Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Sygn. akt VIII P 370/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 23 lipca 2021 r. powód (...) wniósł o zasądzenie na swoją rzecz solidarnie od pozwanych: 1) (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w (...), 2) (...) z siedzibą w (...) kwoty 18.600 zł tytułem ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w okresie od 29 kwietnia 2019 r. do 4 lutego 2021 r., a także o zasądzenie solidarnie od pozwanych odsetek za opóźnienie od dnia wezwania do zapłaty (z dnia 5 lipca 2021 r.) do dnia zapłaty. Powód wniósł także o zasądzenie solidarnie od pozwanych kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew k. 4-8v, protokół k. 211).

W uzasadnieniu powód wskazał, że domaga się ekwiwalentu za niewykorzystany urlop w okresie od dnia, w którym rozwiązano z nim stosunek pracy w trybie dyscyplinarnym do dnia powrotu powoda po przywróceniu do pracy tj. do dnia 4 lutego 2021 r. W ocenie powoda, ugruntowana linia orzecznicza wskazująca, że prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje wyłącznie osobie świadczącej prace, a czas pozostawania bez pracy po bezprawnym zwolnieniu nie jest okresem zatrudnienia, a jedynie podlega wliczeniu do tego okresu – jest sprzeczna z prawem unijnym. W konsekwencji, zdaniem powoda, za ten okres przysługiwało mu prawo do urlopu wypoczynkowego. Tym samym pracodawca winien mu wypłacić ekwiwalent za niewykorzystany w tym okresie urlop (pozew k. 4-8v).

Pozwany, (...) sp. z o. o. w likwidacji z siedzibą w (...), w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował, iż powód nabył prawo do urlopu za okres od 29 kwietnia 2019 r. do dnia 4 lutego 2021 r. bowiem prawo do urlopu przysługuje osobie, która świadczyła pracę, a czas pozostawania bez pracy nie jest okresem zatrudnienia (odpowiedź na pozew k. 68-69v).

Pozwany (...) z siedzibą w (...) wniósł o oddalenie powództwa w całości ze względu na brak legitymacji procesowej biernej pozwanego, a także o zasądzenie na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż nie był pracodawcą powoda. Ponadto pozwany podał, iż pomiędzy pozwanym a powodem nie istniał nigdy żaden stosunek prawny z którego powód mógłby wyprowadzać względem pozwanego jakiekolwiek roszczenia (pismo k. 196-197).

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w (...) na podstawie umowy o pracę na okres próbny od dnia 4 lipca 2005 r., zaś od dnia 30 września 2005 r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku redaktora. Aneksem z dnia 2 listopada 2006 r. zmieniono stanowisko pracy (...) na stanowisko redaktora, sekretarza redakcji. Na podstawie porozumienia z dnia 30 czerwca 2014 r. powód ponownie został zatrudniony na stanowisku redaktora. W dniu 29 grudnia 2015 r. zawarto porozumienie zmieniające warunki pracy i płacy powoda. Zgodnie z tym porozumieniem powód pracował jako sekretarz redakcji, redaktor i doradca zarządu za wynagrodzeniem w wysokości 9000 zł. Ostatnio, zgodnie z aneksem z dnia 1 lutego 2018 r., powód był zatrudniony na stanowisku zastępcy redaktora naczelnego, dyrektora wydawnictwa i doradcy zarządu. Wysokość wynagrodzenia ustalono na kwotę 12.600 zł.

(umowa o pracę – k. 157, aneks – k. 97, aneks – k. 99, porozumienie – k. 102, porozumienie – k. 123, aneks – k. 125, aneks – k. 132, aneks – k. 138, świadectwo pracy – k. 79-81, aneksy – k. 149-153)

Oświadczeniem z dnia 29 kwietnia 2019 r., działając na podstawie art. 52 § 1 punkt 1 Kodeksu pracy, pracodawca rozwiązał z (...) umowę o pracę zarzucając mu ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegające na działaniu na szkodę pracodawcy, tj. w szczególności:

1.  wadliwym zarządzaniu finansami spółki(...), co doprowadziło do straty finansowej, a w konsekwencji istotnego naruszenia kapitałów własnych i powstania kapitałów ujemnych,

2.  braku w dokumentach spółki informacji o tym, czy zarządzający (w tym (...)) analizowali kondycję spółki i podejmowali jakiekolwiek działania w celu zminimalizowania skutków ewentualnej upadłości zgłoszonej przez któregokolwiek wierzyciela, czego potwierdzeniem jest sprawozdanie finansowe Spółki (...) za 2018 r. oraz konieczność jej dokapitalizowania ze strony (...),

3.  braku właściwej gospodarki kosztowej, co objawiało się wysokimi kosztami usług obcych,

4.  błędnym zarządzaniu płynnością w spółce, co skutkowało dużą kwotą zobowiązań przeterminowanych (ok. 1,6 mln zł) przy poziomie zobowiązań nieprzeterminowanych na poziomie 1,3 mln zł oraz trudnościami w realizowaniu zobowiązań pracowniczych (w tym wynagrodzeń), czego dowodził bilans za 2018 r.,

5.  fałszowaniu stanów magazynowych poprzez zawyżanie ich wartości i wprowadzanie zawyżonych pozycji do bilansu,

6.  wadliwym zarządzaniu majątkiem spółki prowadzącym do utraty wartości tego majątku, czego dowodem jest bilans za 2018 r.,

7.  zawieraniu rażąco niekorzystnych umów w imieniu spółki, jak np. 12-miesięczny okres wypowiedzenia połączony z 24-miesięcznym zakazem konkurencji dla większości pracowników, w tym także sekretarki.

(oświadczenie – k. 93-94)

W okresie od 29 kwietnia 2019 r. do 4 lutego 2021 r. (...) nie pozostawał w stosunku pracy z (...) sp. z o.o. w likwidacji w związku z rozwiązaniem z nim stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.

(bezsporne)

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2020 r. (prawomocnym od dnia 2 lutego 2021 r.) Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych przywrócił (...) do pracy w spółce(...) sp. z o.o. na poprzednich warunkach pracy i płacy.

(wyrok – k. 87, wyrok – k. 89, wyrok – k. 16v)

W dniu 4 lutego 2021 r. (...) zgłosił gotowość podjęcia pracy po przywróceniu.

(pismo k. 17)

Oświadczeniem z dnia 3 marca 2021 r. (...) sp. z o.o. w (...) rozwiązał z (...) umowę o pracę z zachowaniem trzymiesięcznego okresy wypowiedzenia, który upłynął z dniem 30 czerwca 2021 r. Przyczyną rozwiązania stosunku pracy była likwidacja zakładu pracy tj. (...) sp. z o.o. w likwidacji.

(oświadczenie – k. 18)

W związku z kończącym się okresem wypowiedzenia pracodawca na podstawie art. 167 ¹ k.p. udzielił pracownikowi urlopu wypoczynkowego w wymiarze 11 dni (urlop za 2021 r.). Z pozostałych dni roboczych zwolniono pracownika z obowiązku świadczenia pracy.

(wydruk e-mail – k. 23)

W piśmie z dnia 5 lipca 2021 r. (...) wezwał (...)sp. z o.o. w likwidacji do zapłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

(wezwanie do zapłaty – k. 25)

W piśmie z dnia 21 lipca 2021 r. (...)sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w (...) odmówił wypłaty (...) ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.

(pismo – k. 76)

Wynagrodzenie (...) obliczone jak ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynosiło 12.600 zł brutto miesięcznie.

(zaświadczenie – k.78)

Powyższy, niesporny stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o dołączone do akt sprawy dokumenty, których wiarygodność nie była kwestionowana przez strony.

Sąd Rejonowy zważył co następuje:

Powództwo (...) nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii legitymacji biernej pozwanego (...) (pozwany ad. 2). Powód argumentował, iż ten pozwany dokonał przejęcia zorganizowanej części przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w (...) stanowiącej kluczowy obszar jego działalności. W konsekwencji zdaniem powoda zgodnie z art. 23 ^{( 1)} k.p. doszło do przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę. W związku z powyższym powód argumentował, iż oba przedmioty są względem niego solidarnie zobowiązane.

Legitymacja procesowa bierna dotyczy strony pozwanej i uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa stanowi uprawnienie konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna) wypływające z prawa materialnego. Legitymacja bierna musi odnosić się do konkretnego stosunku zobowiązaniowego. W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy brak okoliczności przesądzających o legitymacji biernej pozwanego (...). Powód nie przedstawił przy tym żadnych twierdzeń pozwalających na uznanie, że pozwany był pracodawcą powoda w rozumieniu art. 3 k.p. Z materiału dowodowego nie wynikają także okoliczności stanowiące, iż doszło do przejęcia zakładu pracy ((...) sp. z o.o.) przez (...). Takiej okoliczności nie przesądza fakt, iż (...) przejął część działalności Tym samym, powód nie wykazał aby pozwany ad. 2 był właściwym podmiotem po stronie pozwanego. Z kolei brak legitymacji materialnej (czynnej lub biernej) skutkuje co do zasady oddaleniem powództwa. Powództwo wobec (...) podlegało zatem oddaleniu z uwagi na brak legitymacji biernej pozwanej.

Niezależnie od powyższego, odnosząc się do kwestii roszczenia formułowanego przez powoda należy wskazać, iż zgodnie z treścią art. 152 § 1 i 2 k.p. pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, a pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Wymiar urlopu wynosi 20 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat i 26 dni, jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat (art. 154 § 1 k.p.).

Przepisy prawa pracy ustanawiają przy tym zasadę naturalnego wykonania zobowiązań urlopowych, co oznacza konieczność udzielenia pracownikowi urlopu w naturze, w celu regeneracji jego sił i odpoczynku po okresie nieprzerwanej pracy. Jednakże wykorzystanie urlopu w taki sposób nie zawsze jest możliwe, stąd konieczne stało się przyznanie pracownikowi świadczenia "zastępczego" w postaci ekwiwalentu pieniężnego.

Z treści art. 171 § 1 k.p. wynika, że w przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny, którego sposób obliczania został szczegółowo określony w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U.97.2.14 z późn. zm.).

Pracownik nabywa prawo do ekwiwalentu z datą rozwiązania stosunku pracy, a jego wysokość oblicza się na podstawie wynagrodzenia z okresu poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy. Ponadto przedmiotowe świadczenie przysługuje pracownikowi również za urlopy zaległe.

W niniejszej sprawie stan faktyczny był w zasadzie bezsporny. W okresie za jaki powód domaga się ekwiwalentu za urlop nie pozostawał on w stosunku pracy z pozwanym w związku z rozwiązaniem z nim stosunku pracy w trybie art. 52 § 1 pkt 1 k.p. Następnie Sąd przywrócił powoda do pracy. Spornym, zaś pozostawało jedynie, czy prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje osobie w okresie pozostawania bez pracy po bezprawnym zwolnieniu.

Obowiązujące przepisy prawa pracy nie zawierają regulacji, która przyznałaby pracownikowi prawo do urlopu wypoczynkowego za okres pomiędzy bezprawnym rozwiązaniem stosunku pracy a przywróceniem do pracy.

Krajowe orzecznictwo oraz doktryna stoją na stanowisku, że prawo do urlopu przysługuje pracownikowi, a więc osobie świadczącej pracę na podstawie stosunku pracy (por. wyrok SN z 10 października 1980 r., sygn. akt I PRN 100/80), w związku z czym nie jest on należny za okres od rozwiązania umowy o pracę do przywrócenia do pracy orzeczeniem sądu.

Pojęcie "okres pozostawania bez pracy", o którym mowa w art. 51 § 1 k.p., należy rozumieć jako okres nieświadczenia pracy u pracodawcy, który dokonał wypowiedzenia niezgodnie z prawem. Okres ten nie jest okresem zatrudnienia ani okresem uznawanym za okres zatrudnienia, lecz jedynie okresem podlegającym wliczeniu do okresu zatrudnienia. W związku z tym pracownik przywrócony do pracy orzeczeniem sądu nie pozostaje w tym okresie w stosunku pracy. Dlatego za okres pozostawania bez pracy pracownikowi przywróconemu do pracy orzeczeniem sądu, który podjął pracę u dotychczasowego pracodawcy, nie przysługuje np. prawo do urlopu wypoczynkowego. Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 10 marca 2010 r., II PK 265/09).

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 3 lutego 2016 r. o sygn. I PK 27/15 okresy pozostawania bez pracy wliczane do okresu zatrudnienia (art. 51 § 1 zd. 1 i art. 51 § 2 k.p.) nie są okresami zatrudnienia ani uznawanymi za te okresy. W przypadku przywrócenia pracownika do pracy i zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy okres pozostawania bez pracy, za który zostało przyznane wynagrodzenie, wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia. Natomiast w przypadku zasądzenia na rzecz pracownika odszkodowania z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy, do okresu zatrudnienia pracownika dolicza się okres, za który przyznano odszkodowanie. Te „doliczane” okresy nie są jednak faktycznymi okresami zatrudnienia i pracownik nie nabywa za nie uprawnień uzależnionych od pozostawania w stosunku pracy (np. urlopu wypoczynkowego czy premii).

Zgodnie z wyrokiem Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 14 marca 2006 r. o sygn. I PK 144/05 pracownik przywrócony do pracy orzeczeniem sądu nie nabywa prawa do urlopu wypoczynkowego za okres pozostawania bez pracy określony w art. 51 § 1 k.p.

Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 4 kwietnia 1995 r. (I PZP 10/95, OSNAPiUS 1995 Nr 18, poz. 228) przyjmując, że "jest zasadą, iż prawo do urlopu wypoczynkowego zależy od pozostawania w stosunku pracy. Do istoty stosunku należy również to, że urlop przysługuje pracownikowi w wymiarze określonym przepisami prawa pracy i w czasie ustalonym przez pracodawcę. Ze względu na swój cel urlop wypoczynkowy powinien być wykorzystany w naturze i w całości, zaś zamiana urlopu na ekwiwalent pieniężny możliwa jest tylko w przypadkach ściśle określonych przepisami prawa pracy (art. 171 k.p.)".

Także Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z dnia 8 stycznia 2009 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-6744/08 stanowiącym odpowiedź na interpelację poselską wyraziła tożsame stanowisko co wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

Jednocześnie stanowisko to nie uległo zmianie pod wpływem wydanego w dniu 25 czerwca 2020 r. przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzeczenia w połączonych sprawach C-762/18 i C-37/19, na które powoływał się powód. W ocenie Trybunału, prawo do urlopu przysługuje także za czas od dnia niezgodnego z prawem zwolnienia do dnia przywrócenia do pracy. Podkreślenia jednak wymaga, że orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wiążące są jedynie w tych sprawach, których dotyczą. W konsekwencji, przywołane przez powoda orzeczenie nie wzrusza ugruntowanego, jednoznacznego stanowiska w krajowym orzecznictwie, które Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela.

W konsekwencji, powód w okresie pomiędzy rozwiązaniem stosunku pracy a przywróceniem do pracy nie nabył prawa do urlopu wypoczynkowego. Tym samym powodowi nie należy się ekwiwalent za niewykorzystany urlop. W tym stanie rzeczy powództwo zostało oddalone.

O kosztach orzeczono biorąc pod uwagę zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Z uwagi zaś na treść art. 98 § 3 k.p.c. oraz fakt reprezentowania pozwanych przez radców prawnych, Sąd uwzględnił koszty zastępstwa procesowego, obejmujące wynagrodzenie pełnomocników każdego z pozwanych w wysokości po 2700 zł. Wynagrodzenie pełnomocników zostało ustalone w oparciu o § 9 ust. 2 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 z późn. zm.).

Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji.

(...)