Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 05 luty 2014 roku

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Dalba

Protokolant: Dorota Kośla

po rozpoznaniu w dniu 05 luty 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko A. J. (1) i A. J. (2)

o zapłatę

1.  zasądza solidarnie od pozwanych A. J. (1) i A. J. (2) na rzecz powoda (...) .U. S.A. z siedzibą w W. kwotę 856,- zł (słownie: osiemset pięćdziesiąt sześć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lipca 2011 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza solidarnie od pozwanych A. J. (1) i A. J. (2) na rzecz powoda (...) .U. S.A. z siedzibą w W. kwotę 71,38 zł (słownie: siedemdziesiąt jeden złotych i trzydzieści osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1968/13

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 31 maja 2012 r. ( data prezentaty) powódka (...) S.A. z siedzibą w W. wniosła przeciwko pozwanym A. J. (1) i A. J. (2) o zasądzenie solidarnie kwoty 856 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 lipca 2011 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wyjaśniła, że pozwany A. J. (1) wystawił powódce weksel własny płatny na dzień 22 lipca 2011 r., zaś pozwana A. J. (2) poręczyła rzeczony weksel. Nadto pozwani mimo zawezwania do wykupienia weksla nie zapłacili sumy wekslowej. ( pozew z załącznikami – k. 1 – 13v )

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 23 sierpnia 2013 r. (data stempla pocztowego) pozwany A. J. (1) wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu. Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia oraz nieprawidłowego wypełnienia weksla in blanco. ( odpowiedź na pozew – k. 43 – 44v )

W odpowiedzi na pozew złożonej w dniu 14 listopada 2013 r. ( data stempla pocztowego) pozwana A. J. (2) wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana podniósł zarzut przedawnienia roszczenia oraz wypełnienia weksla niezgodnie z treścią deklaracji wekslowej. ( odpowiedź na pozew – k. 65 – 68 )

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedziba w W. łączyła z A. J. (1) i A. J. (2) umowa agencyjna. Jako zabezpieczenie wykonania tej umowy (...) S.A. z siedzibą w W. otrzymała do dyspozycji weksel własny in blanco wystawiony przez A. J. (1) i opatrzony poręczeniem A. J. (2). ( bezsporne )

(...) S.A. z siedziba w W. wypełnił ww. weksel in blanco wpisując kwotę 865,- złotych. ( weksel – k. 6 )

Pismem datowanym na dzień 08 lipca 2011 roku (...) w W. wezwała A. i A. J. (2) do zapłaty należności w kwocie 856,- złotych, na którą wypełniono weksel. ( wezwanie do zapłaty – k. 12 )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wszechstronnej analizy akt sprawy, na które złożyły się dokumenty wskazane i opisane w treści, których prawdziwości i autentyczność nie budziła żadnych wątpliwości Sądu.

Zebrane zaś dowody stanowiły wystarczającą podstawę do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zobowiązanie wekslowe jest zobowiązaniem abstrakcyjnym. Posiadacz weksla ma roszczenie wekslowe, choćby przy powstaniu zobowiązania wekslowego nie było żadnego szczególnego tytułu zobowiązania ( causa), choćby ten tytuł był nieważny, lub zgasł. Tego abstrakcyjnego charakteru weksla nie pozbawia okoliczność, że wobec pewnych osób, wymienionych w art. 17, dłużnik wekslowy może zasłaniać się zarzutami, opartymi na swych stosunkach osobistych ( ex causa) z wystawcą lub posiadaczami poprzednimi. Jest to bowiem sytuacja wyjątkowa, która przy powstaniu zobowiązania wekslowego nie jest brana w rachubę, gdyż weksel z natury swej jest przeznaczony do obiegu, a podpisując i wręczając weksel […] zobowiązany z weksla zaciąga zobowiązanie abstrakcyjne wobec przyszłego jego posiadacza. ( confer Prawo Wekslowe. Komentarz. Orzecznictwo pod red. I. Rosenblüth, str. 11, 362)

Prawo wekslowe dopuszcza możliwość wystawienia weksla, który w chwili wystawiania nie zawiera wszystkich elementów niezbędnych dla jego ważności określonych w art. 1 i 2 oraz 101 i 102. Nie zawiera jednak definicji weksla in blanco.

Weksel własny in blanco jest to dokument zawierający co najmniej podpis wystawcy złożony w zamiarze zaciągnięcia zobowiązania wekslowego. Z chwilą wystawienia weksla in blanco i wręczenia go wierzycielowi następuje zawarcie porozumienia między wystawcą weksla lub akceptantem, a osobą, której ten weksel zostaje wręczony określające sposób jego uzupełnienia. Porozumienie takie jest umową zawieraną pomiędzy odbiorcą weksla a wystawcą weksla lub akceptantem, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. W przypadku, gdy weksel in blanco jest poręczany, umowę zawiera także poręczyciel wekslowy. Porozumienie podlega regułom interpretacyjnym oświadczeń woli wyrażonym w art. 65 k.c. Jest to pogląd powszechny w orzecznictwie (np. wyroki SN: z dnia 28 maja 1998 r., II CKN 531/97, OSN 1999, nr 1, poz. 13 oraz z dnia 17 czerwca 1999 r., I CKN 51/98, OSN 2000, nr 2, poz. 27) i piśmiennictwie ( confer exempli gratia B. Bukojemska, Porozumienie wekslowe jako umowa prawa cywilnego, PUG 2003, nr 3, s. 12; P. Machnikowski, Porozumienie wekslowe, PS 2000, nr 6, s. 65; A. Szpunar, Glosa do wyroku SN z dnia 17 czerwca 1999 r., I CKN 51/98, PPH 2000, nr 6, s. 47). Jeżeli dłużnik wekslowy wydał weksel in blanco bez żadnych wskazówek co do jego wypełnienia, domniemywa się, że zaufał uczciwości wierzyciela i bez zastrzeżeń zgadza się na wypełnienie weksla przez tego ostatniego ( confer wyrok SN z dnia 28 maja 1998 r., III CKN 531/97, Pr. Gosp. 1999, nr 2, s. 11) /I. H. w Prawo czekowe i wekslowe. Praktyczny K.., opubl. Lex 2011). Za weksel in blanco należy uznać także dokument opatrzony samym tylko podpisem poręczyciela ( confer wyrok SA w Gdańsku z dnia 10 marca 1994 r., I ACr 1178/94, OSA 1995, z. 3, poz. 8)

W ocenie Sądu nie sposób jest stwierdzić by przedmiotowy weksel został wypełniony w sposób nieprawidłowy i niezgodny z porozumieniem stron. Przedstawiony dokument spełnia wszystkie wymogi stawiane przez Prawo wekslowe ( k. 5 – weksel), w tym wskazane w nim zostało w sposób jasny i nie budzący wątpliwości miejsce płatności weksla, tj. siedziba banku mieszczącego się w W. oraz data płatności weksla, tj. 22 lipca 201 roku.

W tym miejscu podnieść należy, iż ciężar dowodu zawarcia umowy regulującej sposób wypełnienia weksla oraz wypełnienia weksla niezgodnie z umową ciąży na wekslowo zobowiązanym ( confer orzeczenie SN z dnia 24 lutego 1928 r., I C 2161/27, Z. O.. SN 1928, poz. 40; z dnia 12 stycznia 1934 r., C 2217/33, (...) 1935, s. 207; I. R., Prawo..., s. 203).

Tymczasem w okolicznościach niniejszej sprawy strona pozwana nie wykazała w sposób należyty, ażeby powód uzupełnił weksel niezgodnie z deklaracją. Co prawda, pozwani żądali przedłożenia przez stronę powodową dokumentu deklaracji jak i umowy łączącej strony, jednakże w ocenie Sądu żądanie to wykracza poza ramy ciężaru dowodu spoczywającego na stronach. Po pierwsze bowiem pozwani nie wykazali by nie byli w posiadaniu zarówno kopii umowy jak i deklaracji wekslowej. Skoro zaś w żaden sposób nie został udowodniony brak możliwości przedstawienia przez nich rzeczonych dokumentów, nie mają oni możliwości żądać przedłożenia ich przez stronę powodową.

Z tych też powodów Sąd stosownie do treści art. 240 § 1 k.p.c. uchylił wydane na terminie rozprawy 4.12.2013 r. postanowienie w przedmiocie zobowiązania powódki do przedłożenia deklaracji wekslowej.

Ponadto skutecznie podniesiony zarzut wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z zawartym porozumieniem, nie powoduje nieważności weksla, jak też nie uchyla w każdym przypadku w całości zobowiązania wekslowego wystawcy, lecz je jedynie ogranicza bądź modyfikuje. Dłużnik będzie odpowiadał, ale wyłącznie w takich granicach, jakie odpowiadają jego woli (A. D., Polskie..., s. 146-147; M. H., Obieg..., s. 35-36; T. K., W. O., Prawo..., s. 4; S. R., Weksel... , s. 204-205; I. R., Prawo..., s. 202-203; orzeczenia SN: z dnia 25 października 1927 r., Rw. 1677/26, (...) 1928, poz. 35; z dnia 12 listopada 1931 r., Rw. 2354/31, OSP 1932, poz. 150; z dnia 26 stycznia 2001 r., I CKN 25/00, OSN 2001, nr 7-8, poz. 117 oraz z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 70/06, OSN 2007, nr 4, poz. 59).

W toku procesu pozwani nie kwestionowali wysokości sumy wekslowej a wskazywali na przedawnienie zobowiązania.

Zarzut ten nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do przepisu art. 70 w zw. z art. 103 i 104 Prawa wekslowego roszczenia wekslowe przeciw wystawcy weksla własnego ulegają przedawnieniu z upływem lat trzech, licząc od dnia płatności wekslu. W przedmiotowej sprawie termin płatności weksla został określony na dzień 22 lipca 2011 roku. W związku z tym termin przedawnienia roszczenia wynikającego z weksla upłynie w dniu 22 lipca 2014 roku (art. 112 k.c.). Powódka złożyła zaś pozew w dniu 31 maja 2012 roku, tj. przed upływem terminu przedawnienia.

Po analizie uzasadnienia odpowiedzi na pozew obojga pozwanych wskazać należy, iż zarzut ten de facto stanowi zarzut wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem wekslowym poprzez wypełnienie weksla po upływie terminu przedawnienia roszczenia wynikającego ze stosunku podstawowego. Zarzut ten w ocenie Sądu nie zasługuje na uwzględnienie.

Jak wskazano wyżej, ciężar dowodu wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z deklaracją spoczywa na dłużnikach. Skoro tak, uznać należy, że w wypadku sporu to pozwani powinni wykazać kiedy roszczenie stało się wymagalne.

W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że pozwani nie wykazali w żaden sposób zaistnienia przedawnienia roszczenia, a tym samym wypełnienia weksla in blanco w sposób niezgodny z porozumieniem.

Zgodnie z art. 30 poręczenie udzielone na wekslu in blanco także zabezpiecza zapłatę weksla a nie wykonanie zobowiązania zabezpieczonego wekslem. W myśl przepisu art. 32 poręczyciel wekslowy odpowiada tak samo, jak ten, za kogo poręczył. Zobowiązanie poręczyciela jest ważne, chociażby nawet zobowiązanie, za które poręcza, było nieważne z jakiejkolwiek przyczyny z wyjątkiem wady formalnej. Kto weksel wystawił, przyjął, indosował lub zań poręczył, odpowiada wobec posiadacza solidarnie ( art. 47). Powyższe uzasadnia solidarną odpowiedzialność pozwanych.

Mając więc powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku, co do kwoty głównej roszczenia.

Odnośnie zaś sposobu naliczenia odsetek ustawowych od dnia 23 lipca 2011 roku - Sąd doszedł do przekonania, iż jest to data prawidłowa. Pismo wzywające do wykupu weksla nadane zostało listem poleconym w dniu 14 lipca 2011 roku, zatem gdyby pozwani odebrali pismo od razu, tj. przed awizacją mieliby możliwość zapoznania się z wypełnionym przez powoda wekslem wcześniej. Sąd Apelacyjny w Warszawie wyjaśnił w wyroku z dnia 4 grudnia 2006 roku, sygn. akt VI ACa 518/06, opubl. Lex nr 318297, że dla spełnienia wymogu z art. 38 prawa wekslowego nie jest konieczne fizyczne okazanie weksla dłużnikowi głównemu, lecz wystarcza stworzenie temu dłużnikowi realnej możliwości zapoznania się z oryginałem weksla. Przyjęcie odmiennej koncepcji tj. wymogu fizycznego okazania weksla dłużnikowi głównemu całkowicie uzależniłoby przedstawienie weksla do zapłaty od woli tego dłużnika, brak jest bowiem instrumentów prawnych zmuszających go do zapoznania się z wekslem. Interpretacja artykułu 38 prawa wekslowego powinna być zatem mniej rygorystyczna, tym bardziej, że jak słusznie podawał w swoim komentarzu z 1936 r. I. R. (str.189) i Sąd Najwyższy w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 7 IV 1933 r. w/w - prawo wekslowe nie wymaga jakiejś specjalnej formy ani specjalnego sposobu przedstawienia weksla do zapłaty, najistotniejsze jest to, aby dłużnik miał możliwość zapoznania się z treścią weksla w celu sprawdzenia prawidłowości jego wypełnienia, autentyczności podpisu itd.

Z ustalonego stanu faktycznego wynika, iż powód wysłał do dłużników wekslowych zawiadomienie o wypełnieniu weksla wraz z wezwaniem do zgłoszenia się do siedziby wierzyciela celem okazania weksla.

A zatem powód prawidłowo określił datę początkową naliczania odsetek, tym samym Sąd orzekł zgodnie z tak określonym roszczeniem (punkt 1 wyroku).

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd oparł na treści art. 98 § 1 k.p.c., który ustanawia ogólną zasadę, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony – koszty procesu.

Na koszty procesowe poniesione przez powódkę składała opłata sądowa od pozwu w wysokości 30 zł, ponadto na koszty procesowe składa się także opłata od dokumentów pełnomocnictw w kwocie 17,00 zł. Uiszczenie tej opłaty stanowi bowiem dopełnienie wymagania przewidzianego w obowiązujących przepisach prawa i jest zarazem warunkiem formalnoprawnej zgodności sporządzenia dokumentu pełnomocnictwa z prawem. Tym samym, uiszczenie opłaty od dokumentu stwierdzającego ustanowienie pełnomocnika jest poniesieniem wydatku, który z obiektywnego punktu widzenia jest konieczny do realizacji praw strony w postępowaniu sądowym. Ostatecznie zaś na koszty sadowe po stronie powodowej składa się suma kosztów wykonanych przez notariusza poświadczeń za zgodność dokumentów załączonych do pozwu.

W związku z tym, Sąd orzekł o obowiązku zwrotu kosztów procesu jak w punkcie 2 wyroku.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji.

Zarządzenie:

1)  Odpis wyroku doręczyć pełnomocnikowi powódki;

2)  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej A. J. (2) – adw. J. B.;

3)  Wezwać pełnomocnika pozwanego A. J. (1) – adw. J. B. do uzupełnienia braków formalnych wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie i doręczenie w imieniu tego pozwanego odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem poprzez przedłożenie oryginału albo poświadczonej notarialnie lub zgodnie z art. 129 § 2 k.p.c. kopii pełnomocnictwa procesowego wykazującego udzielone przez A. J. (1) umocowanie do działania w sprawie niniejszej – w terminie tygodniowym pod rygorem zwrotu wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku i doręczenie w imieniu tego pozwanego odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem.

Dnia 03.03.2014 r.