Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dn. 17.12.2013r. oskarżony M. S. złożył w spółce (...) sp. z o.o. wniosek o udzielnie pożyczki w kwocie 49.284 PLN, którą oskarżony miał spłacić w 36 miesięcznych ratach po 1.369 PLN. Do wniosku oskarżony dołączył wydruk zeznania PIT, wskazując jednocześnie we wniosku, iż prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...).

Złożony przez oskarżonego wniosek został poddany kontroli przez pracowników spółki; kontrola powyższa obejmowała m.in. sprawdzenie w bazie danych, czy oskarżony imiennie, względnie działając pod wskazaną przez siebie firmą, pozostaje zadłużony. Sprawdzenie powyższe wypadło dla oskarżonego pozytywnie dlatego też w dn. 19.12.2013r. w siedzibie (...) placówki spółki (...), reprezentując spółkę (...) sp. z o.o., podpisała umowę pożyczki na kwotę 38.140 PLN. Kwota powyższa uwzględniała również koszty udzielenia pożyczki, w tym opłatę aranżacyjną i wynagrodzenie umowne. W tym samym dniu M. M. sporządziła dokument zatytułowany „notatka z inspekcji", w którym wpisała ona, iż oskarżony posiada środki trwale w postaci laptopa MacBook oraz 3 szt. sprzętu fitness - informacje te pochodziły od samego oskarżonego, faktycznie bowiem w powyższej dacie pracownicy spółki nie byli pod adresem, pod którym oskarżony prowadził zadeklarowaną działalność gospodarczą. Pożyczka miała zostać spłacona w 24 miesięcznych ratach. Z racji faktu, że w przepisanym terminie oskarżony nie przystąpił do spłacania rat, sprawę przekazano do komórki windykacyjnej spółki.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyjaśnień oskarżonego M. S. (k. 130, k. 204-205), na podstawie zeznań świadków: R. K. (k. 91v -92, k. 219), A. M. (k. 40v-41, k. 49v, k. 296-297), M. M. (k. 312-313), T. J. (k. 312), a nadto na podstawie: zawiadomienia z załącznikami (k.1-38), wydruku (k.47), pisma (...) z załącznikami (k.56-84, 212, 339-340), pisma Urzędu Skarbowego z załącznikami (k.95-101), zeznania PIT (k.132-139), dokumentacji złożonej przez obrońcę (k.247-283, k.335).

M. S., przesłuchany na etapie postępowania przygotowawczego i jurysdykcyjnego konsekwentnie nie przyznawał się do popełnienia zarzuconego mu czynu

Przesłuchany na rozprawie oskarżony M. S. wyjaśnił, że gdy brał pożyczkę, prowadził działalność gospodarczą i uzyskane z pożyczki środki planował przeznaczyć na dalszy rozwój firmy. Ostatecznie jednak niektórzy kontrahenci oskarżonego wycofali się i umowy z nimi nie doszły do skutku. Kwota kredytu była zbyt wysoka na to, by oskarżony mógł ją spłacić jednorazowo w całości, tak jak stała się ona wymagalna. Oskarżony podkreślił przy tym, że zaplanowane kontrakty, gdyby doszły do skutku, pozwoliłyby mu na wcześniejszą spłatę pożyczki, wskazując: „działalność prowadzona była profesjonalnie, miałem długoterminowe umowy, nic nie wskazywało na to, że nie będę miał środków na spłatę pożyczki". Oskarżony wyjaśnił także, iż środki z pożyczki wykorzystał na zakup sprzętu i spotkania z klientami, przy czym zakupionego sprzętu klient od niego nie odebrał, więc oskarżony sprzęt ten zwrócił dystrybutorowi, za co otrzymał częściowy zwrot pieniędzy. Oskarżony wskazał, iż wszystkie informacje, zawarte przez niego we wniosku o udzielenie pożyczki, były zgodne z prawdą. Oskarżony wyjaśnił też, iż przed złożeniem wniosku nie figurował w BIK ani innych bazach zadłużenia kredytowego, a jego firma nie była obciążona zadłużeniem; podobnie oskarżony zaprzeczył, by utrudniał kontakt z nim przedstawicielom (...), zaś fakt nieodbierania telefonów przypisał uczestnictwu w tym czasie w spotkaniach. Oskarżony zaprzeczył też, by miał zamiar niespłacenia umowy, zaznaczając, iż faktycznie zamierzał spłacić ją przed terminem.

Sąd za zasługujące na wiarę uznał wyjaśnienia oskarżonego w tej ich części, w której przyznał on, że prowadził działalność gospodarczą, jak i w tej części, w jakiej potwierdził on fakt zawarcia umowy ze spółką (...) - wyjaśnienia złożone przez oskarżonego co do powołanych okoliczności korespondują z całością pozostałych dowodów, zgromadzonych w sprawie, z tych też przyczyn Sąd nie znalazł podstaw, by wyjaśnieniom tym odmówić wiary. Sąd nie znalazł też w materiale dowodowym tego typu dowodów, które wykluczałyby prawdziwość twierdzenia oskarżonego, iż prowadził on rozmowy z potencjalnymi kontrahentami. Za wiarygodne Sąd uznał również wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w jakim wskazał on, iż nie działał z zamiarem niespłacenia pożyczki, nie unikał kontaktu z przedstawicielami spółki (...), więcej nawet - że zamierzał on spłacić pożyczkę przed terminem.

Sąd miał na uwadze również, że we wniosku o udzielenie pożyczki oskarżony zawarł informację, iż prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) (k. 58), i jak wynika z dokumentacji złożonej przez obrońcę firma ta była to ta sama działalność gospodarcza (tożsamy NiP i REGON) co (...).

Sąd nie dal wiary wyjaśnieniom oskarżonego jedynie w tej ich części, w której wskazał on, ze nie unikał kontaktu z przedstawicielami (...) sp. z o.o. - powyższej wersji wydarzeń przeczy treść zeznań wszystkich przesłuchanych w niniejszej sprawie świadków, nadto wskazania logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego nakazują przyjąć, iż osoba, która nie unika kontaktu z innym podmiotem, nawet gdy nie może odebrać telefonu, następnie oddzwania na wyświetlający się numer - powyższe jawi się tym bardziej jasko zasadne, gdy zważyć, ze do oskarżonego wysłano także wiadomości sms, co wynika z informacji, przekazanej przez (...) sp. z o.o. (k. 340 Całość powyższych zachowań wskazuje, w ocenie Sądu, iż oskarżony tracąc płynność finansową, podejmował irracjonalne zachowania w zakresie kontaktu z pożyczkodawcą.

Sąd obdarzył wiarą zeznania świadków przesłuchanych w sprawie, wykazały one, iż nie było przeszkód formalno-prawnych i faktycznych do udzielenia oskarżonemu pożyczki

Nie budziły wątpliwości Sądu pozostałe dowody i dokumenty, ujawnione w niniejszej sprawie, dowody te zgromadzone zostały prawidłowo, dokumenty zaś sporządzone stosownie do regulacji, określających ich formę i treść, przez osoby do tego uprawnione, stanowiąc tym samym wierne odzwierciedlenie okoliczności w nich opisanych. Sąd nie znalazł podstaw, by dowodom powyższym odmówić wiary. Tym samym Sąd uznał dokumenty powyższe za pełnowartościowy materiał dowodowy, przydatny do oparcia na nim ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.

M. S. został oskarżony o to, że: w dniu 19 grudnia 2013r. w W., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził (...) sp. z O.O. w B. ul. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 38.140 PLN w ten sposób, że zawierając w biurze przy ul. (...) w W. umowę pożyczki biznesowej celowej II nr (...)­ (...) wprowadził (...) sp. z o.o. w błąd co do zamiaru wywiązania się z wyżej wymienionej umowy, tj. o czyn z art. 286 § l kk.

Sąd zważył, co następuje:

Przestępstwa oszustwa stypizowanego w art. 286 §1 kk dopuszcza się ten, kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadza inną osobę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem za pomocą jednego z trzech sposobów, tj. wprowadzenia w błąd tej osoby, wyzyskania błędu tej osoby, wyzyskania niezdolności tej osoby do należytego pojmowania przedsiębranego działania.

Błędem w rozumieniu znamion tego przestępstwa jest niezgodność między obiektywną rzeczywistością, a jej odbiciem w świadomości człowieka. Wprowadzenie w błąd oznacza zachowanie prowadzące do wywołania u danej osoby fałszywego odzwierciedlenia rzeczywistości w świadomości tej osoby. Wprowadzenie w błąd dotyczyć musi tzw. istotnych okoliczności danej sprawy, które mogą mieć wpływ na podjęcie przez oszukiwaną osobę określonej decyzji rozporządzenia mieniem. Innymi słowy, działanie mające na celu wywołanie błędu odnosić się musi do okoliczności powodującej, że rozporządzenie mieniem ma charakter niekorzystny („Kodeks karny - część szczególna", K. Buchała, A. Zoli, Zakamycze 2000, t. III, s. 153-154). Wprowadzenie w błąd może przejawiać się w najrozmaitszych formach. Może polegać m.in. na złożeniu określonego oświadczenia, dokumentów stwierdzających nieprawdę lub podrobionych. Przestępstwo określone w art. 286 §1 kk jest przestępstwem materialnym, którego skutkiem jest niekorzystne rozporządzenie mieniem. Nadmienić należy, iż do skutku nie należy osiągnięcie korzyści majątkowej z niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca nie tylko musi chcieć uzyskać korzyść majątkową, lecz musi chcieć w tym celu użyć określonego działania lub zaniechania Dla przyjęcia zamiaru konieczne jest ustalenie, że sprawca miał świadomość przekazywania osobie rozporządzającej mieniem nieprawdziwych informacji i działania w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem dla osiągnięcia korzyści majątkowej („Kodeks karny - część szczególna", t. III tamże, s. 155)

Na podkreślenie zasługuje, że pojęcie "mienia", jako przedmiotu ochrony prawnokarnej, występuje w szerokim sensie, obejmując wszelkie prawa majątkowe, rzeczowe i obligacyjne, w tym także usługi, świadczenia, zyski lub pożytki.

Ustawowe znamię, stanowiące skutek przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 §1 kk, wypełnione zostaje wtedy, gdy sprawca, działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem, które jest niekorzystne z punktu widzenia interesów tej osoby lub innej osoby pokrzywdzonej. Powstanie szkody w mieniu nie jest koniecznym warunkiem do przyjęcia, że doszło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dn. 24 listopada 2009 roku o sygn. III KK 138/09, LEX nr 553880).

Dla oceny, czy sprawca swoim zachowaniem wyczerpał znamiona art. 286 § 1 kk żadnego znaczenia nie mają cywilnoprawne kwestie związane z działalnością osoby prawnej, osobami uprawnionymi do jej reprezentacji, ważnością zawartej umowy, z prawidłowością jej zawarcia itp. Z punktu widzenia odpowiedzialności karnej istotne jest natomiast to, że pokrzywdzony został doprowadzony do niekorzystnego rozporządzenia swoim mieniem na skutek wprowadzenia go w błąd.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż niekorzystne rozporządzenie mieniem może polegać na udzieleniu kredytu lub pożyczki bez zabezpieczenia lub na warunkach określających zabezpieczenie w sposób mniej korzystny, a więc związany z ryzykiem utraty wypłaconych środków i nieuzyskania odsetek. Niekorzystnym rozporządzeniem mieniem przy zawarciu mowy kredytowej nie musi być rzeczywista strata w sensie materialnym, lecz już sam fakt przyznania kredytu bez odpowiedniego zabezpieczenia, bądź obarczonego większym ryzykiem banku (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dn. 12.06.2014r. o sygn. II AKa 65/14, LEX nr 1499031).

W realiach niniejszej sprawy Sąd uznał, że oskarżony nie dopuścił się wyczerpania znamion zarzuconego mu czynu. Oskarżyciel publiczny nie zdołał bowiem, w żaden sposób wykazać, iż zachowanie oskarżonego nacechowane było bezpośrednim zamiarem kierunkowym uzyskania korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie w błąd pracowników spółki (...), co do zamiaru wywiązania się z umowy pożyczki. Jakkolwiek można mieć wątpliwości co do racjonalności poczynań biznesowych oskarżonego i zasad jego współpracy z kontrahentami, to stwierdzić należy jednoznacznie, iż oskarżony nie podał ubiegając się o pożyczkę jakichkolwiek nieprawdziwych informacji. Jak uczy doświadczenie życiowe, prowadzenie działalności gospodarczej obarczone jest zawsze ryzykiem poniesienia porażki. Porażka taka stała się udziałem oskarżonego, jednakże nie sposób wśród okoliczności, które do nie j doprowadziły dopatrywać się takich, które podlegałyby ocenie przez pryzmat przepisów prawa karnego materialnego.

Mając powyższe na względzie Sąd orzekł jak we wstępie.