Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 5 września 2018 r. złożonym w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód (...) S. A. z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego B. G. kwoty 5.336,20 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 5 maja 2018 r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu wskazano, że pozwany zawarł z powodem umowę pożyczki nr (...), na mocy której zobowiązał się do spłaty sumy 21.283 zł. Pozwany nie spłacał pożyczki w sposób terminowy, co stanowiło podstawę do rozwiązania umowy przez powoda ( pozew k. 1-7).

W dniu 1 października 2018 r. w postępowaniu o sygn. akt VI Nc-e 16537323/18 wydany został nakaz zapłaty w pełni zasądzający żądanie powoda ( nakaz zapłaty k. 8). Od nakazu tego pozwany wniósł sprzeciw, w którym domagał się oddalenia powództwa w całości ( sprzeciw k. 10-12 i 13-15). W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż powód dokonał wypowiedzenia umowy bez podstawy faktycznej, gdyż pozwany przez okres 18 miesięcy spłacał regularnie zobowiązanie wynikające z umowy. Pozwany nie kwestionował faktu zawarcia umowy, istnienia roszczenia, jak i jego wysokości – podnosił jednak niezasadność dokonanego wypowiedzenia. Pozwany dokonał także w trakcie trwania postępowania spłat zadłużenia w wysokości 400 zł ( pismo pozwanego k. 69-70 i 85-87).

Powód cofnął pozew początkowo do kwoty 5.191,20 zł ( pismo powoda k. 58-60), a następnie o kwotę 400 zł ( pismo powoda k. 93-93v). Ostatecznie powództwo zostało podtrzymane co do kwoty 4.791,20 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 23 marca 2016 r. pomiędzy B. G., a (...) S.A. z siedzibą w W. doszło do zawarcia umowy pożyczki, na mocy której (...) S.A. z siedzibą w W. zobowiązało się do przekazania B. G. kwoty 11.200 zł tytułem pożyczki, zaś B. G. zobowiązał się do spłaty kwoty 21.283 zł tytułem całkowitej spłaty kosztów pożyczki i pożyczki w 24 miesięcznych ratach w wysokości 886,80 zł każda. (...) S.A. z siedzibą w W. udostępniła B. G. środki pieniężne w dniu 23 marca 2016 r. ( okoliczności bezsporne, dowód: wniosek k. 43-44 i 50, umowa k. 40-43v i 47-49).

Do umowy pożyczki inkorporowane zostały warunki udzielenia pożyczki. Zgodnie z Postanowieniami ogólnymi pkt 1 pożyczkobiorca zobowiązywał się do zapłaty prowizji za udzielnie pożyczki, opłaty przygotowawczej oraz opłaty za Elastyczny Plan Spłat w chwili i w sposób określony w pkt 4 umowy. Pozostałą kwotę tj. kwotę brutto pożyczki powiększoną o łączną kwotę odsetek pożyczkobiorca zobowiązywał się spłacić albo w tygodniowych ratach, albo miesięcznych (ppkt. a i b). Jednocześnie prowizja za udzielnie pożyczki, opłata przygotowawcza oraz opłata za Elastyczny Plan Spłat były wymagalne w chwili wydania pożyczkobiorcy całkowitej kwoty pożyczki. a pierwszej stronie umowy wskazano wysokości pożyczki i koszty z nią zwiane tj.: całkowitą kwotę pożyczki 11.200 zł, koszty prowizji za udzielenie pożyczki 4.480 zł, koszty opłaty przygotowawczej 40 zł, koszty opłaty za Elastyczny Plan Spłat 3.656 zł, roczną stopę oprocentowania 10% i wynikającą stąd sumę odsetek 1.907 zł, rrso 99,67%, w tym całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta, która wynosiła 21.283 zł.

Zgodnie z pkt 6 b) pożyczkobiorca zobowiązywał się spłacać pożyczkę miesięczną w gotówce wyłącznie gotówką za pośrednictwem doradcy w trakcie miesięcznych wizyt doradcy w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy, w związku z czym pożyczkodawca zobowiązany był do miesięcznych wizyt w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy celem umożliwienia mu dokonania spłat rat w miejscu zamieszkania. Pożyczkobiorca zobowiązywał się także niezależnie od sposobu wykorzystania kwoty pożyczki do spłaty kwoty brutto pożyczki wraz z łączną kwotą odsetek oraz odsetkami za opóźnienie, o których mowa w pkt 11 o ile takie odsetki zostaną naliczone. Wysokość tych odsetek ustalana była na podstawie wysokości ostatniej aktualnej rocznej stopy oprocentowania pożyczki powiększonej o 4 pkt procentowe, nie wyższe jednak niż maksymalne odsetki za opóźnienie. W przypadku gdy pożyczkobiorca opóźnia się ze spłatą raty, pożyczkodawca mógł podjąć kroki w celu wyjaśnienia takiego stanu rzeczy i wyegzekwowania płatności tj. dodatkowe kontakty telefoniczne, wysłanie wiadomości SMS, e-mail’a, listu lub wykonanie wizyty w domu (pkt 10). Pożyczkodawca informował pożyczkobiorcę o naliczeniu odsetek w postaci pisemnego zawiadomienia. Łączna kwota odsetek w przypadku pożyczki miesięcznej w gotówce wyliczana była za każdy tydzień okresu, na który zawarta została umowa, kwota ta obliczona była na bazie dziennej od kwoty brutto pożyczki pozostałej do spłaty na początku każdego tygodnia obowiązywania umowy z uwzględnieniem okresu korzystania z niej przez pożyczkobiorcę przy założeniu, że ten spłaca raty w terminach i wysokościach określonych w umowie. Odsetki naliczone były od dnia zawarcia umowy (pkt 16).

Pkt 9 zawierał uregulowania dotyczące Elastycznego Planu Spłat, który pozwalał na zarządzanie pożyczką i przewidywał usługi tj. „Okresowa P. w Spłacie” oraz (...). Pożyczkobiorca mógł bez podania przyczyny odstąpić od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. W takim przypadku umowę uważało się za niezawartą, a pożyczkobiorca nie był obciążany prowizją za udzielenie pożyczki, opłata przygotowawczą, opłatą za Elastyczny Plan Spłat oraz zobowiązany był niezwłocznie zwrócić wszelkie przekazane mu przez pożyczkodawcę środki pieniężne (pkt 14 i 15).

Niezależnie od zapisów pkt 10 w przypadku, gdy klient opóźnia się ze spłatą pożyczki miesięcznej w gotówce równą co najmniej dwóch pełnych rat, pożyczkodawca miał prawo wezwać klienta do zapłacenia zaległych rat lub ich części w terminie 7-dniowym pod rygorem wypowiedzenia umowy, a w przypadku braku spłaty wypowiedzieć umowę w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty. Samo wezwanie mogło być dokonane również za pomocą telefonu, poczty elektronicznej, sms-em lub listem poleconym. Po wypowiedzeniu umowy pożyczkodawca miał prawo dochodzić zwrotu swoich wierzytelności wraz z naliczonymi odsetkami za opóźnienie (pkt 23). W przypadku gdy dokonane przez klienta spłaty nie wystarczały na pokrycie całej kwoty wierzytelności oraz kosztów, spłaty te zaliczało się na dług według następującej kolejności: 1) koszty sądowe i egzekucyjne oraz inne związane z postępowaniem sądowym lub egzekucyjnym, 2) odsetek za opóźnienie (pkt 24) ( dowód: umowa k. 40-43v i 47-49).

Pismem z dnia 7 listopada 2017 r. powód wypowiedział pozwanemu umowę pożyczki w związku z faktem, iż pozwany nie uregulował zadłużenia w wysokości dwóch pełnych rat pożyczki ( dowód: wypowiedzenie k. 45-45v). Pismem z dnia 21 lipca 2018 r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 5.336,20 zł do dnia 4 maja 2018 r. pod rygorem wypowiedzenia umowy pożyczki. Wezwanie oraz wypowiedzenie zostały odebrane przez pozwanego, który w tym zakresie nie podnosił żadnych zarzutów nieprawidłowego doręczenia, jak również w swoich pismach procesowych wskazywał, iż po odebraniu korespondencji od powoda próbował sytuację wyjaśnić. Powyższe wskazuje, iż wezwanie oraz wypowiedzenie zostały przez pozwanego odebrane i zapoznał się z ich treścią ( dowód: wezwanie k. 46, sprzeciw k. 10-12 i 13-15, pismo pozwanego k. 69-70 i 85-87). W dniu 8 maja 2019 r. Centrum Windykacji powoda wystawiło dokument, w którym stwierdziło zadłużenie pozwanego na dzień 8 maja 2019 r. w kwocie 5.191,20 zł ( dowód: pismo k. 39).

B. G. dokonywał spłat pożyczki od dnia 23 marca 2016 r. do dnia 26 października 2017 r. Do dnia wytoczenia powództwa pozwany dokonał spłaty 15.946,80 zł, zaś po wniesieniu powództwa (w trakcie postępowania) pozwany dokonał spłaty 400 zł ( dowód: potwierdzenia przelewów k. 71-74, 88-90, historia spłat k. 37-38).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej powołanych dokumentów, których prawdziwości ani autentyczności nie kwestionowała żadna ze stron. Strony postępowania nie kwestionowały natomiast treści oświadczeń zawartych w tych dokumentach. Sąd również nie powziął wątpliwości co do ich wiarygodności i autentyczności, włączając je do postawy ustaleń faktycznych w sprawie. Okoliczności faktyczne związane z kształtowaniem się stosunku umownego, wysokości zadłużenia i dochodzonego roszczenia i jego zasadności między stronami były co do zasady bezsporne, spór zaś dotyczył przede wszystkim prawidłowości dokonania przez powoda wypowiedzenia umowy pożyczki.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jednolity Dz. U. z 2014 r., poz. 1497 ze zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Według ust. 2 pkt 1 cytowanego przepisu za umowę o kredyt konsumencki uważa się między innymi umowę pożyczki. Natomiast w myśl art. 29 ust. 1 powoływanej ustawy, umowa o kredyt konsumencki powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Należy przyjąć, że jeżeli umowa o kredyt konsumencki przybiera postać umowy pożyczki, art. 29 ust. 1 in principio, stanowi lex specialis w stosunku do art. 720 § 2 Kodeksu cywilnego (por. Komentarz do art. 29 ustawy o kredycie konsumenckim, [w:] Czech T., Kredyt konsumencki. Komentarz, LexisNexis 2012, LEX).

W procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zobowiązany udowodnić, że strony zawarły umowę tej kategorii, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku. Biorący pożyczkę powinien zaś wykazać wykonanie swego świadczenia w postaci zwrotu tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości, przy czym obie strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.

Mając powyższe na uwadze, Sąd stwierdza że powód wykazał iż dokonał wypłaty środków pieniężnych w kwocie 11.200 zł tytułem udzielonej pożyczki pozwanemu, czemu zresztą pozwany nie zaprzeczał. Okoliczności te były bezsporne. Pozwany z kolei podniósł de facto wyłącznie jeden zarzut, a mianowicie iż wypowiedzenie umowy pożyczki dokonane przez powoda było nieuzasadnione, gdyż pozwany do dnia wypowiedzenia (jak również i po tym dniu) dokonywał terminowych spłat zadłużenia i nie był w zwłoce z zapłatą dwóch pełnych rat pożyczki. W tym miejscu Sąd zauważa, że pomimo iż pozwany wskazywał na pewne nieprawidłowości co do stanu faktycznego sprawy, to nie zakwestionował on prawidłowości doręczenia zarówno wezwania do zapłaty jak i samego wypowiedzenia umowy – w związku z czym Sąd uznał te okoliczności za bezsporne tj. iż wezwania i wypowiedzenie zostały prawidłowo doręczone pozwanemu, który zapoznał się z ich treścią.

Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 k.p.c., art. 3 k.p.c., art. 6 k.c.). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem. Wskazywane przepisy rysują zatem reguły dotyczące dochodzenia i dowodzenia roszczeń. Art. 6 k.c. określa więc reguły dowodzenia, tj. przedmiot dowodu oraz osobę, na której spoczywa ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia, przy czym Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na tej stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 29 grudnia 2003 r., sygn. akt I ACa 1457/03, OSA 2005/3/12; wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r., sygn. akt I CKU 45/96, OSNC 1997/6-7/poz. 76 wraz z glosa aprobującą A. Zielińskiego, Palestra 1998/1-2/204).

Zdaniem Sądu, powód wykazał swoje roszczenie w wystarczający sposób załączając do akt sprawy umowę pożyczki wraz z resztą dokumentacji w postaci m.in. historii spłat pożyczki, stanu zadłużenia, wezwań do zapłaty i wypowiedzenia. Tymczasem strona pozwana wskazując, iż wypowiedzenie było niezasadne z uwagi na brak niespłacenia w terminie dwóch pełnych rat zadłużenia obowiązana była fakt ten w jakiś sposób wykazać. Zgodnie z postanowienia umowy pozwany zobowiązany był do uiszczania miesięcznie raty z tytułu udzielonej pożyczki miesięcznej w gotówce, na mocy których to przepisów spłata pożyczki miała miejsce poprzez wręczanie gotówki doradcy, który odwiedzał pożyczkobiorcę co miesiąc w miejscu jego zamieszkania. Zgodnie z postanowieniami umowy, w przypadku tego rodzaju umowy pożyczki (miesięcznej gotówkowej) pożyczkodawca (doradca) wydaje osobie przekazującej daną ratę dowód wpłaty potwierdzający wpłatę oraz saldo zadłużenia na danej pożyczce przed dokonaniem wpłaty – pkt 7 umowy. W przypadku spłaty przez osobę trzecią, to ona dostaje takie potwierdzenie. Na tej podstawie można więc domniemywać, iż pozwany otrzymywał od powoda, czy też pracownika powoda, potwierdzenia dokonania uiszczenia wpłat na poczet zaciągniętej pożyczki i takie też dowody powinien on przedstawić Sądu i wnioskować o dopuszczenie w trakcie postepowania. Mógł nawet wnosić o przesłuchanie w charakterze świadka osobę, której uiszczał daną ratę, jednakże pozwany nie podjął żadnej inicjatywy dowodowej w tym zakresie ograniczając się do swoich własnych twierdzeń, które Sąd uznał za niewystarczające mając na względzie argumentację powoda i załączone na jej potwierdzenie dokumenty.

Jednocześnie, należy przy tym wskazać, że naliczone przez pożyczkodawcę koszty pożyczki (prowizja) mieszczą się w granicach zakreślonych przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w szczególności przepisem art. 36a tej ustawy, wskazującym maksymalne koszty, jakie konsument może ponieść poza kosztami odsetek. Stosując wzór zawarty w ww. przepisie, w którym za całkowitą kwotę kredytu (K) należy przyjąć kwotę 11.200 zł, okres spłaty wyrażony w dniach to 720 dni (n), liczbę dni w roku (R) to 365 dni i dokonując obliczeń: (11.200 zł x 25%) + (11.200 x 720/365 x 30%) = 2.240 zł + 6 627,94 zł = 8 867,94 zł jako ustawowo maksymalnie dopuszczalna kwota poza odsetkowych kosztów kredytu. W ust. 2 tego przepisu wskazano, iż poza odsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu, która w przedmiotowym postępowaniu wynosiła 11.200 zł, a zatem, jak ustalono powyższymi wyliczeniami, kwota 8.176 zł (tj. prowizja 4.480 zł + opłata za Elastyczny Plan Spłat 3.656 zł + opłata przygotowawcza 40 zł) nie przekracza całkowitej kwoty kredytu i jest ona dopuszczalna. Ustalona przez powoda prowizja w wysokości 4.480 zł nie przekraczała zatem wysokości dopuszczalnych kosztów w myśl ww. przepisów. Konkludując, postanowienia te w żaden sposób nie naruszały dobrych obyczajów bądź interesu konsumenta, tj. pozwanego, bowiem wysokość ta jest uzasadniona przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Z tego względu nie można uznać, aby zastrzeżenie w umowie obowiązku zapłaty prowizji stanowiło postanowienie abuzywne w rozumieniu art. 385 ¹ k.c. oraz nie można uznać, aby powód zmierzał do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych.

Na podstawie art. 481 § 1 k.c. wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, chociażby wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Wysokość odsetek została określona w umowie w wysokości ostatniej aktualnej rocznej stopy oprocentowania pożyczki powiększonej o 4 pkt procentowe, nie wyższej jednak od odsetek określonych w art. 481 § 2 ¹ k.c. tj. dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie. Zgodnie z art. 481 § 3 k.c. odsetki umowne za czas opóźnienia nie mogą przekroczyć odsetek maksymalnych, których wysokość została określona w kodeksie cywilnym. Z tych względów Sąd uznał, że powodowi należą się odsetki umowne za opóźnienie w wysokości maksymalnej za opóźnienie od dnia od dnia 5 maja 2018 r. do dnia zapłaty, zgodnie z pozwem.

Sąd na podstawie art. 355 kpc w zw. z art. 203 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie, uznając za skuteczne cofnięcie przez powoda pozwu wraz ze zrzeczeniem się roszczenia co do kwoty 545 zł.

Mając powyższe na względzie, Sąd orzekł jak w punkcie 1. i 2. wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. (pkt 3. wyroku), zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Niniejszą sprawę w całości wygrał powód. Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda poniesione przez niego koszty procesu w łącznej kwocie 2.067 zł, na które złożyły się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 250 zł, wynagrodzenie pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym w kwocie 1.800 zł, ustalone zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pozwanemu i pouczyć go o sposobie oraz terminie do złożenia apelacji od niniejszego wyroku.