie rzeczy przyjęty powoda sposób oceny skuteczności doręczania pism zawierających wypowiedzenie opłaty rocznej z tytułu użytkowanie wieczystego nie może być uznany za prawidłowy – co skutkowało brakiem podwyższenia opłaty rocznej w 2012 r. i pozostaniem przy dotychczasowej opłacie, to jest kwocie 13.340, 88 złotych rocznie.

Odnośnie pozostałych zarzutów, Sąd uznał zarzuty strony pozwanej o przedawnieniu roszczeń z lat 2009-2012 za zasadne i jednocześnie nie przychylił się do uznania zobowiązania za nieistniejące z powodu nieskutecznego wypowiedzenia przez właściciela gruntu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste w 2012 r. Zdaniem Sądu roszczenie o zapłatę opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego jako roszczenia okresowe ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Wynika to z art. 71 ust. 4 u.g.n., który stanowi, iż opłata roczna jest płatna do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Obowiązek zapłaty opłaty rocznej powstaje co do zasady z każdym rozpoczętym rokiem kalendarzowym trwania umowy, a termin wymagalności upływa z dniem 31 marca danego roku. Tak więc przedawnienia roszczeń za lata 2009, 2010, 2011 i 2012 nastąpiły odpowiednio z dniami 1 kwietnia 2012 r., 1 kwietnia 2013 r., 1 kwietnia 2014 r., i 1 kwietnia 2015 r. Powód natomiast wytaczając powództwo w dniu 13 stycznia 2016 r. skutecznie przerwał bieg przedawnienia roszczeń za lata 2013-2015 z chwilą wniesienia pozwu (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.).

Nie sposób jest równocześnie zgodzić się z twierdzeniem strony pozwanej, iż nieprawidłowe doręczenie wypowiedzenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste nie wywołało obowiązku uiszczenia określonej w nim zapłaty, co powoduje, że dochodzenie od Pozwanego kwot za lata 2013-2015 jest niezasadne i powinno podlegać oddaleniu. Należy jednoznacznie stwierdzić, że skutkiem nieprawidłowego doręczenia wypowiedzenia opłaty rocznej był brak jej podwyższenia, a nie wygaśnięcie istniejącego wcześniej zobowiązania. Logiczne jest, że brak wypowiedzenia opłaty rocznej skutkuje dalszym kontynuowaniem stosunku cywilnoprawnego i obowiązku uiszczania każdorazowej opłaty rocznej przez użytkownika wieczystego. Przedmiotem sporu był wszakże zasadniczo brak uiszczania przez Z. B. opłaty rocznej, a następnie dopiero jej nieskuteczne podniesienie. W związku z tym należy skonstatować, że pozwała dalej w stosunku zobowiązaniowym, a dochodzone przez powoda roszczenie co do zasady było zasadne, z tym że w wysokości innej aniżeli żądał powód, a wskutek przedawnienia świadczeń wierzyciela-powoda za lata 2009-2012, które przekształciły się w zobowiązania o charakterze naturalnym, brak było możliwości ich przymusowego dochodzenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł o oddaleniu powództwa w części dotyczącej przedawnionych roszczeń i zasądził od pozwanej, będącej następca prawnym zmarłego Z. B. kwotę 40.022, 64 zł z tytułu opłaty rocznej z użytkowania wieczystego za lata 2013-2015 r. z ustawowymi odsetkami wynikającymi z rocznych opłat za użytkowanie wieczyste działek. Kwota 40.022, 64 zł stanowi trzykrotność podstawowej kwoty opłaty rocznej tj. 13 340,88 zł za lata 2013-2015, które nie uległy przedawnieniu, o czym orzeczono w punktach I i II wyroku.

Wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym było możliwe na zasadzie art. 15zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U.2021.2095 t.j.)

O kosztach procesu sąd orzekł w punkcie III wyroku na podstawie art. 102 k.p.c. i postanowił nie obciążać strony pozwanej kosztami postępowania, jako że względy słuszności przemawiają przeciwko obciążeniu pozwanej, będąc następcą prawnym pierwotnego pozwanego, kosztami postępowania.

SSO A.-G. (...)

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron;

2.  Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności (k. 188) błędnie skierowany do niniejszej sprawy – dotyczy sprawy I C 1051/21 tut. Sądu – proszę pilnie wypiąć wniosek z akt i podłożyć do sprawy I C 1051/21.

SSO A.-G. (...)