Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 16 kwietnia 2018 r. (data nadania w placówce pocztowej) J. T. – reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika - jako administrator hipoteki, wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. kwoty 50.000,00 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 maja 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód wskazał, że (...) S.A. z siedzibą w W. wyemitowała obligacje na okaziciela serii (...) w liczbie 4.600, o wartości nominalnej 1.000,00 zł każda i łącznej wartości nominalnej 4.600.000 zł. Jednym z warunków emisji obligacji było zabezpieczenie hipoteczne. Aktualnie zabezpieczeniem wierzytelności z tytułu obligacji jest hipoteka na nieruchomościach, dla których są prowadzone księgi wieczyste nr (...). Administratorem hipoteki jest J. T.. Wykup obligacji miał być przeprowadzony w dniu 15 maja 2016 r. poprzez wypłatę na rzecz każdego z obligatariuszy kwoty stanowiącej iloczyn liczby posiadanych przez niego obligacji oraz ich wartości nominalnej tj. 1000 zł za każdą obligację. Powód podał, iż G. K. posiada 50 sztuki obligacji serii (...) o łącznej wartości 50.000,00 zł. W dniu 6 lutego 2018 r. G. K. złożył oświadczenie w formie aktu notarialnego o braku wykupu wskazanych powyżej obligacji (pozew wraz z załącznikami – k. 1-37).

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. z siedzibą w W. - reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika - wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie na jego rzecz od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, że powód nie posiada legitymacji procesowej biernej do wystąpienia z niniejszym pozwem, bowiem nie może on domagać się zapłaty na własną rzecz, ale na rzecz innej osoby – będącej obligatariuszem. Natomiast z treści pozwu nie wynika, iż powód domaga się zapłaty wskazanej kwoty na rzecz innej osoby. Ponadto pozwany podniósł także, iż ani pozew, ani świadectwa depozytowe, ani też oświadczenie notarialne G. K., nie wskazują jednoznacznie, których obligacji dotyczy roszczenie wskazane w pozwie. Pozwany wskazał również, iż w oświadczeniu notarialnym podano wprost, iż G. K. jest posiadaczem obligacji C oraz część jego obligacji została wykupiona przez inny niż pozwany podmiot. Pozwany podkreślił także, iż oświadczenie G. K. o braku wykupu obligacji nie stanowi pełnomocnictwa bądź zlecenia dla powoda dochodzenia niniejszego roszczenia na rzecz wskazanego obligatariusza. Ponadto powód winien działać w interesie i w imieniu wszystkich obligatariuszy. Pozwany podniósł, iż zakres jego odpowiedzialności jest uzależniony od treści hipoteki. Zgodnie z art. 7 uat 1 pkt 4-5 ustawy o obligacjach wpis w księdze wieczystej musi zawierać liczbę, numery i wartość nominalną obligacji, a także sposób i wysokość oprocentowania obligacji. Wpisy w hipotekach nie zawierają żadnego określenia co do przewidzenia oprocentowania obligacji. Pozwany podniósł, iż roszczenie określone w pozwie zostało nieprawidłowo sformułowane. Powód domaga się zasądzenie od pozwanego określonej kwoty z ograniczeniem jego odpowiedzialności do kwot hipotek, podczas gdy jako dłużnik rzeczowy pozwany może co do zasady ponosić odpowiedzialność wyłącznie do tych kwot, ale z obciążonych nieruchomości a nie z innych składników majątku. Ponadto, w ocenie pozwanego, roszczenia wszystkich obligatariuszy powinny być dochodzone w jednym postępowaniu (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami – k. 42-51).

Powód, w piśmie procesowym z dnia 20 października 2018 r. (data nadania w placówce pocztowej) wniósł o orzeczenie po stronie pozwanego obowiązku zapłaty na rzecz powoda kwoty 48.843,73 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty z ograniczeniem jego odpowiedzialności do wysokości ustanowionej hipoteki tj. kwoty 9.200.000,00 zł na nieruchomościach gruntowych położonych w miejscowościach S. oraz S., gmina S. oraz miejscowości S., gmina O., powiat (...) dla których Sąd Rejonowy w Garwolinie prowadzi księgi wieczyste nr (...). Jednocześnie powód cofnął powództwo w zakresie kwoty 1.156,27 zł wraz z zrzeczeniem się roszczenia. W dalszej części pisma powód odniósł się do twierdzeń strony pozwanej, wskazując, że ma legitymację do dochodzenia przedmiotowego roszczenia. Podał, że zarówno załączone do pozwu oświadczenie złożone w dniu 26 czerwca 2018 r. w formie aktu notarialnego, gdzie w istocie przywołano mylnie literę dotyczącą emisji obligacji, jest C a winno być D, jak i przede wszystkim świadectwa depozytowe wykazując, że G. K. posiada 50 sztuk obligacji serii (...) o łącznej wartości nominalnej 50.000,00 zł i mają one charakter niewykupionych. Powód zaznaczył ponadto, że z uwagi na fakt płatności przez inny podmiot i wysokości niezgodnej z porozumieniem zawartym z emitentem G. K. nie uwzględnił wpłat w oświadczeniu złożonym w dniu 26 lutego 2018 r. w formie aktu notarialnego. W tych okolicznościach zaliczył obie wpłaty w pierwszej kolejności na odsetki za opóźnienia w zapłacie i dochodzi kwoty 48.843,37 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2016 r. i wniósł wobec znikomej wartości cofniętego roszczenia, o obciążenie pozwanego kosztami według pierwotnej wartości pozwu (pismo wraz z załącznikami - k. 53-66).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Uchwałą nr 4 z dnia 24 maja 2013 r. nadzwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy (...) S.A. w W. zdecydowało o emisji obligacji na okaziciela. Uchwałą z dnia 24 maja 2013 r. nr 12/05/2013 zarząd (...) S.A. zatwierdził warunki emisji obligacji serii (...). Na tej podstawie (...) S.A. wyemitowała 4.600 sztuk obligacji na okaziciela serii (...), oznaczonych kolejnymi numerami w ramach tej serii od numeru (...), o wartości nominalnej 1000 zł każda, o łącznej wartości nominalnej do 4.600.000 zł, o terminie wykupu i oprocentowaniu określonych w „Warunkach emisji obligacji serii (...) emitowanych przez (...) S.A.”, stanowiących załącznik nr 1 do uchwały nr 13/05/2013 Zarządu Spółki (...) S.A. z dnia 28 maja 2013 r. w sprawie zatwierdzenia warunków emisji obligacji serii (...). Zgodnie z „Warunkami emisji obligacji serii (...)” wykup obligacji miał nastąpić w dniu 15 maja 2016 r. poprzez zapłatę przez emitenta na rzecz obligatariusza kwoty głównej za każdą obligację. Z chwilą wykupu obligacje ulec miały umorzeniu. Emitent zobowiązał się do zapłaty odsetek zgodnie z pkt 20 oraz pkt 21 „Warunków emisji obligacji serii (...)”. Emitent zobowiązał się do zabezpieczenia obligacji. Na zabezpieczenie obligacji emitent zobowiązał się do ustanowienia hipoteki do kwoty stanowiącej 200 % łącznej wartości przydzielonych obligacji na rzecz obligatariuszy, w imieniu których działa administrator hipoteki, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Emitent zobowiązał się do ustanowienia zabezpieczenia na prawie własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej należącej do (...) Sp. z o.o. położonej w miejscowości S. oraz S., gmina S. oraz miejscowości S., gmina O., powiat (...), o powierzchni 76,0738 ha, obejmującej działki gruntu szczegółowo określone w pkt 16.2 „Warunków obligacji serii (...)”, dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Garwolinie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr KW (...) (dowód: warunki emisji obligacji serii (...) emitowanych przez (...) S.A. – k. 19-23 verte).

(...) S.A. zobowiązana była do zawarcia umowy z administratorem hipoteki, który miał wykonywać prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu lecz na rachunek obligatariuszy. Stosowne umowy zostały zawarte w dniach 24 maja 2013 r. Administratorem hipoteki został ustanowiony J. T.. Zgodnie z przedmiotowymi umowami, administrator hipoteki miał wykonywać prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego w imieniu własnym, lecz na rachunek obligatariuszy. Na podstawie umów, administrator hipoteki pozostawał zobowiązany i uprawniony do wszczęcia przewidzianych prawem czynności zmierzających do przymusowego dochodzenia należności z ustanowionej na zabezpieczenie roszczeń obligatariuszy hipoteki, gdy emitent nie wykupił obligacji w umówionej dacie wykupu. Działania te miały zostać podjęte przez administratora hipoteki nie z własnej inicjatywy, lecz na żądanie choćby jednego obligatariusza, który wykaże dokumentem wystawionym przez podmiot prowadzący ewidencję obligacji, że wierzytelność z tytułu obligacji jest wymagalna i nie została przez emitenta spełniona. Administrator hipoteki był uprawniony do dochodzenia z przedmiotu hipoteki na drodze postępowania sądowego, egzekucyjnego i upadłościowego zabezpieczonych hipoteką roszczeń wierzyciela hipotecznego za odrębnym wynagrodzeniem ustalonym z obligatariuszami. Na podstawie wskazanych powyżej umów w § 9 zwarto zapis, że obligatariusz przed zleceniem czynności administratorowi hipoteki zmierzających do zaspokojenia obligatariuszy z przedmiotu hipoteki zobowiązany jest do złożenia oświadczenia w formie aktu notarialnego, iż wierzytelności z wyemitowanych i objętych obligacji nie zostały spłacone przez emitenta, przy czym oświadczenie takie zawierało wskazanie wysokości zadłużenia emitenta według stanu na dzień złożenia oświadczenia. Administrator hipoteki miał wstrzymać się z podjęciem czynności zmierzających do zaspokojenia obligatariusza z przedmiotu hipoteki do czasu otrzymania oryginału ww. oświadczenia (dowód: umowy o ustanowieniu administratora z załącznikiem – k. 24-32 verte).

Właścicielem nieruchomości, dla których są prowadzone księgi wieczyste nr (...) jest aktualnie (...) S.A. z siedzibą w W.. W dziale IV księgi wieczystej nr (...) są wpisane dwie hipoteki umowne łączne. Pierwsza hipoteka umowna łączna została ustanowiona do sumy 63902000 zł, i zabezpiecza roszczenia obligatariuszy wynikające z obligacji serii (...), uchwała nr 1/05/2013 zarządu spółki 3 (...) S.A. z dnia 10 maja 2013 r. oraz uchwała nr 3. Na drugim miejscu jest ustanowiona hipoteka umowna łączna do sumy 9200000 zł, i zabezpiecza wierzytelności obligatariuszy bez imiennego ich wskazywania jako posiadaczy czterech tysięcy sześciuset sztuk obligacji serii (...) o numerach od (...) do (...), emitowanych na podstawie uchwały nr 4 z dnia 24 maja 2013 r. nadzwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy (...) S.A. W przypadku obydwu hipotek jako administrator hipoteki jest wpisany w księdze wieczystej radca prawny J. T. prowadzący indywidualną kancelarię w Ł.. Wobec podziału nieruchomości, dla której była prowadzona księga wieczysta nr (...), powyższe hipoteki jako hipoteki umowne łączne współobciążają nieruchomość, dla której jest prowadzona księga wieczysta nr (...) (dowód: wydruki treści ksiąg wieczystych - k. 5-18 verte).

G. K. posiada na rachunku inwestycyjnym prowadzonym przez (...) obligacji korporacyjnych o kodzie (...) wyemitowane przez (...) S.A. (dowód: świadectwo depozytowe – k. 34).

G. K. złożył oświadczenie w formie aktu notarialnego, iż jest posiadaczem 50 sztuk obligacji zwykłych na okaziciela serii (...), o wartości nominalnej 1.000,00 zł, każda obligacja, tj. o łącznej wartości nominalnej w wysokości 50.000 zł, wyemitowanych przez spółkę pod formą (...) S.A., oznaczonych kodem (...): (...); termin wykupu obligacji po cenie równej ich wartości nominalnej upłynął bezskutecznie w dniu 15 maja 2016 r. a obligacje obligatariusza nie zostały wykupione przez (...) S.A.; wierzytelność obligatariusza z tytułu niewykupionych obligacji wynosi na dzień złożenia niniejszego oświadczenia 56.213 zł, na co składa się kwota wykupu obligacji – 50.000 zł oraz odsetki – ustawowe za opóźnienie obliczone od dnia 16.05.2016 r. (dowód: oświadczenie w formie aktu notarialnego za Rep. A. nr 1287/2018 – k. 35-35 verte).

(...) S. A. siedzibą w W. nie dokonała wykupu obligacji serii (...) posiadanych przez G. K.. G. K. otrzymał w dniu 9 sierpnia 2016 r. przelew na kwotę 1.000,00 zł tytułem porozumienia z 12-07-2016 r. dot. obligacji serii (...) – 1 rata – płatność w imieniu W. oraz w dniu 12 sierpnia 2016 r. przelew na kwotę 1.000,00 zł tytułem porozumienia z 12-07-2016 r. dot. obligacji serii (...) – 1 rata – płatność w imieniu W. (dowód: potwierdzenia przelewu – k. 63-64).

Pismem z dnia 15 listopada 2016 r. J. T., działają jako administrator hipoteki, wezwał pozwanego do zapłaty do dnia 25 listopada 2016 r. kwoty 12.930.000 zł oprocentowanych w stosunku rocznym według stawki wibor 3m powiększonej o marżę w wysokości 750 pb tytułem wykupu obligacji serii (...) oraz kwoty 4.600.000 zł oprocentowanych w stosunku rocznym według stawki wibor 3m powiększonej o marżę w wysokości 750 pb tytułem wkupu obligacji serii (...) (dowód: wezwanie wraz z potwierdzeniem nadania - k. 36-36 verte)

W dniu 23 marca 2018 r. G. K. (zleceniodawca) zawarł z J. T. (zleceniobiorca) umowę zlecenia, której przedmiotem była obsługa prawna i faktyczna świadczona przez zleceniobiorcę na rzecz zleceniodawcy w zakresie przeprowadzenia postępowania mającego na celu podjęcie przewidzianych prawem czynności zmierzających do przymusowego dochodzenia roszczenia G. K. wynikającego z Obligacji, serii (...) wyemitowanych przez (...) S.A. To jest: 50 sztuk Obligacji serii (...) o wartości 50.000 zł wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie z ustanowionej hipoteki, zabezpieczającej ich wykup na nieruchomościach należących do S., dla których Sąd Rejonowy w Garwolinie, V Wydział Ksiąg Wieczystych, prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) oraz o numerze KW (...) (dowód: umowa zlecenia - k. 65-66).

Powyższy stan faktyczny, był między stronami zasadniczo bezsporny i znajdował potwierdzenie w kopiach dokumentów i wydrukach przedłożonych przez powoda, które nie były kwestionowane przez stronę pozwaną. Pomimo, że pełnomocnik powoda nie poświadczył, trybie art. 129 § 2 k.p.c., za zgodność z oryginałem przedłożonych kserokopii dokumentów, to wobec nie kwestionowania przez pozwanego, iż stanowią one wierne odwzorowanie oryginałów dokumentu, Sąd oparł się na tych dowodach celem ustalenia stanu faktycznego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Powód, w piśmie procesowym z dnia 20 października 2018 r. cofnął powództwo w zakresie kwoty 1.156,27 zł wraz z zrzeczeniem się roszczenia. Wobec powyższego Sąd umorzył postępowanie w ww. zakresie na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. i art. 203 § 1 k.p.c., uznając przy tym, że brak było podstaw do uznania cofnięcia powództwa za niedopuszczalne, jako że nie było ono sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego jak i nie zmierzało do obejścia prawa (art. 203 § 4 k.p.c.). Podkreślić należy, iż brak było konieczności uzyskania zgody pozwanego na powyższą czynność z uwagi na fakt, że cofnięcie pozwu w zakresie kwoty 1.156,27 zł nastąpiło przed rozpoczęciem pierwszego terminu rozprawy (art. 203 § 1 k.p.c.). Uznając zatem, że cofnięcie pozwu nastąpiło ze skutkiem prawnym, należało na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. w związku z art. 203 § 1 k.p.c. orzec jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

Powód domagał się od pozwanego kwoty 48.843,37 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 13 sierpnia 2016 r. tytułem niewykupienia obligacji na okaziciela serii (...) w liczbie 4.600, o wartości nominalnej 1.000,00 zł każda i łącznej wartości nominalnej 4.600.000 zł, które to obligacje zostały zabezpieczone na prawie własności niezabudowanej nieruchomości gruntowej należącej do (...) Sp. z o.o. położonej w miejscowości S. oraz S. oraz miejscowości S., dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Garwolinie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o nr (...).

W ocenie Sądu, wbrew stanowisku strony pozwanej, powód jako administrator hipoteki, co do zasady posiada legitymację czynną do wytoczenia powództwa zmierzającego do zaspokojenia obligatariusza z przedmiotu hipoteki.

Zgodnie przepisem art. 7 ust. 1a ustawy z 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent jest obowiązany zawrzeć w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowę z administratorem hipoteki, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Ustawa ta straciła moc wskutek wejścia w życie w dniu 1 lipca 2015 r. ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z dnia 20 lutego 2015 r.). Niemniej, nowela prawa o obligacjach podtrzymała dotychczasową pozycję administratora hipoteki, a przepis art. 109 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach nakazuje stosować do obligacji wyemitowanych przed dniem wejścia w życie ustawy przepisy dotychczasowe. Obligacje w niniejszej sprawie zostały wyemitowane bezspornie 2013 r., a zatem przed dniem wejście w życie ww. ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r.

Hipoteka stanowiąca zabezpieczenie roszczeń obligatariuszy została ustanowiona na podstawie art. 7 poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 ww. ustawy, do ustanowienia hipoteki stanowiącej zabezpieczenie roszczeń obligatariuszy wystarcza oświadczenie woli właściciela nieruchomości. Wpis w księdze wieczystej powinien wskazywać w szczególności:

1) uchwałę lub oświadczenie emitenta o emisji obligacji i jej datę

2) sumę, na którą ustanawia się hipotekę;

3) liczbę, numery i wartość nominalną obligacji;

4) sposób i wysokość oprocentowania obligacji, o ile jest ono przewidziane;

5) terminy i sposób wykupu obligacji.

Przepis powyższy przewiduje również, że obligatariuszy imiennie się nie oznacza.

Zgodnie z ust. 1a ww. art. 7, przed rozpoczęciem emisji obligacji emitent jest obowiązany zawrzeć w formie pisemnej pod rygorem nieważności umowę z administratorem hipoteki, który wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Administratorem hipoteki może być także bank pełniący funkcję banku reprezentanta. Do administratora hipoteki przepisy art. 31 ust. 2-5 stosuje się odpowiednio. Przepis art. 7 ust. 1b ustawy stanowi zaś, iż do administratora hipoteki nie stosuje się przepisów art. 68 ² ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.

Instytucja administratora hipoteki została również przewidziana w art. 68 ² ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym administrator hipoteki zawiera umowę o ustanowienie hipoteki oraz wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek wierzycieli, których wierzytelności są objęte zabezpieczeniem. Stosowanie tego przepisu w niniejszej sprawie jest wprawdzie wyłączone przez art. 7 ust. 1b ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, jednakże podkreślenia wymaga, iż treść art. 68 ² ust. 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz przepisu art. 7 ust. 1a ustawy o obligacjach jest analogiczna.

Użycie przez ustawodawcę zarówna w art. 7 ustawy o obligacjach., jak i art. 68 ² ustawy o księgach wieczystych i hipotece określenia „w swoim imieniu” wskazuje, iż administrator hipoteki powinien wytoczyć powództwo jako powód we własnym imieniu i dążyć do uzyskania wyroku zasądzającego na jego rzecz roszczenia od dłużnika rzeczowego. Sąd podziela poglądy wyrażone w doktrynie na gruncie ww. art. 68 ² oraz na gruncie art. 7 w świetle których administrator hipoteki jest zastępcą pośrednim bezwzględnym, co oznacza, że wierzyciele, których wierzytelności są zabezpieczone ustanowioną na rzecz administratora hipoteką, nie mogą wykonywać żadnych praw lub obowiązków wierzyciela hipotecznego, a jedynie te przyznane im w art. 68 ² u.k.w.h. oraz pośrednio przez udzielanie zgody na niektóre czynności administratora. (por. Kućka, Michał. Art. 68(2). W: Komentarz do ustawy o księgach wieczystych i hipotece, [w:] Ustawa o księgach wieczystych i hipotece. Przepisy o postępowaniu wieczystoksięgowym. Komentarz. Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, 2014, P. Bojarski, Dochodzenie wierzytelność hipotecznych przez administratora hipoteki, PPE 2015 nr. 4). Wobec powyższego nie zachodzi w procesie pomiędzy administratorem hipoteki a obligatariuszami hipotecznymi współuczestnictwo konieczne.

Pozwany podnosił również, iż obowiązkiem administratora hipoteki jest działanie w interesie i w imieniu wszystkich obligatariuszy, a z uwagi na brzmienie umowy o administrowanie hipoteką, administrator nie jest uprawniony do dochodzenia roszczeń tylko niektórych obligatariuszy. Z powyższym nie sposób się było zgodzić. W ocenie Sądu wskazać należy, iż art. 7 ust. 1 ustawy o obligacjach, ani żaden inny przepis nie nakłada na administratora hipoteki obowiązku wytoczenia powództwa celem dochodzenia należności wszystkich obligatariuszy w jednym pozwie. Wytoczenie powództwa celem dochodzenia należności, niektórych z obligatariuszy, nie jest sprzeczne z interesem pozostałych obligatariuszy, skoro wobec brzmienia art. 1036 k.p.c. administrator hipoteki będzie uprawniony do wykonywania praw pozostałych obligatariuszy w ramach podziału sumy uzyskanej z egzekucji, a należność wierzycieli hipotecznych, na rzecz, których administrator hipoteki nie uzyskał tytułu wykonawczego zostanie pozostawiona na rachunku depozytowym Ministra Finansów. Również umowy o ustanowienie administratora hipoteki i wielokrotne użycie w ich treści słowa „obligatariusz” w liczbie mnogiej nie pozwalają na uznanie, iż administrator hipoteki może podejmować działania tylko jednocześnie na rzecz wszystkich obligatariuszy. Umowa wyraźnie określa, bowiem, kiedy administrator hipoteki musi na swe działania uzyskać zgodę wszystkich obligatariuszy, jak ma to miejsce w przypadku zmiany treści hipoteki stosownie do § 9 drugi akapit umów o ustanowienie administratora hipoteki. Jednocześnie z treści pozostałych zapisów § 9 umowy nie wynika, iż administrator działa jednocześnie wyłącznie na rzecz wszystkich obligatariuszy. Do takiej konkluzji prowadzi przede wszystkim treść § 9 czwarty akapit umów, który obliguje administratora do podjęcia działania na żądanie chociażby jednego obligatariusza, § 9 akapit 7 umów nakładającego na obligatariusza obowiązek złożenia oświadczenia w formie aktu notarialnego przed zleceniem czynności zmierzających do zaspokojenia z przedmiotu hipoteki, czy też § 9 ust 9 umów, który nakłada na administratora hipoteki obowiązek przedstawienia obligatariuszowi wysokość koniecznych i niezbędnych kosztów niezbędnych i koniecznych czynności. Dodatkowo za dopuszczalnością dochodzenia roszczeń w imieniu części obligatariuszy przemawiają względy celowościowe. Administrator nie ma obowiązku działania na rzecz obligatariuszy, który nie wyrażają takiej woli i nie wykonują czynności przewidzianych w umowie o ustanowienie administratora hipoteki. Część obligatariuszy mogła, bowiem wcześniej uzyskać zaspokojenie swoich roszczeń lub z różnych względów mogą oni już nie wyrażać woli kierowania swych roszczeń przeciwko dłużnikowi rzeczowemu. Trudno w takiej sytuacji, przy braku obowiązku ustawowego lub umownego, nakładać na rzecz administratora hipoteki obowiązek wytoczenia powództwa w imieniu wszystkich obligatariuszy. Dodatkowo w takiej sytuacji brak wypełnienia obowiązków umownych (uiszczenia opłat, złożenia oświadczenia, ustalenia wynagrodzenia administratora hipoteki) przez chociażby jednego z obligatariuszy uniemożliwiałby wytoczenie powództwa na rzecz obligatariuszy wyrażających taką wolę. Biorąc pod uwagę powyższe argumenty Sąd uznał, że dopuszczalne jest wytoczenie powództwa celem dochodzenia należności przysługujących tylko niektórym obligatariuszom.

Reasumując, w ocenie Sądu na skutek zawarcia umowy przez właściciela nieruchomości z administratorem, hipoteka nie powstaje w majątku administratora, lecz zostaje ustanowiona na rzecz obligatariuszy. Administrator więc wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego przysługujące w sensie materialnoprawnym wierzycielom zabezpieczonych wierzytelności. Z tych przyczyn, co do zasady legitymacja czynna strony powodowej nie budziła wątpliwości Sądu.

Legitymacja bierna pozwanego (...) S.A. jako dłużnika hipotecznego wynika zaś z art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. W sytuacji, gdy dłużnik osobisty nie spełnia należnego świadczenia pieniężnego wierzyciel może wszcząć egzekucję przeciwko dłużnikowi rzeczowemu. Przedtem powinien jednak uzyskać przeciwko dłużnikowi rzeczowemu tytuł wykonawczy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 sierpnia 2004, sygn. akt IV CK 606/03).

Hipoteki na zabezpieczenie roszczeń obligatariuszy zostały prawidłowo ustanowione. Następnie z uwagi na podział nieruchomości, dla której jest prowadzona księga wieczysta nr (...), na podstawie art. 76 ustawy o księgach wieczystych i hipotece przekształciły się one w hipoteki umowne łączne, współobciążające nieruchomości, dla których są prowadzone księgi wieczyste nr (...). Nie zasługuje na uwzględnienie zarzut, iż wpisy hipotek nie spełniają wymagań określonych przez art. 7 ust. 1 pkt. 3, 4, i 5 ustawy o obligacjach, gdyż nie zawierają żadnego określenia co do oprocentowania obligacji, ani też nie zawierają określenia terminu wykupu. Brak tych elementów w treści wpisu hipoteki nie powoduje bezskuteczności wpisu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. akt III CSK 300/11). Dodatkowo wskazać należy, że między stronami bezsporny jest, iż termin wykupu w warunkach emisji został określony na dzień 15 maja 2016 r. Z kolei, jeśli chodzi o brak wpisu dotyczących oprocentowania, to brak ten nie wpływa na zakres odpowiedzialności dłużnika rzeczowego, gdyż powód domagał się zapłaty oprocentowania określonego w warunkach emisji za okres od dnia wykupu do dnia zapłaty. Odsetki te na podstawie art. 69 ustawy o księgach wieczystych i hipotece są objęte zabezpieczeniem hipotecznym.

Zdaniem Sądu, o ile, co do zasady administrator hipoteki ma legitymację do wytoczenia powództwa w zakresie dochodzenia roszczeń za niewykupione obligacje, to w niniejszej sprawie administrator hipoteki J. T. uwagi na niespełnienia wymogów z umowy z administratorem hipoteki z dnia 24 maja 2013 r., nie był uprawiony do wytoczenia niniejszego powództwa albowiem było ono przedwczesne.

Zgodnie z zapisem § 9 akapit 7 umowy z dnia 24 maja 2013 r., obligatariusz przed zleceniem czynności administratorowi hipoteki zmierzających do zaspokojenia obligatariuszy z przedmiotu hipoteki zobowiązany jest do złożenia oświadczenia w formie aktu notarialnego, iż wierzytelności z wyemitowanych i objętych obligacji nie zostały spłacone przez emitenta, przy czym oświadczenie takie zawierało wskazanie wysokości zadłużenia emitenta według stanu na dzień złożenia oświadczenia. Administrator hipoteki miał wstrzymać się z podjęciem czynności zmierzających do zaspokojenia obligatariusza z przedmiotu hipoteki do czasu otrzymania oryginału ww. oświadczenia.

W okolicznościach niniejszej sprawy G. K. nie złożył oświadczenia w formie aktu notarialnego, iż wierzytelności z wyemitowanych i objętych obligacji serii (...), będących przedmiotem roszczenia, nie zostały spłacone przez emitenta. Do pozwu powód wprawdzie załączył oświadczenie G. K. w formie aktu notarialnego, z którego jednak wynika, że jest on posiadaczem 50 sztuk obligacji zwykłych na okaziciela serii (...), o wartości nominalnej 1.000,00 zł, każda obligacja, tj. o łącznej wartości nominalnej w wysokości 50.000 zł, wyemitowanych przez spółkę pod formą (...) S.A., oznaczonych kodem (...): (...). Strona powodowa wskazywała, że w przedmiotowym oświadczeniu przywołano mylnie literę dotyczącą emisji obligacji, jest C a winno być D, ale to świadectwa depozytowe wykazując, że G. K. posiada 50 sztuk obligacji serii (...) o łącznej wartości nominalnej 50.000,00 zł i mają one charakter niewykupionych. W ocenie Sądu argumentacja, że okoliczność, iż w oświadczeniu w formie aktu notarialnego przywołano mylnie literę dotyczącą emisji obligacji nie ma znaczenia z uwagi na treść świadectwa depozytowego, nie mogła odnieść zamierzonego przez stronę powodową skutku. Podkreślenie wymaga, że Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie jest władny dokonywać oceny, czy, jak to określił powód, przywołano mylnie literę dotyczącą emisji obligacji, jest C, a winno być D. Skoro w akcie notarialnym jest zapis, że G. K. oświadcza, że jest posiadaczem 50 sztuk obligacji zwykłych na okaziciela serii (...) i termin wykupu obligacji po cenie równej ich wartości nominalnej upłynął bezskutecznie w dniu 15 maja 2016 r., a obligacje obligatariusza nie zostały wykupione przez (...) S.A., to znaczy, że G. K. takie oświadczenie złożył.

W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że to nie w gestii Sądu jest dokonanie oceny, czy umieszczenie w akcie notarialnym oznaczenia obligacji na okaziciela serią (...) jest prawidłowe, czy nie jest prawidłowe. Ponadto Sąd nie ma uprawnień do oceny, czy podanie w akcie, że G. K. jest posiadaczem 50 sztuk obligacji zwykłych na okaziciela serii (...), wynika z nieuwagi notariusza, czy został zawiniony przez stronę składającą to oświadczenie.

Podnieść trzeba, iż notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania publicznego, korzysta z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Przyjmując od stron czynności notarialnej oświadczenia o określonej treści, potwierdza je w akcie notarialnym, mającym walor dokumentu urzędowego w rozumieniu art. 244 k.p.c. Status notariusza oraz urzędowy charakter sporządzonego przez niego aktu notarialnego wynika wprost z treści art. 2 § 1 i 2 ustawy Prawo o notariacie. Akt notarialny korzysta zatem z domniemania nie tylko autentyczności, ale także domniemania zgodności z prawdą tego co, zostało w nim urzędowo stwierdzone, dlatego też za udowodnione należy przyjąć to, co wprost wynika z jego treści (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2000r., sygn. akt IV CKN 1083/00, LEX nr 52529).

Z treści aktu notarialnego sporządzonego dnia 26 lutego 2018 r. wynika jednoznacznie, iż G. K. oświadczył, że jest posiadaczem 50 sztuk obligacji zwykłych na okaziciela serii (...) i termin wykupu obligacji po cenie równej ich wartości nominalnej upłynął bezskutecznie w dniu 15 maja 2016 r. a obligacje obligatariusza nie zostały wykupione przez (...) S.A. W tym miejscu Sąd zaznacza, że skoro jak twierdzi powód oznaczenie w akcie notarialnym obligacji nastawiło mylną litera, to powinien przedstawić sprostowany akt notarialny. Sąd wskazuje, że winny został podjęte stosowane działania bądź celem sprostowania aktu notarialnego, bądź celem ustalenia treści aktu notarialnego na podstawie art. 189 k.p.c. Na kawie niniejszej sprawy Sąd bowiem jest władny jedynie do oceny, czy G. K. złożył oświadczenia w formie aktu notarialnego, iż wierzytelności z wyemitowanych i objętych obligacji serii (...), będących przedmiotem roszczenia, nie zostały spłacone przez emitenta. Jak zaś wynika z aktu notarialnego z dnia 26 lutego 2018 r. G. K. takiego oświadczenia nie złożył. Powyższe, w świetle § 9 umowy o ustanowienie administratora hipoteki z dnia 24 maja 2013 r. powoduje, że powód nie był uprawniony do wytoczenia niniejszego powództwa celem zaspokojenia obligatariusza z przedmiotu hipoteki.

Mając powyższe na uwadze powództwo podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł jak w pkt 2. sentencji.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. Strona powodowa, która przegrała proces w całości, winna zwrócić pozwanemu, na jego wniosek wszystkie poniesione przez niego koszty. Pozwany poniósł koszty w postaci kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego w kwocie 3.600,00 zł ustalonych na podstawie § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 zł. Z tych względów Sąd zasądził od powoda J. T. na rzecz pozwanego (...) S. A. z siedzibą w W. kwotę 3.617,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 3. wyroku).

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanego bez pouczenia.

W., dnia 30 października 2019 r.